'Klant slecht af bij
krecHethistellirigen'
'OT O P
poggen*
pohira
Tachtiger jaren wellicht opstapje naar
7
Konsumenten Kontakt hekelt praktijken
Oliebeurs Rotterdam
komt nauwelijks op gang
Li Peng: Chinees moet
de broekriem aanhalen
^>MERKEN
bruynzeel
DONDERDAG 28 DECEMBER 1989
4
PAGINA 9
GROOTSTE KROONLUCHTER
DEN HAAG (ANP) Kredietbemidde-
laars informeren hun klanten volstrekt on
voldoende. Vaak wordt de informatie ook
op een onjuiste manier aan de financiële si
tuatie van de klant aangepast. Bovendien
betaalt de klant in veel gevallen meer rente
dan de bemiddelaars in hun advertenties
voorschotelen.
Dit zijn de belangrijkste uitkom- nancieringsmaatschappüen die het 6en mogen verstrekken aan deze
sten van een onderzoek dat Konsu- geld voor "de lening verstrekken. personen. Volledig ten onrechte,
menten Kontakt heeft gehouden Het onderzoek maakte duidelijk stek Konsumenten Kontakt. Deze
naar de praktijk van de kredietbe- dat de kredietbemiddelaars geen organisatie vindt dat op z'n minst
middeling. Bij het onderzoek waren zin hebben om zaken te doen met moet worden bekeken of i
totaal 35 bemiddelaars 12 grote en mensen zonder vaste baan of met ciële ruimte is i
23 kleinere) betrokken. Zij vormen een uitkering. Veel bemiddelaars
de fi- zeiden dat ze wettelijk geen lenin-
Triimp-jacht te
koop voor 115
miljoen dollar
MAKKUM/NEW YORK (GPD)
De schatrijke ondernemer
Donald J. Trump uit New York
slaat weer toe: de Trump Prin
cess, zijn huidige motorjacht, ~is
te koop voor tenminste 115 mil
joen dollar, ofwel 230 miljoen
gulden. Dit bedrag zal Trump
een winst van meer dan 150 mil
joen gulden opleveren. Dat geld
kan hij wel gebruiken, want
Trump laat voor ruim 400 mil
joen gulden een nieuwe Trump
Princess met een lengte van 128
meter bij jachtwerf Amels in
Makkum bouwen.
Via luxe-jachtenmakelaardij
Nigel Burgess, kantoorhoudend
te Londen en Monaco, is de hui
dige 86 'meter lange Princess in
de aanbieding. Het gaat om de
hoogste prijs, die ooit voor een
pleziervaartuig is gevraagd.
De nieuwe Princess is pas in
mei 1992 klaar, maar-dat Trump
zijn huidige schip nu al in de
aanbieding doet betekent niet
dat de miljardair en zijn gezin
voorlopig genoeg van varen
hebben. "Dergelijke grote jach
ten liggen gemiddeld een tot
twéé jaar te koop. En gaat het
schip toch eerder weg, dan kan
Trump altijd nog een jacht char
teren", stelt directeur Jonathan
Beckett van Nigel Burgess.
finan-
het afsluiten van
lening.
KK noemt de uitkomsten van het
ondrzoek 'schokkend'. Behalve de
hogere rentetarieven hekelt de or
ganisatie ook het feit dat een aantal
kredietbemiddelaars de consumen
ten volstrekt overbodige verzeke
ringen probeerde aan te smeren.
Opvallend vond KK het feit dat
haar panelleden, die de kredietbe
middelaars belden, een lening aan
geboden kregen met tegen een lager
Al met al is dehandel op de beurs DU ^beurde
weten de renteprcentage ste hoog te
vinden. Twintig procent van de kre
dietbemiddelaars bood ongevraagd
nieuw, voordeliger krediet aan.
Konsumenten Kontakt heeft bij
de politie aangifte gedaan tegen een
kredietbemiddelingsbureau uit Til
burg. Dat bureau vroeg geld voor
zijn werkzaamheden en liet vervol
gens niets meer van zich horen.
