'Vietnamezen zijn
terecht uitgewezen'
Terugsturen bootvluchtelingen is vooral signaal
Oppositie presenteert zich in
Servië, democratie in Kroatië
Thatcher legt kritiek naast zich neer
Aidskinderen in Afrika
aan hun lot overgelaten
Rode Khmer wijst vredesplan af
Kamsteeg Auto Rental
WOENSDAG 13 DECEMBER 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
LONDEN/WASHINGTON (Rtr/AFP/GPD) De Britse regering houdt vast aan de ge
dwongen repatriëring van Vietnamese vluchtelingen uit Hongkong. Premier Thatcher
verdedigde zich gisteren in het Lagerhuis fel tegen de ongezouten kritiek uit onder meer
Washington. Wel besloot de Britse regering de repatriëring een week stop te zetten in af
wachting van een uitgebreid debat in het Lagerhuis.
Popsterren
zingen tegen
repatriëring
LONDEN (AP) Uit protest
tegen de repatriëring van
Vietnamese bootvluchtelin
gen gaat een aantal Britse
popsterren op initiatief van
ex-Genesisgitarist Steve Hac-
kett een nieuwe versie opne
men van de song 'Sailing' van
Rod Stewart. Hackett onder
streepte gisteren dat het gaat
om een protest en niet om lief
dadigheid. Wel zal de op
brengst van de plaat, die begin
volgend jaar moet uitkomen,
worden geschonken aan vluch
telingenorganisaties.
Naast Hackett werken aan
de plaat Brian May van Queen
en de popgroepen Tears for
Fears en de Sutherland Bro
thers mee.
BELGRADO (AP) In Servië lijkt
de aanval op de communistische
leiding gisteren met de oprichting
van twee onafhankelijke oppositie
partijen ingezet. In Belgrado maak
ten dertien vooraanstaande intellec
tuelen de oprichting bekend van de
Democratische Partij, terwijl een
groep uit de officiële Servische So
cialistische Jeugdorganisatie on
danks een verbod van de autoritei
ten de Beweging voor Democrati
sche Vernieuwing presenteerde.
Of deze groepen worden getole-
rereerd is nog de vraag. De Servi
sche leider Slobodan Milosevic
heeft zich tot nu toe steeds hevig
verzet tegen een meerpartiienstel-
Drugshandelaren
Twee drugshandelaren zijn gisteren
in Mexico veroordeeld tot gevange
nisstraffen van 144 en 116 jaar voor
de moord op de Amerikaanse agent
Caramena Salazar in 1985 en een se
rie andere misdrijven. Acht mede
plichtigen kregen gevangenisstraf
fen van 28 maanden tot 40 jaar. De
moord leidde indertijd tot een di
plomatiek conflict tussen Mexico
en de Verenigde Staten.
Moord Guatemala
De Guatemalaanse studentenleider
Marco Tulio Montenegro is in de
hoofdstad Guatemala op straat met
messteken vermoord. Volgens de
aartsbisschop, de grootste vak
bondsfederatie en een mensenrech
tenorganisatie is Montenegro het
slachtoffer geworden van een
doodseskader. Hij was net terugge
keerd uit Panama, waar hij heen
was gevlucht na gruwelijke moor
den op studentenleiders door het le
ger.
Rechter vermoord
In de Colombiaanse stad Buena
ventura is gisteren mevrouw Mejia
de Roldan op straat doodgeschoten.
Ze is de zesde magistraat die sinds
augustus door de Colombiaanse
drugsmaffia is vermoord. Ze was op
weg naar de stad Cali, een bolwerk
van de drugsbaronnen, om daar het
ambt van rechter te gaan bekleden.
Ontslagen Filipijnen
President Corazon Aquino heeft
een generaal en het hoofd van de in
lichtingendienst ontslagen na de
mislukte couppoging, terwijl de
muitende soldaten worden ver
spreid over het land en onderge
bracht bij verschillende eenheden,
aldus legerchef Manuel Cacanando.
Hij onthief veertien andere officie
ren van hun functies.
