srieemt toe
Panama
panning
Oostduitse partijen zoeken koortsachtig naar profiel
Roemenen in actie
tegen Ceausescu
Gorbatsjov aan baar Sacharov
EG voelt niets voor
toetreding Turkije
Rechtse Collor lijkt nieuwe
president Brazilië te worden
<j"/ bel of
knip voor
de mooiste
f keuken
L-J
layieiiiAG 18 DECEMBER 1
agfldood VS-officier bij schietpartij
woud* kunt
mtmifu* -«r
9 0)719.(1
AMASTAD/WASHINGTON (Rtr/AFP/DPA/AP) - De
•ikaanse troepen in Panama zijn in staat van paraat-
ssssgebracht, nadat zaterdagavond een Amerikaanse offi-
t tras doodgeschoten door Panamese troepen. Het Witte
F^rtWnoemde de schietpartij "het resultaat van een repres-
3qL3ewind"-
Fotografen verdringen zich rond de baa
as een Amerikaanse leger-
Itoerder werden de vier sol-
ongewapend en in burger,
Bngen te stoppen toen zij in
Ito voorbij het hoofdkwartier
i Panamese strijdkrachten re
ien groep van circa 40 burgers
Militairen probeerde hen uit de
trekken. Toen de Amerika-
12570"
nakaatlombiazet
etden
lit voort op
ugsbaronnen
(DPA/Rtr/UPI) Specia-
I 1 ffcitietroepen hebben het afgelo-
|l flèekeinde de omgeving van de
sche badplaats Tolu uitge-
bu op zoek naar leider Pablo
»ar van het drugskartel van
Volgens de politie hou-
^^•'VSjscobar en de derde man van
gOQ /ugskartel van Medellin, Jorge
ychoa, zich daar schuil.
3 22 (jtweede man van het kartel, Jo-
mzalo Rodriguez Gacha, werd
■■■■^rijdag doodgeschoten samen
:ijn 17-jarige zoon Freddy en
ijfwachten. De hacienda van
a werd bestormd door een eli-
iheid van rond duizend man
iteun van gevechtshelikopters,
kartel van Medellin beheerst
veer 80 procent van de cocaï-
tokkel in de wereld en zet per
/oor 50 miljard gulden om.
dood van Gacha is de grootste
- '«winning die de Colombiaanse
-ing tot nu toe heeft behaald in
vier maanden durende oorlog
de drugskartels. Het is voor het
sinds de regering de oorlog
de kartels verklaarde, dat een
de topleiders kon worden ge-
1 of aangehouden,
icha gold als militaire organisa-
'an het kartel van Medellin, die
olf van terreuraanslagen in Co-
bia ontketende nadat de rege-
in augustus de oorlog verklaar-
lan de maffia. Ook de bomaan-
in de hoofdstad Bogota vorige
k, waarbij 63 mensen omkwa-
en meer dan 650 werden ge
ef il zou z'^n wer^ zij"- Rij zou
Ml II banden hebben met de Pana-
ie leider generaal Manuel. Anto-
Noriega.
.et hoofd van de Amerikaanse
gsbestrijdingsdienst William
met belde de Colombiaanse pre-
Ssnt Virgilio Barco om hem te feli-
iren. Volgens Barco is de dood
i Gacha van groot psychologisch
ang. Twijfels onder de bevolking
•r de vastbeslotenheid van de re-
ing om het kartel te verslaan zul-
nu wel verdwijnen, zo zei hij. De
rde man van het kartel, Carlos
hder, zit een levenslange gevan-
ïisstraf uit in de Amerikaanse
at Florida, nadat hij in augustus
de Verenigde Staten was uitge-
erd.
uitenland kort
ahane
rechtse Israëlische rabbijn Meir
ihane is gisteren in staat van be*
huldiging gesteld wegens aanzet-
i tot rassenhaat. De dag nadat een
ilestijn een Israëlische bus in een
rijn liet rijden, waarbij 16 joden
dood vonden, verklaarde hij dat
ien die tegen wraakacties waren,
edeplichtig waren aan de dood
n de buspassagiers.
erkrachting
e Bulgaarse justitie heeft volgens
3 *pt hoofd van de Sofiase politie de
3 Erkrachting van een 18-jarig meis
door kleinzoon Todor Slavkov
an de op 10 november afgezette
ulgaarse leider Todor Zivkov in
ili 1988, in de doofpot gestopt. De
,eschuldiging is een nieuwe slag
joor Zivkov, die 35 jaar met ijzeren
uist regeerde over Bulgarije. Vori-
e week werden Zivkov en zijn zoon
fladimir uit de partij gezet.
