'Het lijkt wel een
voetbalwedstrijd'
NABIJ
'RK Kerk vergeet
mensenrechten'
—mimi REPORTAGE
Daldozen Bukarest trekken in luxe huizen Securitate
Nederlands konvooi op weg naar Roemenië
Konvooi overnacht in Hongarije
NICKELSDORF (ANP) Het ne
gentig vrachtwagens tellende
konvooi met voedselpaketten
voor de Roemeense bevolking is
vannacht voor de Hongaarse
grens blijven staan. Zo konden
de chauffeurs van een goede
nachtrust genieten en vandaag
overdag door Hongarije naar
Roemenië rijden. De kon
vooileiding heeft dat gisteren
besloten.
Oorspronkelijk was het plan
om de nacht al in Hongarije door
te brengen en mogelijk zelfs
vlak bij de Roemeense grens.
Van dat plan is afgezien, omdat
de chauffeurs al twee lange rij-
dagen achter de rug hebben. Ojn
maandagmorgen zo vroeg mo
gelijk te vertrekken, worden de
grensformaliteiten al zondag
avond geregeld.
De Oostenrijk
se en Hongaarse douane werken
daaraan mee.
MAANDAG 8 JANUARI 1990
MOSKOU (AFP) - De Sovjet-televisie heeft gisteren voor het eerst een
boodschap van patriarch Pimen uitgezonden, het hoofd van de Rus-
sisch-orthodoxe Kerk, ter gelegenheid van de kerstviering. In de Rus-
sisch-Orthodoxe Kerk wordt kerst op 7 januari gevierd. Volgens het
Sovjet-persbureau TASS hebben Kerstdiensten in het hele land veel
mensen getrokken. Sinds april 1988 heeft de Kerk meer dan driedui
zend kerken opnieuw in gebruik kunnen nemen en zijn er twintig kloos
ters heropend, aldus TASS. Op de foto: patriarch Pitirim gaat voor in
i kerstdienst in een kathedraal in Moskou.
Conclusie internationaal congres:
HUISSEN (ANP) In de Rooms-Katholieke Kerk worden de
mensenrechten onvoldoende of niet gerespecteerd. Dit geldt
niet alleen voor de positie van vrouwen, leken, werknemers en
homoseksuelen maar ook voor het gebrek aan wetenschappe
lijke vrijheid van theologen.
EN VER
Tot deze conclusie kwamen orga
nisaties voor mensenrechten in
de (RK) kerk uit Nederland, Bel
gië, Frankrijk en de Bondsrepu
bliek, die van vrijdag tot gisteren
bijeen waren in Huissen. Doel
was te komen tot versterking van
de onderlinge samenwerking. Uit
Nederland was de commissie
mensenrechten van de Acht Mei
Beweging aanwezig.
Als recente voorbeelden in Ne
derland werden genoemd de
kwestie van de pastoraal werker
André Zandbelt uit Zwolle, wiens
taakomschrijving (opgesteld
door kardinaal Alfrink) door kar
dinaal Simonis is ingeperkt zon
der dat Zandbelt zich op het ge
wone arbeidsrecht kan beroepen,
en het verbod van oecumenische
vieringen in Enschede, waarbij
vooral de willekeur van het mo
ment en het gebrek aan openheid
in strijd zijn met een zorgvuldige
procedure.
Als voorbeeld in het buitenland
werd genoemd het besluit van de
Westduitse bisschoppen op 28 de
cember de kerkklokken te laten
luiden uit protest tegen abortus,
aar het comité 'Christenrechte
l der Kirche' zich hier en daar
met succes tegen heeft verzet. De
Vaticaanse congregatie voor de
religieuzen heeft volgens de orga
nisaties een gebrek aan respect
>r de mensenrechten getoond
door zonder nader overleg zuster
Manuelita Charria een benoe
ming tot algemeen secretaris van
de Latijnsamerikaanse conferen-
ie voor religieuzen te onthouden.
Wat de Nederlandse situatie
(Zandbelt, Enschede) betreft,
leek deze eerste bijeenkomst van
Europese groepen op een goed
moment te komen. "Je kunt beter
zeggen: zo'n vergadering komt
bijna altijd op het goede mo
ment", aldus drs. B. van Dijk, be
leidsmedewerker van de Acht
Mei Beweging.
