Latij ns-Amerika fel
tegen actie Panama
Politieke winst Panama-actie nog twijfelachtig
Tijdens de feestdagen
zorgen we voor belletjes
bij het balletje.
Amerikaans Congres steunt Bush
Rassenhaat speelt mogelijk
Onderzoek wapenbezit
Europarlementariërs
rol bij reeks aanslagen VS Xamil Tijgers zweren geweld af
Hoe klinkt
u 25% korting
in de oren?
"DONDERDAG 21 DECEMBER 1
PANAMA/WASHINGTON/MEXICOSTAD (GPD/AP/UPI/Rtr/AFP) - Alle Latijnsameri-
kaanse landen met uitzondering van El Salvador hebben de Amerikaanse militaire inter
ventie in Panama fel veroordeeld. Nicaragua heeft als reactie gisteren tanks en troepen in
staat van paaraatheid gebracht. Peru heeft zijn ambassadeur uit de Verenigde Staten te
ruggehaald en zal, evenals Argentinië.' de drugsconferentie in Colombia boycotten. De
Verenigde Staten hebben een miljoen dollar geboden voor inlichtingen die leiden tot de
arrestatie van Panama's sterke man generaal Noriega.
President Ortega van Nicaragua
heeft de VN, de Niet-Gebonden Be
weging en paus Johannes Paulus II
laten weten "diep bezorgd" te zijn.
Ortega en andere Latijnsameri-
kaanse leiders vrezen dat de VS
straks ook de verkiezingen in Nica
ragua zullen aangrijpen als een ex
cuus voor een direct optreden van
het Amerikaanse leger tegen de san
dinisten. Een uiting van de angst
dat de VS zich weer als "morele po
litieman" in zijn "achtertuin" gaat
gedragen, was gisteren de handha
ving van de vertegenwoordiger van
Noriega op de Panamese zetel in de
OAS (Organisatie van Amerikaanse
Staten).
de Panamese crisis. Carlos Menem gering omver te werpen. Volgens
van Argentinië riep op tot een Lobel betekende de invasie ook een
'vreedzame oplossing', en Mexico schending van de in de Amerikaan
se grondwet vastgelegde handelwij
ze in geval van oorlog, die vereist
dat het Congres toestemming geeft
voor een gewelddadig optreden als
Cuba heeft de Amerikaanse actie dit in Panama. Inmiddels hebben
veroordeeld als "imperialistische leden van beide partijen in het Ame-
agressie". De Braziliaanse regering rikaanse Congres gezegd achter de
sprak van een "niet te rechtvaardf
gen schending" van de Panamese
soevereiniteit.
noemde de interventie
rikanen "een stap terug
nationale betrekkingen'
de Ame- invasie te staan. "Het is jammer dat
de inter- de VS dit moesten doen, terwijl we
China en de Sovjetunie steeds
De bewering van de Amerikaanse terughoudendheid vragen", aldus
regering dat de handvesten van de de invloedrijke senator Sam Nunn.
President Andres Perez
i Ve-
Verenigde Naties en de OAS de aar
val op Panama sanctioneerden, i
bestreden door twee juristen
nezuela zei de door de Amerikanen Rechten, een Newyorkse organisa-
geïnstalleerde regering van Guiller- tie voor burgerrechten. Als er al
mo Endara niet te erkennen voor de sprake is van bedreiging van Ameri-
Amerikaanse troepen uit Panama kaanse levens, zei professor Lobel,
verdwenen zijn. Perez was nog het dan zou de meest voor de hand lig-
mildst en gaf toe dat Latijns-Ameri- gende actie zijn om hen te bescher-
ka zelf ook tekort v
en te evacueren, en niet de r
Minister Van den Broek (buiten
landse zaken) moet vanmiddag in
de Tweede Kamer tekst en uitleg
militaire actie in Panama. PvdA,
D66 en Groen Links zien het optre
den van de Verenigde Staten als een
schending van de soevereiniteit van
het Middenamerikaanse land, en
ook de WD vindt het te vroeg om al
steun te betuigen aan de inval. Het
CDA toont wel "een zeker begrip"
voor de actie tegen het "sterk mis
dadige Noriega-regime".
