MONSTERPAREN,
'VS dreigen
met invasie
in Panama'
Spanningen Filipijnen lopen weer op
Conservatief Collor president Brazilië
DUS DE PRIJZEN PASSEN U ALTIJD.
Nieuw incident tussen militairen
Bush: budget
defensie niet
fors omlaag
Adviseur Bush
in geheim al in
juli naar China
Willy Brandt steelt show op SPD-congres
DINSDAG 19 DECEMBER 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
WASHINGTON GPD/AP De Amerikaanse president
Bush sluit militair ingrijpen niet uit als reactie op het dood
schieten van een Amerikaanse soldaat door Panamese mili
tairen, afgelopen zaterdag. Bush zei dat hij op een aantal
manieren kan reageren op het incident, maar dat hij daar
over nu niet wil praten. Panamese militairen verklaarden
gisteren dat de commandant van de Amerikaanse troepen
in Panama heeft gedreigd met een invasie, tenzij Panama
kan uitleggen waarom de Amerikaanse soldaat werd dood
geschoten.
Gisteren deed zich het tweede inci
dent binnen drie dagen voor tussen
Amerikaanse en Panamese rpilitai-
ren, toen een Amerikaanse officier
schoot op een Panamese korporaal,
die gewond raakte. Een woordvoer
der van het Amerikaanse ministerie
van defensie vertelde dat de Ameri
kaanse officier in zijn auto werd
aangehouden door iemand van de
verkeerspolitie, die onder het Pana
mese leger valt. Toen de Panamese
korporaal met getrokken wapen de
auto naderde, loste de Amerikaanse
officier twee schoten.
Een groep hooggeplaatste func
tionarissen op het ministerie van
buitenlandse zaken in Washington
hield gisteren over de situatie in Pa-
nam een spoedvergadering. De
Amerikaanse strijdkrachten die in
WASHINGTON/BRUSSEL (AP) -
President Bush van de Verenigde
Staten heeft gisteren in een inter
view in het Witte Huis gezegd dat
hij niet van plan is de defensie-uit
gaven drastisch te verlagen, ook al
dringt het Congres daar met het oog
op de jongste ontwikkelingen in het
Oostblok op aan. Bush zei dat hij
geen naïeve, eenzijdige stappen zou
ondernemen, maar "met open
ogen" verder wilde onderhandelen
over de wapenvermindering.^'En ik
geloof dat de heer Gorbatsjov dat
ook wil." Bush hoopte dat er een ak
koord voor de halvering van het
aantal lange-afstandswapens zou
zijn voor zijn volgende topontmoe
ting met Gorbatsjov in juni.
De Sovjetunie lijkt een begin ge
maakt te hebben met de verminde
ring van de uitgaven voor conven
tionele wapens. Dit blijkt uit een
NAVO-rapport dat gisteren open
baar is gemaakt. Het rapport, dat
eind november werd aangenomen
door de ambassadeurs van de 16
NAVO-lidstaten, zegt dat de NAVO
"hoogst sceptisch" blijft over de
werkelijke defensie-uitgaven van
de Sovjetunie, maar dat is geconsta
teerd dat de uitgaven voor bepaalde
conventionele wapensystemen in
derdaad is verminderd. Of de ont
wapeningsbeloften van Sovjet-lei
der Michail Gorbatsjov (onder meer
een vermindering van het aantal mi
litairen met 500.000 en een bezuini
ging op het defensiebudget met 14,2
procent) is volgens de schrijvers
van het rapport, die geen specifieke
cijfers noemen, nog niet duidelijk.
Panama het Panama-kanaal bewa
ken, bevinden zich sinds zaterdag
in een staat van hoge paraatheid.
President Bush zei gisteren in
antwoord op de vraag hoe de VS
moet reageren op de dood van de
Amerikaanse soldaat: "Dit is onder
werp van grote zorg voor deze presi
dent. Het is in ieder geval een grote
schande". Afgelopen vrijdag ver
klaarde de Panamese dictator No
riega zijn land "in staat van oorlog
met de Verenigde Staten" te achten.
De woordvoerder van president
Bush, Marlin Fitzwater, zei gisteren
dat het Witte Huis daarover "zeer
bezorgd" is.
"De oorlogsverklaring kan zijn
bedoeld als toestemming aan alle
Panamezen om Amerikanen in Pa
nama lastig te vallen, te bedreigen
zoals we zaterdag hebben ge-
WASHINGTON (GPD/AP) - De
Amerikaanse nationale veiligheids
adviseur Brent Scowcroft wiens
reis naar China vorige week voor
een storm van kritiek zorgde, is in
juli van dit jaar ook al in het geheim
naar Peking gegaan. Dat heeft het
Witte Huis gisteren gezegd. Die eer
ste reis van Scowcroft vond plaats
ruim een maand na het bloedige
neerslaan van het studentenoproer
op het Tiananmen-plein.
