Lange wachtlijsten
voor eigen woning
Vuilverbranding in
Ypenburg niet op
spoor aangesloten
'De maatschappij zit niet te wachten
op mensen met literair taalgebruik'
Leidse regio krijgt
één alarmnummer
Bouwplannen gemeenten
worden aan banden gelegd
DE TIJD,
VAN TOEN
Gehandicapten slecht bedeeld in Zuid-Holland
EEN HUISZITTENHUIS
AAN DE OUDE RIJN
MAANDAG 18 DECEMBER 1989
REGIO
PAGINA 9
LEIDEN Lichamelijk ge- £.en da* er 6een landelijke normen Daarnaast denkt de provincie aan
VianHiranten 7iin slecht he zijn voor het tot stand brengen van het bouwen van aanleunwoningen
handicapten zijn slecht De- voorzieningen. Het inschatten van bij verpleeghuizen voor patiënten
deeld in Zuid-Holland. De de behoefte is altijd al een moeilijke die zelfstandig kunnen wonen maar
wachtlijsten voor kleine zaak geweest, omdat er geen wacht- wel dagelijks zijn aangewezen op
woonvormen en centra voor lijst wordt bijgehouden. Zuid-Hol- hulp.
activiteiten 7iin in de7e nrn- werkt nu aan een centraal punt De woordvoerder van de provin-
activiteiten zijn in aeze pro waar wordt b,jgehouden hoe groot cie zegt blij te zijn dat nu eindelijk
vincie bijzonder lang. Lan- de behoefte is. eens iets in kaart is gebracht waar-
delijk gezien is de nood in Bovendien gaat de provincie op uit een beeld kan worden gevormd.
Zuid-Holland en Gelderland naar jonge mensen (jonger dan Alleen zal nu het rijk wat ruimer
65 jaar) die in verpleeghuizen zijn over de brug moeten komen met fi-
opgenomen maar in staat zijn om in nancïele middelen. Geen geld bete
kent geen voorzieningen.
het hoogst.
Aldus blijkt uit het rapport 'Wacht
maar...' van de Nederlandse Federa
tie Voorzieningencentra Lichame
lijk Gehandicapten (NFVLG) dat
vandaag in Utrecht is gepresen
teerd.
De helft van het aantal wachten
den voor plaatsing in deze voorzie
ningen komt voor rekening van de
ze twee provincies. De onderzoe
kers vragen zich dan ook af of er wel
op de juiste manier met de verde
ling van de voorzieningen wordt
omgesprongen. Bij de verdeling
van de middelen wordt nu gekeken
naar het aantal inwoners van de pro
vincie. De federatie wil het initiatief
nemen om haar gegevens te koppe
len aan andere, vergelijkbare, syste
men die de provincie hanteert. Op
andere woonvorm te leven.
bedrag van vele miljoenen gul-
i de aansluiting i
UTRECHT/LEIDEN - De
Nederlandse Spoorwegen
denkt zij een completer voelen er niets voor om de Ypenburg lonend zijn. d:m 'nog "is
beeld te krijgen van de werkelijke nieuwe vuilverbrandingsin- het zeer de vraag of die binnen af-
problemen. stallatie voor deze regio aan z'enbare tijd gerealiseerd 7""
De NFVLG heeft uitgerekend dat te sluiten op het spoornet beraèpeedaan op de°NS c
SaSSS; wanneer deze in Ypenburg Sc
vorden. "Er wordt
daan op de NS om het rei-
goederenvervoer uit te
"de" in steil i ngen" bedraagt! ^Hoe wordt gebouwd. Het hoofd breiden. Hoewel er op dit moment
lang de gemiddelde wachttijd is, ge- goederenvervoer de heer JJ°ë geen prioriteitenlijst is, is wel
ven de onderzoekers niet aan. BOS van de NS heeft dit laten de'vo^keur verdienenWe hebben
Bij de federatie waren begin dit jaar weten aan het gemeentebe- gewoonweg niet het geld beschik-
vier grote en 39 kleine woonvormen stuur van Rijswijk. Komt de haar om de aansluiting naar Ypen-
(een vorm van groepswonen) aange- vnilverhrnnHino nn burg te verwezenlijken",
sloten alsmede 14 voorzieningen- j] vuilverbranding op Een sp00rverbjnding naar de
centra voor jongeren en 31 activitei- de Maasvlakte 01 bij de nieuwe vuilverbranding is noodza-
tencentra. Bij hen stonden 862 li- Moerdijk te staan, zoals on- kelijk omdat bijvoorbeeld gemeen-
chamelijk gehandicapten op de der meer Rijswijk wenst, ten in de Duin-en Bollenstreek s
dan'is zo'n aansluiting wél te
verwezenlijken.