Volgens gegevens van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek leent
de Nederlandse consument leent
de schakel tussen de klant
d^E^b^m^nbiursD(Roefex) nog e"g "lap" GemWdeld "worden
overweegt het ruwe-oliecontract te per dag slechts enkele tientallen
wijzigen of zelfs geheel te beëindi- contracten afgesloten. Gisteren was
gen. Sinds de start van de beurs op het helemaal een dieptepunt met ze-
30 oktober is er vrijwel geen enkel ventien transacties. De Jong gelooft
oliecontract afgesloten. Algemeen- er overigens nog steeds in dat na
directeur drs. P. de Jong geeft toe een aanloopperiode van een half
dat de termijnhandel in ruwe olie jaar de Roefex wel op gang zal ko-
geen succes is. Ook de termijnhan- men. "Ik heb er absoluut nog ver
del in stookolie loopt bijzonder trouwen in. Het is nog veel te vroeg
stroef. Alleen in gasolie worden om te zeggen dat de Roefex mis-
contracten afgesloten. lukt".
SEOUL 's Werelds grootste kroonluchter is te koop voor 1,8 miljoen dol-
Op de olietermijnmarkten van de Nederlandse consument leent lar (3,5 miljoen gulden). Wie dit lieve sommet je neertelt krijgt daarvoor een
New York en Londen worden dage- flink wat geld. In 1988 stond 13,6 gevaarte dat volgens het Guinnes' book of World Records onbetwist de
lijks duizenden contracten afgeslo- miljard gulden uit aan schulden van grootste ter wereld is. Hij hangt in Lotte Department, een warenhuis in Se-
ten. Voor het voortbestaan van de particulieren. In dat jaar leenden oul. De lamp weegt 10,5 ton, is 21 meter hoog en telt 700 gloeilampen. Geluid
Roefex is een dergelijk aantal in consumenten in totaal 7,6 miljard en licht worden geregeld door een bijbehorende computer. (fotoAP)
Rotterdam ook nodig.
PEKING(AFP) - Het Chinese volk
zal zich ook volgend jaar opofferin
gen moeten getroosten. Het bezui-
ningsprogramma van de regering
zal worden voortgezet, zo schrijft
premier Li Peng in een artikel voor
'Op zoek naar de waarheid', het
theoretische blad van de Commu
nistische Partij van China. Het Chi
nese persbureau Xinhua heeft gis
teren stukken van het artikel gepu
bliceerd.
Boekenverkoop
neemt toe in
derde kwartaal
AMSTERDAM (ANP) - Het aantal
door particulieren gekochte 'alge
mene' boeken is in het derde kwar
taal van 1989 met 2 procent (100.000
boeken) gestegen in vergelijking
met dezelfde periode in het jaar
daarvoor. De totale omzet in geld
steeg met 7 procent.
Het gemiddelde bedrag van 23,10
gulden dat voor een boek werd be
taald, lag in de periode van juli tot
oktober 6 procent hoger dan een
jaar eerder. Dit heeft de stichting
Speurwerk gisteren bekendge
maakt. De cijfers komen van het
NIPO dat wekelijks in opdracht van
de stichting bij zeshonderd huis
houdens de aankoop registreert van
alle boeken, behalve die voor stu
diedoeleinden.
Van oktober 1988 tot eind sep
tember van dit jaar werd 621 mil
joen gulden uitgegeven aan deze
boeken, 3 procent meer dan het jaar
daarvoor. Er werden in een jaar tijd
26,9 miljoen boeken verkocht, ge
middeld 42,22 gulden per inwoner.
Voor het eerst sinds het onder
zoek van het NIPO startte in 1985 is
er sprake van een lichte stijging van
100.0000 verkochte boeken. Vier
jaar geleden werden er nog 30,3 mil
joen boeken verkocht.
Het Chinese volk zal moeten lij
den, aldus de premier. De economi
sche ontwikkeling is noodzakelijk
voor de politieke en maatschappe
lijke stabiliteit van het land, zo
schrijft Li.
Het programma voor 1990 voor
ziet in een economische groei van
vijf procent en een industriële groei
van zes procent. Die laatste zou la
ger kunnen zijn in verband met de
inefficiëntie van de industrie. Ver
der zouden moeilijkheden kunnen
optreden wanneer China zijn
schuld gaat terugbetalen, zo waar
schuwt Li.
