Colombia
veroordeelt
blokkade VS
Oost-Europa op zoek naar nieuwe Comecon
Nieuwe demonstratie
Sovjet-Iraanse grens
'Ten minste 4000 doden in Panama'
'Sovjetunie
telt 30.000
miljonairs'
Rode Khmer Cambodja
meldt succesvolle aanval
Forum over Turken Bulgarije
MAANDAG 8 JANUARI 1990
BUITENLAND
PAGINA 5
Schepen controleren drugsroute
WASHINGTON/BOGOTA (GPD/AP/UPI/IPS/Rtr) - De Co
lombiaanse regering heeft bekendgemaakt niet mee te
doen aan de Amerikaanse marine-actie tegen de drugshan
del in het Caribisch gebied. Twee Amerikaanse oorlogs
schepen zijn onderweg naar Colombia om daar het drugs-
verkeer naar de VS in de gaten te houden, ondanks een na
drukkelijk verzoek van de Colombiaanse regering om weg
te blijven uit de territoriale wateren. Politici en media in Co
lombia hebben eensgezind de aanwezigheid van de sche
pen voor de kust veroordeeld.
De Amerikaanse president Geor
ge Bush wilde niet ingaan op de
vraag of de John F. Kennedy voor
de Colombiaanse kust wordt gesta
tioneerd om te helpen bij het onder
scheppen van drugs. "Ik zal mij
daarover op een later tijdstip uitla
ten", aldus Bush. Maar later zei een
woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van defensie dat de John
F. Kennedy en de Viriginia inder
daad waren uitgekozen om te wor
den ingezet in de strijd tegen de
drugshandelaren. Hij zei echter nog
niet te weten wanneer de operatie
van start zou gaan.
De Amerikaanse minister van de
fensie Dick Cheney zal naar ver
wachting binnenkort een plan aan
kondigen waarin wordt voorgesteld
de Amerikaanse strijdkrachten va
ker in te zetten in de Strijd tegen de
internationale 'drugshandel. Che
ney verwachtte dat de meeste La-
tij nsamerikaanse landen en "ieder
een die in een onderbreking van de
drugsstroom geïnteresseerd is", de
plannen van de VS zullen steunen.
In Colombia is de Strijd tussen de
regering en de drugshandelaren
nog steeds in volle gang. Een advi
seur van president Barco, Roberto
Lozano Suarez, vond zaterdag in
Medellin de dood toen een man op
een motor zijn auto met kogels
doorzeefde. Drie gewonden vielen
zaterdag in Bogota door een auto-
bom die tot ontploffing kwam bui- RABAT (UPI)~- Kaapverdië heeft ®adfur
ten het kantoor van de zakenman zaterdag zijn wateren tot verboden heeft zaterdag
Alvaro Deigo Montoya, zoon van gebied verklaard voor de bescha- W/ÊÊ
een naaste medewerker van Barco. digde iraanse supertanker Kharg 5.
In de stad Abrago vonden zaterdag Volgens scheepvaartkringen wordt
Hernando Duran, kandidaat voor
de presidentsverkiezingen die in
mei worden gehouden.
De New York Times meldde gis
teren dat het Witte Huis Colombia
allang details over de blokkade-
plannen bekend had willen maken,
maar dat de Colombiaanse regering
een bijeenkomst met de VS had af
gezegd.
Volgens de Colombiaanse radio
zenders Caracol en RCN zijn het
Amerikaanse vliegdekschip John
F. Kennedy en de door kernenergie
aangedreven kruiser Virginia op
weg naar de Colombiaanse kust om
daar drugssmokkelaars op te spo
ren. Amerikaanse functionarissen
bevestigden weliswaar dat de sche
pen koers hadden gezet naar de At
lantische Oceaan, maar zeiden dat
ze daar zouden worden ingezet bij
gewone vlootoefeningen.
