TAD LEIDEN
'Sommigen blinken uit door met hun handen te werken'
Vervuiling Stadstiimnerwerf
dateert van eeuwen geleden
LEIDSCH
DAGBLAD
Telefoon
Bijeenkomst
Architectencafé
actief in vrue tijd
MAANDAG 18 DECEMBER 1989
STAD LEIDEN STAD LEIDE
STAD LEIDEN STAD LEIDE
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
Sanering i
i grond terwijl het gebouw blijft staan is een zeldzaamheid.
(foto Wim Dijkman)
Lezers Schrijven
'Niet veel gebeld, maar toch een ho
ge telefoonrekening van PTT'. Dit
was de titel van het op 1 december
jl. in deze krant geplaatste artikel in
de rubriek van het Instituut Burger
raadslieden (IBR).
Door onvoorziene omstandighe
den zag de redactie zich genood
zaakt nogal wat tekst te schrappen.
Nu het niet mogelijk bleek het arti
kel opnieuw te plaatsen, lijkt het
ons goed erop te wijzen dat:
1. de volledige tekst van het arti
kel telefonisch bij het IBR kan wor
den opgevraagd (tel. 254142, bereik
baar tussen 09.00-12.30 uur);
2. een printerregistratiè, anders
dan men na lezing van het artikel
wellicht zou veronderstellen, niet
standaard wordt uitgevoerd maar
zeker in het belang van de abonnee
is als de telefoonrekening veel ho
ger is dan normaal;
3. de PTT binnen 30 dagen moet
reageren op de klacht of, als dat niet
haalbaar is, in ieder geval binnen
deze termijn moet laten weten wan
neer de klacht dan wel uiterlijk zal
worden afgedaan;
4. de abonnee verdere bezwaar-
mogelijkheden heeft als de klacht
niet, niet tijdig of niet bevredigend
is afgedaan door de PTT.
Voor nadere inlichtingen kan
men contact opnemen met het IBR,
Breestraat 92, 2311 CV Leiden. Tel.
071-254142.
Instituut Burgerraadslieden,
Breestraat 92,
Leiden.
Heilzame stenen
brengen dief
niet veel geluk
LEIDEN - Een 29-jarige Hage
naar is gistermiddag in de
Groenoordhallen aangehouden
wegens diefstal van verschillen
de stenen.
Standwerkers op een minera-
lenbeurs viel het op dat de man
bij verschillende kraampjes
waardevolle stenen in zijn zak
stak zonder ze te betalen.
Enkele kraamhouders vatten
de man daarop in de kraag,
waarna ze de politie belden. Die
ontdekte dat de man voor onge
veer 300 gulden aan stenen had
gestolen.
De Hagenaar verklaarde dat
hij heilig geloofde in de heilza
me werking van de mineralen.
De politie heeft hem uitgelegd
dat de kracht alleen werkt wan
neer de stenen eerlijk worden
betaald.
C. Vergeer weer
SP-lijsttrekker
LEIDEN - Cor Vergeer wordt voor
de derde achtereenvolgende keer
lijsttrekker van de Socialistische
Partij. Tweede op de lijst van de SP
voor de gemeenteraadsverkiezin
gen staat afdelingsvoorzitter Tim
van Houten. De SP rekent op twee
zetels.
De rest van de lijst staan: Maria
Veldhuis, Henk Flaman, Ria Slin
gerland, Cees Laman, Fenna Ver
geer, Jan Brouwer en Ploni van der
Steen. Het verkiezingsprogramma
van de SP verschijnt in januari.
M.W. Ragut neemt afscheid van De Nieuwe Vaart
Conducteur geeft
agressieve knaap
ldap op neus
LEIDEN - "Het lager beroeps
onderwijs (lbo) wordt zeer on
terecht ondergewaardeerd. Je
komt verder met een lbo-di-
ploma op zak dan met een
mavo-diploma", zo is de stelli
ge overtuiging van M.W. Ra-
gut (55). Hij neemt 20 decem
ber afscheid als directeur van
De Nieuwe Vaart aan het
Lammenschanspark. Ragut
gaat 'doppen', wat wil zeggen
dat hij gebruikt maakt van de
regeling Doorstroming On
derwijspersoneel.
door
Meindert van der Kaaij
De uitspraak van werkgevers
bonden dat zij liever mensen in
dienst nemen die een lagere be
roepsopleiding achter de rug heb
ben, dan schoolverlaters van de
mavo of havo, is Ragut uit het
hart gegrepen. Het steekt hem al
jaren dat over lbo-opleidingen
zoals de technische school en
huishoudonderwijs wordt ge
schamperd. "Op de een of andere
manier denken ouders nog steeds
datje met mavo beter beslagen op
de arbeidsmarkt komt dan met
een praktische opleiding", aldus
Ragut.