De eerste 52 vluchtelingen werden
gistermorgen in alle vroegte op het
vliegtuig naar Vietnam gezet. De
kritiek barstte daarop los. De Britse
oppositie. Amnesty International
en het Hoge Commissariaat voor de
Vluchtelingen van de Verenigde
Naties, die de beslissing voorbarig
noemde, trokken fel van leer. Was
hington noemde het terugsturen
zelfs "onaanvaardbaar".
Thatcher wuifde allle kritiek weg
met het argument dat de Britse
kroonkolonie moet worden be
schermd tegen een toevloed van
vluchtelingen. De Chinese bevol
king heeft naar haar zeggen al ge
noeg geleden onder de vluchtelin
genstroom uit Vietnam. Volgens
haar is er niets fout aan om illegale
immigranten naar het huis terug te
sturen. "Overal in de wereld wor
den illegale economische emigran
ten teruggestuurd naar hun land
van herkomst", aldus Thatcher.
De premier verweet de landen die
kritiek leveren zelf geen vluchtelin
gen te accepteren. Thatcher wees er
daarbij op dat 13.000 van de 57.000
Vietnamezen in Hongkong mogen
blijven. Die worden als echte poli
tieke vluchtelingen beschouwd, de
sel en partij-ideoloog Snezana Alek-
sic zei maandag nog dat de vorming
van onafhankelijke politieke partij
en zou leiden tot de opheffing van
Joegoslavië.
Vertegenwoordigers van de nieu
we Servische partijen verklaarden
gisteren te streven naar een meer-
partijenstelsel, vrije verkiezingen,
persvrijheid en garanties op de na
leving van de mensenrechten. "Het
constante geschreeuw over het na
tionaal belang is alleen maar be
doeld om het behoud van de macht
zeker te stellen", aldus het program
ma van de Beweging voor Demo
cratische Hervorming.
In de noordelijke deelrepublie-
Roemenië sluit
grens hermetisch
WENEN (AP) Roemenië heeft be
sloten de grenzen nog hermetischer
af te sluiten. De Roemeense grens-
bewakingsdienst wordt van het le
ger overgeheveld naar de politie, zo
is gisteren in het politbureau beslo
ten. Aangenomen wordt dat de poli
tie uitgebreide bevoegdheden
krijgt, al werd daarover door het
staatspersbureau Agerpres niets ge
meld.
De maatregel is bedoeld om een
halt toe te roepen aan de toenemen
de stroom vluchters. Een paar we
ken geleden keerde de voormalige
turnkampioene Nadia Comaneci
haar land de rug toe vanwege de on
vrijheid onder de Roemeense leider
Ceausescu, die als enige in het oost-
blok hervormingen tegenhoudt. Zij
heeft na omzwervingen door
Hongarije en Oostenrijk politiek
asiel gekregen in de VS-
anderen hebben volgens haar alleen
uit economische overwegingen hun
land de rug toegekeerd.
Minister van buitenlandse zaken
Douglas Hurd zei dat Londen in ja
nuari twee waarnemers naar Viet
nam sturen om te controleren of de
regering in Hanoi zich aan haar
woord houdt en de teruggestuurde
vluchtelingen niet lastig valt. Hij
verdedigde het beleid door erop te
wijzen dat de eerste repatriëring
volgens internationaal aanvaarde
procedures is uitgevoerd en dat er
geen geweld is gebruikt.
Labourleider Neil Kinnock dacht
daar anders over. Die zei dat de
vluchtelingen door toedoen van de
regering armoede en repressie tege-
moetgaan. Maar volgens Hurd kan
Londen niet anders, ook al omdat
vorig jaar slechts 600 Vietnamezen
vrijwillig naar huis zijn terugge
keerd volgens een programma van
de VN-vluchtelingenorganisatie
UNCHR, terwijl in dezelfde tijd er
zo'n 30.000 arriveerden.