wachtlijst. Uitsluitend mensen die
wachten op een plaats in een
NFVLG-instelling zijn geregi
streerd. Lichamelijk gehandicapten
die zich hebben aangemeld voor Volgens de NS
een plaats in een verpleeghuis, naar Ypenburg" niet"7onend.~'"De Ypenburg, zoals veel andere ge-
Si kosten daarvan zijn hoog. En die ko- meenten doen,
nooit meer uit, gezien de be-
met het vervoer van huisvuil i
de nieuwe installatie. Voor deze
plaatsen is het niet lonend vuilnis-
railaansluiting wagens af en aan te laten rijden naar
^e^emaa^ trekkelijk korte afstanden
vuil in die regio moet worden ver
instelling ontbreken in de cijfers,
net als de
niet hebben aangemeld.
Derhalve constateren de onder
zoekers dat met grote zekerheid
mag worden aangenomen dat de to-
tale behoefte groter is dan thans s'poowe'gen zijn
door de NFVLG is geregistreerd - - -
Overslagstations
De NS ziet wel mogelijkheden
voerd", aldus woordvoerder Van een railverbinding tot stand te bren-
Linden van de NS. "Daar moeten §en naar de nieuwe installatie
LEIDEN - Moet het opstel uit
het centraal schriftelijk op de
middelbare school verdwijnen?
Een speciale commissie moet
binnenkort een einde maken
aan de reeds tien jaar lang du
rende discussie met een eindad
vies aan de regering hoe het
examen Nederlands er uit moet
komen te zien. De vakgroep Ne
derlands van de Rijksuniversi
teit droeg zaterdag een steentje
bij met een studiedag over
schrijfvaardigheid in het mid
delbaar onderwijs. Voor een ge
hoor van tientallen leraren
spraken vier gepromoveerde
taalbeheersers en de essayist
mr. K.L. Poll.
door
Emiel Fangmann
Momenteel moeten de leer
lingen op het centraal schrifte
lijk een verhalend opstel schrij
ven naar aanleiding van een
lijstje van tien titels. Op een
klein aantal scholen is het ech
ter mogelijk examen in het zo
genaamde gericht schrijven te
doen, waarbij de leerlingen op
hun examen gebruik mogen ma
ken van documentatiemateri
aal.
De discussie spitst zich toe op
de vraag, of het verhalende op
stel plaats moet maken voor het
gericht schrijven en aanver
wante vormen als de brief, de
circulaire en dergelijke. Een
van de bezwaren tegen het ver
halende opstel geldt de subjec
tiviteit van de beoordeling,
waardoor leraren zeer vaak het
gemiddelde cijfer voor het vak
Nederlands van de leerling kun
nen optrekken.
Alternatief
Dr. G. Rijlaarsdam pleitte met
dr. H. van den Bergh pleitte hij
voor een examen waarin ruimte
was voor gedocumenteerd
schrijven met meerdere op
drachten, waarbij de leerling
zowel een beschouwend als bij
voorbeeld een rapporterend
stuk inleverde. Daarnaast moet
er een goede beoordelings-
schaal komen en twee nakij
kende leraren om subjectiviteit
te vermijden. Volgens Van den
Bergh speelt momenteel bij de
beoordeling van het verhalende
opstel de factor schrijfvaardig
heid slechts voor één procent
een rol.
De Leidse universitair hoofd
docent taalbeheersing dr. A.