MOSKOU (AP/Rtr/AFP) In de de Iraanse krant Tehran Times x
Sovjetrepubliek Azerbaidzjan
gisteren opnieuw gedemonstreerd te stellen
i de grens met Azerbaidzjan open
i einde te maken
de Araks islamitische
indamentalisten. Ze werden toe-
ïsproken door het Iraanse parle-
entslid Karim Shafe'i, die hen via
;n luidspreker opriep de veilig-
;id in het grensgebied niet in ge-
lar te brengen en met hun
Panamese gevangenen slopen onder toezicht van Amerikaanse militairen e
geïmproviseerd gevangenenkamp in Panama-stad. In het kamp werden kort r
hun aantal is inmiddels geslonken tot 682.
i deel van een kort na de invasie
i dé aanval enige duizenden Pa
tfoto AP)
de plaatselijke burgemeester
drie anderen de dood toen ze op een
landmijn reden.
Eind december kondigde Washing
ton aan dat werd overwogen een
marinë-blokkade rond Colombia te
leggen om de smokkel
PANAMA-STAD (AP/AFP) - Bij
de inval van de VS in Panama zijn
ruim 4000 mensen om het leven ge
komen in plaats van de 500 waarvan
de VS melding maken. Volgens de
voormalige Amerikaanse minister
van justitie Ramsey Clark is er spra
ke van een "officiële samenzwering
van stilzwijgen over het aantal do
den tijdens de invasie". Ramsey
Clark wilde echter geen nadere toe
lichting op zijn uitlatingen geven.
Amerikaanse ambas-
Panama Deane Hinton
oproep gedaan
betere relatie en meer sa
menwerking tussen Panama en de
VS om de Panamezen voor te berei-
daarmee °"de""kanTgroVe*r6S"dat" "het den °P de zeggenschap over het Pa-
Meer buitenlands
nieuws op pagina 6
Iraanse tanker
öok niet welkom
in Kaapverdië
geïnstalleerd en wordt nu geacht aantal mensen op de loonlijst staan
het land naar de democratie te lei- wier banen in feite niet bestonden,
den. zo meldde het Amerikaanse dag-
Dat een groot deel van de Pana- blad Los Angeles Times zaterdag,
mezen het eens was met de Ameri- De onderzoeken zouden echter
kaanse invasie, is nog eens onder- worden bemoeilijkt" omdat een
streept door een opiniepeiling van groot deel van het bewijsmateriaal
de Amerikaanse televisiezender tijdens de invasie door ambtenaren
CBS. De peiling werd uitgevoerd is vernietigd of door brand ver-
volle zee moet worden namakanaal in het jaar 2000 Hinton
de nog resterende olie vervangt ambassadeur Arthur Da-
schip
gesleept
over te pompen.
Eerder hadden Marokko, Spanje,
Portugal en Senegal de tanker ge
weigerd, zodat sleepboten hem naar
r de VS tegen te houden. Vooral de veel verder gelegen Kaapverdi-
in het licht van de recente invasie sche Eilanden moesten trekken,
van Panama is die aankondiging Maar ook de regering van de eilan
door velen in Colombia opgevat als denrepubliek in de Atlantische ™e-_
een regelrechte bedreiging. "Om re- Oceaan op ruim 600 km uit de kust
denen van soevereiniteit mag Co- van Senegal beschouwt het schip
lombia, als onafhankelijk land, niet als ongewenst. De enig overgeble-
accepteren dat het door enig ander ven mogelijkheid voor de bergers
land wordt bewaakt", zei zaterdag lijkt nu om de Kharg 5 naar interna
tionale wateren te slepen en daar -
mits de zee kalm is - de nog aan
boord zijnde 200.000 ton ruwe olie
over te pompen in een tweede
Iraanse tanker, de Shir Kodh, die
zich in de buurt bevindt.
Met een snelheid van ruim drie ki
lometer per uur trekken de drie
sleepboten de Kharg 5 verder rich
die door president Bush i
VS werd teruggeroepen om de
Amerikaanse onvrede te tonen over
het feit dat Noriega de verkiezingen
had geannuleerd, nadat deze
door Panamezen, die zeiden
afhankelijk onderzoek te houden en
de naam van het televisiestation
niet noemden. Uit de opiniepeiling
bleek dat 92 procent van de 794 on
dervraagde Panamezen het eens
was met het Amerikaanse besluit
Panama binnen te vallen. Acht van
de 10 vonden dat de VS zich er
waarachtig voor hadden ingezet de
Panamezen weer naar de democra
tie te leiden.