Iotelbrand
fï;e grootste hotelbrand van na de
orlog in West-Berlijn, waarbij in de
acht van vrijdag op zaterdag zeker
g^ïker vier mensen omkwamen en
DÉ) gewond raakten, is veroorzaakt
Woor een 45-jarige man. Hij heeft
bisteren bekend dat hij iti aange
schoten toestand in hotel Centraal
p de Kurfürstendamm met een
ansteker een tafelkleed heeft aan
gestoken. Er speelden zich dramati-
che taferelen af, waarbij hotelgas-
ën in wanhoop uit de ramen spron-
[en.
nen hard wegreden, werden zij be
schoten. Een van hen raakte daarbij
zondanig gewond dat hij later over
leed in een Amerikaans militair zie
kenhuis. Een ander raakte gewond
aan de enkel.
Een Amerikaanse marine-officier
en zijn vrouw, die het incident van
een afstand had gadegeslagen, wer
den gearresteerd en vier uur lang
ondervraagd. Daarbij is de officier
volgens het Amerikaanse ministe
rie van defensie in de maag gesla
gen, en is zijn vrouw met haar hoofd
tegen de muur geslagen en seksueel
bedreigd.
Volgens een verklaring van het
Panamese leger waren de vier Ame
rikanen door enkele versperringen
gereden en vuurden zij schoten af
op het legerhoofdkwartier van ge
neraal Manuel Antonio Noriega in
Panama-stad. Daarbij zouden drie
Panamezen gewond zijn geraakt, al
dus het leger.
Het incident kwam een dag nadat
de Nationale Assemblee van Pana
ma he£ land in staat van oorlog met
de Verenigde Staten had verklaard
wegens de al ruim twee jaar duren
de confrontatie tussen Noriega's be
wind en de Verenigde Staten. Te
gen Noriega loopt in de Verenigde
Staten een aanklacht wegens han
del in verdovende middelen en de
Amerikanen zouden hem graag ten
val zien komen. Een Amerikaanse
krant meldde onlangs dat de VS
vier miljoen dollar hebben uitge
trokken voor steun aan een coup te
gen Noriega, waarbij de CIA en de
17.000 man Amerikaanse troepen in
Panama de helpende hand mogen
bieden.
De Verenigde Staten betreuren
het incident en onderzoeken de om
standigheden waaronder het plaats
had, zo verklaarde een woordvoer
der van het Witte Huis. Het bev/ind
van Noriega gebruikt geweld en in
timidatie om de wil van het Pana
mese volk te doorkruisen. Daden
zoals die van zaterdagavond zijn de
gevolgen van het bewind, aldus de
woordvoerder. De Amerikaanse mi
nister van defensie Dick Cheney
heeft verklaard dat de regering er
van uitgaat dat de militairen die ver
antwoordelijk zijn voor de dood van
de Amerikaan juridisch zullen wor
den vervolgd.
MOSKOU (Rtr/DPA/AP) Sovjet
leider Michail Gorbatsjov heeft van
ochtend met premier Nikolai Ry-
zjkov en andere politburo-leden de
laatste eer bewezen aan de mensen-
rechtenactivitist Sacharov. Na het
bezoek aan de de baar van de don
derdag op 68-jarige leeftijd overle
den kerngeleerde zei Gorbatsjov:
"De verhouding tussen mij en Sa
charov was er altijd een van weder
zijds respect. Zijn dood is een groot
verlies voor de Sovjetunie".
Naar schatting 45.000 mensen uit
alle delen van de Sovjetunie trot
seerden gisteren in Moskou de bit
tere koude om afscheid te nemen.
Krim-Tataren en 'refuseniks', enke
le van de groepen die waarvoor Sa
charov zich inzette, bewezen samen
met partijleden, onderwijzend per
soneel en technici de laatste eer aan
de man die in 1975 de Nobelprijs
voor de vrede ontving.