Bovendien is het zo dat ook op
het lbo ook algemene vakken
zoals Nederlands, Engels en wis
kunde op mavo-niveau examen
kan worden gedaan. "Dat is nog
bij te weinig mensen bekend",
mokt de man die enkele jaren di
recteur was van De Nieuwe Vaart.
Ragut stond zelf aan de wieg in
1968 van de school die toen nog
Noordeinde scholengemeen
schap werd genoemd. Door de
Mammoetwet werden enkele
vglo-scholen gedwongen om te
fuseren en een leao-opleiding (la
ger economisch en administratief
onderwijs) te vormen. Ragut was
hoofd van de openbare vglo Al-
bert Schweitzer dat aan de Oude
Vest was gevestigd.
"Toen kreeg ik in de gaten wat
de voordelen waren van een bij
zondere school. De nieuwe school
kreeg de signatuur van de protes
tants-christelijke vglo Prins Mau-
rits aan het Noordeinde. Met een
openbare school ben je altijd af
hankelijk van besluiten van B en
W en ingevingen van ambtena
ren. Als je zelf iets kan regelen is
dat veel makkelijker".
Verhuizing
"Een voorbeeld is een lekkend
dak. Komt er eerst een ambtenaar
kijken: ja, het lekt. Komt een
week later de ambtenaar met aan
nemer: ja, het lekt. Als je geluk
hebt wordt een paar weken later
het ongemak verholpen. Met een
eigen bestuur weetje wie je moet
aanspreken. Er kan kortom veel
sneller gehandeld worden", legt
Ragut uit.
De Noordeinde-scholenge
meenschap groeide in die begin
jaren als kool, want het leer
lingaantal schoot van 350 in 1968
naar 1250 in 1985. Binnen de
kortste keren werd het onderko
men aan het Noordeinde in snel
tempo aangevuld met dependan
ces aan de Oude Vest, Caecilia-
straat en Bloemfonteinstraat. In
1976 verhuisde de school naar
nieuwbouw in het Lammen
schanspark, waar het nu overi
gens begin volgend jaar uitbrei
dingsverbouwingen gaat plegen.
Deze verbouwing is nodig na
dat De Nieuwe Vaart, bij de ver
huizing werd van naam veran
derd, fuseerde met lhno Het
Steenenvelt aan de Sumatra-
straat en later met de Ito Haag-
weg. In de nieuwbouw komen lo
kalen voor het technisch onder
wijs zoals de grafische afdeling.
"Die fusies kostten veel energie,
constateert realist Ragut.
"Kinderen uit een sociaal zwak
milieu worden van huis uit min
der gestimuleerd om een diploma
te halen. Je hebt nu eenmaal te
maken met situaties waarbij bij
voorbeeld het meisje thuis blijft,
omdat moe het zo gezellig vindt
om met haar te gaan winkelen.
Als je het praktisch bezig zijn nog
meer naar achter gaat schuiven,
de opleidingsduur langer maakt,
schrik je die categorie zeker af'.
Het komend jaar wil de Nieuwe
Vaart het vak kantoorpraktijk
een nieuwe impuls geven door de
invoering van het Homed-sys-
teem* Al jaren bestond voor leao-
scholen het probleem dat er geen
adequate praktijkstof was voor
de administratieve opleiding. Bij
Homed wordt er als het ware een
denkbeeldig bedrijf binnen de
school gehaald.
Enkele ruimten in de school
worden als kantoor ingericht met
alle bijbehorende apparatuur
zoals faxen en computers. Daar
bij zijn afdelingen gemaakt zoals
receptie, salarisadministratie en
inkoop- en verkoopafdeling. De
leerlingen uit de hogere klassen
worden een dag per week op de
verschillende afdelingen aan het
werk gezet. Zo kan ervaring wor
den opgedaan die de werkelijk
heid benaderd.