BRUSSEL (ANP) - HeJ Europees
Parlement onderzoekt of sommige
van zijn leden tijdens de plenaire
zittingen of commissievergaderin
gen wapens dragen. Dit onderzoek
is onderdeel van een veel uitgebrei
der studie die moet uitmaken of de
leden en het personeel van het par
lement wel voldoende beveiligd
zijn.
Een woordvoerder van het parle
ment bevestigde gisteren in ant
woord op vragen dat parlements
voorzitter Enrique Baron Crespo,
een onderzoek heeft gelast.
Volgens parlementskringen in
Brussel is het extreem rechtse Eu
roparlementslid Jean-Marie Le Pen
er kortgeleden op betrapt dat hij tij
dens een plenaire zitting een vuur
wapen op zak had. Of dat inderdaad
zo is, wilde de woordvoerder beves
tigen noch ontkennen.
ge tijd geleden al zijn bezorgdheid
geuit over de veiligheid van de le
den en de aan het parlement ver
bonden ambtenaren. Daarom heeft
hij het college van questoren op
dracht gegeven die zaak grondig te
bestuderen. Deze "wijze mannen"
moeten ook nagaan of parlement
sleden eventueel de gewoonte heb
ben een wapen te dragen en of ze
daar dan wel een vergunning voor
hebben.
Wapens dragen in een parlement
behoort niet. Tot nu toe is daar nooit
controle op geweest omdat men au
tomatisch aannam dat de leden dat
niet deden. De studie van de questo
ren moet uitmaken of het bijvoor
beeld nodig is dat de vergaderruim
ten van het parlement beveiligd
worden met electronische appara
tuur zoals men die ook op vliegvel
den aantreft, aldus de woordvoer
der.
'Palestijn doodgemarteld door
Israëlische geheime dienst'
Omwonenden van het hoofdkwartier van Noriega in Panama-stad -pro
beren te vluchten van het gisteren onverwacht losgebarsten wapengeweld.
Op hun weg passeren ze een autowrak, dat Panamese militairen op de weg
hadden gezet als blokkade tegen de Amerikaanse troepen. (foto ap>
JERUZALEM (Rtr/DPA) - Tijdens
een verhoor in een Israëlische ge
vangenis in de bezette Gazastrook
is dinsdagavond een Palestijnse ge
detineerde overleden. Dit is giste
ren vernomen in hoge veiligheids-
bronnen.
Volgens de familie van de omge
komen Palestijnse gevangene, die
twee weken geleden werd gearres
teerd omdat hij een uitgaansverbod
overtrad, is de 27-jarige man dood
gemarteld tijdens een verhoor in de
gevangenis van Gaza. Voor het ver
hoor waren leden van de Israëlische
inlichtingendienst Shin Beth ver
antwoordelijk, die al eerder door
Palestijnen van martelingen is be
schuldigd.
Van officiële Israëlische zijde had
men niet direct commentaar. Pales
tijnen zeiden dat het de vierde maal
is dat een gedetineerde in een Israë
lische gevangenis overlijdt tijdens
de twee jaar durende "intifadah" te
gen het Israëlische bestuur over de
Gazastrook en de Westelijke Jor-
daanoever, waar 1,7 miljoen Pales
tijnen wonen.
WASHINGTON - De Amerikaanse Maandag werd in Savannah, in de C—
WASHINGTON - De Amerikaanse
federale politie FBI denkt dat
senhaat mogelijk een rol speelt bij
een reeks aanslagen per bombrief,
die tot nu in het zuiden van de Vere
nigde Staten twee levens hebben
geëist. In het kantoor in Jakcsonvil-
le (Florida) van de National Associa
tion for the Advancement of Colo
red People (NAACP), de belangrijk
ste actiegroep voor zwarte Ameri
kanen, werd een verdacht pakket
gevonden waarin bij nader onder
zoek een bom bleek te zitten.
door Henk Dam
Het pakket was aan niemand in
het kantoor in het bijzonder gericht,
maar zou degene die het zou hebben
geopend, hebben gedood, aldus de
politie in Jacksonville nadat de
bom onschadelijk was gemaakt. De
bombrief die in Jacksonville werd
gevonden, was van dezelfde makelij
als drie eerdere, naar andere be
stemmingen per pakketpost ge
stuurde bommen. Afgelopen zater
dag kwam rechter Robert S. Vance
uit de staat Alabama om het leven
toen hij een aan hem gericht pakje
opende.