Panamese officieren van justitie
bereiden zich intussen voor op de
berechting van meer dan 300 rege
ringsfunctionarissen die onder No
riega hebben gewerkt. Zij zouden
woest.
i de onlusten die zich sinds enke
le dagen bij deze grens afspelen. Ra-
melden zich aan beide zijden van de. dio Teheran maakte intussen be
kend dat de Iraanse onderminister
van buitenlandse zaken Mahmoud
Vaezi zaterdag naar Moskou is ver
trokken om met Sovjet-functiona
rissen van gedachten te wisselen
over de onderlinge betrekkingen.
Moskou zond eerder troepen naar
hun autoriteiten te Azerbaidzjan om de orde te handha-
Dit weekeinde zijn ook troepen
gestuurd naar de Transkaukasische
republiek Georgië, waar de span
ning tussen Georgiërs en Osseten
toeneemt. Een woordvoerder van
het Nationale Front van Zuid-Oss-
etië, een autonoom gebied binnen
Georgië, zei dat "Georgische extre
misten" een blokkade hebben inge
steld op de wegen naar de hoofd
stad Tschinvali. Door de blokkade
kunnen de bewoners de stad vrijwel
niet uit, aldus de woordvoerder.
Zuidossetische activisten eisen
evenals andere minderheden in Ge
orgië erkenning van hun taal en cul
tuur. Zij streven voorts naar aan
sluiting van Zuid-Ossetië bij Noord-
Össetië, dat onder Stalin onderdeel
werd van de Russische Federatie.
Tenslotte willen zij dat het hele ge
bied de status krijgt van autonome
republiek.
Litouwen
Sovjetpresident Michail Gorbatsjov
kan woensdag bij zijn bezoek aan
Litouwen rekenen op een massade
monstratie, zo heeft een woordvoer
der van de Litouwse onafhankelijk
heidsbeweging Sajudis gisteren ge
zegd. In een radio- en televisieuit
zending riep de organisatie alle be
woners op mee te doen aan de beto
ging.
Gorbatsjov begint woensdag een
driedaags bezoek aan deze Sovjet
republiek in een poging de breuk
tussen de Litouwse communisten
en de landelijke partij te lijmen. Op
20 december besloot een meerder
heid van de Litouwse communisten
zich van Moskou af te scheiden.
Gorbatsjov veroordeelde de stap,
maar zei vorige week in besprekin
gen met het Litouwse Politburo
niet te zullen ingrijpen als ze bij hun
beslissing blijven.
MOSKOU (Rtr) De Sovjetu
nie herbergt tussen de 15.000 en
30.000 miljonairs, die rijk zijn
geworden van de zwarte handel,
zo heeft de Russische econome
en lid van de regeringscommis
sie voor economische hervor
mingen Tatjana Korjagina giste
ren gezegd in een interview met
het dagblad Komsomolskaya
Pravda.
De Sovjetunie kent een bloei
end grijs circuit waarbij dertig
miljoen mensen betrokken zijn
en er waar voor ongeveer hon
derd miljard roebel (310 miljard
gulden) wordt omgezet. Volgens
Korjagina zijn via de zwarte
handel nu tussen de 15.000 en
30.000 Russen miljonair gewor
den, hoewel het land er volgens'
de officiële cijfers maar dertig
kent. Het kapitaal is vooral be
legd in munten, ikonen, auto's
en antiek.
Volgens de econome is het
moeilijk ondernemers te vervol
gen omdat hun bedrijf vaak een
legale constructie heeft en zij
hun eigen contactpersonen heb
ben bij de politie of de lokale
overheid. Koijagina heeft al eer
der kwalijke praktijken in de
Sovjetunie aan het licht ge
bracht.