"Neem", aldus Van Dijk, "het
besluit van de bisschoppenconfe
rentie bij nader inzien niet over te
gaan tot het instellen van diocesa
ne bureaus voor geschillen. De
'Goede preken
sluiten aan bij
spelende mens'
ALPHEN AAN DEN RIJN - De
preek moet aansluiten bij de 'ho
mo ludens', de spelende mens, zo
meent de gereformeerde domi-
P. Taselaar uit Alphen aan
den Rijn. Een predikant die zo
spreekt "wordt er voor bewaard
tragische figuur te worden
die altijd de sombere kant van het
"even belicht".
In de 'Rijnlandse Kerkbode'
ran deze week breekt Taselaar
ien lans voor een preek die vreug
de uitstraalt. "Wie gedurende
driekwart van de preek bezig is
nsen te kleineren en alleen aan
het slot nog met een vonkje hoop
aankomt, vernietigt een van de
grootste Godsgeschenken die er
bestaan: de vreugde als grondge
voel
de r
Een goede preek is ook speels,
vindt de predikant die zich als
kind in de kerk onledig hield met
het tellen van de orgelpijpen. Hij
moet daar weieens aan terugden
ken als hij de grote, vragende kin
derogen in de kerk ziet. "Dan
denk ik: zoals een kind moet le-
i spreken, zo moet ik leren pre
ken!"
Een dominee die kan spelen
met woorden wordt er volgens
Taselaar ook voor bewaard "altijd
r de maatschappij-kriti
sche profetenmantel om temoe-
ten""hangen". Een speelse clomi-
wordt ook niet langdradig,
weet hij, want "de woorden
speels, kort en flitsend horen bij
elkaar".
Codex (kerkelijk wet
boek) van 1983 gaf de bisschop
pen de mogelijkheid zulke bu
reaus op te richten. Waar ze bang
voor zijn, ik zou het niet weten.
Zelfs in die constructie hielden ze
toch altijd het laatste woord".
Hoewel de indruk bestond dat
de bisschoppen in de ons omrin
gende landen zich diplomatieker
opstellen dan de Nederlandse
kerkleiders, zijn er daar niet min
der problemen. Deze liggen vaak
op het terrein van het arbeids
recht. In de Bondsrepubliek is de
RK Kerk met ruim 500.000 werk
nemers de op een na grootste
werkgever. Op grond van wette
lijk gegarandeerde privileges van
de RK Kerk vallen zij niet onder
de sociale wetgeving van de over
heid. In Frankrijk, waar een strik
te scheiding van kerk en staat be
staat, beschikt de RK Kerk ook
over een eigen arbeidsrecht.
Delegatie naar
'viije' synode
in Roemenië
ROTTERDAM (GPD) - Een klei
ne kerkelijke delegatie uit Neder
land vertrekt deze week naar Roe
menië om daar de eerste 'vrije' sy
node bij te wonen van de Hon-
gaarsta'lige Gereformeerde Kerk.
De delegatie bestaat uit dr.
Henk van de Graaf (hervormd) uit
Rotterdam en Fred Stellingwerf
(gereformeerd). Ook zusterker
ken uit Zwitserland en Hongarije
zijn uitgenodigd voor de synode
zitting, die de eerste is sinds vele
jaren. De bisschoppen, die on
voorwaardelijk meewerkten met
het regime, hadden verhinderd
dat de kerkelijke organen nor
maal konden functioneren.
Medeschuldig. Bisschop Al-
bert Klein van de evangelische
kerk in Transsylvanië erkent me
deschuldig te zijn aan de slappe
houding van zijn kerk tegenover
de dictatuur. De kerk heeft het
onrecht niet voldoende aan de
kaak gesteld, aldus de bisschop.
Intifada. De Israëlische politie
heeft exemplaren van een boek in
beslag genomen, van de Pales
tijnse theoloog Jiryes Khouri, 'In
tifada in de hemel en Intifada op
aarde'. De schrijver beschuldigt
de joden de bijbel te verdraaien
om hun nationalistische eisen
kracht bij te zetten.
Toiletpapier. Het Bijbels Mu
seum kriijgt woensdag een rol
Roemeens toiletpapier dat is ver
vaardigd van bijbels uit het wes
ten. Een hervormd kerklid nam
van zijn reis naar Roemenië enke
le closetrollen mee waarop duide
lijk fragmenten te herkennen
zijn. Tot voor kort vond de be
trokkene het te riskant hiermee in
de openbaarheid te treden.