Buitenland kort
Brazilië
Fernando Collor de Mello heeft de
Braziliaanse presidentsverkiezin
gen definitief gewonnen. De 40-jari-
ge kandidaat van de rechtse Natio
nale Reconstructie Partij won de
eerste verkiezingen sinds 29 jaar
met 42,74 procent van de stemmen,
maakte de regering gisteren be
kend. Luis Inacio Lula da Silva, de
socialistische rivaal van Collor de
Mello, is geëindigd op 38,10 pro
cent.
Filipijnen
De communistische rebellen op de
Filipijnen, verenigd in het Natio
naal Democratisch Front, hebben
een eenzijdig staakt-het-vuren afge
kondigd tijdens kerstmis en met
oud en nieuw. Legerwoordvoerder
Ramon Mantano heeft gezegd dat
het leger en de politie in maximale
staat van paraatheid zullen blijven.
Peru
In Peru zijn acht winkeliers en acht
leden van een burgerwacht van boe
ren doodgeschoten door leden van
de maoistische guerrillabeweging
Lichtend Pad. De winkeliers wer
den dinsdag door de rebellen tij
dens wat zij noemden "een volksge
richt" geëxecuteerd op een plein in
het centrum van Changos Alto, ten
zuidoosten van Lima. Ze beschul
digden hen van prijsopdrijving
door het achterhouden van voorra
den.
Aftreden
Premier Mario Machungo van Mo-
cambique heeft aangeboden af-te
treden en zo de weg vrij te maken
voor een onderzoek naar corruptie
in regeringskringen. Het parlement
legt de regering en het leger het
vuur na aan de schenen over het
achteroverdrukken van spoedhulp
uit het buitenland die bedoeld is
voor de slachtoffers van hongers
nood en oorlog.
Suriname
De Surinaamse politie heeft nog zes
mensen, onder wie een ex-militair,
aangehouden in verband met de
smokkel van 330 kilo cocaïne naar
Nederland. Vorige week vrijdag wa
ren al zes mensen gearresteerd. Ook
onder deze arrestanten bevond zich
een ex-militair. De partij cocaïne
werd in vijf dozen als oude kleding
naar Nederland vervoerd door de
transportonderneming Calypsona.
Maandag werd in Savannah, in de
staat Georgia, wethouder Robert
Robinson gedood toen hij een bom
brief opende. Ook maandag werd in
een gerechtsgebouw in Atlanta nog
een pakje met een dodelijke lading
van explosieven en spijkers gevon
den.
De politie dacht aanvankelijk, dat
drughandelaars achter de bomaan
slagen zaten. Maar gaandeweg is de
FBI duidelijk geworden, dat alle
mensen aan wie de pakketten wa
ren gericht, een doelwit zouden
kunnen zijn van racistische groe
pen. Rechter Vance bijvoorbeeld
heeft zaken behandeld tegen de ra
cistische beweging Ku Klux Klan.
Wethouder Robinson stond bekend
als een activist op het gebied van de
burgerrechten.
Hoewel de Ku Klux Klan de
laatste jaren geen rol van betekenis
meer speelt, zijn in plaats van deze
organisatie nieuwe, ten minste even
extreme groepen opgestaan met
neo-nazistische en/of racistische
doelstellingen. Een aantal van deze
groepen heeft nooit onder stoelen of
banken gestoken desnoods geweld
te willen gebruiken bij het bereiken
van hun idealen.
FBI-directeur William Sessions
waarschuwde gisteren dan ook alle
organisaties en personen die actief
zijn in de burgerrechtenbeweging,
alsmede de gehele juridische we
reld buitengewoon voorzichtig te
zijn.
COLOMBO (AP) - De militante be
vrijdingsorganisatie "Tamil Tij
gers" heeft aangekondigd na 17 jaar
de gewapende strijd tegen de
Srilankaanse autoriteiten te stop
pen en een politieke partij op te
richten. Dit heeft Anton Balasing-
ham van de organisatie in Colombo
verklaard. Een woordvoerder van
de verkiezingscommissie bevestig
de dat de groep de status van poli
tieke partij was toegekend.