De Amerikaanse president Bush
reageerde destijds op de gebeurte
nissen op het plein door een reeks
sancties af te kondigen, waaronder
een stop op contacten op hoog ni-
Volgens presidentieel woord
voerder Fitzwater ging Scowcroft
in juli naar Peking om de Chinese
autoriteiten te vertellen hoe ernstig
Amerika het neerslaan van de op
stand opvatte. Bush vond het des
tijds nodig dat er een gesprek van
man tot man tussen Amerikaanse
en Chinese functionarissen zou ko
men "om te laten zien wat de Ameri
kaanse regering wil", aldus Fitzwa
ter.
Het Chinese ministerie van bui
tenlandse zaken liet vandaag in een
verklaring weten dat "op verzoek
van Amerikaanse zijde" Scowcroft
in juli was ontvangen als afgezant
van Bush. "Dergelijke contacten op
hoog niveau...zijn nuttig en kunnen
leiden tot verbetering van het we
derzijds begrip," aldus de verkla
ring. Bush zelf zei gisteren, even
voor het nieuws over Scowcrofts
eerste, geheime reis bekend werd
gemaakt, te denken dat de kritiek
op zijn ouverture naar China aan het
afnemen was. De resterende critici
moeten „een klein beetje geduldig
zijn en zien hoe Peking antwoordt",
aldus de president.
Brunswijk bezoekt
- LONDEN -Wind en regen teisteren de pittoreske haven van Porthleven in winden met een snelheid van meer dan 100 km per uur beukten enorme gol-
zelfs te vermoorden", aldus zuidwest-Engeland. De storm die gisteren voor de derde achtereenvolgende ven op de kust. Twee mannen vonden de dood in Aubervilliers aan de rand JJOI Vcill Q.0 10011W
i^W^er' ^a9 9T°te delen van Europa geselde, heeft tot nu toe zeker 24 mensenlevens
De Panamezen leken zich giste- geëist. Zondag vielen er 14 doden. Ter hoogte van de Azoren was geen spoor
ren niet al te veel zorgen meer te ma- rneer te bekennen van de 12-koppige bemanning van de gezonken Spaanse
ken o ver een eventuele Amerikaan- vissersboot Velasco II. In zuidoost-Engeland verloren vijf mensen het leven
se militaire interventie. De kranten toen de helikopter die zij gehuurd hadden kort na het opstijgen neerstortte.
hadden gisteren koppen als "Grin- Ook de Franse kust had het opnieuw zwaar te verduren. Opgezweept door
go Lafbekken" en een Panamese le-
gerwoordvoerder zei dat de Vere
nigde Staten de afgelopen dagen al
vier «keer met een invasie hadden
gedreigd als geen afdoende verkla
ring over het incident werd gege-
van Parijs toen een muur omviel. De Spaanse kust werd het zwaarst getrof
fen door de stormdepressie, die begon bij de Azoren en vervolgens in de PARAMARIBO (ANP) - Legerbe-
richting van de Noordzee trok. Voor de kust van Galicië in noordwest- velhebber Desi Bouterse en Jungle-
Spanje zonk een schip toen zijn lading zout begon te schuiven. In Toledo, commando-leider Ronnie Bruns-
Madrid, Avila, Salamanca en Badajoz dreigden overstromingen.
de Strijdmacht", RAM. Bij hun
begin deze maand
Manila 2.000 i
de
De Panamese en Amerikaanse MANILA (IPS/AP) Regeringsge-
strijdkrachten zouden zondag met trouwe troepen in de Filipijnen zijn couppoging
elkaar hebben overlegd over het in- opnieuw gemobiliseerd. De smeu- wist de RAM
cident, zo wist de Panamese opposi- lende militaire rebellie in het land schappen in het geweer te brengen,
tie te melden. Ricardo Arias Cal- lijkt een nieuwe fase ingegaan nu de Hoewel de regering zegt dat RAM
deron, de leider van de oppositione- opstandige militairen zich dreigen verslagen, liet de leider van c
le Christen-Democratische Partij, aan te sluiten bij verschillende af- groep, kolonel Gregorio Honasan,
weet het incident overigens aan "de scheidingsgroepen die vechten te-
psychologische oorlogvoering en gen de centrale overheid,
de escalatie van de confrontatie tus- Een week
sen de legers van de twee landen", bloedigste couppoging tegen de re-
De VS proberen Panama's sterke gering van president Corazon
Manuel Noriega al een kleine Aquino tot nu toe, schijnen rebelle-
twee jaar uit het zadel te wippen,
sinds hij in februari 1988 door een
rechtbank in Florida werd beschul
digd van de handel in cocaine. Vol
gens Noriega is het allemaal een
truc van de Amerikanen om niet te
hoeven voldoen aan het akkoord
dat het beheer van het Panamaka
naal aan het eind van de eeuw in Pa-
handen ligt.