De huidige leiding bestempelde
Sacharovs interne verbanning in
1979 als een grove onrechtvaardig
heid" en "een grote fout". Sacharov
werd toen verbannen naar Gorki
omdat hij jarenlang was blijven
strijden voor eerbiediging van de
mensenrechten in de Sowjetunie.
Zijn verbanning duurde totdat Mi
chail Gorbatsjov hem in 1986 terug
haalde.
De kerngeleerde Sacharov hielp
in jaren vijftig mee om de Russische
waterstofbom te ontwikkelen. In de
drie decennia erna begon hij steeds
meer strijd te voeren tegen het ge
vangen zetten en gevangen houden
van onschuldigen, voor vrije emi
gratie, voor ontwapening en andere
ideele zaken. Het was alsof een rege
ringsleider was heengegaan. In de
gehele stad van negen miljoen men
sen waren tekenen van rouw te zien.
Speciale politie-eenheden zette de
omgeving rond het paleis af om de
stroom mensen te leiden. Ook bij
het huis van Sacharov kwamen dui
zenden mensen. De ingang werd
een bloemenzee en mensen staken
kaarsen aan voor een portret.
Sacharov wordt vandaag begra
ven'. Daarbij zal Sjaranski
niet aanwezig zijn. De vroegere
joodse Sovjetdissident, die ooit 9
jaar gevangen zat voor hij naar Is
raël mocht emigreren, krijgt geen
visum van de Sovjetunie om de be
grafenis van Sacharov en een inter
nationale joodse conferentie bij te
wonen, zo werd gisteren gemeld
door de Israëlische radio.
I De droomkeuken die u maar
Zo n keuken die precies past (ook
I in uw budget), mooi. duurzaam en
met vijf jaar garantie. Vooraf
komen wij u vrijblijvend thuis be-
I zoeken. Wij adviseren u geheel
gratis over stijlen, materialen,
I kleuren en indelingen en maken
voor u een ontwerp en een offerte.
BUDAPESTAVENEN
(Rtr/AFP/DPA/AP) - In de Roe
meense steden Arad en Timisoari
hebben dit weekeinde tienduizen
den mensen gedemonstreerd tegen
partijleider Nikolae Ceausescu. Het
waren de eerste betogingen tegen
Ceausescu sinds november 1987
toen in Brasov zo'n 20.000 mensen
de straat opgingen vanwege de
voedselschaarste. Roemeense vei
ligheidstroepen grepen volgens
ooggetuigen keihard in.
De overwegend jonge betogers
riepen bij een temperatuur van min
twintig graden leuzen tegen Ceau
sescu en verbrandden portretten en
boeken van de 'Conducator'. Er bra
ken gevechten uit met de veilig
heidstroepen die urenlang duur
den. Een onbekend aantal mensen
is gearresteerd.
De betoging in Timisoara, waar
vooral etnische Hongaren wonen,
was vooral gericht tegen de dreigen
de deportatie van de protestante do
minee Lazlo Tókes en zijn gezin. Tö-
kes zet zich in voor de rechten van
de Hongaarse minderheid in Roe
menië en voor hervormingen zoals
elders in Oost-Europa, waartegen
Ceausescu zich fel verzet. Sinds eni
ge dagen vormen de Roemenen een
menselijke keten om de kerk waar
in Tökes zijn intrek heeft genomen.
Zaterdag rond middernacht was
hun aantal tot enige duizenden ge
groeid en riepen de demonstranter
leuzen als "Roemenen sta op".
Volgens de Westduitse krant Die
Welt werd Tökes al enkele weken
lastig gevallen door de autoriteiten.
Hij zou op 2 november door vier ge
maskerde mannen zijn overvallen
en neergestoken. Tökes overleefde
de aanslag, maar eèn vriend en me
dewerker van hem werd begin sep
tember dood gevonden, aldus Die
Welt vandaag.
Roemeense veiligheidstroepen
sloten Arad en Timisoara direct na
de betogingen hermetisch af. Vol
gens de Hongaarse grenstroepen in
Oroshaza is gisteren geen enkele
reiziger uit dit deel van Roemenië
de grens gepasseerd. Volgens een
Tsjechoslowaakse ooggetuige wa
ren de straten van Timisoara zater
dag afgezet met pantserwagens en
had hij schoten gehoord. Een ande
re ooggetuige telde zo'n 5000 de
monstranten die door de politie met
waterkanonnen werden verspreid.