Balasingham verklaarde dat de
partij "Volksfront van de Bevrij-
dings Tijgers" zal gaan heten en so
ciaal-democratische principes is
toegedaan. De partij zal worden
aangevoerd door vice-commandant
Mahendrarajah van de Tijgers. De
secretaris van de partij wordt Yoga-
ratman Yogi.
De militaire arm van de organisa
tie wordt niet direct opgeheven om
dat vele Tamils nog bescherming
behoeven en omdat de situatie in
het noordoosten van het land nog
onduidelijk is.
In de noordoostelijke provincie
Batticaloa hebben de Tamil Tijgers
een nederlaag toegebracht aan riva
liserende Tamil-groepen, waarbij
meer"dan 130 doden zijn gevallen.
De Tamil Tijgers, die in 1972 zijn op
gericht, eisen een onafhankelijk
thuisland voor de Tamil-bevolking
in het noordoosten van het eiland.
De hindoestaanse Tamils zeggen
gediscrimineerd te worden door de
boeddhistische Singalezen, die 75
procent van de bevolking uitmaken
en die de overheid en het leger con
troleren.
De Tamils zijn vanaf 1983 in het
nieuws gekomen na steeds fellere
aanvallen op regeringsmilitairen.
Op 29 juli 1987 tekenden Tamil-
groepen, de Srilankaanse overheid
en India een vredesakkoord dat
voorzag in een beperkte autonomie
Voor de Tamils in het noordoosten.
Indiase vredestroepen arriveerden
de volgende dag en moesten vrijwel
meteen vechten tegen de Tamil Tij
gers omdat die zich niet aan het ak
koord hielden.
De aanwezigheid van Indiase
troepen lokte een Singalese tegen
reactie uit in de vorm van een ter
reurbeweging die tot nu toe voor
ten minste 6.000 doden op het ei
land heeft gezorgd. De Indiase be
lofte om de resterende 25.000 mili
tairen voor 31 december van dit jaar
terug te trekken heeft de rust niet
kunnen herstellen.
'Verdachte aanslag Pinochet ten
onrechte ter dood veroordeeld'
SANTIAGO (IPS) - De ter dood ver
oordeelde Chileen Ricardo Contre-
ras, een van de verdachten van de
aanslag in september 1986 op gene
raal Augusto Pinochet, was inder
tijd helemaal niet in Chili. Dat heeft
zijn advocate, Pamela Pereira, be
kend gemaakt.
De aanslag, waarbij vijf van Pino
chet's lijfwachten het leven lieten,
leidde tot de veroordeling van de 27-
jarige Contreras en negentien ande
ren door een militaire rechtbank.
Daarbij werden verschillende
doodstraffen opgelegd. De bekente
nissen van de meeste arrestanten
zijn volgens advocaten en mensen
rechtenorganisaties met martelin
gen afgedwongen.
Volgens Pereira is haar cliënt tij
dens het proces verwisseld met een
voortvluchtige met de naam Jorge.
Contreras zou in 1982 Chili hebben
verlaten en pas in maart 1987 zijn te
ruggekeerd, een halfjaar na de mis
lukte aanslag op Pinochet. Contre
ras bevond zich in Peru en op Cuba,
waar hij economie studeerde, aldus
de advocate.
Eerste en tweede kerstdag zorgen we in de Holland
Casino's voor de nodige, feestelijke verrassingen.
En ook de jaarwisseling laten we
niet onopgemerkt voorbijgaan. Daarom
draaien op nieuwjaarsdag niet alleen de
rouletteballetjes. Ook de champagne
belletjes vloeien rijkelijk.
Op 31 december zijn we even
gesloten. Maar wie met een gratis glas
champagne met ons wil toosten, is op
1 januari v.a. 16.00 uur van harte welkom.
-Holland
(as in o's
In de Holland Casino's kom je ogen tekort.
Ex-verdachte
Palme-moord
eist zes ton
STOCKHOLM (AP) - De Zweed
Christer Petterson die wegens ge
brek aan bewijs in hoger beroep
werd vrijgesproken van de moord
op premier Olof Palme in 1986, eist
van de Zweedse staat twee miljoen
kronen (600.000 gulden) schadever
goeding voor de tien maanden die
hij tijdens het onderzoek en proces
in arrest heeft gezeten.
De schadevergoeding is de hoog
ste die ooit in Zweden is gevraagd.
