'Snuffelaars' op
zoek naar stank
in woonwijken
NABIJ
'In mijn eigen land was ik
iemand, hier ben ik niks'
Sultan Brunei laat burgers afblazen
'Het zijn engeltjes'
i REPORTAGE)
DONDERDAG 21 DECEMBER 1
GEESTELIJK LEVEN
BANDAR SERI BEGAWAN -
Voor het eerst in twintig jaar
hebben de burgers van een van de
allerrijkste landen van de wereld,
het Zuidoostaziatische sultanaat
Brunei, van hun vorst toestemming
gekregen om, zij het eenmalig,
kritiek te leveren op hun regering.
Diplomaten in Brunei verwachten
niet dat Sir Sultan Hasanal Bolkiah
op enige termijn verkiezingen zal
organiseren.
door
P. Prashanth/IPS
Meer dan 1.000 vertegenwoordigers
van het Bruneise volk kwamen
vorige week naar het luxe
conferentiecentrum in Bandar Seri
Begawan, de hoofdstad, om hoge
regeringsfunctionarissen onder
vuur te nemen. Over luie
ambtenaren, over het aantrekken
van buitenlandse arbeiders, maar
ook over kwesties als de nationale
veiligheid. Dat laatste is een zeer
gevoelige kwestie in Brunei, dat
230.000 inwoners telt en geen
gekozen regering heeft.
Vragen over de alleenheerschappij
of de kleurrijke levenswijze van
Sultan Hasanal waren absoluut
taboe. Toch gingen de Bruneiers
verder dan ooit in hun
nieuwsgierigheid. De afgelopen
twee decennia heeft niemand het
gewaagd vragen te stellen, die nu
tijdens het forum naar voren
werden gebracht.
Sultan Hasanal, die beschouwd
wordt als de rijkste man van de
wereld, heeft tot dusver nooit enige
kritiek op zijn gezag over zijn kant
laten gaan. De enige keer dat
verkiezingen werden gehouden in
Brunei, was in 1962 toen het land
nog onder Brits koloniaal bestuur
stond. Een anti-monarchistische en
anti-Britse partij won de
verkiezingen overtuigend.
Toen de partij geen toestemming
kreeg om een regering te vormen,
brak een gewapende opstand uit die
werd neergeslagen door Britse
Gurkha troepen en commando's die
werden overgebracht uit
Singapore. Sindsdien regeert
Sultan Hasanal per decreet, op
basis van de noodtoestand en is de
nationale veiligheid een gevoelige
kwestie. Daarin kwam ook geen
verandering na de
onafhankelijkheid in 1984.
De regering zegt dat het land in
totaal zes politieke gevangenen telt,
van wie er vier vast zitten sinds de
opstand van 1962. De andere twee
zijn de leiders van de Nationale
Democratische Partij, die in 1985
werd opgericht, maar vorig jaar
werd verboden nadat zij had
gevraagd om het aftreden van
Sultan Hasanal en om vrije
verkiezingen.
De grootste verrassing van het
forum van vorige week was dat
sommige burgers het waagden te
vragen waarom de noodtoestand in
het land nog steeds noodzakelijk
wordt geacht. Het antwoord kwam
van Awang Isa, minister van
binnenlandse zaken en speciaal
adviseur van Sultan Hasanal.
"De noodtoestand", zo legde hij uit,
"is nodig om het volk te
beschermen. Hij werd niet
ingevoerd omdat de regering bang
is voor haar eigen volk. Als de
regering dat nodig acht, zal de
noodtoestand worden vervangen
door een meer geschikte wet, zoals
een wet op de binnenlandse
veiligheid". Niet dat dat veel
uitmaakt, want ook op grond van
die wetten kunnen bijvoorbeeld
politici zonder enige vorm van
proces worden opgesloten.
