Andriessen wil geen
'herenakkoord' gas
Vervoerscao lijkt tot acties te leiden
Consument wil brokken voor dolenthousiaste kat
'Shell en Esso investeren genoeg'
Ghanezen sjacheren met
kerstcadeaus op vliegveld
Acties tegen winkelketens
die van illegalen profiteren
o$|$®OND TOCH MAA
Ni
VRIJDAG 15 DECEMBER 1989
PAGINA 7
DEN HAAG (GPD) Minister Andriessen
(economische zaken) voelt er niets voor om
een nieuw zogeheten 'herenakkoord' te
sluiten met de oliemaatschappijen Shell en
Esso over de besteding van hun winsten uit
de aardgaswinning. Volgens Andriessen
De minister zit hiermee op één lijn
met Shell en Esso, die niets voelen
voor weer een akkoord. Het vorige
herenakkoord, dat in 1982 werd af
gesloten onder het eerste kabinet
Van Agt, bepaalde dat de oliemaat
schappijen hun gaswinsten moch
ten houden in ruil voor de belofte
dat zij dit geld grotendeels zouden
investeren in Nederland. Volgens
Andriessen waren er toen hoge olie
prijzen en dus hoge gaswinsten, ter
wijl Shell en Esso nauwelijks inves
teringen deden. Nu is die situatie
net omgekeerd en liggen die inves
teringen op 1,5 tot 2 miljard gulden
per jaar, terwijl nog forse investe
ringen moeten worden gedaan voor
het milieu. De bewindsman waar
schuwde dan ook voor over-
spannnen verwachtingen van een
eventueel nieuw akkoord.
zullen Shell en Esso ook zonder akkoord
doorgaan met investeren in ons land. Bo
vendien denkt de bewindsman, zo liet hij
gisteren in de Tweede Kamer weten, dat de
EG een dergelijk akkoord niet zal goedkeu
ren.
Milieu
Andriessen is tegen een radicale
ommezwaai in de economie ten be-
'Limburg' blijkt
gezelligheid en
bier te verkopen
MAASTRICHT (ANP) - De ver
melding 'made in Limburg' ver
koopt niets, behalve bier. Bij Lim
burg denkt men aan gezelligheid,
maar verder vindt de consument
haar een provincie zonder elan, zon
der dynamiek en zonder uitstraling.
Dit blijkt uit een onderzoek onder
206 communicatiedeskundigen van
het bedrijfsleven en de reclamesec
tor in opdracht van het adviesbu
reau Bovil, uitgevoerd door het In
stituut voor Telefonisch Markton
derzoek (ITM). De resultaten van
deze enquête zijri gisteren bekend
gemaakt bij de ingebruikneming
van een nieuw onderkomen voor
Bovil in het MECC te Maastricht.
'Made in Limburg' voegt niets po
sitiefs toe aan een produkt, aldus de
geïnterviewde communicatiedes
kundigen. Daarentegen heeft vol
gens hen de aanduiding Made in
Zwitserland, Duitsland, Holland,
Japan en USA een positieve klank
in de richting van goede kwaliteit.
Made in Italy wordt meteen geasso
cieerd met innovatie en mooi, met
name kleding. Made in Rusland en
Made in Engeland doen ouderwets
aan. Voor lage kwaliteit zijn door
gaans synoniem Made in China en
Made in Spanje. Een duurste image
bezit Zwitserland en goedkoop
staat voor China en Japan. Made in
Amsterdam staat modieus en tren
dy.
Loodmelk vernietigd
De zuivelprodukten zoals kaas en
kwark die zijn gemaakt van melk af
komstig van bedrijven waar met
lood vervuild veevoer is gevoerd,
moeten vernietigd worden. De
schade die daarmee gemoeid is, be
draagt 3,5 miljoen gulden. Voorzit
ter P. Ook koeien die het besmette
voer van veevoederbedrijf Slump in
Stroobos hebben gegeten, zullen
waarschijnlijk nog gevolgen onder
vinden van de loodvergiftiging.