Petterson had eerder gezegd geen
belang te stellen in geld. "Dit is veel
geld, maar het gaat ook om een zeer
ongewone zaak," verklaarde Petter-
sons advocaat Ame Liljeros. "Pet
terson heeft lange tijd in hechtenis
gezeten en hij heeft veel publiciteit
moeten verduren. Hij is voor de rest
van zijn leven getekend".
WASHINGTON - De Panamese dic
tator géneraal Noriega is al sinds ja
ren de lastigste luis in de pels van de
Verenigde Staten,, maar het Witte
Huis heeft tot dinsdagnacht nooit
goed aangedurfd hem gewapender
hand aan te pakken. Daar hadden
achtereenvolgens de presidenten
Reagan en Bush goede redenen
voor. Een van de belangrijkste is al
tijd de angst voor de reacties van de
rest'van Latij ns-Ameri ka geweest.
door
Henk Dam
Noriega is ook onder zijn Latijnse
collega's allerminst geliefd. De Or
ganisatie van Amerikaanse Staten
(OAS) bijvoorbeeld, waarin de
meeste Latijnsamerikaanse landen
zitten, heeft hem nog dit jaar ver
zocht op te stappen. Zonder resul
taat, overigens, zoals ook een hele
reeks Amerikaanse bedreigingen,
onderhandelingen, sancties en sa
menzweringen in de loop der jaren
geen enkele vat op de aalgladde No
riega had.
Bij de Latijnsamerikaanse lan
den, zo is de berekening in het Witte
Huis altijd geweest, is de weerzin te
gen Noriega weliswaar diep, maar
niet zo diep als de weerzin tegen een
gewapend optreden van de grote
broer uit het noorden tegen iemand
uit hun midden.
De Verenigde Staten wordt, als
de onbetwiste supermogendheid in
dit deel van de wereld en als de
vroegere economische uitbuiter,
toch al gewantrouwd. Als de 'grin
go's' militair in Panama zouden op
treden, zou dat de oude wonden
weer kunnen openrijten, en voor
een vloedgolf aan Latijnsameri
kaans nationalisme - en alle onrust
van dien - kunnen zorgen. Dat is al
tijd de theorie in Washington ge
weest.
Op vrijdag 22 en zaterdag
23 december a.s. krijgt u 25%
korting Dat geldt voor al onze kerst-
elpees, -muziekcassettes en -CD's.
Voor wat extra sfeer met
kerst moet u daarom zeker even
langskomen.
't Wordt steeds leuker bij V&ü
Een tweede reden waarom het Witte
Huis tot dusver geen voorstander
van gewapend ingrijpen was, was
dat militair geweld makkelijk zou
kunnen leiden tot sabotage van het
Panamaka.naal. met z'n gecompli
ceerde sluizenstelsel. Sluiting van
het kanaal zou voor Amerika een
economische ramp betekenen. Het
scheepvaartverkeer tussen Ameri-
ka's oost- en westkust zou erdoor
tot stilstand komen. Het is niet voor
niets dat gisteren de olieprijzen al
direct .fors omhoog gingen.
Een derde reden tenslotte waar
om de Amerikanen niet zoveel voor
geweld voelden, was dat niet hele
maal duidelijk was op hoeveel sym
pathie Noriega bij de Panamese
strijdkrachten mocht rekenen, en
hóe lang hij en zijn getrouwen ver
zet zouden kunnen bieden.
Sinds de oorlog in Vietnam is de
Amerikaanse publieke opinie mor
dicus tegen een langdurige militaire
betrokkenheid in welk land dan
ook. Het is de belangrijkste reden
waarom president Reagan het nooit
aandurfde zijn aartsvijand Ortega in
Nicaragua aan te vallen.
Dat wil niet zeggen dat het Ameri
kaanse volk niets voelt voor militai
re avonturen. Integendeel, maar zij
moeten wel kort duren en weinig of
geen Amerikaanse soldatenlevens
kosten.
Reagans inval in Grenada van
1983 was daarom een hit, en droeg
niet weinig bij tot de populariteit
van de president. De bestraffing
van Khadaffi, in 1986, leverde bij de
Amerikanen eveneens groot en
thousiasme op. De betrekkelijk risi
coloze Amerikaanse patrouilles in
de Perzische Golf van 1987 ook.