Olierijkdom
Brunei is een van de rijkste landen
van de wereld geworden dankzij
olie. Met een inkomen per hoofd
van de bevolking van 17.000 dollar
(ruim 30.000 gulden) per jaar, is het
een land zonder belastingen en met
gratis voorzieningen voor
onderwijs en volksgezondheid. Ook
radio en televisie zijn in handen van
de regering. Dagbladen verschijnen
in Brunei niet.
Zich bewust van het feit dat de
oliebronnen van Brunei over
maximaal dertig jaar uitgeput
zullen zijn, heeft Sultan Hasanal
een valutareserve opgepot van naar
schatting 25 miljard dollar. Driejaar
geleden lanceerde hij een
ontwikkelingsplan om de
afhankelijkheid van olie te
verminderen.
Maar de sultan heeft ook bijzonder
goed voor zichzelf gezorgd. Hij
studeerde in Malaysia en aan de
Britse militaire academie van
Sandhurst, waar hij een typisch
Britse liefde opdeed voor het
polospel. In zijn van
airconditioning voorziene stallen
heeft de Sultan nu 200 Argentijnse
pony's staan. De koninklijke
familie weet zich in haar 1.788
kamers tellende paleis beschermd
door een speciale Gurkha-eenheid
van 900 man, waarvan boze tongen
beweren dat het bewijst dat de
Sultan zijn eigen leger niet
vertrouwt.
De regering van Sultan Hasanal
bestaat uit zijn twee broers en zeven
vertrouwelingen. Toen hem
onlangs werd gevraagd naar zijn
plannen zijn met de politieke
toekomst van het land, antwoordde
de Sultan: "Er wordt mij vaak
gevraagd wanneer ik weer
verkiezingen zal laten houden voor
een volksvertegenwoordiging en
mijn antwoord is altijd hetzelfde: op
het moment dat ik bewijs zie dat
een verantwoorde meerderheid van
de Bruneiers een oprechte
belangstelling in politiek toont".
AMSTERDAM "Zijn jullie klaar? Vijf, vier, drie, twee,
één: ga je gang..." Na deze opdracht van Gerald Landman
gaan vier neuzen in de lucht, van Renate, Jeanine, Eddy en
Tineke. Ze hebben vijf minuten om dertig keer hun bevin
dingen te noteren op de computerformulieren. Voor elke
snuif is tien seconden.
door
Thea van Beek
Zes meetpunten in de Amsterdam
se wijk Tuindorp Oostzaan en de
Molenwijk worden deze ochtend
bezocht. Vijf minuten per meet
punt. In totaal zullen zij die ochtend
180 keer hun ervaringen noteren:
ruikt het zoet, naar melasse of ca
cao, ruikt het naar olie, gas of benzi
ne, is de lucht zuur dan wel zurig, is
het naar hun oordeel een geur van
verbrand rubber, prikkelend of
chloorachtig, of ruiken zij iets ge
heel anders.
Al jaren klagen de bewoners hier
over stankoverlast. De stank komt
vooral van een aantal bedrijven in
dat Westelijk Havengebied, maar
niet duidelijk is welke bron als het
meest hinderlijk wordt ervaren. Dit
najaar besloten de Amsterdamse
GG en GD en de Vakgroep Lucht-
hygiene en -verontreiniging van de
Landbouwuniversiteit Wageningen
een onderzoek te starten.
Na het afleggen van een aantal
reuktesten, werden afgelopen zo
mer negen studenten bij de Land
bouwuniversiteit geselecteerd. Ver
volgens brachten zij een bezoek aan
enkele bedrijven in het Westelijk
Havengebied. Jeanine: "Het is niet
de bedoeling dat wij nu noteren
welke luchtjes van welke bedrijven
wij denken te ruiken. Dat zal uit het
gehele onderzoek moeten blijken".
Vandaag is het de 23e en tevens
laatste snuffeldag. Alle ervaringen
werden zowel 's morgens, 's mid
dags als 's avonds genoteerd. Steeds
dezelfde zes meetpunten in de wijk.