Braet heeft als voorzitter van de
examenadviescommissie een
belangrijke stem in het kapit
tel. Hij had op ruim honderd
scholen een enquête gehouden.
Hieruit bleek dat schrijfonder
wijs in de hoogste klassen van
havo en vwo slechts een kleine
plaats inneemt: per trimester
worden hooguit twee schrijfop
drachten gegeven met drie uur
brieven
1 de huiskamer, het beroep, de krant en de litera-
Gevraagd naar wensen blij
ken de scholen schrijfvaardig
heid in het eindexamen te wil
len houden, zij het dat een
groeiend aantal scholen het ver
halend opstel wil vervangen
door een alternatief. Braet deed
zijn voorlopige aanbevelingen
zaterdag op persoonlijke titel:
Om gesjoemel met de beoorde
ling te voorkomen wil hij dit on
derdeel uit het examen eerder
in het schooljaar doen plaats
vinden.
Het verhalende opstel zou
naar het onderdeel literatuur
moeten. Gedocumenteerd
schrijven moet verplicht in een
schoolonderzoek. Bij dit alles
mag de taak van de leraar niet
verzwaard worden.
Literatuur
Dr. K. de Glopper had gekeken
naar maatschappelijke behoef
ten. De grootste tekorten, zo
constateerde hij, gingen schuil
in de vaardigheid van het brie
ven schrijven. Op mensen die li
terair taalgebruik beheersten
zat men niet te wachten, zo was
De Glopper gebleken.
De oud-NRC Handelsbladre
dacteur mr. K.L. Poll deelde die
laatste mening niet. Het woord
'opstel' was voor hem een rek
baar begrip, dat ook op zijn es
says en bijvoorbeeld op brieven
van toepassing was. Hij zag het
eventuele uitbannen van het
persoonlijke opstelschrijven en
het propageren van 'gericht
schrijven' ("Is een opstel onge
richt?") als een verarming.
"Iets persoonlijks behoort per
definitie tot de literatuur". Le
raren Nederlands, die volgens
Poll het mooiste vak hebben
waarin men les kan geven, moe
ten leerlingen vier talen leren:
die van de huiskamer, het be
roep, de krant en de literatuur.
Wie die talen beheerst kan zich
overal in uitdrukken.
Tijdens de afsluitende dis
cussie met de zaal was de sfeer
enigszins geprikkeld. Men liep
elkaar voor de voeten met vra
gen over taakverzwaring en
wijze van beoordeling. Een le
raar van een categoriaal gymna
sium zei dat taal uit zinnen be
stond. "En ik heb vandaag van
niemand gehoord dat het al heel
moeilijk is om leerlingen goede
1 te laten schrijven."
op letten, want de Nederlandse
LEIDEN De Leidse regio, de
Bollenstreek en Alphen en om
geving krijgen volgend jaar één
alarmnummer: 06-11. Dit num
mer kan worden gedraaid als
spoedeisende hulp van politie,
brandweer of ambulance ge
wenst is.
Het nieuwe alarmnummer
wordt van kracht in alle plaat
sen met de netnummers 015,070,
071, 079 en 01711 tot en met
gerealiseerd. De NS ontkennen dit.
deze op de Maasvlakte of bij de Ze stellen dat juist de Maasvlakte
commercieel Moerdijk wordt gebouwd. De ge- goed per spoor bereikbaar zal zijn.
bedrijf'. Wat de aansluiting precies meenten Rijswijk en Voorburg, die De railverbinding daar naar toe zal
- - - al van meet af aan grote bezwaren de komende jaren trouwens nog
hebben gehad tegen de bouw in verder worden verbeterd.