Beroepingswerk
kand. Utrecht.
Geref. Kerken vrijgemaakt: beroe
pen te Harderwijk H. J. Room Alphen
a/d Rijn; bedankt voor Hoogvliet-
Spijkenisse J. W. van der Jagt Emmel-
oord.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Aagtekerke en Poortugaal
PAGINA 2
Samen met ANWB-man Roel Kok
regels Luijendijk onder meer de
perfecte doorgang van het konvooi
langs Wenen zondagmiddag rond
vier uur. En dat het goed gaat wil ie
dereen weten: "Laat Oostenrijk
eens wat zien jongens", aldus klinkt
het door de 27 MC-zender. De poli
tie zet snelwegen af alsof het dorps
weggetjes zijn. Er ontstaan files
achter het konvooi zodat de tocht
naar Roemenië geen minuutje ver
traging hoeft op te lopen. Via de sa
tellietverbinding die de ANWB met
het thuisfront heeft, wordt de Oos
tenrijkse politie bedankt voor dat
goed georganiseerde werk. "Het
lijkt wel een Nederlandse voetbal
wedstrijd, zoveel politie is er op de
been", aldus Roel Kok.
Langs de kant van de weg blijft
het rustig. Geen uitzinnig zwaaien
de menigte Duitsers en Oostenrij
kers. Ze zijn kennelijk al gewend
aan het verschijnsel van hulptrans
porten of ze zijn niet precies op de
hoogte van wanneer het Nederland
se transport voorbij komt.
Hoe dat in Roemenië zal gaan is
nog een beetje de vraag voor heel
wat chauffeurs. Ook zij hebben de
kritiek vernomen op de samenstel
ling van de voedselpakketten. "Ik
heb zelfs vijf pallets met rolmopsen
geladen", vertelt de Amsterdamse
chauffeur Willem van Huizen. "Ik
hoop voor de Roemenen dat de pot
ten niet stuk vriezen".
Een woordvoerder van het Rode
Kruis benadrukte zaterdag bij ver
trek nog dat 'de pakketten een ge
weldige hulp voor de Roemeense
bevolking betekenen. Laat U niet
van de wijs brengen door andere be
richten'.
En verder is het de vraag of de Ne
derlanders zich hebben gehouden
aan het advies dat het Rode Kruis
gaf voor de inhoud van de door hen
samengestelde pakketten. Zo zou
den op de Veluwe nogal wat bijbels
zijn verstuurd, gaat het gerucht.
Ook zou er een pallet met maatjes
haring in een van de vrachtwagens
zitten. Bij steekproeven heeft het
Rode Kruis echter geen afwijkin
gen van belang gevonden.
Naar verwachting zullen de
175.000 pakketten dinsdag in Roe
menië arriveren. De voedselpakket
ten worden diezelfde dag, woens
dag en misschien ook nog donder
dag uitgedeeld in de wintersport
plaatsen Brasov, de provinciestad
Sibiu en de bergachtige omgeving
van het dorp Petrosani. Omdat die
plaatsen enkele honderden kilome
ters uit elkaar liggen, wordt het kon
vooi van 78 vrachtwagens maandag
in drie groepen opgesplitst.
BUKAREST Gezinnen die
dakloos zijn geworden door
dat hun woningen werden
vernield in de felle gevechten
in Bukarest na de val van
Ceausescu, zullen worden ge
huisvest in de ruime woningen
die de ex-dictator in het cen
trum van de hoofdstad heeft
laten bouwen voor de Securi
tate.
Het dagblad Adevarul (Waarheid),
dat het partijblad Scinteia heeft ver
vangen, meldde onlangs dat 110 van
de woningen die gebouwd zijn aan
de Boulevard van de Overwinning
van het Socialisme, een van Ceause-
scu's grootse projecten, ter beschik
king gesteld worden van de daklo
zen. Volgens de krant stonden de
woningen op bevel van Ceausescu
al vier jaar leeg, in afwachting van
de voltooiing van de bouw van het
Paleis van de Republiek. De luxu
euze woningen in de negen verdie
pingen hoge gebouwen waren be
stemd voor leden van de Securitate,
de partij en de regering die in het
paleis zouden werken.
door
Alison Smale/AP
De flatgebouwen, die versierd
zijn met torentjes, Griekse zuilen,
marmeren balkons en overspannin
gen, staan langs de brede boule
vard. Tussen de flatgebouwen zijn
pleinen met marmeren fonteinen
gemaakt en smeedijzeren straatlan
taarns zorgen voor de verlichting.
