Vlucht Noriega houdt deksel op beerput Creatief boekhouden zal straks grote vlucht nemen Bisschoppen mee in val Ceausescu NABIJ i REPORTAGE i DONDERDAG 28 DECEMBER 19(j. GEESTELIJK LEVEN WASHINGTON - Drugsge bruik! Voodoo! Pornografie! Hitler! Met die kreten, die bij de Amerikaanse publieke opinie Pavlov-reacties van afgrijzen oproepen, heeft Washington tijdens de kerst dagen gepoogd af te rekenen met de verontwaardiging over de invasie in Panama, vorige week. In het privé- verblijf van generaal Manuel Antonio Noriega zouden drugs, porno, een foto van Hitier en resten van voodoo- rituelen zijn gevonden. door Jim Lobe/IPS Generaal Maxwell Thurman, be velhebber van de Amerikaanse troepenmacht voor Latijns-Ameri- ka (het zogeheten Southern Com mand), noemde Noriega tijdens een populair praatprogramma "een schurk van de eerste orde". Dat moet ook wel, want de jacht die de Amerikaanse autoriteiten inzetten op deze "voortvluchtige drugs smokkelaar en vriend van Fidel Castro", is beslist de duurste uit de geschiedenis van de misdaadbe strijding. Maar er is een andere kant aan ge neraal Noriega, waarop Washington weigert in te gaan en die wordt over schreeuwd met sensationele be schuldigingen. Het is de Noriega die triomfantelijk op de foto ging met (toen nog vice-)president Geor ge Bush, de Noriega die jarenlang op de loonlijst stond van de CIA en diensten verleende aan andere Amerikaanse geheime diensten. Er zijn Amerikaanse functionaris sen die, uiteraard "off the record", zeggen dat het Washington goed zou zijn uitgekomen als Noriega was gesneuveld. Ook een mogelijke ballingschap van Noriega in Span je, via de pauselijke nuntiatuur, zal in hoge kringen in de VS menig zucht van verlichting doen slaken. Een proces in de Verenigde Staten zou waarschijnlijk heel wat vuile was in de openbaarheid brengen. Proces "Alleen God weet hoeveel belas tend materiaal er aan het licht komt wanneer Noriega voor de Ameri kaanse rechtbank moet verschij nen", verklaarde een voormalige of ficier van justitie vrijdag tegenover de New York Times. Mocht het nog tot een proces in de Verenigde Sta ten komen, dan kan Noriega voor de rechter eisen dat de regering alle stukken openbaar maakt over zijn verhouding met de CIA en de adienst DEA. Bij weigering door de overheid, moet Noriega worden vrijgelaten. Niettemin gingen de Amerikaan se troepen op pad met de officiële bevoegdheid om buiten de Verenig de Staten voortvluchtige crimine len op te sporen. Die bevoegdheid van het leger werd recent vastge legd in een zogeheten "opinion" van het ministerie van justitie, die moet zijn opgesteld met de naam Noriega in het achterhoofd van de minister. Twee maanden geleden publi ceerde de Wall Street Journal een Terwijl de jacht op Manuel Noriega nog, waarschijnlijk zonder veel s herneemt echter het leven ook weer zijn gang. Gisteren wandelde een vrc hoofdkwartier had. •es, wordt voortgezet, is Panama-stad veranderd in e met haar kinderen langs de puinhopen van de wijk i artikel waarin werd aangetoond dat Noriega al in 1959 voor de Ameri kaanse geheime diensten werkte. Hij was toen student aan een mili taire academie in Peru, en bracht geregeld verslag uit aan Ameri kaanse agenten over mede-studen ten met linkse sympathieën. Toen Noriega een jaar later werd gearresteerd door de Peruaanse po litie, wegens verkrachting en mis handeling van een prostituee, werd dat feit door de Amerikaanse am bassade voor kennisgeving aange nomen en verder genegeerd. In ruil voor de informatie die hij verstrek te, wilde Washington wel