Taxateurs van de landbouworgani
saties verwachten dat 9.100 koeien
mogelijk steriel worden of dode kal
veren voortbrengen.
hoeve van het milieu. "Dat het mor
gen ineens allemaal anders moet,
daar geloof ik niet in", aldus de be
windsman gisteren in de Kamer. Hij
keerde zich ook tegen premier Lub
bers die onlangs sprak over een
'trendbreuk'. Volgens Andriessen is
er zonder economische groei geen
goed milieubeleid te voeren.
Pleidooien om de economie te laten
krimpen ten bate van het milieu
wees hij van de hand.
De bewindsman nam ook afstand
van het Nationaal milieubeleids
plan (NMP). "Ik ben verantwoorde
lijk voor de geest van het NMP, niet
voor elke zin", zei hij. De minister
beklaagde zich overigens over het
feit dat hij soms wel een 'milieumi
nister' leek, gezien de aandacht die
de Kamer aan dat onderwerp had
besteed. Andriessen gaf aan op
milieugebied convenanten met het
bedrijfsleven te willen.
De minister hield een fel pleidooi
voor het opzetten van milieuzorg
systemen in bedrijven. Kernwoor
den daarbij waren voor Andriessen:
steun van het management, scho
ling en bewustwording van werkne
mers, een aktieplan voor de werk
vloer en ombouw van het produk-
tieproces.
Andriessen zegde de Kamer toe
dat hij binnenkort met de directie
van Hoogovens gaat praten over
versnelde aflossing van een lening
van 500 miljoen gulden. De minister
verwacht dat Hoogovens graag ver
sneld zal willen terugbetalen, om
dat het concern heeft geleend tegen
een rente van twaalf procent. An
driessen wil een groot deel van de
500 miljoen voor de technologie ge
bruiken, als het gesprek met Hoog
ovens tot resultaat leidt. De PvdA-
fractie had hem daartoe opgeroe
pen om zodoende aan extra geld te
komen voor het technologiebeleid.
De kleinste regeringspartij vindt
mét D66 dat het kabinet te weinig
doet aan bevordering van 'speur- en
ontwikkelingswerk' door het be
drijfsleven teneinde het kwalitatie
ve niveau van de industrie te verho
gen. Weliswaar rept het regeerak
koord van CDA en PvdA van extra
financiële ruimte voor het technolo
giebeleid, maar Andriessen moest
de Kamer gisteren het antwoord
schuldig blijven hoe groot die extra
ruimte is.
ACCRA Afgemat loopt de 36-jari-
ge Loie Dompreh naar de lopende
band in de aankomsthal van Koto-
ka, het internationale vliegveld van
Accra. De Ghanese handelaarster
haalt haar bagage op. Over de lading
vuurwerk, kerstcadeaus en sanda
len, zegt ze: "Bij de inkoop let ik op
het seizoen, dan weet ik wat de
klanten willen."
door
Thyra Obuobi/IPS
Bij het passeren van de douane
grapt ze met de vertrouwde ambte
naren terwijl ze geld en presentjes
uitdeelt, klaarblijkelijk om zonder
problemen de grens over te komen.
Dompreh is een van de meer dan
200 handelaarsters in Ghana die el
ke maand een van de Westafrikaan-
se buurlanden aandoen. De meeste
van hen zijn vrouwen van middel
bare leeftijd. Ze voorzien met hun
kleinschalige import in hun eigen
levensonderhoud.
Deze vorm van grensoverschrij
dende handel is niet typisch Gha-
nees. 'Higglers' oftewel sjacheraars voor het geld dat ze daarmee verdie-
zijn over de volle lengte van de nen zaken die thuis moeilijk ver-
Westafrikaanse kust te vinden. On- krijgbaar zijn: Dodoo geeft de voor-
derweg, van het ene land naar het keur aan kinderkleding: "Daarbij is
andere, kopen en verkopen ze de de invoerbelasting niet zo hoog en
meest uiteenlopende produkten. er is altijd een markt voor".
Daarbij zijn stoffen, vrouwen- en De handelaarsters zien volop mo-
babykleding, speelgoed en voedsel gelijkheden zolang de Ghanese re-
favoriet. gering te krap bij kas zit om valuta
Ofeibea Dodoo, met haar 68 jaren
oudgediende en intussen "ge
pensioneerd", herinnert zich dat de
higglers in de koloniale tijd al goede
zaken deden. "Mensen in het bin
nenland zaten te springen om nieu
we goederen van de kust. In die tijd
stuurden wouwen daarom produk
ten als zout, vis, kleding en hoofd
doeken op."
het vliegveld door. Het door haar
besproken vliegtuig zat vol.