door oppositiekandidaat Guillermo zich onder meer schuldig hebben
Endara waren gewonnen. Endara
de nacht van de Amerikaan
als president van Panama
gemaakt aan verduistering
geringsgelden. Ook had Noriega
volgens functionarissen een groot
Buitenland kort
Coup Filipijnen
Ex-kolonel Gregorio Honasan, de tine ODen zee Vol eens desknnHi- üd"s; vwscHauciauw vauucv.uiu- rond één uur stond die Stad volgi
achter de jongste couppoging gen verliest de tanker niet veel ruwe Sn^aS de radio in lichter laaie en werd
BANGKOK (AP) - De Cambodjaan- Meanchey werd de aanval geopend,
se verzetsbeweging Rode Khmer In Battambang werd naar ver
heeft gisteren een aanval gemeld op luidt onder meer het vliegveld Bek
provinciehoofdstad Battam- chan geraakt. Zaterdagochtend
bang. Volgens de radio van de c
r stond de stad volgens
tegen de Filipijnse president Cora- 0üe
zon Aquino, heeft vandaag in een war
open brief in de öppositiekrant ber.
'Newsday' een nieuwe staatsgreep
aangekondigd die, het land een
"vreedzame, staatsrechtelijke en
democratische reddipg" zal bezor
gen. Honasan werd na een eerdere
couppoging in augustus 1987 van
zijn militaire functie ontheven.
Sinds de couppoging eind vorig jaar
is hij ondergedoken.
- - 7 iicci Ddudinudiig, vuurai runa ae
Battamban gelegerde regerings- strategische plaatsen. De regerings-
De Franse minister van milieu
Brice Lalonde, die milieuambténa- Defensie generaal Tea Banh heeft
Marokko heeft gestuurd
om de situatie in ogenschouw te
men, denkt dat de kust v«
Noordafrikaanse land geen
van vervuiling meer loopt. Toen bang.
zich op 19 december een explosie £>e radi0
aantal successen van de guerril
lastrijders aan de grens met Thai-
het land toegegeven, maar maakte geen
melding van gevechten in Battam-
Opnieuw demonstraties in Sofia. Duizenden Bulgaren eisten voor de vierde achtereenvolgende dag dat
ten die de Turkse minderheid heeft herkregen, weer worden ingetrokken. Ze vrezen stralcs in gebieden
Turken de meerderheid vormen overheerst te worden.
Battambang is de hoofdstad van
de gelijknamige provincie, die
grenst aan Thailand. De Rode Kh
mer heeft in de bergen van Battam
bang een aantal belangrijke steun
de Khmer meldde punten. Als de claim van de Khmers
Bootvluchtelingen
boord van het Iraanse olieschip dat de guerrilla's vrijdag rond mid- juist is, zou de aanval op Battam- SOFIA (AP) - De Bulgaarse parle- gingen om te protesteren tegen het te staan
voordeed, bevond het zich op 80 km dernacht de aanval op Battambang bang het belangrijkste offensief
Twee Britse parlementsleden zijn den van de Canarische Eilanden.
inzette met een overval op een mili- de Rode Khmer zijn sinds de
gisteren in Hanoi aangekomen
zich ervan te overuigen dat de 51
bootvluchtelingen die vorige
maand uit Hongkong werden terug
gestuurd naar Vietnam, goed wor
den behandeld. Ze willen met alle
vluchtelingen spreken. Donderdag
keren zij naar Londen terug met een
rapport voor minister van buiten
landse zaken Douglas Hurd..
r ongeveer 70.000 ton
2 gestroomd.
taire commandopost. Ook
westelijke provincie Pursat
noordwestelijke provincie Banteay stad, op 22 oktober.
Pailin, 70 kilometër ten< steld over etnische kwesties, nadat
de zuidwesten van de provinciehoofd-' gisteren opnieuw duizenden de
mentsvoorzitter Stanko Todorov herstel van de rechten van de Turk-
heeft een nationaal forum voorge- se minderheid in het land.
hun
n, hun eigen taal te spreken e
ïigen godsdienst te belijden.