wat door de vingers zien. Communisten In de loop van de jaren zestig zette Noriega, als lid van de Panamese nationale garde, een inlichtingen dienst op poten in de provincie Chi- riqui. Hij kreeg nu formeel bevelen van de Amerikaanse geheime dien sten en moest zich vooral bezig hou den met het opsporen van "commu nisten" in de vakbonden die actief waren op banane-plantages van Amerikaanse maatschappijen. De jonge kapitein kreeg ongeveer 100 dollar per maand voor zijn dien sten, en werd in 1967 naar Fort Gu- lick, in de door Amerika bestuurde Kanaalzone, gehaald voor een oplei ding spionage en contra-spionage. Kort daarna volgde hij een vervolg cursus psychologische operaties in de Verenigde Staten zelf, in Fort Bragg. In 1970 speelde Noriega een sleu telrol bij het oprollen van een com plot tegen generaal Omar Torrijos en hij werd beloond met een benoe ming tot hoofd van de militaire in lichtingendienst G2. De intussen tot luitenant-kolonel bevorderde Noriega was vanaf dat moment van onschatbare waarde voor de CIA, die zijn salaris aanzienlijk verhoog de. Ook andere landen onderken den de waarde van Noriega en hij ging klussen verrichten voor Israel, Taiwan (waar hij ook een extra trai ning kreeg) en Cuba. Maar "als Amerikaanse diploma ten bij de CIA klaagden over dat ge- schnabbel, hielden de inlichtingen experts altijd vol dat zijn loyaliteit in de eerste plaats bij Amerika lag", zo schreef de Wall Street Journal. Smokkel Aan het begin van de jaren zeventig begon de narcoticadienst DEA zich wel ernstig zorgen te maken over Noriega. G2 zou betrekkingen on derhouden met drugsmokkelaars en de DEA stelde zelfs een plan op om Noriega te vermoorden. In 1976 ontdekten de Amerikanen dat No riega geheimen kocht van de eigen Amerikaanse militaire inlichtingen dienst in Panama. Uit vrees dat No riega die geheimen doorverkocht aan Cuba, gaf de regering Carter de nieuwe CIA-chef admiraal Stans- field Turner opdracht het tien jaar oude dienstverband te verbreken. Noriega werd in staat van be schuldiging gesteld wegens wapen smokkel, maar een plan om het tij dens een bezoek aan Miami te arres teren mislukte. Noriega werd ge tipt, waarschijnlijk door vrienden in de CIA. Rond 1980 staken her en der in Midden-Amerika volksbe vrijdingsbewegingen de kop op, die door Washington werden be schouwd als regelrechte bedreigin gen van Amerikaanse belangen. En toen de regering Reagan in januari 1981 aan de macht kwam, nam CIA- directeur William Casey al snel No riega weer in dienst. Op het moment dat Noriega in au gustus 1983 werd bevorderd tot ge neraal, verdiende hij 200.000 dollar per jaar bij de CIA en de militaire in lichtingendienst DIA. Er waren dui delijke bewijzen dat Noriega ook banden onderhield met Cuba en met drugshandelaren, maar de re gering Reagan weigerde met de ge neraal te breken. De voornaamste reden was dat Noriega Washington alle gelegenheid bood een geheime oorlog te voeren tegen Nicaragua, en hielp met het opleiden van Nica raguaanse contra's. In 1984 rommelde Noriega met de Panamese verkiezingsuitslag ten gunste van Nicolas Ardito-Barletta. Washington deed pf zijn neus bloed de, niet in de laatste plaats omdat Ardito-Barletta een oud-leerling was van minister van buitenlandse zaken George Shultz en de favoriete (foto AP) kandidaat van de regering Reagan. Pas toen Noriega een jaar later zijn invloed aanwendde in het parle ment om Ardito-Barletta aan de kant te zetten, keerde Washington zich tegen hem. In de loop van 1986 verschenen er verhalen over Noriega's banden met