Sommige vrouwen, zoals Rose
Kordie, verliezen hun lading als de
autoriteiten op het vliegveld hen be
stelen. Kordie kan verhalen over de
keren dat zij "alleen lege dozen"
overhield. "Bij een zo n gelegen
heid was mij een lading ter waarde
van 200.000 Cedis (1600 gulden) af
genomen. Het werk is riskant, maar
ook noodzakelijk om te overleven."
De vrouwen klagen vaak over
problemen aan de Ghanese grens.
Het aangeven van hun handel levert
lange en moeizame formaliteiten bij
allerlei meer luxu- de douane op. Er moet invoerbelas-
euse goederen beschikbaar te stel- ting, btw en nog een bijzondere hef-
len. Voor Dodoo zijn de voordelen fing op de goederen worden be-
verduidelijk: "Behalve dat wij de taald.
Vliegverbindingen hebben het ten regelmatig op moeilijkheden,
intussen vergemakkelijkt, Ama Akyeaa bracht onlangs
Grensbeambten beweren daaren-
jonge dochters. Ze tegen dat de overheid er alles aan
school, en dit is de enige heeft gedaan m de thuisreis zo mak-
geld te ko- kelijk mogelijk te maken. "Hande
laarsters klagen alleen maar omdat
ze hun goederen te laag aangeven.
Ik zie niet in waarom de regering
geen geld aan hen mag verdienen
regering helpen, scheppen we ook
banen
zijn v«
manier voor hen om
men."
De ondernemende vrouwen stui-
maar handelaarsters vinden hun twee dagen inkopen in Lagos, de terwijl de meesten van hen giganti-
weg ook via land. Ze dragen cassave hoofdstad van Nigeria, noodge-
en deeg de grens over en kopen dwongen nog eens twee dagen op
AMSTERDAM (ANP) De ko- grootwinkelbedrijven i
bedrijven die op een goedkope ma
nier kleding inkopen bij confectie-
ateliers waar illegalen
dan het minimumloon werken. Dit
heeft het Solidariteitskomitee Ille
gale Konfektie Werkers gisteren
meegedeeld.
Met de actie 'Legaliseer de arbei
ders
Solidariteitskomitee de grote
keiketens te dwingen de positie van
de naar schatting 6000 illegalen die
in de confectie werken, te helpen
verbeteren.
Het Komitee bepleit een Wet Ke
tenaansprakelijkheid voor de groot
winkelbedrijven, zoal:
bouw het geval is. Om
een einde te maken aa
ken van koppelbazen, wordt vol
gens het Komitee de hoofdaanne
mer verantwoordelijk gesteld vooi
de afdracht van sociale premies er
belastingen van alle onderaanne
mers. Op deze
lijk worden de illegalen de lonen
volgens de cao te betalen en daar
over premies en belastingen af te
dragen. Het Komitee vindt dat de
De acties zullen onder meer be-
mTnder s*aan Ult een Sro^e demonstratie in
januari en kleinere acties bij ver
schillende warenhuizen zoals C
A, die zich volgens het Komitee
schuldig maken aan het kopen van
kleding bij ateliers die werken met
niet de £5hTopt hët d£fle ««"nemers en thuiswer-
Woordvoerder Wilting van de
Amsterdamse politie spreekt de be
schuldiging van het Solidariteitsko
mitee, dat de politie de belangen
5n wet K.e- van de grote winkels verdedigt en
>r de groot- alleen invallen doet in het 'laagsei-
dat in de zoen'. Volgens Wilting wordt er het
i die sector hele jaar opgetreden tegen illegale
de praktij- werknemers.
KOFFIEBOYCOT Een Amerikaan
se actiegroep voor Midden-Amerika
gaat een boycotcampagne beginnen
het moge- tegen koffiebranders die koffie in
kopen in El Salvador. Dit om te pro
testeren tegen de schendingen van
de mensenrechten door de regering
van dat land.