Meer buitenlands
nieuws op pagina 21
verklaring weten dat "de da
geraad van de overwinning" aan-
het neerslaan van de staande is.
Vooralsnog houden de rebellen in
Manila vooral de geruchtenmachi
ne draaiend. Op straat wordt druk
rende soldaten actief steun te verle- gespeculeerd over een nieuwe po-
i aan de Onafhankelijkheidsbe- ging tot staatsgreep. Dat zou binnen
maanden gebeuren, tenzij presi
dent Aquino schoon schip maakt in
haar corrupte ambtenarenapparaat.
weging van Mindanao MIM. Min
danao is het op een na grootste ei
land van de Filipijnen en de MIM
wil onafhankelijkheid voor dit ge
bied. De afscheidingsbeweging
geeft al eigen geld uit (de Mindanao
dollar) en paspoorten. De MIM staat procent zijn gezakt,
los van de islamitische rebellen die In het district Manila
een eigen staat willen vestigen op
Mindanao.
De opstandige militairen worden
geleid door een groep extreem
wijk hebben gisteren in Paramaribo
besprekingen gevoerd op het kabi
net van het militair gezag, het
hoofdkwartier van Bouterse. Bou
terse noemde de komst van Bruns
wijk naar de hoofdstad "historisch"
en "een serieuze aanzet t®t stopzet
ting van het wapengeweld". De be
velhebber zei nadat president Ram-
zijn auto werd beschoten door zeker In de provincie Aurora ten noord- sewak Shankar officieel op de hoog-
drie mannen. Het is niet duidelijk of oosten van Manila werden gisteren te had gesteld van de ontmoeting,
de aanval het werk was van commu- in een treffen met het leger vier re- dat het echter te vroeg is voor een
nistische opstandelingen van het bellen gedood en een onbekend hoera-stemming, "want er moeten
Nieuwe Volksleger of iets te maken aantal verwond. nog veel problemen worden opge
had met de mislukte couppoging In Sampalac, 80 ki- lost".
van militairen. Gisteren zijn in Ma- lometer ten zuidoosten van Manila, Volgens Bouterse komt vermoe-
nila ook een politiecommandant en vielen ongeveer 200 rebellen van delijk nog voor het eind van het jaar
de eigenaar van een bewakings- het communistische Nieuwe Volks- overleg tussen het nationaal leger,
dienst en voormalig legerofficier leger een politiestation aan. Daarbij het Junglecommando en de Tu-
door vermeende communistische vielen zeven gewonden, onder wie cayana-indianen, de derde strijden-
rebellen doodgeschoten. twee burgers. de partij in Suriname.
WEST-BERLIJN - "Beste Willy, jij
blijkt uit geeft, zoals je zelf zegt, hier en daar
aandelen een klein advies hoe het verder
Manila de afgelopen week met 25 moet in Duitsland. Je oefent, weer
met je eigen woorden, een beetje i
Willy Brandt, erevoorzitter v
sociaal-democraten, domineerde
gisteren op zijn 76e verjaardag de
eerste dag van het partijcongres. Ei- de Duitsers
"Toch vraag ik, als het waar is dat
delen van Europa weer samengroei
en, wat dan natuurlijker is dan dat
gisteren vloed uit. Ga daar mee door. We
politieman doodgeschoten die hebben je nodig". Herta Daubler-
te houden Gmelin, vice-voorzitter van de
SPD, had deze woorden nauwelijks
uitgesproken, of een ovatie daverde
rechtse officieren die zich verschan- Volgens het leger raakte de leger- door het Westberlijnse congrescen
trum.
auto probeerde
waaruit de commandant
militair kamp was beschoten.
i achter de "Beweging Hervorm commandant gewond toen hij
genlijk wilden de sociaal-democra
ten in Bremen bijeen komen om
hun ruim twee kilo zware en 1000
pagina's dikke nieuwe partijpro
gramma te bespreken, maar de ont
wikkelingen in de DDR haalden
een streep door die rekening. Waar
anders dan in Berlijn
met elkaar
menwerken. Nergens staat geschre
ven dat zij, de Duitsers, op een zij
spoor moeten sudderen, tot ergens
een gemeenschappelijke Europese
trein het station heeft bereikt".