de cocaine-maffia en de Cu banen, en over zijn bedenkelijke rol bij de verkiezingen van 1984. De bronnen van de verhalen waren, al dus de New York Times, medewer kers van het ministerie van buiten landse zaken. De CIA en het Pentagon bleven echter voor Noriega opkomen, vooral toen hij aanbood zijn hulp aan de contra's op te voeren. Hij liet aan een gezant van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad weten dat hij in staat was het hele San- dinistische directoraat in Managua te laten vermoorden. De gezant, de later nog beroemd geworden over ste Oliver North, bracht verslag uit, maar minister Shultz zei nee, aldus de Wall Street Journal. Toen Casey, North en een aantal andere CIA-functionarissen uit het zicht verdwenen als gevolg van het Iran-Contra schandaal eind 1987, werd ook definitief een punt gezet achter Noriega's goede banden met Washington. In februari 1988 werd hij door een Grand Jury in Florida in staat van beschuldiging gesteld wegens cocaïnesmokkel en Was hington kwam in actie. Belastingconsulent Booij kraakt uitwerldng 'Oort' LEIDEN/BOSKOOP - belastingwetgeving stimuleert frau de omdat er sprake is van jaloezie heffing. Wat de politici hebben ge maakt van de oorspronkelijke plan nen van de Commissie-Oort staat haaks op de menselijke maat. En mensen die dat ervaren, zeggen: we zoeken onze eigen weg wel. Je krijgt zogenaamd creatief boekhouden. Dat heeft de overheid over zichzelf afgeroepen. Fraude is een kwestie van psychologie". door Hans Amesz Scherpe woorden van de Leidse accountant J. Booij, woordvoerder van de Nederlandse Federatie van Belastingconsulenten. Volgens hem gaat de fiscus zich straks, na in voering van de plannen-Oort, be moeien met het bedrijfseconomi sche beleid door grenzen te stellen aan de aftrekbaarheid van represen tatiekosten (75 procent) en relatie geschenken (tot 50 gulden). En daar is de belastingdienst niet voor. Booij geeft een voorbeeld: een on dernemer die zijn grote relaties een kunstwerk cadeau doet van 1000 gulden, mag dat straks niet meer van zijn winst aftrekken. Terwijl toch heel goed vol te houden is dat zo'n relatiegeschenk past in de be drijfsvoering en marketing, zaken waarover de fiscus geen uitspraken dient te doen. Zoals zij ook geen uit spraken zal doen over de economi sche zin van een reclamecampagne (waarvan de kosten wel aftrekbaar blijven). Een 'creatieve' ondernemer kan met de nieuwe regels aan de rol. Als hij zijn relaties naar een seksclub stuurt en zelf thuisblijft, mag hij niets van zijn winst aftrekken: het gaat hier om een relatiegeschenken dat, mag worden vermoedt, duur der is dan vijftig gulden. Gaat de on dernemer echter zelf mee, dan is er sprake van representatie en kunnen de kosten voor 75 procent worden afgetrokken. Booij: "Het is toch in feite intra- gisch dat zulke discussies gevoerd moeten worden. Hetzelfde geldt voor de aktetas, die niet meer af trekbaar is, zelfs als daarin alleen maar zakelijke papieren worden vervoerd. Hoe zit het dan met een polstasje. Is dat een aktetas of een verlengstuk van de broekzak Het is volstrekt een raadsel hoe iemand zo'n pakket maatregelen heeft kun nen verzinnen. De gekte heeft toe geslagen". Winst De verwarring rondom de invoe ring van 'Oort' is compleet. Neem het cateringbedrijf dat een wieler ploeg met eten sponsort. Is dit recla me (dus aftrekbaar) of niet? Het ant woord, van de belastingtelefoon: als de wielrenners de maaltijden op de fiets nuttigen, gaat het om reclame. Wordt het eten op de hotelkamer verorberd, dan mogen de kosten weer niet