Aanvankelijk leek het erop dat
de school het project uit eigen
middelen moest betalen, maar op
het laatste moment kwam het mi
nisterie van onderwijs toch nog
met een subsidie. "Het had voor
ons niet uitgemaakt, want het
moest er gewoon komen. Prak
tijkervaring opdoen is zo belang
rijk. We willen ook de contacten
met het bedrijfsleven nauwer
aanhalen. Wij zijn van die nood
zaak overtuigd", zegt Ragut alsof
hij nog jaren bij de school voor de
boeg heeft.
maar daardoor hebben we nu wel
praktisch alle vormen van lager
beroepsonderwijs in huis", zegt
Ragut.
De daling van het aantal leerlin
gen dat zich voor het lbo aan
meldt, is overigens ook aan de
Nieuwe Vaart niet ongemerkt
voorbijgegaan. De stand is vorig
jaar bij 930 leerlingen blijven ste
ken.
Grote vrees heeft Ragut voor de
komst van de basisvorming, een
uitvloeisel van de in de jaren '70
zo populaire middenschool.
"Door dit systeem worden de be
tere kinderen te kort gedaan,
maar nog erger is dat uitgerekend
de zwakkeren hiervan de dupe
worden. Door de basisvorming
wordt het aantal jaren met alge
meen onderwijs uitgebreid tot
drie jaar.
Daarbij wordt vergeten
dat er kinderen zijn die helemaal
niet gebaat zijn bij nog meer wis
kunde of Engels. Hun sterkste
punt ligt nu eenmaal bij het wer
ken met hun handen, daarmee
kunnen ze uitblinken".
Afschrikken
Uit ervaring weet Ragut wat voor
soort kinderen bij het lbo terecht
komen. "Dat zijn leerlingen met
een hekel aan school. Die ga je
dwingen nog langer op school te
blijven, terwijl je dat soort kinde
ren juist met praktische vakken
kan stimuleren een opleiding af te
maken. Kijk, gelijke kansen voor
iedereen zul ie nooit bereiken",
Saneren vuile grond aan Galgewater 'uniek project'
LEIDEN - De politie heeft zater
dagavond drie knapen uit Nieuw-
Vennep onderhouden die zich ver
velend gedroegen in de trein. De
jongens, twee van 15 en een van 25
jaar oud, deden agressief tegen de
conducteur.
Die bleek voor geen kleintje ver
vaard. Toen de oudste van het trio
een bokshouding aannam, sloeg hij
de jongen hard op zijn neus.
De gealarmeerde politie die de
trein op het station opwachtte hoef
de de jongens daarna alleen nog
maar bestraffend toe te spreken.
W.M. Ragut: 'Sommige kinderen kunnen juist uitblinken door met hun handen te werken" uoto Jan Holvast)
A.A. van den Berg. P.L. Bom en G.J. Schouten (v.l.n.r.) overleggen over het Stadstimmerwerf-project.
zer en dus kostbaarder opruimings
plan", aldus Van den Berg. Sloop
van het historische gebouw is nim
mer overwogen, ondanks het feit
dat de instandhouding de sanering
ernstig bemoeilijkt.
Inpandig
Omdat advies ingewonnen moest
worden om verzakkingen te voor
komen, was inschakeling van een
civiel-technisch bedrijf onvermij
delijk. De vervuilde grond moest tot
de laatste korrel worden weggegra-
ven en zonder extra steunmiddelen
zou de werf beslist verzakken. Het
pand staat niet op palen en is nooit
goed gefundeerd. Na het heien van
ijzeren palen werd een betonnen
constructie langs de muren in de
grond gestort, zodat het grootste
deel van de twee gebouwen wordt
opgevangen.
Op dit ogenblik is aannemersbe
drijf Van Eijk bezig met het heien
van damwanden om de vervuilde
grond heen. "Dat is een heel gedoe",
zegt Schouten van het ingenieurs
bureau Mabeg, "omdat een groot
deel van de wanden inpandig moe
ten worden geheid. De geringe
werkhoogte brengt met zich mee
dat de 9 meter lange wanden in drie
ën moeten worden gezaagd en later
weer aan elkaar worden gelast".
Daarna kan het echte saneren pas
beginnen. Niet dat dat zonder meer
kan, want op zo'n diepte is er kans
dat er grondwater naar boven komt
dat vervuild raakt. Om dat te 'voor
komen wordt gebruik gemaakt van
de zware stof bentoniet die zorgt
voor tegendruk. Het wordt de eerste
keer dat met deze stof wordt ge
werkt.