De regering besloot 29 december Met deze beslissing werd een einde
monstranten in Sofia de straat op tische minderheden
Pijpleiding
Iran wil
bouwen
BUDAPEST - De nieuwe Tsjechische mi
nister van financiën Vaclav Klaus zei 'het
'""""u.;hardop. "De Comecon heeft zijn tijd gehad.
reusacht.gepijpte.dmg Wfi m£,ten deze organisatie nuJmadr 0Bntbin.
j r» nel transport van den» citeerde hét Poolse dagblad Rzeczpos_
aardgas. De leiding moet aardg s pobta de bewindsman vorige week donder-
Calcutta in IndaDe ^nvesTerings da* De drukinkt van het regeringsblad was
miltifrrf Hnilar pn Hat van wÜzende reacties binnen kwamen. De
hiji op 4,3 miljard d°llar en dat van comecon m0et niet worden opgeheven,
India op 4,2 miljard dollar. maar radicaal vernieuwd> was de teneur.
China
China heeft de Sovjetunie er van- dOOf
HansGeleiinse
gens het Chinese weekblad Outlook
'jki™ Sovjetunie in de Verenig- Maar de vraag js wat eigenlijk het verschil
de Naties steeds vaker de tijde van yan meni was Wan, j in de d
de Verenigde Staten openhjk of be- nomen hetBverschil tussen opheffen en radi-
dekt". Hoewel de betrekkingen tus- caal vemieuwen? Al meer dan een jaar
sen Peking en Moskou sinds de top- wordt er jn Moskou, Budapest en Warschau
conferentie van Gorbatsjov en „ep]ejt v00r nieUwe manieren van economi
Deng Xiaoping in mei vorig jaar, h samenwerking. Nu Tsjechoslowakije,
naar buiten toe vr.enschappelijk Roemenië en de DDR ook door de perestroj-
zijn gebleven, stelden Chinese func- ka.bocht zyn lijkt de tjjd rijp.
tionarissen de afgelopen weken de In de Bd, e hooJfdstJa5 Sofia komen
Sovjet-leider verantwoordelijk voor morgen en woensdag de ministers van finan-
de anti-communistische omwente- ciën en buitenlandse handel bijeen van de
ling in Oost-Europa. Comecon, de organisatie voor economische
samenwerking van tien socialistische lan
den. Het belooft een belangwekkende verga
dering te worden. De Raad voor Wederzijdse
Economische Samenwerking, zoals de offi
ciële naam luidt, is op sterven na dood. De
economische liberalisering in de meeste
Comecon-landen vraagt om nieuwe manie
ren van samenwerking, misschien zelfs wel
om een geheel nieuwe organisatie.
De Comecon werd in 1949 opgericht als
antwoord op het Marshall-plan waarin de
westerse economische samenwerking ge
stalte kreeg. Organisatorisch is het een bijna
onontwarbare bureaucratische kluwen van
talloze commissies, instituten, planbureaus
en twee banken, met het permanente secre
tariaat in Moskou. Tien landen zijn lid. Aller
eerst de Sovjetunie, die als grootmacht en
grondstoffenleverancier een dominerende
positie heeft. De andere landen zijn Polen,
DDR, Hongarije, Roemenië, Bulgarije,
Tsjechoslowakije, Mongolië, Cuba en Viet-
Ruilhandel
Het 'nieuwe denken' van Sovjetleider Gor
batsjov en de democratische revoluties van
het afgelopen jaar in Centraal- en Oost-Euro
pa eisen hun tol. Samenwerking op basis
van plancijfers en ruilhandel kan niet meer
tussen landen waarin de markteconomie, de
wetten van vraag en aanbod, een steeds gro
tere plaats gaat innemen.
Stalin stond destijds een alternatieve ge
meenschappelijke markt voor ogen, waarin
de socialistische landen zich door onderlin
ge samenwerking en produktieplanning be
schermd konden weten tegen de grillen van
de kapitalistische wereldeconomie. Uiter
aard bepaalde Moskou wat goed voor de an
deren was en wat niet. Het was een van de
voornaamste oorzaken voor een sluikse sa
botage van het idee van een gemeenschap
pelijke markt. Een socialistische tegenhan
ger van de EG is de Comecon dan ook nooit
geworden. Landen als Polen, Hongarije en
vooral het Roemenië van dictator Ceauses-
cu, waren veel te bang dat het overhevelen
van nationale bevoegdheden naar het Uit
voerend Comité en secretariaat in Moskou
zou betekenen opgeven van nationale onaf
hankelijkheid.