worden afeetrokken. Volgens Booij kunnen bedrijven met de nieuwe regels ook in de pro blemen komen. Hij neemt als voor beeld een bv die een bruto winst heeft gemaakt van 25.000 gulden, dus na aftrek van salariskosten, pensioenbijdragen, rente en alle an dere kosten. In de kostenkolom staan echter een heleboel uitgaven die niet meer aftrekbaar zijn. Stel dat dat in totaal ook om 25.000 gul den gaat. Dan is er dus een fiscale winst van 25.000 plus 25.000 gulden is 50.000 gulden. Daarover moet 40 procent belasting betaald worden, is 20.000 gulden. Booij: "In dit voorbeeld kan dat van de 25.000 gulden winst vóór be lasting nog net. Maar het is volstrekt niet irreëel om te veronderstellen dat er vijf ton aan uitgaven zijn die maar voor 75 procent aftrekbaar zijn. De totale fiscale winst komt dan uit op 25.000 plus 25 procent van 500.000 gulden. Als je op die 150.000 gulden weer het 40 procent tarief los laat, moet de bv 60.000 gul den aan belasting betalen. Zo ont staat een volstrekt onredelijk resul taat". Willekeur Een kleine commerciële winst kan, aldus Booij, zo verkeren in een gro te fiscale winst met als gevolg dat de gehele commerciële winst, of soms zelfs nog meer, kan worden opges lokt door de belasting. En commer cieel verlies kan omslaan in een fis cale winst. Het hangt er maar vanaf, welke bedragen een bedrijf uitgeeft aan niet (geheel) aftrekbare kosten. Booij benadrukt dat vooal kleine re ondernemers met deze proble matiek te maken zullen krijgen. Zij zullen de nieuwe fiscale praktijk er varen als willekeur, voorspelt Booij, met als gevolg dat veel onderne mers met (nu nog) een kleine winst in woede zelf naar 'oplossingen' gaan zoeken. "En als de groene tak ken ineens al vraagtekens gaan zet ten, hoe zit het dan met het dorre hout?", vraagt hij zich af. Booij: "De gekte heeft toegeslagen". Het 'creatief boekhouden zal aan populariteit winnen, voorspelt Booij. Een ondernemer bijvoor beeld die gewend is 100 relatiege schenken van 100 gulden weg te ge ven, zal wellicht nu ineens aan de fiscus opgeven dat hij 200 geschen ken van 50 gulden heeft weggege ven. "Maar", waarschuwt Booij, "dat valt natuurlijk wel op, want de deskundigheid bij de belasting dienst is groot". Zon Maar het resultaat is uiteindelijk meer belastingontduiking. Booij: (foto GPD) "Je kan wel zeggen: morgen moet de zon schijnen, maar dan hoeft hij nog met te schijnen. En als de politi ci roepen dat het maar kort duurt voordat men de wettelijke voor schriften onder de knie heeft, weten ze absoluut niet wat er in de prak tijk aan de hand is. Ondernemers krijgen enorme afbakeningsproble men: waarom dit wel en dat niet al of niet gedeeltelijk aftrekken. De administratieve lasten die de her- ziening-Oort oproept, en dat zijn er nogal wat. zijn geheel afgewenteld op de ondernemers. De fraudege voeligheid heeft daardoor als het ware een extra impuls gekregen". 'Kerkleiders niet te handhaven' BUKAREST (GPD) "De leiding van de Roemeense kerken is op geen enkele manier te handhaven. Vrijwel alle bisschoppen en andere hooggeplaatste geestelijken en leken hebben kilo's boter op hun hoofd vanwege de wijze waarop ze hebben gecollaboreerd met het regime van Ceausescu". Dat zegt drs. Theo van der Voort, secretaris van de Europacommissie, het orgaan dat namens de Gereformeerde Kerken en de Nederlandse Hervormde Kerk contacten onderhoudt met ker ken in Oost-Eurpa. De eerste twee koppen zijn vol gens de laatste berichten al ge rold. De twee bisschoppen van de Hongaarstalige Gereformeerde Kerk in Roemenië zijn van