Brandt verzekerde dat zijn partij
altijd rekening zal houden met de
belangen van alle betrokken lan-
gres zich kunnen voltrekken? Daar den, dat de Poolse westgrens nooit
Buitenland kort
RIO DE JANEIRO -
tief Fernando Collor de Mello wordt
de nieuwe president van Brazilië.
Hoewel de definitieve uitslag ver
moedelijk nog wel een dag of langer
uitblijft, tekende de overwinning
van Collor zich gisteren reeds af in
de tellingen. Hij nam een onver
wacht grote voorsprong op zijn te
genstander, de socialist Luis Inacio
(Lula) da Silva. De Arbeiderspartij
PT van Lula heeft inmiddels haar
verlies toegegeven
door
El Salvador
Als de Salvadoraanse regering de
daders van de moord op de zes Je-
zuïetenpaters in San Salvador niet In6k6 HOltWIJK
vindt, komt de Amerikaanse mili-
taire steun aan de Salvadoraanse re
gering in gevaar. Dat heeft een ano
nieme hoge functionaris van het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken gisteren gezegd. De
New York Times publiceerde giste
ren beschuldigen dat getuigen van
de moord door de Amerikaanse FBI
Afgelopen nacht toen de Hoogste
Kiesraad (TSE) in Brasilia 72 pro
cent van de uitslagen had verwerkt,
bleek Collor ruim een miljoen stem
men voor te liggen op zijn tegen
stander. Collor loopt waarschijnlijk
nog meer uit op Lula omdat de
het Salvadoraanse leger zijn mis- meeste uitslagen die nu nog moeten
binnenkomen, afkomstig zijn uit
het Noorden en het Noordoosten.
Dit zijn regio's waar 40-jarige gou
verneur sterk staat.
De financiële markt reageerde
gisteren sterk op Collors voor
sprong. De prijs van de dollar en het
handeld en geïntimideerd.
Turkije
Turkije is het nog altijd vastbeslo
ten is volledig lid te worden van de
Europese Gemeenschap, ondanks
besluit van Brussel de onder
handelingen over toetreding op de goud tuimelden gisteren
beurzen van Sao Paulo en Rio de Ja
neiro waren ongekend levendig. De
peilingen die zondag bij de uitgang
van de stemlokalen werden gehou
den, hadden hem een overwinning
verschil van ongeveer vier
procent gegeven. De snelrekenaars
komen nu uit op een voorsprong
mogelijk zes procent op Lula.
lange baan te schuiven. De Europe
se Commissie heeft Ankara gisteren
gezegd dat Turkije tot 1993 moet
wachten voor de EC zich opnieuw
kan buigen over de toetreding van
Turkije. Wel werd Turkije nauwere met
economische en politieke samen
werking geboden.
Bomaanslag
In Savannah in de Amerikaanse
staat Georgia is gisteren een rechter de inwoners
na een bomaanslag aan zijn verwon- °~-
dingen overleden. De bom was via
de post bezorgd bij het kantoor van peilingen geen uitgesproken
Robert Robinson. De bom vertoon- keur voor c 4 1
de grote gelijkenis met die waar- bers. Maar
door zaterdag in Alabama een rech-
Het is ook nog niet bekend wat er
gaat gebeuren met de klacht van de
Arbeiderspartij (PT) van Lula dat in
sommige steden busmaatschappij
en hun voertuigen zondag opzette
lijk in de garage hielden. De regio
nale kiesraden van Rio en Salvador
de Bahia hebben dit bezwaar voor
lopig ongegrond verklaard.