Meer buitenlands
nieuws op pagina 11
ken Slovenië en Kroatië vinden wel
ingrijpende politieke hervormin
gen plaats. In Slovenië worden vol
gend jaar maart de eerste vrije ver
kiezingen worden gehouden, ter
wijl de communistische leiding van
Kroatië zich gisteren uitsprak voor
een meerpartijenstelsel. Partijlei
der Stanko Stojicevic sprak van een
"historische uitputting van het een-
partijsysteem" bij de opening van
een regionaal partijcongres in Za
greb. "Er kan geen democratisch
socialisme zijn zonder politiek plu
ralisme, gebaseerd op het recht van
vereniging en wedijver van politie
ke bewegingen en programma's",
aldus Stojicevic.
In het conflict tussen Servië en
Slovenië, waarbij Servië alle ban
den met de noordelijkste deelrepu
bliek heeft verbroken, lijkt Kroatië
definitief de kant van Slovenië te
kiezen. "Ultimatums en het verbre
ken van economische betrekkin
gen, beschuldigingen en bedreigin
gen vormen een directe aanval op
de grondwettelijke orde van het
land en zijn economische en politie
ke integriteit", aldus Stojicevic in
een felle uithaal naar Servië.
NAIROBI De schrik voor be
smetting met het aidsvirus heeft
nu ook de Afrikaanse kinderte
huizen bereikt. In Kenya moeten
kinderen die worden opgenomen
in weeshuizen eerst een bloedtest
ondergaan. Als een kind seroposi
tief wordt bevonden, mag het er
niet in.
door
Dorothy Munyakho/IPS
"We hebben geen voorzienin
gen om kinderen met HIV-be-
smetting op te vangen", zegt Ly-
dia Nyalwal van het Thomas Bar-
nados kindertehuis even buiten
de Kenyaanse hoofdstad Nairobi.
"We zou het heerlijk vinden als
we een speciaal plekje voor de
aidskinderen hadden, maar ieder
een is als de dood voor aids".
In de afgelopen drie maanden
heeft het tehuis drie babies de
deur gewezen, nadat ze positief
uit de test kwamen. "Een van
hen, een jongetje was al in een
BANGKOK (IPS) - De Cam
bodjaanse communistische Rode
Khmer wijst als enige het vredes
plan af dat Australië eind vorige
maand lanceerde. De illegale radio
zender van de Rode Khmer noemde
gisteren de uitlatingen van premier
Hun Sen dat hij wil praten over het
Australische plan "leugenachtig".
De premier van het door Vietnam
gesteunde bewind in Pnom Penh is
er alleen maar op uit om de verzet-
scoalitie haar VN-zetel te ontfutse
len, aldus de Rode Khmer. Hun Sen
barre toestand, met wonden over
zijn hele lijf. We dachten dat hij
een week of zes was, maar hij
bleek al zeven maanden". Een
particulier ziekenhuis in Nairobi
wilde dit kind wel opnemen. Hij
stierf na drie weken.
Maar over het algemeen is er
geen plaats voor kinderen met
aids. Iedereen is bang besmet te
worden door de zieke babies. "In
de dorpen laten familieleden ser
opositieve babies aan hun lot
over", aldus de arts Florence
Manguyu, vice-voorzitter van de
Kenyaanse afdeling van de Inter
nationale Medische Vrouwenver
eniging (IMWA). De kinderen
sterven vervolgens als regel door
verwaarlozing.
In Kenya waren er in juni dit
jaar 817 kinderen onder de vijf
stelde als voorwaarde voor onder
handelingen over het Australische
voorstel dat zijn regering deze zetel
krijgt. De VN erkennen het bewind
van Hun Sen niet, omdat hij in 1979
aan de macht kwam na een invasie
van Vietnam. Daarbij werd een eind
gemaakt aan het schrikbewind van
de Rode Khmers.
De Australische minister van bui
tenlandse zaken Gareth Evans pre
senteerde op 24 november een plan
om de regering en de drie verzetsle-
kamp op het eiland Tai Au Thau, na
dat de autoriteiten hadden besloten
om nieuwe vluchtelingen - soms
meer dan duizend per dag - alleen
nog maar eten en water aan te bie
den.