De Chinese regering startte begin
1989 met een programma dat vooral
is gericht op het beteugelen van de
hoge inflatie. De inflatie is gedaald
maar de industriële produktie is ge
stagneerd. Vooral veel kleine be
drijfjes die na 1984 zijn opgezet zijn
over de kop gegaan.
ICA voorkomt
straf van beurs
AMSTERDAM (ANP) - Het op de
officiële markt van de Amsterdame
effectenbeurs genoteerde ICA heeft
het beursbestuur tevredengesteld.
Het fonds heeft het bestuur een pro
spectus overlegd, alsmede een ver
klaring van de begeleidende instel
ling bij een grote onderhandse
plaatsing van aandelen. Kort gele
den kreeg ICA een berisping van de
beurs over het uitblijven van deze
stukken. Zij liep het risico net als
Bobel van de officiële beurs te wor
den verbannen.
ICA heeft na diverse aanmanin
gen nu aan de eisen van de beurs
voldaan. Het ging om een plaatsing
van 3,7 miljoen aandelen tegen
19,50 gulden per stuk, wat meer dan
10 procent van het kapitaal was. De
emissie vond plaats ter financiering
van de aankoop van de Britse on-
roerend-goedmaatschappy Associ
ated London Property Corporation
voor 72 miljoen gulden.
Bedrijfsleven en beurzen zwalken tussen vrees en hoop
AMSTERDAM Op de dorpel van een nieuw decennium zwalken
bedrijfsleven en effectenbeurs tussen hoop en vrees. Onzekerheid is
alom troef, de aandelenkoersen lijken stuurloos, het verloop van de
rente is onvoorspelbaar en de ontwikkelingen van toonaangevende
munten zoals de dollar blijven spannend.
Het wegvallen van de Europese binnengrenzen, voorzien per 1 januari
1993, vormt voor het bedrijfsleven een uitdaging van formaat. Nieuwe
kansen komen in het verschiet. De jongste ontwikkelingen in Oost-
Europa vormen bij dit alles een onverwacht extraatje, waarvan de
reikwijdte nog niet kan worden overzien.
Kortom: de overgang naar het laatste decennium levert nogal wat
hoofdbrekens op. Fusies en overnemingen, ook over de grenzen, zullen
naar veler verwachting de eerste jaren aan de orde van de dag blijven.
Maar ook voor de milieu-industrie en voor kleinere gespecialiseerde
bedrijven wenkt een goede toekomst.
Tien jaar geleden zag het er allemaal
veel gemakkelijker uit. Het be
drijfsleven gaf in de jaren tachtig
een nogal spectaculair herstel te
zien, nadat het de gevolgen van de
oliecrises in de jaren zeventig moei
zaam had verwerkt. Dit werd ook
vertaald in een groeiend optimisme
op de effectenbeurzen, waar de bo
men de hemel in leken te groeien.
De grote ontnuchtering kwam op
Zwarte Maandag: 19 oktober 1987.
Toen stortten de beurzen in.
door Chris Drillenburg
en Sam Camphuijsen/ANP
Banken België dicht
In de meeste Belgische steden zijn
de banken gisteren gesloten door
een staking van. het personeel. Een
vakbondswoordvoerder zei dat
ruim de helft van de 25.000 bankem-
ployé's aan de actie meedoet en dat
in de grotere steden vrijwel geen
bank open is. De staking is een pro
test tegen het uitblijven van een ak
koord over een tweejarige caó.
Omzet detailhandel
De geldomzetten in de detailhandel
lagen in de eerste negen maanden
van dit jaar 4 procent hoger dan in
dezelfde periode van vorig jaar. Dat
blijkt uit woensdag gepubliceerde
cijfers van het CBS. Bij de waren
huizen daalde de verkopen met 1,4
procent. Vooral de juweliers deden
goede zaken (+14 procent).
Groei Colombia
Ondanks het geweld en de lage kof
fieprijs bedraagt de economische
groei dit jaar in Colombia drie pro
cent. Dat heeft de directeur van het
Departement voor Nationale Plan
ning (DNP) bekendgemaakt. Hij
toonde zich tevreden met de groei,
die 0,7 procent lager is dan in 1988.
Voordat de oorlog begon tegen de
drugsmaffia en de koffieprijs op de
wereldmarkt inzakte was gerekend
op een groei van 4,5-procent.