Nu de uitslag min of meer vast
staat, kan de dans om de stoelen be
ginnen. President José Sarney
draagt de macht op 15 maart over,
maar hij staat onder druk
lijk eerder terug te treden
zetelde Willy Brandt als burgemees
ter toen de Muur werd gebouwd en
een maand geleden beleefde hij sa
men met een van zijn politieke
'kleinkinderen', burgemeester Wal
ter Momper, de val van deze 'anti
fascistische wal'.
door
Hans Hoogendijk
Brandt kreeg een staande ovatie,
genoot van de huldebetuigingen,
was ontroerd door de woorden van
een Oostduitse sociaal-democrati
sche veteraan en omarmde de afge-
moge" vaardigde van de piepjonge DDR-
n v?r" sociaal-democraten, die zei hoe zeer
d.!_gro°.te_:f™n,r.'S.C,l! de Oostduitsers Brandt bewonde-
ren. Daarna maakte hij duidelijk dat
hij ondanks zijn leeftijd nog altijd
met visie is. "Negentien
problemen van Brazilië. Met wat
voor ministers Collor straks op de
proppen komt, is een goed bewaard
geheim. Zelfs zijn campagneleiding honderd'negenentachtig zaïnetïïs
heeft toegegeven niet te weten
gevraagd gaan worden. De nieuw-
gekozen president afficheerde zich ga.
tijdens zijn campagne afwisselend |teUem deDuitsers
als een voorzichtige soc.aal-demo- ieder ni t de k
craat en een rechtse communisten- -
eter en zijn prille Partij van Nationa-
le Wederopbouw is nog geen poli- omland tSs'telan^Uk nerenthe-
tieke alliantie aangegaan.
dat andere jaar '89, namelijk 1789,
goed jaar de geschiedenis in-
En het is mooi te kunnen vast-
erbij - in
ter discussie zal worden gesteld.
Maar hij vroeg zich ook af of, nu bei
de Duitse staten naar elkaar toe
groeien, de mooie woorden van her
eniging in de Navo-verklaringen en
de Akkoorden van Helsinki, dan
louter loze kreten zijn geweest.
Hard rekende hij af met de chris
ten-democraten die vol leedver
maak nu stellen, dat de SPD zich op
naïeve wijze had verbroederd met
de Oostduitse communisten en nu
is afgegaan. Maar ook de commu
nistische SED kreeg onder uit de
zak. Willy Brandt is niet vergeten
dat de eens machtige Oostduitse so
ciaal-democraten in 1948 door de
communisten werden gedwongen
op te gaan in de SED. Hij verlangt
excuses. Brandt gaf de jongere be
stuurders van de Communistische
Partij het advies niet naar een derde
weg te zoeken, want "kapitalisme
met een heel duidelijke menselijke
inbreng is nog altijd beter dan socia
lisme zonder".
De ere-voorzitter van de SPD,
waarschuwde tegen nationalisme,
riep alle partijen in Oost- en West-
Duitsland op tot intensieve samen
werking, opdat de DDR niet leeg-
bloedt en oncontroleerbaar wordt.
De sociaal-democraten zijn er, net
tuigd dat de Duitse eenheid nog
slechts een kwestie van tijd is.
ADVERTENTIE
Sao Paulo. De
de twee kansheb-
het laatste televisiede
bat tussen de twee kanshebbers,
ter werd gedood, en met de bom die waarbij Lula minder goed uit de
gisteren werd gevonden én onscha- verf kwam, ging het invloedrijke
waarbij een verband werd gelegd
tussen de linkse Chileense ontvoer
ders en de Arbeiderspartij (PT) van
Lula heeft de 'paulistas' mogelijk
beïnvloed. Collors voorsprong op
Lula bedraagt hier
miljoen stemmen. Ook
de TSE zal rollen. De telling wordt
vertraagd door aanhoudende hefti
ge regenval in sommige deelstaten,
die de wegen onbegaanbaar maakt.
Van de kleine Amazone-deelstaat
dan drie Amapa bijvoorbeeld was maandag
andere slechts twee procent van de uitsla-
delijk gemaakt in een gerechtsge
bouw in Atlanta. De politie heeft
geen idee wat het motief van de aan
slagen kan zijn geweest.
Sao Paulo
Ook de gijzeling afgelopen week
van een van de directeuren van een
supermarktketen in Sao Paulo,
stedelijke gebieden deed Lula het gen binnen. Veel invloed op het
minder goed dan verwacht. eindresultaat zal dit niet hebben:
het gaat om afgelegen en dun be-
Het is nog onduidelijk wanneer volkte regio's. Zo telt Amapa ruim
de einduitslag uit de computer van honderdduizend kiezers.
0p de damesschoenen-afdeling Is een groot aantal elegante en modieuze damesschoenen niet alleen klein
van maat, maar ook - omdat het monsterparen betreft - klein van prijs. Met andere woorden:
wie de prijs past, trekt de schoen aan.
de Bijenkorf 0
ELKE DAG EEN ANDERE BIJENKORF.
Vandaag extra koopavond in de Biienkorven Amsterdam. Rotterdam en Utrecht, woensdag, donderdag en vn|dag extra koopavonden in alle Bijenkorven.