ROSMALEN Dit wagentje,
waarin kenners onmiddellijk een
verbouwde Citroën DS bestelwagen
zullen herkennenis een elfwielig
testvoertuig van een bandenfa
briek.
UTRECHT (ANP)
Het gevaarte weeg negen ton
en is meer dan 7 meter lang. Het versórganisatiës
voertuig heeft twee achtcylinder port NOB, PCB
Chevroletmotoren
- De werkge-
het wegtrans-
KVO lokken vol-
1,5 procent
chauffeurs.
De vervoersbonden i
binnenlandse ten. De leden zullen zich dan moe- het terugdringen van de werkdruk
ten uitspreken over eventuele ac- door invoering van een maximum-
IT_ties. Begin dit jaar hebben de bond werktijd, extra nachttoeslagen en
gens de Vervoersbond FNV acties CNV verwachten dat de leden in het twee weken lang stakingsacties ge- nieuwe arbeidssystemen. Die maat-
organiseerd om de nachttoeslag af regelen zouden ook het imago van
te dwingen. de bedrijfstak moeten verbeteren,
De drie werkgeversorganisaties waardoor het grote tekort
het midden. In het Autotron
vanaf 22 december de tentoonstel
ling Autovisie '90 met dit voertuig te foonsverhöging van 1 procent
zien(foto ANP) internationale chauffeurs
tweejari- beroepsgoederenvervoer het eind-
jaarlijkse bod zullen verwerpen, zo lieten zij
gisteren direct na afloop van de
vierde onderhandelingsronde we-
zijn niet bereid tot afspraken
Imago vaalt bepalend bij keuze boodschappen
DEN HAAG De consument gaat
in de jaren 90 op zoek naar 'oerwaar
den'. De helft van alle Nederlanders
hechten aan traditionele waarden
als gezin en familie, het veilige nest,
vormen daarvan de basis. Voor de
andere consumenten zijn geld, de
vriendenkring en vernieuwing de
belangrijkste waarden. Op deze wij
ze bereidt de reclame zich voor op
het laatste decennium van de eeuw.
Althans volgens reclameman P.
Schweitzer, mededirecteur van het
zeer snel groeiende reclamebureau
Campaign Company.
door
Willem Meyboom/ANP
"De meeste reclamemensen kij
ken alleen vooruit", zegt kenner van
de consumentenmarkt de Rotter
damse hoogleraar economische
psychologie dr. W.F. van Raaij.
"Een terugblik op de jaren 80 is
voor hen minder interessant. Die ja
ren ken je wel, want die heb je zelf
meegemaakt of je kan er uit het oog-
marketing toch niets meer
doen".
Voor Van Raaij zijn de afgelopen
tien jaar globaal in twee perioden in
Keur AVR-slakken
Het materiaal dat na het verbranden j
van afval overblijft bij de Afvalver
werking Rijnmond is geschikt voor
hergebruik. De AVR heeft als eerste
MrtïfcMt gekre^T Dit"cèrUficaat de conjunctuur in en komt de
geeft aan dat de slakken die vrijko- m een cr,sls- na 1985 dient
het herstel zich aan. Al in 1979 laat
de index van het consumentenver
trouwen van het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS) zien dat de
consument de komende jaren min
der vertrouwen zal hebben in de
economie. Hij is in mineur. Aanko
pen worden uitgesteld, de verwach-
De door Sabena. KLM en British ting is dat de werkgelegenheid zal
Airways aangekondigde plannen afnemen en dat de prijzen aan infla-
tot nauwere samenwerking zullen tie onderhevig zullen zijn.
als restprodukt voldoen
door de overheid gesteld milieu-ei
sen en aan de technische eisen die
gelden voor toepassing in de grond
en wegenbouw.
Sabena, KLM en BA
er worden minder duurzame goede
ren aangeschaft, men leent minder,
neemt minder krediet en hypothe
ken worden waar mogelijk voorko
men. Verder gaat men meer sparen.
Dat laatste duidt op groeiende onze
kerheid".
Uitstel van de aanschaf van duur
zame goederen is vaak de eerste
aanwijzing voor pessimisme, onze
kerheid over de toekomst. De con
sument stelt zich vragen als: kan ik
de lening nog wel afbetalen, kan ik
niet beter sparen voor eventuele te
genslagen.