En dat uitsluitend bij zuidwesten
wind, want alleen dan is de geur
goed waarneembaar. Per uur krij
gen de studenten 12,50 gulden be
taald. Daar hebben ze wel de nodige
ontberingen voor over: regen, wind
en tochtige straathoeken.
"Nee, ik mag je niet vertellen wat
ik ruik", zegt Renate. "We mogen
daarover ook niet met elkaar pra
ten. Dat zou het onderzoek bein-
vloeden". Na drie 'geurloze' meet
punten is het eindelijk raak. Een
olie-achtige lucht? Gerald doet er
Snuiven voorf 12,50 per uur. "Het ruiken van geuren is zeer subjectief'
aanvankelijk het zwijgen toe. Dan,
na lang aandringen wil hij wel
kwijt: "Persoonlijk houd ik het op
flessengaslucht. Ik denk zelfs te we
ten van welk bedrijf, maar die naam
hoor je mij niet noemen".
Landman: "Het ruiken van geu
ren is zeer subjectief; het ervaren
van geurhinder eveneens. Het blijkt
dan ook regelmatig dat de snuffe
laars op dezelfde plek en gelijktijdig
geheel andere dingen ruiken. Toch
zijn aan alle bevindingen wel we
tenschappelijke conclusies te ver
binden. Voorwaarde is dat je altijd
met grote groepen mensen moet
werken pm het meetbaar' te ma
ken".
Dat is ook de reden dat de afgelo
pen maanden 150 bewoners een
dagboekje bijhielden. Viermaal per
dag noteerden zij of ze fets roken en
in hoeverre die geur hinderlijk was.
"We hebben vaak last van stank",
vertelt mevrouw Jansen. "Een prik
kelende, soms zoete lucht. Soms
ruik je benzine of olie, soms kun je
het ook helemaal niet thuisbrengen,
's Nachts worden we van de stank
vaak wakker. Dan bellen we maar
weer de Milieutelefoon. Maar, je
raakt er ook aan gewend. Op het
laatst weet je niet meer wat je ruikt.
Dan ervaar je alleen nog maar een
prikkeling in je neus, keel of ogen".
De zes meetpunten zijn zo geko
zen, dat ze niet vlakbij een drukke
straat, 'geurende' snackbar, bakker
of viswinkel liggen. Ook moeten de
snuffelaars de lucht zo vrij mogelijk
tot zich laten komen. Geen obsta
kels dus van gebouwen of woning-
(foto GPD)
blokken. Lekker met je neus in de
'frisse' wind.
Gerald: "Ze hebben ook de in
structie bepaalde geuren te nege
ren. Een langsrijdende auto, of ie
mand die spruitjes staat te koken,
krijgen een aparte vermelding en
blijven verder buiten de geurwaar-
neming. Vooral op vrijdagmiddag
wordt hier nogal eens vis gebakken.
Daar houd je dan duidelijk reke
ning mee".
De komende maanden gaan alle
snuffelgegevens, dagboekresulta
ten en meteorologische gevens de
computer in. Medio volgend jaar zal
moeten blijken wie de grootste
stankveroorzakers zijn. In hoeverre
deze bedrijven ook aangepakt kun
nen worden, zal nog moeten blij
ken.
SCHIPHOL/ZAANDAM - "Ik had
geen idee waar ik heen vluchtte. Je
vlucht voor je leven en je denkt ner
gens anders aan." Via Sudan en Ita
lië kwam Hisabu Ghilazghi (42) uit
Eritrea tien jaar geleden in Neder
land terecht. "Ik wist waar Neder
land lag, ik had immers een oplei
ding gehad. Maar ik wist niets over
de inhoud van het land."
door
Margo van Wijgerden/ANP
Hisabu is één van de 20.000 vluch
telingen in Nederland, voor wie
Vluchtelingenwerk tijdens de
kerstdagen aandacht vraagt. Hisa
bu kwam door puur toeval in Ne
derland, zoals vrijwel alle asielzoe
kers die op Schiphol aankomen. Ze
zijn in het bezit van een vals Neder
lands paspoort, of worden aange
houden omdat ze met ongeldige pa
pieren naar de Verenigde Staten of
Canada willen reizen.