Joegoslavische ooggetuigen meld
den in Belgrado dat gistermorgen
opnieuw tienduidzenden mensen
de straat op gingen tegen Ceauses
cu. Ook gisteren zou het leger hard
hebben opgetreden. Het Roemeen
se persbureau Agerpress zweeg in
alle talen over de demonstraties.
RIO DE JANEIRO - De
centrumrechtse Fernando Collor de
Mello wordt naar verwachting de
nieuwe president van Brazilië. Vol
gens steekproeven bij de uitgang
van de stemlokalen zou hij drie tot
vier procent meer stemmen beha
len dan zijn tegenstander, de socia
list Luis Inacio da Silva (Lula).
door
Ineke Holtwijk
In de tellingen van de gisteren ge
houden verkiezingen ligt Lula
weliswaar op kop, maar de ver
wachting is dat Collor die achter
stand ongedaan zal maken als er
meer uitslagen binnenkomen. De
voorsprong van 45.000 stemmen
van Lula is waarschijnlijk te klein
om Collor achter zich te houden.
Omdat er sprake is van een nek-
aan-nek race, doet iedere stem er
toe. De campagneleiding van beide
kandidaten houdt er rekening mee
dat het verschil tussen de winnaar
en verliezer uiteindelijk niet meer
bedraagt dan enkele honderddui
zenden op totaal van tachtig mil
joen.
De stembussen gingen zondag
om vijf uur 's middags dicht. De uit
slag kan echter nog dagen op zich
laten wachten. De wegen zijn moei
lijk begaanbaar en vliegtuigen kun
nen niet meer landen op de velden
die gedeeltelijk onder water staan.
KEUKENS DIE BIJ U PASSEN
06-0220044
BEL GRATIS voor meer jnforma-
tie. of knip de bon
uit en zend deze
naar Antwoordnummer 10065,
2400 VB AJphen a/d Rijn.
O Stuur mij de gratis Abwi-folder
[Zl Bel mij voor een vrijblijvende
afspraak
POSTC
I WOONPL
BRUSSEL De EG-ministerraad
zal vandaag de aanvraag van Tur
kije om lid te worden van de Eu
ropese Gemeenschap afwijzen. Dat
staat vrijwel vast nadat de Europese
Commissie gisteravond adviseerde
om Turkije te weigeren om finan
ciële, organisatorische en politieke
redenen.
door
Hans de Bruijn
Begin 1988 diende de Turkse re
gering de officiële aanvraag in. De
Twaalf droegen daarna zoals ge
bruikelijk de Europese Commissie
op de voors en tegens te onderzoe
ken en daarover voor het eind van
dit jaar te rapporteren. Argumenten
voor toetreding heeft de Commissie
nauwelijks weten te vinden, ook al
zien de Turken zich zelf als een Eu
ropees land. Waarom mogen we wel
lid van de NAVO zijn, en niet van de
EG, vraagt Ankara zich af. Boven
dien zijn we weer democratisch en
door de Raad van Europa in genade
aangenomen.
Maar het Commissie-advies,
waarvan de hoofdlijnen vorige
week uitlekten, bevat alleen maar
bezwaren. De simpelste is dat de
Twaalf eerst '1992' willen voltooien,
alvorens hun kring uit te breiden
met landen die vooral problemen
meebrengen. Zo is Turkije volgens
de EG-begrippen te arm. De levens
standaard ligt er nog een stuk lager
dan in Portugal, nu het armste EG-
lid. Om Turkije bij de Europese wel
vaart te betrekken zouden de steun
fondsen van de EG met vele miljar
den moeten worden vergroot.
Dat geld zou extra door de huidi
ge Twaalf op tafel gelegd moeten
worden, of het zou ten koste, gaan
van de andere arme EG-landen. Het
is niet vreemd dat juist de zuidelijke
EG-landen (Spanje, Italië, Grieken
land, Portugal) het felst tegen de
Turkse toetreding zijn.
Andere problemen vormen de
Turkse grondwet, die geen over
dracht van soevereiniteit toestaat,
en het Islamitische karakter van
Turkije dat de EG-grondregel van
gelijke behandeling van mannen en
vrouwen kan hinderen. Een van de
grootste struikelblokken is boven
dien het feit dat erfvijand Grieken
land al lid van de EG is. Alleen al de
problemen rond Cyprus zijn voor
de Grieken reden om elke aanvraag
van Ankara met een veto blokke
ren.