En, zo luidde gisteren een van de
argumenten, meer dan water en
brood hebben we de vluchtelingen
ook op langere termijn niet te bie
den. In het al ongelooflijk dichtbe
volkte Hongkong zelf kunnen ze
niet blijven. Daar neemt het gemor
over de vluchtelingenstroom toe en
wordt de roep om ze gewoon terug
te sturen steeds luider. En het bui
tenland, zo stelde Wilson terecht
vast, weigert om de vluchtelingen
op te nemen. Uitstel wekt alleen
maar valse verwachtingen, zei hij.
Dat het allemaal nog zo betrekke
lijk lang heeft geduurd, komt vooral
door de VS die - nog kampend met
de resten van hun Vietnamsyn-
droom - elk repatriëringsplan tot nu
toe van de hand hebben gewezen.
Ook nu deden de VS en Canada
weer een beroep op de Britten hun
deportatieplan in de ijskast te zet
ten.
Signaal
Maar deze keer had Hongkong een
extra reden om het verzoek naast
zich neer te leggen. Over een paar
maanden is het lente en wordt de
Chinese zee weer rustiger. Daarmee
breekt ook het vluchtelingensei-
zoen weer aan, en de autoriteiten
willen ten koste van alles voorko
men dat ze in 1990 opnieuw tiendui
zenden vluchtelingen binnen hun
poorten krijgen. "We willen duide
lijk maken dat we een herhaling van
dit jaar niet kunnen hebben. Daar
hebben we gewoon de ruimte niet
voor", aldus een Hongkongse amb
tenaar.
De behoefte om dat signaal af te
geven lijkt zelfs zwaarder te hebben
gewogen dan een zorgvuldige pro
cedure. Tot juni vorig jaar kregen de
Vietnamezen automatisch de status
van politieke vluchteling en moch
ten dus blijven. Toen Hongkong
echter overspoeld werd door Viet
namezen, besloot de regering on
derscheid te gaan maken tussen po
litieke en economische vluchtelin
gen. De laatste categorie wordt te
ruggestuurd.
jaar met aids bekend bij het mi
nisterie van gezondheidszorg.
Onofficiële schattingen voor heel
Afrika bezuiden de Sahara stellen
het aantal seropositieve babies en
peuters op een kwart miljoen. De
landen in Oost- en zuidelijk Afri
ka zijn het hardst getroffen door
de aids epidemie.
De meeste kinderen sterven
binnen twee of drie jaar aan de
ziekte. Maar volgens het VN-kin-
derfonds Unicef gaan veel van de
zieke babies al veel eerder dood.
De meeste aidskinderen krijgen
de ziekte al bij hun geboorte om
dat hun moeder besmet is. Als de
moeder sterft, blijven zij vaak al
leen achter. Volgens de arts
Gladys Martin, die in Nairobi
voor Unicef werkt, is de opvang
van de aidskinderen vooral een
gers te ontbinden en vervolgens
vrije verkiezingen onder toezicht
van de VN te houden. Alle partijen
behalve de Rode Khmers hebben
zich bereid verklaard verder te pra
ten in Jakarta.
Politieke waarnemers zien de po
sitieve houding van Hun Sen tegen
over het Australische plan als een
opening naar het Westen. Vorige
maand drong de EG bij haar lidsta
ten aan op veroordeling van de Ro
de Khmer en erkenning van het be
wind in Phnom Penh.
familieaangelegenheid. Hele fa
milies zijn besmet. Ouders be
smetten kinderen, kinderen hun
broertjes en zusjes. Om de be
smetting een halt toe te roepen is
het nodig de hele familie op de
hoogte te brengen.
Met de nodige voorzorgsmaat
regelen tegen besmetting, die
vooral verloopt via bloed, kan een
gezin waarvan leden seropositief
zijn in principe een betrekkelijk
normaal leven leiden. Maar de
angst en taboes verhinderen dit
meestal. Leven met aids vergt een
grote mentale kracht.