Van de 10.000 asielzoekers die in
1989 op Schiphol arriveerden, krij
gen er slechts 200 erkenning als
vluchteling. 1.800 anderen blijven
desondanks in Nederland, hetzij il
legaal, hetzij om de uitslag van een
kort geding tegen de Staat af te
wachten. De overigen moeten terug
naar hun land van afkomst, of mo
gen proberen in een ander land asiel
te krijgen. Vanaf 1992 is dat laatste
overigens alleen buiten Europa mo
gelijk.
Vluchtelingenwerk vangt de
asielzoekers op Schiphol op. Trijn
tje Munters werkt als vrijwilliger op
Schiphol Oost, het tijdelijk gesloten
opvangcentrum bij de luchthaven,
waar zo'n 200 a 300 niet direct er
kende vluchtelingen worden opge
sloten. Medewerkers fungeren als
tussenpersoon tussen vluchtelin
gen en advocaten. Volgens Munters
Ruim 120.000 kinderen hebben
gisteren via machtigingskaarten
voorlopig 2,5 miljoen gulden op
gehaald voor Vluchtelingenwerk.
De definitieve stand wordt op 29
december bekendgemaakt. Van
de 2.400 scholen die hun leerlin
gen voor de Kinderkerstloop had
den opgegeven, heeft een kwart
de loop wegens het slechte weer
uitgesteld tot vrijdag of zaterdag.
Volgens Vluchtelingenwerk, dat
vooraf rekende op vier miljoen
gulden, sturen veel mensen de
machtigingskaart uit de tv-gids
per post in.
Maar zijn vrouw en hij denken terug
aan kerstmis in Eritrea. "Wij, man
nen, kleden ons in het wit. Er is im
mers geen sneeuw in Eritrea. De
kinderen hebben nieuwe kleren. Al
lemaal. Rijke mensen kopen kle
ding voor de armen in de straat. Zo
dat kinderen niet aan elkaar kun
nen zien wie arm is en wie rijk. 's
Avonds eten we van zeven uur tot
drie uur 's nachts. We slachten een
schaap, een geit of een haan. En er
zijn zelfs kerstbomen. Die versieren
we niet, alleen de heel rijke mensen
kunnen dat betalen. Maar we han
gen er wel snoepjes in, voor de kin
deren."
Niet alleen voor christelijke
vluchtelingen, maar ook voor isla
mieten organiseert Trijntje Munters
een kerstfeest. Met spelletjes (sjoe
len) maar ook met een kerstdiner.
"Hoewel het bijna gênant is mensen
uit te nodigen om te komen eten.
Vooral Eritreërs. Zij zien regelmatig
beelden van landgenoten die ster
ven van de honger. Het zijn beelden
uit hün land, telkens weer kijken ze
en vragen ze zich af hoe het met hun
familie is. Zij blijven altijd het erg
ste denken. Toch is zo'n avondje
heel goed. Het is echte afleiding in
hun zo problematische leven."
Kindefkamp
Een kerstfeest is niet het enige dat
Munters op eigen initiatief voor
vluchtelingen organiseert. Een paar
jaar geleden zette ze een vakantie
kamp op voor kinderen van asiel
zoekers. Daar is nu slechts plaats
voor 34 kinderen, verdeeld over
twee zomerweken. Munters wil een
groter kamp met betere faciliteiten
organiseren, voor 25 tot 30 kinde-
Het geld dat daarvoor nodig is
moet komen uit de Kinderkerst
loop, die Vluchtelingenwerk giste
ren organiseerde en waarvoor ruim
135.000 scholieren zich aanmeld
den. Een belangrijk gedeelte zal
worden gebruikt om zo individueel
mogelijk taalonderwijs voor asiel
zoekers op te zetten. Daarnaast is
het geld bestemd ter ondersteuning
van de opvangcentra, waaronder
Schiphol Oost.