Ypenburg, hebben onlangs voorge- De NS schrijven in hun brief naar
steld de installatie op één van deze het Rjjswijkse gemeentebestuur
twee plekken neer te zetten. Het da- dat de SAVA onvoldoende reke-
gelijks bestuur van de SAVA, het ning heeft gehouden met de extra
samenwerkingsverband dat de vuil- kosten ten gevolge van verkeersop-
verbranding wil verwezenlijken, stoppingen en toekomstige milieu-
heeft dit plan afgewezen. maatregelen. Daardoor zal het ver-
Om de bouw van een vuilverbran- voer over de weg naar Ypenburg
dingsinstallatie op de Maasvlakte of veel hoger uitvallen dan het samen-
de Moerdijk mogelijk te maken, werkingsverband nu heeft bere-
moeten er in Zuid-Holland enkele kend.
overslagstations komen. Rijswijk Wethouder Kuijers, voorzitter
en Voorburg denken daarbij onder van de SAVA, wa^ vanmorgen niet
meer aan een plek op het Van Gend voor commentaar bereikbaar. An
te Loos-terrein aan de Haagweg in dere leden van het dagelijks be-
Leiden. Volgens het dagelijks be- stuur wilden niet op de inhoud van
stuur van de SAVA is dat echter de NS-brief ingaan. Het algemeen
niet mogelijk, aangezien het be- bestuur van het samenwerkingsver-
stemmingsplan voor dit gebied in band neemt donderdag een beslis-
Leiden zich hiertegen verzet. sing over de plaats voor de nieuwe
Het SAVA-bestuur meent boven- installatie waarvan de bouw naar
dien dat spooraansluitingen naar de verwachting enkele honderden mil-
Maasvlakte of de Moerdijk niet bin- joenen guldens kost. De nieuwe in
nen afzienbare tijd kunnen worden stallatie moet rond 1995 gereed zijn.
01793. Het 06-11 nummer is in
het grootste deel van ons land al
ingevoerd. District Den Haag
sluit de rij, zodat half volgend
jaar het nieuwe alarmnummer
in het hele land geldt.
De commissaris van de koning
in Zuid-Holland, mr. S. Patijn,
installeert woensdag in het ge
meentehuis van Katwijk een
commissie die de invoering van
het 06-nummer begeleidt.
Provincie wil art. 19 procedures teru^gedringen
meenten de mogelijkheid biedt om
op onderdelen af te wijken van een
bestaand bestemmingsplan. Op
grond van dit artikel uit de wet op
de ruimtelijke ordening kunnen ge
meenten
DEN HAAG - Het provinciebestuur
wil niet langer meewerken aan
bouwplannen van gemeenten wan
neer deze niet zijn gestoeld op een
volwaardig (ontwerp)bestem-
mingsplan. Gemeenten maken te
makkelijk en oneigenlijk gebruik voeren. Het
van procedures om bouwplannen lopend op de herziening
die niet voldoen aan het bestem
mingsplan toch te realiseren, vindt
het provinciebestuur. De ervaring
is dat burgers zich hierdoor in hun
rechtszekerheid voelen aangetast.
De provincie doelt hierbij op de 'verklaring
zogeheten art. 19 procedure. Een geven
veelgebruikt middel dat de ge-
stemmingsplan een bouwplan te re
aliseren dat past in de nieuwe visie
van het gemeentebestuur. Voor
waarde is dat de provincie hieraan
meewerkt door een zogenoemde
geen bezwaar' af te
Jaarlijks komen bij de provincie
LEIDSE
KRONIEK OVER
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
Ook in de middeleeuwen beston
den in Leiden en andere steden al
organisaties op het gebied van de
armenzorg. Armenzorg was in die
tijd een'zaak voor en door bur
gers. De overheid had er geen en
kele bemoeienis mee.
Er waren verschillende soorten
armenzorg, die allemaal dezelfde
oorsprong hadden. Dat waren de
kloosters die traditioneel onder
dak en voedsel voor zwervers en
andere misdeelden verzorgden.
Een van de vormen van armen
zorg waren de gasthuizen. Aan
vankelijk hadden die nog niets te
maken met de verpleging van zie
ken, maar waren gesticht om dak
lozen een paar nachten onderdak
te kunnen bieden. Op kerkelijke
feestdagen, en dat waren er heel
wat, werden bovendien maaltij
den uitgereikt. Het Sint Elisa-
bethgasthuis, gesticht in - 1428,
was het eerste gasthuis in Leiden
dat zich ging toeleggen het ver
plegen van zieken.