Florence Manguyu vertelt van
een vrouw in haar praktijk, van
wie het kind seropositief bleek bij
de geboorte. De conclusie was dat
de moeder zelf ook besmet moest
zijn. De vrouw weigerde het
slechte nieuws echter te geloven.
Ze bleef volhouden dat het kind
de besmetting van de vader
moest hebben gekregen. Ze wei
gert een aidstest te ondergaan.
"Ik kan zo'n vrouw niet overtui
gen dat ze geen kinderen meer
moet krijgen".
VS sceptisch
over akkoord
Midden-Amerika
WASHINGTON/SAN SALVADOR
(AFP) Washington heeft scep
tisch gereageerd op het nieuwe vre
desplan voor Midden-Amerika dat
gisteren in Costa Rica is onderte
kend door de presidenten van de
vijf Middenamerikaanse landen.
Wij steunen het in principe, maar
blijven sceptisch over de uitvoering
ervan, zei regeringswoordvoerder
Richard Boucher in Washington.
De rebellen van het Nationale Be-
vnjdingsfront Farabundo Marti
(FMLN), die vechten tegen de rege
ring in El Salvador, reageerden
daarentegen woedend. "Het plan
druist in tegen de verlangens van al
le democratische en sociale krach
ten en die van de kerken in het
land", aldus een woordvoerder.
Het plan geeft de Salvadoraanse
president Alfredo Cristiani de vrije
hand om het offensief van het linkse
verzet in zijn land de kop in te druk
ken. Daarentegen maakt het het de
VS vrijwel onmogelijk hun steun
aan de Nicaraguaanse Contra's
voort te zetten. Alle gelden voor de
Contra's moeten wordden overge
maakt aan de onafhankelijke CIAV-
commissie, die moet toezien op de
ontmanteling van het 10.000 man
tellende rebellenleger.
'VN eind volgend
jaar bankroet'
NEW YORK (AP) - De VN gaan
eind volgend jaar bankroet wan
neer de Verenigde Staten en an
dere land niet over de brug ko
men met hun contributies. De
Verenigde Naties hebben nog
464 miljoen dollar tegoed van de
in totaal 159 lidstaten. De 365
miljoen dollar aan achterstallige
betalingen van de VS vormen
daarin het grootste aandeel, zei
gisteren secretaris-generaal Pe
rez de Cuellar.
Volgens een rapport hadden
de VN vorige week pas onge
veer eenderde, 262 miljoen dol
lar, van de jaarlijkse contribu
ties ontvangen. 72 Landen had
den hun bijdrage volledig be
taald, terwijl 22 landen nog hele
maal niets hadden overge
maakt.
LEIDEN De Britse gouverneur
van Hongkong sir David Wilson
kaatste de bal snel terug. "De harde
realiteit is dat de landen die niet wil
len dat de bootvluchtelingen wor
den teruggestuurd, niet bereid zijn
hen op te nemen", zei hij nadat de
Hongkongse regering gisteren de
eerste 51 Vietnamese vluchtelingen
op het vliegtuig naar Hanoi had ge
zet.
door
Sjaak Smakman
De massale deportatie van meer
dan 40.000 Vietnamese vluchtelin
gen uit de Britse Kroonkolonie
kwam op gang nadat de Britse rege
ring met Hanoi een overeenkomst
had gesloten. De Vietnamese rege
ring krijgt volgens diplomaten 1200
gulden per terugkerende vluchte
ling. Een hoge regeringsfunctiona
ris liet daarop weten dat de vluchte
lingen niet worden vervolgd en dat
het vaderland klaarstaat om hen
'hartelijk te begroeten'.
Die hartelijke begroeting is be
paald niet wederzijds. Vluchtelin-
gencoördinator in Hongkong Mike
Henson krijgt al maanden met
bloed geschreven wanhoopsbrie
ven. Bij een eerdere poging om
vluchtelingen terug te sturen bon
den die zich vast aan hun bed en de
den witte rouwbanden om. En toen
de politie met enige honderden
manschappen maandagnacht het
vluchtelingenverblijf Phoenix Hou
se binnenviel, brak een enorm tu
mult uit. "Ik wil niet terug naar
Vietnam", schreeuwde een vrouw.