Volgens Munters bestaan er voor
al bij bewoners van dorpen waar op
vangcentra moeten komen nogal
wat voordelen. "Vluchtelingen zit
ten hier echt niet voor hun plezier.
Ze zijn uit eigen land weggegaan
omdat ze daar echt niet kunnen le
ven. Maar op een uitzondering na
zeggen ze allemaal, evenals Hibasu:
„Als de oorlog over is, ga ik terug".
De Nederlandse Moeder Teresa zorgt i
handicapten. 'Vloekjes', noemt ze hen.
Zuster Truus over haar 'Idnderen':
VENRAY (ANP) Geestelijk gehandicapten zijn een vloek in
Pakistan, maar Zuster Truus ervaart ze als een zegen. De 75-ja-
rige Truus Lemmens was blij dat ze deze week weer terug mag
naar haar 'kinderen' in Karachi, die ze ook wel haar 'vloekjes'
noemt.
De Nederlandse Moeder Teresa
wordt ze wel genoemd. Zustér
Truus heeft sinds 1970 in Pakis
tan enkele tehuizen voor geeste
lijk gehandicapten opgericht.
Ook polio-patiënten en weeskin
deren heeft ze van de straat ge
haald. Eigenlijk tegen haar wil
was ze in Nederland om te vieren
dat ze vijftig jaar geleden intrad
bij de Pakistaanse congregatie
der Franciscanessen van Christus
Koning.
Ze gebruikt het bezoek om geld
bijeen te brengen voor een nieuw
tehuis, want alleen van giften
moeten zij en haar medewerk
sters het hebben. Vooral giften in
natura vinden hun weg naar de te
huizen: afgedankte ziekenhuis
spullen, rolstoelen, fietsen en
complete keukenuitrustingen
blijken in Pakistan van onschat
bare waarde.
Zuster Truus is lid van de con
gregatie die in 1935 werd opge
richt door haar broer die lange
tijd bisschop was in Pakistan.
Toen ze in 1939 op bezoek was bij
mgr. S. Lemmens, werd ze gegre
pen door het lot van een geeste
lijk gehandicapt kind dat op han
den en voeten opgesloten zat in
een soort hondehok. Ze besloot al
haar vrije tijd aan deze vertrapte
kinderen te besteden en zegde on
geveer dertig jaar later haar baan
als lerares Engels op om zich vol
ledig aan hen te wijden.
Inmiddels heeft Zuster Truus
in haar tehuis voor geestelijk ge
handicapten 132 'kinderen'. De
jongste is anderhalf jaar oud, de
oudste 58, "maar met een ver
standje van een kind van zes". Tij
dens haar verblijf in Nederland
Kerkelijke zorg
over Roemenië
AMERSFOORT (ANP) - De
Raad van Kerken in Nederland is
zeer bezorgd over de situatie in
Roemenië. Op verzoek van onder
meer de Wereldraad van Kerken
zal de Raad aan minister Van den
Broek vragen de strengst mogelij
ke sancties tegen het land te ne-
Ook paus Johannes Paulus II
heeft gisteren zijn grote bezorgd
heid over Roemenië uitgespro
ken. Tijdens de algemene audiën
tie heeft hij het geweld tegen
weerloze burgers scherp veroor
deeld. Hij pleitte voor het naleven
van de mensenrechten en de
godsdienstvrijheid in Roemenië.
Kaartenactie
voor kanunnik
Van der Valk
MAASTRICHT (ANP) - Onder
het motto 'Een kaart voor de ka
nunnik' is in Limburg een steun-
actie op touw gezet voor kanun
nik W. A. van der Valk, die vorige
week ontslag nam als naaste me
dewerker van bisschop Gijsen
van Roermond.
Het initiatief van wethouder J.