Voor de bejaarden waren er de
bekende hofjes, waar zij gratis
konden wonen en hun oude dag
sleten.
Dan waren er de Heilige Geest-
meesters. Zij vormden het be
stuur van de liefdadigheidsinstel
ling 'De Heilige Geest'. In de vijf
tiende eeuw bezaten zij een huis
aan de Breestraat (tegenover de
Papegracht) waar zij aan de ar
men levensbehoeften als turf uit
deelden. Maar na verloop van tijd
legden deze meesters zich steeds
meer toe op de zorg van wezen en
hun naam veranderde dan ook in
Weesmeesters. In 1583 verhuis
den zij naar het weeshuis aan de
Hooglandse Kerkgracht, het te
genwoordige Museum voor Geo
logie en Mineralogie.
Naast de genoemde instellin
gen bestonden er tenslotte nog in
stellingen voor de zogenoemde
'huyssitten', de huiszittenhuizen.
Huiszitten waren mensen die
weliswaar een dak boven hun
hoofd hadden, maar niet konden
rondkomen. Het waren de armen
die thuis, in de smalle steegjes
van Leiden, zaten te verpieteren.
Aan het einde van de middel
eeuwen had elke parochie zijn ei
gen gasthuis en Huiszittenhuis.
Een Huiszittenhuis werd be
stuurd door huiszittenmeesters.
De Minnepot
Het mooist bewaarde voor
beeld van een Huiszittenhuis is
'De Minnepot' aan de Oude Rijn
44-46. Al in 1426 zagen de huiszit
tenmeesters kans een huis met erf
aan de Oude Rijn te verwerven.
Hier konden 'Coorn, Vleysch,
Turf en Hout' worden opgeslagen
om uit te delen aan de armen. In
de zogenoemde 'Armbakkerij'
werd brood gebakken om uit te
delen. Arme vrouwen kregen er
de eerste maand na hun bevalling
geld van de 'Goemoers', de
kraammoeders. En elke zondag
werd in de enorme keuken van
het huis een maaltijd, de 'Minne
pot' bereid, waarvan de armen
gratis konden eten.
Het huis kon rekenen op de
steun van belangrijke personen.
Zo riep Philips van Bourgondië
de bevolking in 1426 op het huis
geldelijk te steunen. Geld kwam
er ook binnen via collectes in de
eigen parochiekerk en uit testa
menten en legaten. In 1721 bij
voorbeeld schonk Johan van Op
meer 132.000 gulden.
Het huis groeide uit tot een
groot geheel met onder andere
aan de Oude Rijn twee naast el
kaar gelegen pakhuizen. Het
complex dat er nu nog staat, is in
oorsprong zeventiende eeuws,
maar van deze periode is weinig
bewaard gebleven. In het groot
ste pakhuis bevonden zich de
Armbakkerij en het Graanmaga-
zijn. Hierop duidt de gevelsteen
met de tekst: 'GraanMagazijn
voor de Armen Ao MDCCLIV'.
Kennelijk is het pand in 1754 ver
bouwd. (De onderpui van de
Armbakkerij was voorzien van
een luifel die helaas in de jaren
dertig van deze eeuw ter wille van
het vrachtverkeer is verwijderd.
De Armbakkerij was zelf al in
1869 buiten gebruik gesteld).
In een ander gedeelte van het
complex kan men_ nog de
'Goemoerskamer' bewonderen.
Een prachtig onderdeel daarvan
vormt de schouw uit 1682, voor
zien van rijk snijwerk en een
schildering van het-Laatste Oor
deel van omstreeks 1600.
Twist
In 1575, kort na de reformatie, be
sloten de Staten van Holland de
armenzorg door de overheid te la
ten verzorgen. De armen werden
in vier categorieën verdeeld: de
wezen, de leprozen, de hulpbe
hoevende ouden van dagen en de
huisarmen.