Maar deze keer tevergeefs: net als
de andere aanwezigen werd ze ge
dwongen haar schamele bezitun-
gen bijeen te pakken en in de ge
reedstaande vrachtwagen richting
luchthaven Kai Tak te stappen.
Water en brood
Onverwacht komt het allemaal niet.
Kort voordat hij door Margaret
Thatcher van Binnenlandse Zaken
werd gehaald, kondigde de Britse
minister John Major dit najaar in
het Lagerhuis al aan dat de deporta
tie onvermijdelijk was geworden.
De leefomstandigheden in de op
vangkampen werden met de dag
slechter. Eind augustus was er al
een uitbarsting van cholera in het
Twee Vietnamese vrouwen schreeuwen in het Phoenix House oi
ze worden gedwongen in de bus te stappen voor de terugtocht i
Tot nu toe hebben 13.000 van de
57.000 vluchtelingen de status van
politiek vluchteling gekregen. Dat
zijn voornamelijk de mensen die
voor juni 1988 zijn aangekomen.
Volgens de mensenrechtenorgani
satie Amnesty International voeren
Londen en Hongkong een willekeu
rig beleid. De criteria voor een er
kenning als politiek vluchteling zijn
het afgelopen jaar steeds ver
scherpt, en volgens Amnesty-verte
genwoordiger Robyn Kilpatrick in
Hongkong heeft slechts een op de
vijf vluchtelingen tijdens de erken
ningsprocedure juridische bijstand
gehad.
De repatriëring, die naar verwach
ting enkele jaren zal duren, is rustig
begonnen. Volgens de VN-vluchte-
lingsorganisatie UNCHR zijn de
meeste bootvluchtelingen nog te
zeer aangeslagen om zich te verzet
ten. "De stemming is rustig, het
duurt even voordat het tot de men
sen is doorgedrongen", aldus een
UNCHR-hulpverlener gisteren in
het 3000 Vietnamezen tellende
kamp Chi Ma Wan.
Of dat zo zal blijven is nog de
vraag. Want, zei onlangs een hulp
verlener, "je hebt hier te maken met
mensen die met zelfdoding hebben
gedreigd, die in de kampen om
ringd zijn met geweld. Ik vraag me
af hoe de regering kan denken dat
die mensen kalmpjes aan boord van
een vliegtuig zullen gaan en stille
tjes zullen vertrekken".
De regering stuurde gisteren ex
tra politietroepen naar de kampen.
VERKIEZINGSCAMPAGNE
SANTIAGO (AP) Op de laatste dag van de campag
nes voor de presidentsverkiezingen morgen in Chili is
het gisteren tot botsingen gekomen tussen aanhangers
van regeringskandidaat Buchi en de oppositiekandi
daat en gedoodverfde winnaar Patricio Aylwin. Ayl-
win heeft zijn aanhangers al opgeroepen de
ning niet op straat te vieren om nieuw geweld te
komen.
Opiniepeilingen wijzen op een verpletterende
winning voor Aylwin op Buchi, de kandidaat i
neraal Augusto Pinochet, die in 1973 na een bloedige
staatsgreep aan de macht kwam. Behalve een nieuwe
president kiezen de 7,5 miljoen stemgerechtigde Chile-
nen morgen ook een geheel nieuw parlement. Pinochet
zag zich gedwongen verkiezingen uit te schrijven na
dat hij in oktober 1988 een nederlaag leed in een refe
rendum waarin hij een mandaat vroeg om tot 1997 on
afgebroken aan de macht te kunnen blijven, (foto afp»
Gaat u verhuizen of wilt u een dagje uit?
Dan is een auto huren bij
KAMSTEEG AUTO RENTAL
- dé ideale oplossi
KERST/OUDE JAARS-AANBIEDING
vanaf 3 dagen
auto huren
ALLE KM'S VRIJ!
071-177158 01720-21521