Hoen uit Maastricht en van on
dernemer J. Maessen uit Roer
mond is gisteren in Maastricht ge
presenteerd. Het actiecomité,
waarin geen geestelijken zitting
hebben, roept de Limburgers op
Van der Valk een kerstkaart te
sturen. De bedoeling ervan is dat
de afzenders de in ongenade ge
vallen kanunnik bemoedigen en
tevens dat ze zijn ".blijde bood
schap" onderschrijven.
Kortgeleden uitte Van der Valk
tijdens de Sint Hubertusmis in
Maastricht kritiek op het beleid
van bisschop Gijsen. "De Blijde
Boodschap is niet alleen een
boodschap van wetten en regels,
maar bovenal een boodschap van
liefde en warmte", zei Van der
Valk bij die gelegenheid.
Dat leidde uiteindelijk tot zijn
verzoek hem van zijn functies als
directeur van het bischoppelijk
activiteitencentrum en als secre
taris van het missiebureau van
het bisdom Roermond te onthef
fen. Volgens Maessen moest Van
der Valk ontslag nemen.
EN VER
wordt ze voortdurend gekweld
door heimwee. "Zij hangen aan
mij en ik hang aan hen", zegt ze,
nog steeds met een onvervalst
Limburgs accent.
Naast haar eigen 'Dar-ul-suk-
un' (Huis van geluk) zijn er intus
sen zeven andere tehuizen: twee
voor geestelijk gehandicapten,
twee voor poliopatiënten, en drie
tehuizen voor respectievelijk ou
den van dagen, kinderen van ont
wrichte gezinnen en verstoten ba-
bies. In totaal herbergen de tehui
zen van Zuster Truus ongeveer
500 mensen.
Dat het werk van 'Sister Ger-
trud' ook door de Pakistaanse au
toriteiten wordt gewaardeerd,
blijkt uit het feit dat zij dit voor
jaar uit handen van president
Khan een hoge onderscheiding
ontving. Deze 'Ster van Jinnah'
wordt hoogst zelden aan een bui
tenlander toegekend. Bij de uit
reiking was ook premier Bhutto
aanwezig "een van mijn beste
vriendinnen".
Maar Zuster Truus vindt erken
ning van haar werk niet zo be
langrijk. De persoonlijke cadeaus
die ze tijdens haar bezoek aan Ne
derland ontving, geeft ze liever
aan de zes Pakistaanse zusters die
bij haar werken en aan Zuster An
nie, een 86-jarige die de admini
stratie bijhoudt. De vergelijking
met Moeder Teresa wimpelt ze
liever af. "Moeder Teresa is een
groot mens. Zij heeft haar duizen
den, ik mijn honderden".
Haar missie in Pakistan is nog
lang niet volbracht, vindt Zuster
Truus. Er moet met grote spoed
onderdak komenvoor negentien
jongens die onlangs door een ge
vangenisbus werden afgezet voor
haar tehuis voor kinderen uit ont
wrichte gezinnen. "Die werden
door dé politie bij mij gedumpt.
Ze kwamen uit de gevangenis en
waren aardig toegetakeld. Alle
maal op de kop geslagen..."
De vraag waarom ze zich onver
moeibaar blijft inzetten, beant
woordt ze met lichte verontwaar
diging. "Omdat die stumperds als
vloek worden beschouwd, terwijl
ze dat helemaal niet zijn. Het zijn
engeltjes".
"Ik ben wel een ouwe tante",
zegt Zuster Truus, "maar ik voel
me nog jong". In haar witte Pakis
taanse sari, afgezet met roze bies
jes, is ze opgetogen teruggekeerd
naar Karachi. "Ik kan me nog her
inneren dat ik ooit met mijn broer
bij een arm gezin op bezoek was.
Luiers hadden ze niet, dus wer
den baby's billetjes schoonge
maakt met de sari. Dezelfde waar
mee enkele momenten later de
theekopjes werden afgeveegd.
Doorzetten Truus, zei mijn broer
toen, doorzetten. Ik ben blij dat ik
toen heb doorgezet".
Moker. In de uitzending van
vanavond (zeven tot half acht) be
steedt Moker onder andere aan
dacht aan het radiopastoraat.