Minder met de bus
Uit voorlopige cijfers blijkt dat het
interlokale streek- en lokale stads
vervoer dit jaar 366 miljoen passa
giers heeft vervoerd. Dat betekent
een daling van bijna een procent in
vergelijking met de 370 miljoen pas
sagiers van het afgelopen jaar (379
miljoen passagiers).
Meer binnenvaart
Het binnenvaartverkeer is in 1989
naar recordhoogte gegroeid, zo
blijkt uit tellingen van het ministe
rie van verkeer en waterstaat. Het
aantal scheepsbewegingen groeide
met ongeveer 5, procent, terwijl het
laadvermogen met zo'n 10 procent
steeg. Vooral de duw vaart is vol
gens het ministerie fors gegroeid.
Het zorgt voor 40 procent van het op
Duitsland gerichte transport.
Veel kleinere beleggers waren kop
schuw geworden en keerden
slechts langzaam terug op de effec
tenbeurzen. Het jaar 1989 gaf in Am
sterdam dan ook vaak een rustig
beeld te zien met weinig grote
koersspongen. Na de
den stak de vrees vooi
koersval na het constante herstel
van de voorgaande achttien maan
den de kop op.
Op vrijdag 13 oktober gaven de
computers in de Verenigde Staten
het sein tot grootscheepse verko
pen. Amsterdam bracht het week
einde door tussen hoop en vrees. De
maandag die volgde op de mini-
krach in Amerika, gaf een snelle da
ling van het koersniveau op Beurs
plein 5 te zien, een daling die werd
gestopt toen Wall Street hoger
opende. Maar de chaos was groot in
Amsterdam.
De kleine belegger was opnieuw
de dupe en bleef vervolgens weg
van de effectenbeurs. Maar ook an
deren durfden weinig meer te be
ginnen, zodat de handel in de rest
van het jaar op een laag pitje bleef
staan en ook over het algemeen
overwegend goed bedrijfsnieuws
de koersen slechts moeizaam in be
weging wist te krijgen.
Koersen die wel in beweging
kwamen waren die van nieuwelin-
onder één dak
Mlkray&Boch
BADKAMER SANITAIR
keukens kasten
keukens badkamers
ALKMAAR-OOST
Edisonweg 1,Tel. 072-18 1300
PURMEREND
Achterdijk 43 (t.o. het hoofdpostkantoor),
Tel. 02990 - 2 30 33 géén sanitair
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK
Industrieweg 14, De Grote Polder, Tel. 071 - 89 92 06
RUIME PARKEERGELEGENHEID
gen op de beurs. Grote belangstel
ling bestond voor de twee introduc
ties van DSM, DAF en Polygram.
DSM- en DAF-aandeelhouders heb
ben echter tot dusver van hun stuk
ken weinig plezier beleefd. De prij
zen van deze aandelen staan thans
op of dicht tegen hun laagste pun
ten aan. Dit geldt ook voor de Itali
aanse bandenfabrikant Pirelli. Be
ter deden andere nieuwelingen het
zoals Free Record, Flexovit, HCA
(dat overigens ook mot kreeg met
het beursbestuur) en Sligro.
Ondanks perioden van grote stil
te ziet het er naar uit dat de omzet op
de Amsterdamse beurs over 1989
niet veel zal afwijken van die van
1988 (330 miljard gulden). Ook de
stemmingsindex komt alleszins re
delijk uit, al haalt zij niet het hoog
ste punt van 198,8 dit jaar. Dat viel
op 17 augustus. De index begon dit
jaar op 157,1. Op dit moment be
weegt het cijfer zich rond de 180.
Toezicht
Eind januari kwam er een nieuw
toezichtscollege voor de Nederland
se beurzen, de Stichting Toezicht
Effectenverkeer, die echter niets
veranderde aan het feit dat de con
trole in handen van de beursbestu-
ren bleef. Toch betekende de op
richting van dit orgaan wel dat na 75
jaar het toezicht op de financiële
markten strenger werd. Sinds de
eerste beurswet van 1914 is er name
lijk wat dat betreft niet veel veran
derd. In februari trad ook een wet
tegen het misbruik van voorweten
schap in werking. Vlak voor het ein
de van het jaar viel de beslissing om
midden volgend jaar alle provisies
op de beurs te laten vervallen.