Van vrij verkeer van personen, goederen
en diensten is op de Comecon-markt nooit
sprake geweest. De onderlinge handel werd
en Wordt geregeld in vaak moeizame onder
handelingen tussen staatsinstituties. Daarin
werd afgesproken welke contingenten er on
derling zouden worden uitgewisseld (Hon
gaarse Ikarus-autobussen tegen Poolse jam,
of Russische olie voor Tsjechische industrie-
produkten) en hoe de waarde van de goede
ren moest worden bepaald.
De staat regelde alles, de bedrijven dien
den de instructies op te volgen. Wat in de
praktijk gebeurde was dat de Sovjetunie in
ruil voor dure grondstoffen overstroomd
werd met kwalitatief mindere produkten
van de bondgenoten. De betere produkten
gingen naar het Westèn om verdiensten in
harde valuta veilig te stellen. Dat iedereen.
inclusief de Sovjets, nu roept om een radica
le verandering van de Comecon is dus niet
verwonderlijk. Leden van de Sovjet-delega
tie in Sofia hebben tegen westerse journalis
ten al gezegd dat het veel beter zou zijn om
ook de onderlinge handel in harde valuta te
verrekenen.
Lucratief
andere islami- gemaakt aan de plicht tot integratie
Bulgarije toe die de afgezette leider Todor Zjivk-
ov de islamitische minderheid van
1,5 miljoen zielen had opgelegd.
Parlementsvoorzitter Todorov
pleitte er in een radiorede voor om
een landelijk sociaal forum een
week lang te laten discussiëren over
de "verschillende aspecten van de
nationale kwestie". Todorov nodig
de de Bulgaars en Turkssprekende
bevolkingsgroepen in het noord
oosten en zuiden van het land uit
vertegenwoordigers af te vaardigen.
Daarnaast zouden parlementsle
den, vertegenwoordigers van de op
positie en van de communistische
partij, alsmede orthodoxe en islami
tische geestelijke leiders in het fo
rum plaats moeten nemen.
Minister van buitenlandse zaken
Voor grondstoffenleverancier Sovjetunie
dat uiteraard een lucratieve zaak, de anderen Boiko Dimitrov benadrukte zater-
kost dat scheppen geld. Men wil enerzijds dag in een televisie-uitzending dat
wel degelijk af van de rigide centrale plan- Bulgarije belang heeft bij goede be
ning en de dominerende positie van Mos- trekkingen met Turkije, waarmee
kou, maar staat anderzijds voor het pro- het door de perikelen met de Turkse
bleem dat de produkten die door de nationa- minderheid op slechte voet staat.
Ie industrieën worden afgeleverd nauwelijks Hij zei evenwel dat van Bulgarije
op westerse markten zijn te verkopen,
De vernieuwde of nieuwe Comecon
jaarvergadering
se uitlatingen van Oosteuroepse en Sovjet-
experts op te maken, moet langzaam
niet kan worden verwacht dat het
"nationale minderheid" of een
Sofia, zo valt uit de diver- "culturele autonomie" uitroept
de etnische Turken. Turkije
heeft zaterdag gezegd vertrouwen
zeker een einde maken aan de economische te hebben in de wijze waarop de
Bulgaarse regering de demonstra
ties tegemoet treedt. "Tot nu toe
tracten zal de kosten-batenberekening de rol constateren we goede wil bij de
Bulgaarse regering en we
vertrouwen dat zij hun best doen de
etnische ontrust daar in de hand te
woordvoerder Murat
het ministerie van bui-
móeten gaan spelen die hij verdient, de
tionale valuta worden op termijn gerelateerd
aan de reële waarde op de wereldmarkt.
Vermoedelijk zal Sofia worden besloten houden",
met verklaringen van goede wil, oude wijn Sungar
zakken. De omwenteling in Oost- tenlandse zaken. Morgen ontmoe-
Europa is nog te fris, de economische pro
blemen zijn nog te groot voor nieuwe wijn in
3 zakken.
Kuwayt Dimitrov en de Turk
se minister van buitenlandse zaken
Mesut Yilmaz elkaar.