Zuid-Holland 2700 aanvragen bin
nen voor een verklaring van geen
bezwaar. Die aanvragen komen
lang niet allemaal overeen met de
bedoeling van de wet. Zo is er een
slagvaardig beleid gemeente die jaarlijks maar liefst
bedoeld om vooruit- 150 aanvragen indient terwijl er
geen enkel nieuw bestemmings
plannen wordt voorbereid of door
gezet. Een andere gemeente maakt
van ieder bouwplan een klein be
stemmingsplannetje zodat er een
'lappendeken ontstaat waaruit nie
mand wijs kan worden'.
Overgang
De provincie meent dat van art. 19
minder gebruik kan worden ge
maakt nu de wet sinds 1985 flexibe
le bestemmingsplannen toestaat en
bovendien de procedures om het
plan van kracht te laten worden,
zijn bekort. Inplaats dat er allerlei
wijzigingen op een bestaand plan
worden gemaakt, wil de provincie
bevorderen dat er meer nieuwe be
stemmingsplannen worden ge
maakt. Eventueel kan de provincie
op kosten van de gemeente zelf een
bestemmingsplan opstellen.
Wanneer het bouwplan een om
vangrijk gebied beslaat (meer dan
voor een enkele woning of bedrijfs-
loods) will de provincie voortaan
medewerking weigeren. Dit geldt
ook m gevallen waarin bij herhaling
een wijziging wordt gevraagd voor
een bestemmingsplan dat ouder is
dan 10 jaar. Daarmee vervalt al de
helft van het aantal aanvragen, is de
verwachting.
Het provinciaal bestuur heeft de
gemeentebesturen laten weten een
overgangsperiode van twee jaar in
te lassen om hen de gelegenheid te
geven om nieuwe bestemmings
plannen te maken. Bij de gemeente
besturen stuit het maken van een
nieuw bestemmingsplan veelal op
tijdgebrek. Het is een tijdrovend
karwei. Overigens hebben de ge
meentebesturen de mogelijkheid
om beroep aan te tekenen tegen een
afwijzing van een verzoek om een
verklaring van geen bezwaar.
De drie huiszittenhuizen wer
den samengevoegd en gevestigd
in de Minnepot. Vanaf 1582 be
stond de leiding van het Huiszit
tenhuis voor de helft uit door de
stad benoemde huiszittenmees-
r de andere helft uit di-
n de kerk, opdat ook
geloof in het bestuur
was vertegenwoordigd.
De Minnepot werd echter
steeds meer het Huiszittenhuis
van de Hervormde Gemeente. De
stedelijke en de kerkelijke autori
teiten hadden daardoor meerma
len woorden over wie de scepter
mocht zwaaien over het Huiszit
tenhuis. In 1848 bereikte deze
twist haar hoogtepunt. Onder lei
ding van de bekende staatsman
en Leids gemeenteraadslid Thor-
becke, en met behulp van de ster
ke arm. wees het stadsbestuur de
kerkelijke bestuurders de deur.
In 1852 maakte de stad echter niet
langer aanspraak op het medebe
heer, maar bepaalde zich slechts
tot het houden van toezicht. Pas
in 1960 kwamen beide partijen tot
overeenstemming: het Huiszit
tenhuis kwam definitief in han
den van de Hervormde Diakonie,
die er nog steeds is gehuisvest.
In het onlangs gerestaureerde
complex zijn de 'Goemoers' nog
steeds actief en hebben verschil
lende hulpverlenende instellin
gen, zoals de Stichting Vluchte
lingenwerk, er onderdak gekre
gen. In de pakhuizen wonen stu
denten en werkende jongeren.
BIANCA VAN DEN BERG
Beveiligingsbeambten
LEIDEN - De Leidse onderwijs
wethouder Van Dongen reikt
woensdag getuigschriften uit aan
de eerste tien mensen die een cur
sus tot beveiligingsbeambte heb
ben gevolgd. De cursus is indertijd
opgezet om werkzoekenden meer
kans op een baan te geven. Beveili
gingsbedrijven blijken zeer geïnte
resseerd te zijn in mensen die een
dergelijke opleiding hebben ge
volgd.
Gehoopt wordt dat nieuwe cur
sussen meer vrouwen aantrekken.
De eerste lichting bestond geheel
uit mannen. Aan de nieuwe oplei
ding nemen twee vrouwen deel.