Schouten vindt de klus 'heel inte
ressant' en 'uniek'. Het komt vol
gens hem maar heel zelden voor dat
een-bodem moet worden gesaneerd
terwijl het gebouw daarboven blijft
staan. Meestal is het zo dat een ge
bouw wordt gesloopt en dat dan pas
bodemonderzoek en - sanering
volgt.
De kwetsbare oude omgeving
eist nu verschillende veiligheids
maatregelen. Van de huizen in de
omgeving zijn foto's gemaakt en in
de gevels zijn hoogtebouten aange
bracht. Hiermee kan worden nage
gaan of schade wel door de werk
zaamheden is veroorzaakt.
Schouten, Van den Berg en Bom
komen overigens nog elke week bij
elkaar om met de uitvoerders de re
sultaten te bespreken. Tot nu toe
zijn er al verschillende tegenslagen
geweest. "Dat is normaal bij dit
soort klussen", zegt Van den Berg.
"Met zo'n zeldzaam karwei is het
moeilijk te voorspellen waar de pro
blemen komen te liggen". Een
schatting van de uiteindelijke kos
ten is hierdoor een hachelijke zaak.
Het geld wordt in elk geval voor het
grootste deel door de provincie be
taald. Ondanks de tegenvallers
hoopt het drietal dat nog voor de
kerstdagen begonnen kan worden
met het afgraven van de grond.
LEIDEN - Het Leids Architectenca
fé heeft vanavond een bijeenkomst
in het kantoor van de Woningbouw
vereniging Leiden.
De directeur van de woning
bouwvereniging, A. Mulder, is ar
chitect van orgine. Nu is hij beheer
der van woningen en opdrachtge
ver voor architecten. Door zijn ach
tergrond is zijn aanpak anders dan
van de traditionele directeur. De ar
chitect krijgt de nodige aandacht en
groot onderhoud is niet alleen een
technische aangelegenheid.
Mulder houdt een verhaal over,
onder meer, zijn betrokkenheid bij
de stedebouw, over de strijd om het
toewijzingsbeleid en het scenario
voor de toekomst met een finan
cieel terugtredende overheid.
Een van de uitingen van de cultu
rele aanpak van A. Mulder is de in
richting van het nieuwe kantoor
van de Woningbouwvereniging Lei
den, met name de vergaderzaal die
getuigt van een eigentijdse aanpak.
Verantwoordelijk hiervoor is de
Amsterdamse binnenhuisarchitec-
te Joke Budding. Zij zal uitleg ge
ven over de inrichting van de zaal
en een overzicht geven van haar
werk. De bijeenkomst is dan ook in
deze zaal en begint om 20.00 uur.
Film
In buurtcentrum Dijk 33 aan de Apothe-
kersdijk 33 wordt maandag 18 december
een film over (oud) Leiden vertoond, met
onder meer beelden van de kaasmarkt
en de stadhuisbrand. De filmbijeenkomst
is bestemd voor ouderen (55-plussers)
en begint om 10.00 uur. Toegang 1 gul-
Post
De postkantoren zijn zaterdag 23 en 30
december zoals gebruikelijk geopend.
De brievenbussen worden in verband
met oud en nieuw buiten gebruik gesteld.
Dat gebeurt zaterdag 30 december vanaf
17.00 uur tot 1 januari 12.00 uur.
Basketbal
In het universitair sportcentrum aan de
Niels Borhweg wordt woensdag 27 de
cember een basketbaltoemooi gehou
den voor brugklassers. De wedstrijden
beginnen omstreeks 8.30 uur. De finales
hebben rond 16.00 uur plaats.
Vrijwilligers
De speel-o-theek, die in februari en
maart in de Pieterskerkchoorsteeg de
deuren opent, zoekt vrijwilligers, die wil
len meewerken aan administratie, uit
leen en activiteiten rond voorlichting. Wie
gêinteresseerd is, kan bellen met de co
ördinator van buurthuis In de Vrolijke Ark,
tel. 254659.
Oudheden
I het Rijksmuseum van Oudheden aan
het Rapenburg wordt zondag 17 decem
ber een twee uur durende rondleiding ge
geven door het oud-Egyptisch deel van
het museum. Kosten 7,50. Telefonisch
opgeven tussen 18.00 en 19.00 uur via
(071 )-216767.