het to neel verdwenen. Bisschop Gyula Nagy van Cluj kondigde zaterdag voor kerst al aan dat hij zou aftre den. Nagy is oud en ziek en er gaan zelfs geruchten dat hij tij dens de kerstdagen is overleden. Voor dat bericht was tot nu toe geen bevestiging te krijgen. Bisschop Laszlo Papp van Ora- dea, wiens optreden tegen de dis sidente predikant Laszlo Tökes aanleiding werd tot de omwente ling in Roemenië, is op de vlucht geslagen. Als fervent aanhanger van Ceausescu vreesde hij voor zijn leven. Waarschijnlijk is hij naar Hongarije uitgeweken. Dominee Lazslo Tökes maakt deel uit van het Comité voor Na tionale Redding. Tökes heeft aan zijn arrestatie een gebroken arm overgehouden. Tökes was na zijn arrestatie vastgehouden in het plaatsje Meniu waarheen bis schop Papp hem had overge plaatst. Na de val van het regime kwam hij vrij en afgelopen vrij dag preekte hij weer in Tirgu- De twee gereformeerde bis schoppen hadden zich zeer ge haat gemaakt in hun uit etnische Hongaren bestaande kerk. Hoe wel hun ambt voornamelijk een representatieve betekenis heeft, Lad het tweetal steeds meer macht aan zich getrokken. De sy node, die formeel het hoogste ge zag heeft in de kerk, was al in geen jaren meer bijeen geweest. Bisschop Nagy, die vanwege zijn leeftijd en verslechterde gezond heid allang had willen aftreden, werd door het Roemeense regime gedwongen in functie te blijven. "Hij was te zwak om zich te ver weren, hij tekende alles wat men hem voorhield", zeggen waarne mers in Hongarije. Met bisschop Papp was het an ders gesteld. Enerzijds werd van hem gezegd dat hij een fervent marxist was en uit overtuiging de rol vervulde die het regime hem had toebedacht. Volgens andere bronnen werd hij gechanteerd. In ruil voor zijn loyaliteit mochten zijn kinderen Roemenië verlaten en zich in het Westen vestigen. De Gereformeerde Kerk in Roemenië telt ongeveer 700.000 leden, die voornamelijk in het Hongaarstalige deel van Roeme nië (Transsylvanië) wonen. De kerk telt ongeveer 700 gemeen- EN VER ten, verdeeld over dertien classes. Volgens de Hongaarse predi kant Istvan Tüski uit Utrecht is het vrijwel zeker dat een nieuw bijeen te roepen synode snel orde op zaken zal stellen in de Gerefor meerde Kerk van Roemenie. Tus- ki verwacht niet dat dat de etni sche Hongaren de openstelling van de grenzen zullen benutten om het land te verlaten. "Vergeet niet dat het om twee tot drie mil joen mensen gaat. Wanneer ze in vrijheid mogen leven, zullen ze in Roemenië blijven". Theo van der Voort, die vlak voor de omwenteling nog een be zoek bracht aan Roemenië, zegt dat de Europgcommissie voorna melijk contacten heeft met predi kanten, priesters en lokale ge meenten. De leiding van de Roe meense kerken was al jaren geen betrouwbare partner meer. Van der Voort verwacht dat de onwen- teling in alle kerken tot het ver trek van de zittende bestuurders zal leiden. Legalisering van Oekrainse Kerk weer dichterbij MOSKOU (AFP) - De Russisch- Orthodoxe Kerk is bereid de lega lisatie van de Oekrains-Katholie- ke Kerk te overwegen. "Katholie ken in de Oekraine moeten de mogelijkheid hebben hun eigen eredienst te vieren. De Orthodoxe Kerk sluit legalisatie van de Oek rainse Kerk niet uit", aldus aarts bisschop Kyrill gisteren op een persconferentie in Moskou. De Russisch-Orthodoxe Kerk hervat volgens de secretaris voor buitenlandse zaken binnenkort de dialoog met het Vaticaan over de toekomst van de Oekrains-Ka- tholieke Kerk. Van 14 tot 17 janu ari 1990 zullen in Moskou bespre kingen worden gevoerd met een delegatie uit