De EG wordt bij de afwijzing ge
holpen door de situatie in Oost-Eu
ropa. Vanzelfsprekend hebben de
Twaalf meer aandacht voor wat
daar gebeurt, dan voor de Europese
aspiraties van een land dat velen in
Europa toch eerder als Aziatisch be
schouwen. Ook wil de EG de ban
den aanhalen met de zes landen van
de Europese Vrijhandelsassociatie.
Een daarvan, Oostenrijk, wil ook lid
van de EG worden.
OOST-BERLIJNKoortsachtige
politieke activiteiten dit weekeinde
in de DDR. Oude en nieuwe partijen
waren op zoek naar een eigen pro
fiel en niemand kwam om het the
ma Duitse eenheid heen. De CDU
probeerde zich in Oost-Berlijn te
bevrijden van 40 jaar collaboratie
met de communisten. In Leipzig
vroegen de leden van de 'Democra
tische Doorbraak' zich af wat ze nu
eigenlijk willen. En de tweede helft
van het buitengewone congres van
de restanten van de communisti
sche SED stond weer in het teken
van het puinruimen.
door
Hans Hoogendijk
Afgevaardigden van de Westduit
se partijen holden van de ene Oost
duitse politieke bijeenkomst naar
de andere op zoek naar raakvlak
ken. Per slot van rekening is het
nooit weg om een goede basis in de
DDR te hebben, mocht het tot een
hereniging komen. Vooral de 'De
mocratische Doorbraak' genoot
enorme Westduitse belangstelling.
Waarschijnlijk, omdat iedereen ho-
Richard von Weiszacker naast de Oostduitse premier Hans Modrow tijdens e
tijdens een koortsachtig politiek weekeinde.
ge verwachtingen van de groep
heeft, maar niemand weet welke
richting DA op zal gaan. Zaterdag
Oostduitsers voelen steeds
minder voor Wiedervereinigung
BONN (AFP/UPI) Een groeiende meerderheid van de Oostduitsers
voelt niets voor een 'Wiedervereinigung' en Gorbatsjov is razend popu
lair. Aldus een opiniepeiling die het Westduitse weekblad Der Spiegel
zaterdag publiceerde. Volgens de peiling wil 71 procent van de Oost
duitsers dat de DDR een soevereine staat blijft en voelt slechts 27 pro
cent voor hereniging.
Sovjetleider Michail Gorbatsjov is in de DDR de populairste politi
cus. Hij ligt een straatlengte voor op de Oostduitse premier Hans
Modrow, die van de Oostduitse leiders het beste ligt. Modrow wordt ge
volgd door de voorzitter van het Oostduitse parlement Wolfgang Ma-
leuda en de burgemeester van Dresden Wolfgang Berghofer.
Van de ruim duizend ondervraagden zei 12 procent dat zij hun stem
zouden uitbrengen op de SED. Van de politieke partijen in de Bondsre
publiek wordt door de Oostduitsers de voorkeur gegeven aan de soci
aaldemocratische SPD, gevolgd door de Liberale FDP, de Grünen, en
de christendemocratische CDU/CSU. De uiterst-rechtse Republikaner
worden zeer negatief beoordeeld.
mocht de Westduitse CDU-minister
Norbert Blum zijn "beste landgeno
ten" vertellen dat hij "wiederverei-
nigt" wil worden. Daarna waar
schuwde de plaatsvervangend
SPD-voorzitter Hertha Daubler-
Gmelin voor overhaaste stappen
"omdat we ook nog buren hebben
die zich terecht zorgen maken", 's
Avonds pleitte parlementsvoorzit
ter Rita Sussmuth (CDU) voor een
Europese oplossing en zondag brak
de liberale minister van buitenland
se zaken en geboren Oostduitser
Hans-Dietrich Genscher waar
schuwde voor al te emotionele ont
wikkelingen. Ook de Groenen en de
Beierse CSU hadden waarnemers
gestuurd.