"Voor het eerst na 1945 gebeurt
het in die jaren van economische
crisis dat de mensen er in inkomen
op achteruit gaan", aldus Van Raaij.
De hoogleraar stelt dat economen
die neergang niet hebben voorzien.
Zij gaan uit van mooie modellen
waarin rampen, oorlogen of reces
sie niet voorkomen. "In 1975 voor
spelde het Centraal Plan Bureau
(CPB) nog voor 25 jaar onbeperkte
economische groei en vier jaar later
was het al mis".
Armoe
De meeste consumenten zijn het
toen rustiger aan gaan doen.
Schoorvoetend spelen ook bedrij
ven in op de zuiniger trekjes van de
consument. Albert Heijn gaat 'op de
kleintjes letten'. De winkelketen
zag zijn marktaandeel verdwijnen
in de richting van goedkopere su
permarkten als Edah of de Konmar.
AH verlaagde de prijzen spectacu-
chauffeurs kan worden opgeheven.
De bonden gaan uit van een loon
ruimte van 5,5 procent, waarvan de
FNV-bond 2,5 procent en de CNV-'
bond 3,5 procent voor loonsverho
ging wil. Volgens de werkgevers
kost het eindbod in totaal voor de
binnenlandse chauffeurs 3,45 pro
cent en voor de internationale 2,65
procent. Acties komen volgens
t werkgeversonderhandelaar W.
kei koopt men de illusie. Je ver- Belksma veelte vroeg en zijn onver-
koopt niet de auto zoals die uit de fa- antwoord gezien de ruimhartige
bnek komt. je verkoopt de auto loonkostenstyging die w(j bieden'
zoals de consument zich die voor
stelt. Van Raaij: "In oude reclames
zie je veel fabrieksschoorstenen. Nu
verkoop je geen fabrieken meer,
maar het produkt op de ontbijttafel:
de jam die past bij jouw levensstijl
of de brokken in het bakje met een
dolenthousiaste kat".
Gezondheid is ook zo'n waarde
die een grotere rol gaat spelen. Al
lengs werd alles light of sportief.
Soms betekent light minder vet,
soms minder suiker, dan weer min
der alcohol, minder nicotine of min
der calorieën. Vroeger sprak men
nog van dieetprodukten maar dat
klonk te medisch en die markt is be
perkt. Daarom ging men meer op de
gezondheidstoer want gezond wil
ieder zijn.
Rechtbankvonnis
De Utrechtse rechtbank heeft twee
jaar geleden terecht geoordeeld dat
de Vervoersbond FNV aansprake
lijk is voor de schade die is ontstaan
door de wegblokkades van eind
1985. Het Gerechtshof in Amster
dam heeft het hoger beroep afgewe
zen. Dat heeft de EVO (transportbe
drijven die zelf hun vervoer verzor
gen) gisteren bekendgemaakt.
De trend die ook de komende ja
ren zal doorzetten
bert Heijn heeft een overigens om
streden milieuvignet in de strijd ge
worpen: acties voor minder pvc ir
verpakkingen en minder geur-
De acties van de Vervoersbond
FNV werden op bevel van de presi
dent van de Rechtbank te Utrecht
beëindigd. Hij oordeelde in een
door de EVQ aangespannen kort ge
ding de handelwijze van de Ver
voersbond FNV onrechtmatig. De
rechter oordeelde een jaar later dat
het milieu. Al- staken in beginsel is toegestaan,
maar dat daarbij wel rekening moet
worden gehouden met de belangen
van anderen. Wanneer dat niet of op
onzorgvuldige wijze gebeurt, i
smaakstoffen in het produkt. AH staking onrechtmatig. In 1988 ging
stelt zich daarbij op als een 'kame- de Vervoersbond FNV tegen deze
uitspraak in beroep. Dit beroep is
nu door het Gerechtshof in Amster
dam afgewezen.
raad van de consument'
wie hij de margarinefabrikanten
aanpakt met hun plastic boterpak-
Van Raaij: In oude reclames zie je veel fabrieksschoorstenen.
lair,
minder de belangstelling hebben
genoegen met minder wordt bezuinigd. Is de hobby ten-
Ook de winkels met onbespoten Snackindustriu
hogere
door de EG worden getoetst
Europese concurreritierichtlijnen
De drie maatschappijen maakten jaren
woensdag hun voornemen bekend
om vanaf 1 januari komend jaar van
start te gaan met de nieuwe maat
schappij Sabena World Airlines, die
Brussel moet verbinden met 74 an
dere Europese steden.