Als de 24.000 Amerikaanse mili
tairen erin slagen snel het verzet in
Panama te doven, dan zit Bush op
rozen. Als er een guerrilla zou ont
staan, of een situatie waarbij het le
ven van Amerikaanse gijzelaars op
het spel zou komen te staan, dan
krijgt hij ernstige problemen, voor
al ook met het Congres en zijn kie-
Toen Bush dus afgelopen zondag
besloot generaal Noriega met ge
weld uit z'n dictatorszetel te stoten,
nam hij een behoorlijk groot risico.
Noriega (foto api
Waarom zag Bush, die geheel te
recht de reputatie heeft uitermate
voorzichtig te zijn, zich genood
zaakt de gok te wagen?
Een paar redenen spelen denke
lijk mee. In de eerste plaats is dat de
coup die Panamese militairen in ok
tober probeerden uit te voeren. Die
coup mislukte jammerlijk en wat
even jammerlijk mislukte, was de
Amerikaanse rol daarbij.
De Amerikanen, zo bleek, wisten
weliswaar dat er een coup stond aan
te komen, maar ze hadden niets
voorbereid. Toen het moment daar
was dat de opstandelingen Noriega
in handen hadden, wisten de Ame
rikaanse militairen in Panama niet
eens hoe ze de putschisten moesten
bereiken.
Brent Scowcroft, Bush's nationa
le veiligheidsadviseur, gaf later toe
dat de organisatie op het Witte Huis
niet had gedeugd. En Bush kreeg er
van alle kanten van langs, niet al
leen vanwege het gebrek aan orga
nisatie, maar ook omdat hij de ver
denking op zich had geladen niets
te durven.
Dat maakte alle oude verwijten
dat de president een 'wimp' (slappe
ling) zou zijn, weer wakker. In het
verleden heeft Bush geregeld bewe
zen, om na een nederlaag terug te
willen - en te kunnen - komen. De
coup van oktober was voor hem een
nederlaag. Dat alleen al moet hem
op scherp hebben gezet.
De directe aanleiding tot het mili
taire ingrijpen, was evenwel de
krasse taal van Noriega zelf. Afgelo
pen vrijdag zei hij zijn land "in staat
van oorlog met de Verenigde Sta
ten" te achten.
Maandag zei de woordvoerder
van Bush, Marlin Fitzwater, dat No
riega's uitspraken van vrijdag ken
nelijk betekenden dat iedere Pana-
mees het recht had Amerikanen las
tig te vallen "en zelfs om te bren
gen".
Geïsoleerd
Dat was uiteindelijk de voornaam
ste overweging in Panama in te grij
pen. Er wonen daar 34.000 Amerika
nen, en de Amerikaanse regering
was bang dat die in toenemende
mate het slachtoffer zouden worden
van Noriega, zijn leger en zijn ter-
reurbenden.
De Amerikaanse regering was
verder bang dat de door Noriega
zelf op gang geholpen escalatie uit
eindelijk zou leiden tot een gespan
nen situatie rond het Panamaka
naal en, zoals gezegd, is dat kanaal
voor Amerika van vitaal belang.
Die angsten werd mede gevoed
door het vermoeden dat Noriega in
toenemende mate onberekenbaar
aan het worden was. Mensen die
hem de afgelopen weken hebben
gezien, zeiden dat hij veel dronk,
onder de invloed van drugs leek te
zijn en psychisch instabiel optrad.
Dat Noriega inderdaad niet meer
helder dacht, blijkt volgens velen
alleen al door zijn roekeloze, geheel
overbodige provocatie toen hy Pa
nama in staat van oorlog met de VS
verklaarde. De Washington Post
profeteerde dinsdagochtend al over
Noriega: "Hij bewandelt een weg
vol onzekerheden en gevaren. Heeft
hij zichzelf in zijn ijdelheid zo geïso
leerd dat niemand hem meer kan
waarschuwen?"
Het antwoord op die vraag is
vooral interessant voor de ge
schiedschrijvers. De belangrijkste
vraag voor Bush is nu of zijn ingrij
pen een Grenada of een Vietnam zal
blijken te zijn. In het eerste geval
gaat hy een mooie kerst tegemoet.
Maar in het tweede geval wachten
hem nog heel wat slapeloze nach
ten.