CDU
Minder groot was de Westduitse be
langstelling voor het congres van de
Oostduitse CDU, die 40 jaar als een
christelijk vijgeblad heeft gediend
voor de communistische overheer
sing. De onbesmette 48-jarige advo
caat Lothar de Maiziere werd met
overweldigende meerderheid geko
zen tot voorzitter op een vergade
ring die in het teken zou staan van
de dubieuze rol van de CDU. Maar
daar kwam weinig van terecht. De
christen-democraten wasten hun.
handen in onschuld en schoven de
communisten de Zwarte Piet toe.
De Oostduitse CDU, die het in dis
krediet geraakte partijbegrip socia
lisme verving door het woord 'soci
aal', hoopt bij de verkiezingsstrijd
op steun van de grote Westduitse
zusterpartij. Westberlijns ex-CDU-
burgemeester Diepgen kreeg daar
om net als CSU-secretaris-generaal
Huber een staande ovatie. Minder
enthousiast waren de afgevaardig
den over de oproep van de twee
Westduitsers naar een snelle hereni
ging. De Maziere zei dat er aan de
Oder-Neissegrens met Polen niet
mag worden getornd. Daar kon Hu
ber, die nog steeds droomt van een
groot Duits Rijk, het mee doen.
SED
De 2700 communistische gedele
geerden moesten het zonder hoge
delegaties uit het Westen doen en
dat ondanks het feit dat de partij
aan het besmette Socialistische
Eenheidspartij Duitsland de toe
voeging 'Partij van het Democra
tisch Socialisme' plakte. "Zo heten
we, tot er een andere oplossing is
gevonden", zei voorzitter Gysi. "Zij,
die nog lid zijn, accepteren de ge
schiedenis van deze partij en ont
trekken zich niet aan hun verant
woordelijkheid. Ze zetten zich in
voor een nieuw begin".
Daarbij zullen meer marktecono
mie, eigen verantwoordelijkheid en
minder apparaat centraal staan.
Een hereniging wees Gysi af, omdat
de DDR daardoor "een onderont
wikkelde Duitse deelstaat zal wor
den". Hij wil wel een verdragsge
meenschap met West-Duitsland.
Voordat de nieuwe voorzitter zijn
slotwoord mocht uitspreken, had
de basis nog een keer onbarmhartig
afgerekend met de oude leiders, die
als 'misdadigers' en 'maden in het
spek' werden omschreven. Hoon
gelach was er voor de schriftelijke
verklaring van Erich Honecker.
Vanaf zijn ziekbed meldde hij: "Ik
neem de volledige verantwoording
op mij voor de huidige situatie. Ik
maakte mijzelf wijs dat het goed
ging of liet mij bij bezoeken mislei
den over de werkelijke toestand".
Hij verweerde zich tegen de be
schuldiging van machtsmisbruik.
"Ik heb steeds het welzijn van het
volk voor ogeng gehad. Ook ik ben
voorstander van de hervormingen,
maar ik betwijfel of dit proces zich
in de juiste richting ontwikkelt".
Die zorg werd niet gedeeld door
de Russische leider Michael Gor
batsjov. In zijn groet schreef hij dat
"leugens, een dubbele moraal, cor
ruptie en onwettig handelen, altijd
gif zijn gweest voor het socialisme".
De gedelegeerden hadden er een
daverend applaus voor over. Ze re
kenden in één adem af met de tus
senpaus Egon Krenz, die opnieuw
moed bewees door te verschijnen.
'Verrader', 'parasiet' en 'Wand-
litzluis', waren nog de meer gema
tigde kreten die de woedende partij
basis hem naar het hoofd slingerde.
De Oostduitse communisten wa
ren deze twee dagen weer bijna uit
sluitend bezig met het afreageren
van hun frustraties. Het feit dat er
over ruim vijf maanden verkiezin
gen zijn en de partij nog steeds geen
programma heeft, werd er vrijwel
door vergeten. Maar de SED-DSP
heeft een troost: ook de concurren
tie heeft nog een lange programma
tische weg te gaan.
Los van al het politieke gekrakeel
was er nog een hoge Westduitser op
bezoek in de DDR. President Ri
chard von Weizsacker bezocht in
Potsdam een kerkdienst en zat
naast de communistische minister
president Hans Modrow. Later had
den beiden een lang gesprek onder
vier ogen en wie had zo iets een paar
maanden geleden kunnen denken.