EG beboet Bayer
De Europese Commissie heeft een
boete van 500.000 ecu (1,15 miljoen
gulden) uitgedeeld aan het West-
duitse chemieconcern Bayer we
gens overtreding van de Europese
concurrentie-wetgeving. Bayer had
haar afnemers in de Bondsrepu
bliek de verplichting opgelegd het
produkt 'Bayo-ri-ox Premix 10'%'.
een groeibevorderend middel dat
wordt toegevoegd aan mengvoer,
alleen te verbruiken in de eigen fa
brieken.
'We hadden het toen nog niet zo
door", zegt Van Raaij, "maar begin
lopen de bestedingen terug,
winst en kreeg daarv
omzet terug.
De gevolgen
inzinking zijn
nog altijd te zien. De consument
zich ervan bewust geworden dat de
bomen niet tot in de hemel groeien.
Je kunt niet aan alle mode en trends
meedoen, je moet bewuster consu
meren. Dat is te zien: op zaken die
i of boeken lezen, dan wordt broken (echtscheiding, incest). Het
daar veel geld aan uitgegeven. Tege-
in de economische lijkertijd koopt hij of zij de auto
olgens Van Raaij tweedehands of neemt genoegen
met een oude ijskast.
Vanaf 1985 bloeit de
milieu begint echt een probleem te
worden (Tsjernobyl, smog, files,
stervende bossen). Met het herstel
eten krijgen tenslotte succes. Nog
geen tien jaar geleden was hun om
zet te verwaarlozen omdat zij zich
richtten op een kleine voorhoede
van milieubewuste consumenten.
Het artikel Klokzeep produceert al
Wahl', oftewel het wordt steeds
op. Voor de reclameman ziet moeilijker kiezen uit steeds meer
land er na 1985 als volgt uit: "De produkten die elkaar steeds minder
kwaliteit ontlopen".
groeit de 'Qual der jaren zeep zonder fosfaten maar v
samenleving krijgt een ander
zien. De ontkerkelijking komt op
bij weinig mensen bekend.
Het lijkt nu de slag verloren te heb
ben van de veel agressiever op de
klant spelende groene Persil.
De Voedingsbond FNV heeft zich
geschaard achter de werknemers in
de snackindustrie (5000 werkne
mers) die niet akkoord wensen te
gaan met het onderhandelingsre
sultaat voor een nieuwe cao dat
werkgevers en bonden eerder deze
week afsloten. Het merendeel van
de tot nu toe geraadpleegde leden
vindt de afspraken tussen bonden
en werkgevers veel te mager.
Zaterdagavond van 19.25 uur tot hel journaal op Nederland 2
'De Nieuwe Nationale Ideeenbus'. Een programma over innova
ties in bedrijven die een succes werden Over ondernemers en
vóór ondernemers. En voor alle mensen die belang stellen in onder
nemend en innovatiel Nederland Eigenlijk gewoon voor iedereen
Wilt u meer, informatie? Bet dan met vy1vw
het Innovatiecentrum in u« renin
(Telefoon 070 560323)
Innovatiecentra, omdat vernieuwen uitdaagt.
w
Volgens Van Raaij reageert de
consument op twee manieren op
die toegenomen keuzemogelijkhe
den: of hij informeert uitgebreid
vóór de aanschaf, of hij koopt maar
wat omdat de kwaliteit toch niet
veel verschilt. De technische ver
schillen tussen de produkten zijn
minder geworden, de 'toegevoegde'
waarde gaat meetellen. Als twee
merken koffie van goede kwaliteit
zijn wordt degene gekozen met een
gezellig imago. Het gaat dan meer
om de beelden die de reclame op
roept. Design is ook zo'n toegevoeg
de waarde: de uiterlijkheid wordt
als het belangrijkst ervaren.
Een sterk voorbeeld hiervan is de
cosmeticareclame: in de fabriek
wordt parfum gemaakt, in de win-