Ontvangst via FM 105.7 of kabel
FM 88.1.
Eredoctor. De oud-katholie
ke aartsbisschop van Utrecht,
mg. A. J. Glazemaker, is onder
scheiden met een eredoctoraat
van de Christelijke Theologische
Academie in Warschau. Glazema
ker ontving het doctoraat in zijn
kwaliteit van voorzitter van de In
ternationale Bisschoppen Confe
rentie van de Unie van Utrecht,
die dit jaar het eeuwfeest vierde.
Remontstrants Weekblad.
Het Remonstrants Weekblad, dat
als RW reeds enige jaren tweewe
kelijks verscheen, wordt een
maandblad. Het aantal abonnees
van het RW is tot onder de 2.000
gezakt.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Deil en
Enspijk C. van der Zwaard kand.
Utrecht.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor St. Annaland en Zoeter-
meer A. Bac Bodegraven.
blijkt vaak na een aantal gesprek
ken dat iemand toch voor asielver
lening in aanmerking komt.
Hisabu Ghilazghi moest ruim
twee jaar wachten voor hij officieel
toestemming kreeg zich in Neder
land te vestigen. Inmiddels is zijn
vrouw hem nagevlucht en wonen ze
met hun vier kinderen in Zaandam.
Hisabu, in eigen land opgeleid voor
accountant, is werkloos, zoals 95
procent van de 20.000 erkende
vluchtelingen in Nederland.
Werkloos
De opleidingen in de landen waar
de vluchtelingen vandaan komen,
sluiten niet of nauwelijks aan bij die
in Nederland, legt Munters uit. Bo
vendien duurt het lang voordat vol
wassenen de taal onder de knie heb
ben, omdat ze zich de eerste tijd
concentreren op hun vluchtproble-
men.
Als ze eenmaal een paar jaar
werkloos zijn, is het bijna uitgeslo
ten dat ze ooit nog aan de slag ko
men. Munters: "Voor een 35-jarige
Nederlander is het dan al moeilijk
om werk te vinden, laat staan voor
iemand die een mindere opleiding
heeft en slecht Nederlands
spreekt".
Als vluchtelingen nog maar kort
in Nederland zijn, lijkt het een para
dijs. "Het gaat goed met ons" schrij
ven ze naar huis, als die mogelijk
heid er tenminste is. Maar na ver
loop van tijd worden de brieven
treuriger. Hisabu: "De heimwee
wordt steeds erger. We zijn hier tij
delijk, maar het duurt steeds langer.
In mijn land was ik iemand, hier
ben ik niks. Voor mijn kinderen ben
ik wel blij. Zij kunnen hier naar
school, en straks studeren. Maar
zelf heb ik alleen maar verloren."
Hisabu wil dolgraag terug, zodra
de situatie in Eritrea is verbeterd.
Hij is ervan overtuigd dat er ooit een
oplossing komt in de strijd voor een
zelfstandige staat. Zijn vier kinde
ren, tussen de elf en twee jaar, zijn
door hun ouders opgevoed met de
boodschap dat ze teruggaan naar
Eritrea. Ooit.
Problemen
Vluchtelingen die enkele jaren in
Nederland wonen, krijgen volgens
Trijntje Munters vaak psychische
problemen. Ze hebben last van
heimwee, ze denken dat ze hun land
in de steek hebben gelaten, ze zijn
werkloos, ze hebben geen afleiding
in hun leven. De komende feestda
gen versterken die gevoelens, voor
al voor christelijke vluchtelingen
als Hibasu.
Voor de kinderen viert hij op
'Hollandse' wijze Kerst. Met een bij
zondere maaltijd en een kerstboom
met slingers, kaarsjes en ballen.
Vluchtelingen kwijnen langzaam weg in Nederland
Werkloos ac
countant Hiba
su Ghilazghi:
"Als de oorlog
in Eritrea over
is, ga ik terug".
(foto ANP)