Postzegels
De Leidsche Vereniging van Postzegel
verzamelaars houdt dinsdag 19 decem
ber een bijeenkomst in het restaurant
van zwembad De Zijl aan de Paramari-
bostraat 66. Aanvang 20.00 uur.
Hengels gestolen
uit kelderbox flat
LEIDEN - Een 30-jarige Leidenaar
is bestolen van zijn complete visuit-
rusting. Toen de man zaterdagoch
tend zijn hengels uit de berging van
een flat aan de Cruquiuslaan wilde
pakken, merkte hij dat de deur van
de kelderbox was ingetrapt
Onbekenden zijn er vandoor ge
gaan met onder meer drie zeehen-
gels, twee boothengels, een witvis-
hengel, een poolpak en een viskof-
fer. De waarde van de totale buit be
draagt enkele duizenden guldens.
milieudeskundige is van de ge
meente Leiden.
fiet pand aan het Kort Galgewa
ter stamt uit 1616 en bijna vanaf het
begin zijn daar vermoedelijk tim-
merwerkzaamheden verricht. Toen
in april 1988 het groene licht werd
gegeven voor het plan om in de
voormalige werf bejaardenwonin
gen te maken, begon de gemeente
dan ook een bodemonderzoek. "Ge
zien de historische achtergrond was
de verwachting gerechtvaardigd
dat in de loop der eeuwen wel eens
wat is gemorst", zegt Van den Berg.
De eerste uitkomsten van de glo
bale boringen overtroffen die ver
wachtingen. Zowel in de 'graan
schuur' als in de 'smederij', zoals de
twee gebouwen genoemd worden,
werden forse verontreinigingen
ontdekt. Met name de vlek in de
Graanschuur viel tegen. "Dat on
derzoek gaf échter nog geen enkele
zekerheid over de ware omvang",
zegt Bom van bureau Tukkers dat
bij dit project milieutechnisch ad
vies geeft.
Graanschuur
Het bleek dat de grond voorname
lijk was vervuild met teerproducten
zoals naftaleen. Niet zo gek als je be
denkt dat hout al ongeveer sinds
twee eeuwen met teer en carboleum
wordt ingesmeerd om het te be
schermen tegen verrotting. Volgens
Bom is het niet zo dat de stoffen be
wust met grote hoeveelheden zijn
geloosd. "Vermoedelijk is er wel
eens een vaatje omgevallen, wat ge
morst of heeft er een vat gelekt".
Moeite om de daders verantwoorde
lijk te stellen hoeft de gemeente niet
te doen, die liggen op het kerkhof.
Na de eerste boringen wist men
nog niets over de diepte van de ver
vuiling. Na het afschrapen van een
laag van ongeveer twee meter bleek
dat het grondwater nog steeds vuil
was. Bij peilingen in de Graan
schuur bleek dat daar het teer op
sommige plaatsen zelfs tot op 7,5
meter diepte gezakt was. "Dat is ex
treem diep", meent Bom. "Als dat
met zandgrond gebeurt, is het niet
zo gek. Maar dit is kleigrond en dat
sluit goed af. Het tijdstip waarop de
vervuiling is begonnen is onbe
kend, maar dat die zo diep heeft
kunnen doorsijpelen wijst erop dat
ze daarvoor eeuwen de tijd heeft ge
kregen".
Deze diepte was een tegenvaller
voor de gemeente. "We dachten
aanvankelijk het karwei te kunnen
klaren door wat grond af te graven
en het plaatsen van filters waarmee
de rest van de grond kan worden
schoongespoeld. We moesten toen
gaan omzien naar een veel rigoureu-
LEIDEN - Over een ding zijn de
deskundigen het eens': het sane
ren van de vervuilde grond on
der de Stadstimmerwerf is een
uniek project. Om het uit het
begin van de zestiende eeuw
stammende monument te be
hoeden voor instorten, moest
het eerst voorzien worden van
een degelijke fundering. Ver
volgens worden damwanden de
grond in getrild, waarna de
grond weggegraven kan wor
den. Kosten: ruim twee miljoen
gulden, maar misschien is dat
wel weer een te optimistische
schatting.
Want zo'n saneringsproject onder
zulke lastige omstandigheden kan
rekenen op de nodige tegenslagen.
Dat wisten de betrokken mensen
zoals P.L. Bom, G.J. Schouten en
A.A. van den Berg van tevoren. "Je
weet pas echt wat voor narigheid in
de grond zit wanneer je de bodem
opentrekt", zegt Van den Berg die