Achter de imposante boulevard be
ginnen de donkere kleine modderi
ge straatjes, waar de Roemenen in
de rij staan voor vlees, kaas en bo
ter. Goederen die onder Ceauescu
streng gerantsoeneerd waren en die
sinds zijn verwijdering op 22 de
cember weer in grotere hoeveelhe
den voorhanden zijn.
Alhoewel geen officiële openings
datum was vastgesteld verklaarde
Ceausescu in 1991 zijn intrek te wil
len nemen in het paleis. De 15.000
arbeiders, die uit het hele land bij
een gehaald waren, waardoor ande
re bouwprojecten achterstanden
opliepen, werkten in ploegendien
sten 24 uur per dag om het gebouw
op tijd af te krijgen.
Volgens Luta is het onmogelijk
om de kosten van de bouw te bepa
len omdat berekeningen en bouw
plannen direct na gebruik vernie
tigd moesten worden. Ingewijden
verklaarden echter dat sinds 1984
ten minste 800 miljoen dollar is uit
gegeven.
In het paleis bevindt zich een on
dergrondse commandobunker met
geavanceerde communicatiemid
delen en een uitgebreid, kilometer
slang, tunnelstelsel met uitgangen
bij een meer aan de noordzijde van
Bukarest.
Ongeveer drie-kwart van het ge
bouw is voltooid, maar aan de bin
nenkant moet nog veel gedaan wor
den; overal staan bouwsteigers en
liggen zakken cement en marmeren
platen. Hoeveel marmer en goud is
gebruikt voor de versiering van de
wanden en plafonds is volgens Luta
onmogelijk te zeggen.
Het paleis had afgewerkt moeten
worden met houten betimmering
en vergulde barok-ornamenten. De
hoeveelheid werk was overweldi
gend en hoe hard er ook werd ge
werkt, Ceausescu en zijn vrouw, die
een levendige belangstelling voor
de voortgang van de bouw aan de
dag legden, klaagden immer dat er
te langzaam werd gewerkt.
De Ceausescu's bezochten de
bouwplaats zeker eenmaal per
week en bemoeiden zich, alhoewel
zij niets van architectuur wisten,
met elk klein detail. Zo ontstonden
enorme achterstanden en werden
de bouwvakkers voor enorme pro
blemen werden gesteld.
In alle vroegte zet de kolon-
ne zich zaterdag in bewe
ging. Pakweg negentig
vrachtwagens, tot de nok toe
gevuld met hulppakketten,
vertrekken vanuit het grens-
plaatsje Berg nabij Arnhem
naar Roemenië. Het is het
grootste Nederlandse kon
vooi, dat tot nu toe koers zet
naar het door oorlogsgeweld
zwaar getroffen gebied.
NICKELSDORF - Het tempo zit er
vanaf het begin goed in. De snelheid
van het konvooi ligt hoger dan de
gemiddelde 45 kilometer per uur,
die was voorzien. Onder leiding van
de Nederlandse organisatie voor be-
roepsgoederenvervoer NOB en van
de ANWB jakkeren de truckers hele
stukken met 80 tot 90 kilometer per
uur door Duitsland. "Het loopt
voortreffelijk", vertelt een tevreden
Roel Kok van de ANWB-alarmcen-
trale. Hij coördineert vanuit de
commandowagen de aankomst erf
het vertrek van het konvooi bij iede
re stop.
door
Jos Steehouder
naar het door een aardbeving ge
troffen dorp Avelino in Zuid-Italië.
Hij is door het NOB voor de klus
aangewezen. De organisatie is per
fect. De maaltijden in wegrestau
rants kosten weinig tijd. We kunnen
direct aanschuiven en uit dampen
de pannen opscheppen.