Rome. In november werd een bezoek van een delegatie uit Rome plot seling uitgesteld. De reden was de bezetting van een orthodox kerk gebouw in Lvov door Oekrainse gelovigen, volgens Kyrill een "ge welddadige actie". "In overleg met Rome moeten we een vorm van religieuze coëxistentie vin den voor de twee gemeenschap pen", zo zei hij. De Oekrains-Katholieke Kerk werd in 1946 door Stalin gedwon gen op te gaan in de Russisch-Or thodoxe Kerk. De kerk, die de or thodoxe liturgie viert maar ver bonden is met Rome, leefde ech ter ondergronds voort en telt thans naar schatting 5 miljoen le den. 'RK Kerk in VS zwicht niet voor demonstraties' NEW YORK (RNS) - De Rooms- Katholieke Kerk zal volgens de Amerikaanse kardinaal John O'Connor nooit haar mening over voorbehoedsmiddelen, homo seksualiteit en abortus wijzigen. "Geen enkele demonstratie zal ooit verandering brengen in de leer van de kerk", aldus de aarts bisschop van New York. O'Connor haalde op een kerst bijeenkomst fel uit naar demon stranten die onlangs een mis ver stoorden en daarbij condooms door de kerk gooiden en de hostie ontwijdden. Onder het motto 'Stop de kerk' hadden de 'Aids Coalitie' en 'Vrouwen Mobilisa tie' opgeroepen tot protest dat binnen en buiten de St. Patricks Kathedraal onder meer tot uiting kwam op spandoeken met 'Ver kondig safe seks' en 'Condoom O-'Connor'. De politie verrichtte ongeveer 40 arrestaties. Als demonstranten opnieuw de mis willen verstoren en de ver kondiging van het Woord willen stoppen, zullen ze "over mijn lijk" moeten gaan, aldus een boze kar dinaal. Niet allèen de kerk, maar ook hijzelf zal in geen enkel op zicht soepeler worden. "De kerk kan niet opeens verklaren dat de dag nacht is, en de nacht dag". Vredesprijs. De internationale vredesprijs van Pax Christi gaat dit jaar naar de Uruguyaanse priester Luis Pérez Aguirre. De rk vredesbeweging wil hiermee de 48-jarige Jezuïet eren voor zijn vreedzame strijd voor de mensen rechten. Aguirre verrichtte pasto raal werk onder studenten en raakte daarna via het werk onder de allerarmsten betrokken bij de strijd voor de mensenrechten. Tij dens de militaire dictatuur in Uruguay (1973-1984) is hij meer malen gearresteerd en gemarteld. Video-project. Het Knooppunt voor Jongerenpastoraat en Diakonaat zoekt nog enkele me dewerkers voor een video-pro ject. Met als uitgangspunt de ou de kerstlegende 'De vierde ko ning' maakt een groep jongeren (18 tot 25 jaar) samen een film. Daarin wordt geprobeerd een beeld te geven van datgene wat (gelovige) jongeren anno 1990 be zighoudt omtrent het geloof en andere voor hen belangrijke za ken, zo zeggen de vijf huidige deelnemers aan het project zelf. Belangstellenden kunnen voor informatie terecht bij Jan Jetse Bol of Jacqueline Schoonwater, Oude Rijn 44b, tel. 071-120070. e Moker. De uitzending van de kerkelijke omroep Moker van vanavond is dit keer geheel ge wijd aan het kerstfeest en de jaar wisseling. De uitzendtijd is als ge woonlijk: van zeven uur tot half acht. Ontvangst via FM 105.7 of kabel FM 88.1. Beroepingswerk Hervormde Kerk: beroepen te Kame- rik M. Goudriaan Apeldoorn (buiten gewone wijkgemeente). Gereformeerde Kerken: beroepen te Zeist F. J Boer Alphen aan den Rijn. te Bleiswijk (beiden part-time) drs. F. P. Treep en mw. drs. E. A. van Hal- sema Echtenerbrug-Oosterzee (beiden part-time), te Zuidland drs. I. J. Bijlsma Idskenhuizen. Geref. Kerken vrijgemaakt: beroe pen te Fergus (Canadian Reformed Churches) J. Huijgen Harkstede en Overschild.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 2