De beursbestuur leek ook wat
harder te gaan optreden tegen zon
daars op de beurs, in het bijzonder
wat betreft de voorlichting. Z"o ver
dwenen fondsen als Bobel en Text
Lite uit de officiële notering en gin
gen naar een strafbankje, dat nor
maal wordt gebruikt voor bedrijven
die in financiële moeilijkheden
raakten.
Begin dit jaar kwam er eind aan
een conflict tussen het beursbe
stuur en aan de beurs genoteerde
ondernemingen over toegestane be
schermingsconstructies tegen over
vallen, waarbij volgens velen de
beurs, die grote beperkingen wilde,
het onderspit moest delven. Het
laatste woord zal in een Europa zon
der binnengrenzen echter wel van
de EG moeten komen.
Gouden Eeuw
De westerse wereld ging de jaren
tachtig in met een zeer hoog rente
niveau. In Nederland stond het
promessendisconto (richtsnoer
voor rente die banken op lopende
rekeningen aan bedrijven en parti
culieren in rekening brengen) aan
het begin van dat jaar op 12 procent.
Pas in 1981 een echte daling in. Het
laagste punt werd eind 1987 bereikt:
4,75 procent.
Een belangrijke rol speelden in
de rente-ontwikkelingen de aan
houdend grote overheidstekorten
in Amerika, een probleem dat nog
steeds niet is opgelost. Sinds 1988
trekt de rente weer aan. Het discon
to staat nu op 8,25 procent. Met de
vrees voor een verdere stijging, die
ook op de aandelenmarkten een ne
gatief effect uitoefent, gaat de finan
ciële wereld de jaren negentig in.
In sommige opzichten leken de
jaren tachtig op de jaren vijftig. Bei
de perioden begonnen met hoge in
flatie en lage groeiverwachtingen.
Of wij net als na de jaren vijftig weer
Een rondritje door de DAF-fabrieken moest maakte deel uit van het circus dat de vrachtwagenfabriek organi
seerde om beleggers warm te maken voor de beursintroductie. De koersontwikkeling viel echter tegen, (foto anp>
naar een 'Gouden Eeuw' gaan zal
volgens drs. C. de Pee van de afde
ling economische onderzoek van de
ABN afhangen van hoe wij de uitda
gingen aanpakken, zoals Europa
1992, de ontwikkelingen in Oost-
Europa, de milieuproblematiek en
het oplossen van de onevenwichtig
heden in de betalingsbalans in de
wereld.
Zeker is volgens De Pee dat West-
Europa op monetair gebied ingrij
pende veranderingen te wachten
staan. De EG-topconferentie in
Straatsburg heeft aangetoond, dat
de goede wil van de meeste EG-lan-
den aanwezig is om toe te werken
naar een Economische en Monetai
re Unie. Het gevaar is alleen dat en
kele landen, juist degene die hun
kapitaalverkeer nog moeten vrijma
ken, op korte termijn te grote stap
pen willen nemen.
Het nieuwe Europa zal langzaam
onafhankelijker worden van de VS,
vooral op conjunctuurgebied, maar
minder op het terrein van rente en
valuta. De dollar is nu eenmaal een
belangrijke munt en beleggingsin
strument, aldus De Pee. De grote
exporten uit Japan en andere lan
den in het Verre Oosten laat de EG
niet onberoerd.
Kapitaal
Bij een voortgaande economische
groei zal de vraag van ondernemin
gen en overheden naar kapitaal ook
in Europa verder toenemen, zo
meent president-directeur T.E.
Westerterp van de optiebeurs. De
stijgende welvaart zal uitmonden in
een grotere omvang van beleg
gingsportefeuilles van particulieren
en instituten. Dit zal tot gevolg heb
ben dat de behoefte aan opties en
futures eveneens zal toenemen. In
dit verband belooft Westerterp dat
de optiebeurs in het laatste decenni
um van de twintigste eeuw nog en
kele interessante nieuwe produkten
zal lanceren.