De weg van de Overwinning van het Socialisme in Bukarest, waar de gevallen dictator Ceausescu luxe wonin
gen liet bouwen voor de veiligheidsdienst. (foto archief)
Wat er moet gebeuren met het
monstrueuse, meer dan 80 meter
hoge Paleis van de Republiek, sym
bool bij uitstek van Ceausescu's
grootheidswaanzin, is een vraag
waarmee een speciale commissie
van de voorlopige regering zich mo
menteel bezig houdt.
Volgens kolo
nel Constantin Luta, een van de
hoofdingenieurs van het bouwpro
ject, moet het gebouw niet worden
afgebroken omdat er al zoveel geld
aan is uitgegeven. "Sloop zou een
grotere misdaad zijn dan de misda
den van Ceausescu", aldus Luta.
Vernietigd
Conducator (leider) Ceausescu be
val in 1984 dat in het oude stadscen
trum, waar 13 oude kerken en histo
rische gebouwen stonden, een ge
heel nieuw adminstratief en be
stuurlijk centrum voor de commu
nistische partij, de regering en het
parlement gebouwd moest worden.
Vanuit de presidentiële suite die in
het paleis werd gebouwd zou de
Ceausescu-clan absolute controle
over staat en partij kunnen uitoefe-
Aan de voorkant van het bouw
werk, met uitzicht op een groot
plein, werd een enorm marmeren
balkon gebouwd vanwaar Ceauses
cu de menigte had moeten toespre
ken tijdens georganiseerde massa
bijeenkomsten.
Zaterdag bij het vertrek bij de
Arnhemse grenspost Berg-Auto-
weg stonden de gezichten somber
der. De weersvooruitzichten voor
spelden een koude golf in Oost-Eu
ropa tot 20 graden onder nul. "Dat
wordt zeker vier dagen rijden", zegt
een chauffeur. Op de grens tussen
Duitsland en Oostenrijk krijgen de
deelnemers alvast een voorproefje.
Als daar zaterdagavond het kamp
wordt opgeslagen, is iedereen naar
stig op zoek naar extra dekens en
slaapzakken.
Toch mag dat de snelheid niet
drukken. Net zo min als de startpro
blemen die enkele vrachtwagens in
alle vroegte zondagochtend heb
ben. Zondag komt hét konvooi in
een uitgestorven grensstreek traag
op gang. Heel wat wagens hebben
kleine startproblemen waardoor de
ANWB-wegenwachters overuren
moet maken. Maar omdat het in
Roemenië nog veel kouder wordt,
zullen ze de komende dagen nog
harder moeten werken.
Ook de chauffeurs krijgen de no
dige tips gekregen om zichzelf al
vast te wapenen tegen de kou.
"Gaat u 's avonds naar buiten,
smeer dan uw gezicht in met vette
creme of desnoods met schone mo
torolie", zo luidt het advies van het
Rode Kruis.
Verdwaalde zonen
Een uur na het vertrek van de eerste
vrachtwagens is de gehele groep op
pad. Die bestaat uit twee takelwa
gens, een oplegger met een aantal
heftrucks om de pakketten te los
sen, een cateringwagen en bussen
voor medewerkers van het Rode
Kruis en voor journalisten. Verder
wordt het konvooi omgeven door
kleinere auto's met wegenwachters
en natuurlijk konvooileider Rob
Luijendijk. In totaal bestaat de ko-
lonne uit meer dan 90 voertuigen.
Op enkele na staan alle voertui
gen via mobilifoons en 27 mc-bak-
*BERGH - Za
terdag zwaai
den veel mensen
het konvooit uit,
dat naar Roe
menie' vertrok
met voedselpa
ketten.
kies met elkaar in verbinding. Zo
wordt de snelheid in de negen kilo
meter lange stoet voortdurend aan
elkaar aangepast. En worden ver
dwaalde zonen terug bij de groep
gepraat. Zoals een elftal chauffeurs
van het transportbedrijf van vracht
wagencoureur Jan de Rooy, die za
terdag een verkeerde afslag bij
Duisburg namen.
Konvooileider Luijendijk kijkt
een dag later in de commandowa
gen tevreden terwijl we onderweg
zijn naar Wenen. "Ik zet er graag een
beetje druk op. De jongens zijn bij
hun baas ook wel wat gewend.
Daardoor lopen we nu mooi voor op
het schema".
Hij is niet onbekend met hulp
transporten. Een jaar of acht gele
den bracht hij, ook in konvooi, drie
keer geprefabriceerde woningen
GEESTELIJK LEVEN