Het is volgens de optiebeurs-di-
recteur heel goed mogelijk dat de
koersen op de Europese beurzen
zich onafhankelijker van die in de
Verenigde Staten zullen ontwikke
len. Doorslaggevend voor de kans
hierop lijkt hem de kracht die Euro
pa met de ecu als munteenheid in
een door drie mogendheden gedo
mineerde wereldeconomie (VS-Eu-
ropa-Japan) zal ontlenen aan zijn
eenwording, en recente ontwikke
lingen in Oost-Europa. "Ik heb goe
de hoop op een dergelijke voor Eu
ropa positieve ontwikkeling", liet
Westerterp weten.
Fusies
Concentraties en fusies zijn in het
afgelopen decennium in veel secto
ren van het bedrijfsleven voorgeko
men en deze ontwikkeling lijkt in
versneld tempo door te zetten. Op
financieel gebied was de grootste
fusie die tussen Postbank en NMB,
terwijl Amev en de Verenigde
Spaarbank bezig zijn met een ver
gaande samenwerking.
In de voedings- en genotmidde
lensector nam Unilever de Ameri
kaanse Elisabeth Arden-groep over,
fuseerden Melkunie en DMV/Cam-
pina, bundelden Heineken en Bols
hun belangen in gedistilleerd en lijf
de Heineken de Limburgse bierpro
ducent Brand in. De Schotse brou
wer Scottish Newcastle Brewe
ries verschafte zich via een meer
derheidspakket een riante positie
bij Center Pares.
In de aanverwante sector van het
detailhandelsbedrijf namen Ahold,
de Britse Argyll en de Franse Casi
no in eikaars aandelenkapitaal deel,
waardoor een aanzienlijke belan
genverstrengeling ontstond. De
Duitse Asko, die dolgraag met
Ahold in zee wilde gaan, werd na al
lerlei verwikkelingen buiten de
deur gehouden en heeft nog een bo
demprocedure tegen de Zaanse
grootgrutter lopen.
Andere fusies in het afgelopen
jaar waren onder meer Jongeneel-
Holdoh/Houtunie, NBM/Amstel-
land-IGB, de golfkartondivisies van
KNP en Bührmann-Tetterode (BT)
en Begemann met Holec. Verder
verwierf de Finse Nokia een meer
derheidsbelang in Nederlandse Ka
bel, terwijl de fusie tussen Oldelft
en Enraf-Nonius rond is.
Met veel verve aangekondigde fu
sies en overnemingen werden soms
tot ieders verrassing afgeblazen of
op de lange baan geschoven. Zo
ging de fusie tussen de Amro Bank
en de Belgische Generale Bank niet
door, bleven Gist-brocades en ACF
ondanks een reeds uitgebracht bod
van Gist toch zelfstandig en werd
het bod van Hagemeyer op Medico-
pharma aan diggelen geslagen. Ver
der mislukte de voorgenomen inlij
ving van de Britse onroerend-goed-
groep Hammerson door Rodamco.
Kapitaal
Ook in bijvoorbeeld de belangrijke
levensmiddelenindustrie in Europa
blijven de ontwikkelingen zich in
steeds sneller tempo voltrekken. De
consumentenvraag verandert on
der invloed van demografische fac
toren (veroudering bevolking, meer
werkende vrouwen), de opkomst
van meer huishoudelijke appara
tuur (diepvriezers), internationale
eetgewoonten (door meer reizen) en
de voedingswetenschap (meervou
dig en enkelvoudig onverzadigde
vetzuren, vezels). Dit kan er volgens
Unilever-topman Maljers toe leiden
dat de levensmiddelenmarkt zich
globaal in drie richtingen ontwik
kelt: in de eerste plaats een aantal
werkelijk internationale produkten
zoals consumptie-ijs, hamburgers
en coladranken. De tweede groep
wordt gevormd door produkten die
een nationale oorsprong hebben
maar een toenemende klantenkring
buiten het land vinden, bijvoor
beeld de pizza, Thais voedsel, chili
con carne en wie weet met de pe
restrojka straks wel borsjt.
Bij Philips ziet men in de ontwik
kelingen in Oost-Europa nieuwe
kansen om de afspraken over de ex
port van strategische goederen naar
de betrokken landen minder streng
te maken, wat voor vele industrie
ën, waaronder het Nederlandse
concern Extar, kansen zou schep
pen. Uitspraken van diverse rege
ringsautoriteiten wijzen erop dat dit
ook wel gaat gebeuren.
