13§5
Kohl erkent
grens Polen
en Duitsland
KIK E
Perestroj
ka dreigt Joegoslavië op te blazen
Aquino onder druk
ondanks einde coup
Bulgaarse communisten
zetten zuivering door
Akkoord kernwapens in zicht'
Tsjechische premier Calfa:
helft kabinet communisten
Sovjet-top bespreekt problemen
Moorden op vechters voor
mensenrechten verdubbeld
ZATERDAG 9 DECEMBER 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
'Ook uitspraak voor Duitse eenheid
STRAATSBURG (AFP/Rtr/ANP) - De Westduitse bonds
kanselier Helmut Kohl heeft gisteren op de Europese top in
Straatsburg voor het eerst de Oder-Neissegrens als west
grens van Polen onaantastbaar genoemd. Hij wil verder dat
zijn EG-collega's zich uitspreken voor de Duitse eenheid. In
ruil daarvoor wil hij instemmen met het bijeenroepen van
de regeringsconferentie in december volgend jaar over de
vorming van een Economische en Monetaire Unie, zoals de
inzet van de Franse president Mitterrand op de huidige top
Bij zijn bezoek aan Polen in novem
ber had de Westduitse regeringslei
der zich niet ondubbelzinnig uitge
sproken over deze kwestie, hoewel
de Duitse Bondsdag
van buitenlandse zaken Hans-Diet-
rich Genscher heeft herhaaldelijk -
deze week nog bij een bezoek
Gorbatsjov - verklaard dat Bonn de
grens tussen Polen en de DDR als
vond van zijn bezoek aan Polen de definitief erkent. Maar Kohl had tot
Duitse oostgrens wel onaantastbaar
had verklaard. Ook zijn minister
'Cuba wordt
laatste bastion
communisme'
HAVANA (IPS) - Cuba zal als
laatste land ter wereld het com
munisme opgeven, zo heeft de
Cubaanse leider Fidel Castro
nog eens bevestigd bij de begra
fenis van ruim 2000 Cubanen die
de de afgelopen jaren in Afrika
zijn gesneuveld. Volgens de pre
sident probeert het Westen de
Oosteuropese landen "tot het
kapitalisme te verlokken".
Donderdag publiceerde de
Granma, het officiële partijblad,
een fel artikel over de Oost
europese hervormingen. "We
vinden in onze eigen ervaringen
het vertrouwen dat de toekomst
uiteindelijk aan het socialisme
toebehoort", aldus de krant.
MANILA (AP). President Cora-
zon Aquino van de Filipijnen heeft
gisteren nog eens herhaald dat zij
niet denkt aan aftreden onder druk
van de aanhoudende militaire op
stand en de toenemende ontevre
denheid onder de bevolking. In Ma
nila demonstreerden gisteren onge
veer 100.000 mensen om hun aan
hankelijkheid aan Aquino te tonen.
De omvang van de demonstratie
werd geflatteerd, doordat veel amb
tenaren vrij kregen om aan de beto
ging mee te doen. Er werden bussen
met ambtenaren gesignaleerd uit
steden tot 80 km van Manila van
daan.
corrupte leider-
Aquino ging met geen woord in
op de eisen van de rebellen en de
ontevredenheid onder brede lagen
van de bevolking. De 3.5 jaar dat zij
aan het bewind is hebben geen
maatschappelijke hervormingen
gebracht, zoals de bevolking hoop
te, en de kloof tussen arm en rijk en
de corruptie binnen het ambtena
renapparaat heeft zij onaangetast
gelaten.
Laurel zei er zeker van te zijn, dat
Aquino met nieuwe opstanden en
staatsgrepen zal worden geconfron-
Aquino uitte scherpe kritiek uit teerd, zolang zij de wezenlijke pro-
op haar vice-president Salvador
Laurel en senator Juan Ponce En-
rile, die in alle openheid op haar ver
trek aandringen. Laurel heeft met
Aquino gebroken en staat,nu aan
het hoofd van de belangrijkste op
positiepartij. Volgens Aquino staat
Laurel te popelen om zelf president
blemen van het land weigert
pakken. Volgens Laurel kan
Aquino alleen aanblijven, omdat zij
nog kan rekenen op de steun van de
enorme Amerikaanse legermacht
op de Filipijnen.
President Bush betuigde op
zijn steun aan de regering-
vorden. "Maar ik zal de post Aquino. "We moeten het democrati-
nooit aan hem overgevi
Aquino in een rede voor de demon
strerende menigte. Laurel zei in een
reactie dat Aquino "niet alleen het
land, maar ook zichzelf niet meer in
de hand heeft". Hij noemde Aquino
de hoofdoorzaak 1
sche proces niet omver laten 1
pen door revolutie en militaire
machtsgreep," zei Bush. Maar voor
zitter van het Huis van Afgevaardig
den Thomas Foley meent dat de re-
gering-Aquino niet te redden i
coup-po- zij niet op korte termijn maatschap-
dusver een slag om de arm gehou
den, kennelijk uit angst over de re
actie van de kiezers. De grens is wel
vastgelegd in een verdrag tussen
Polen en de DDR.
Kohl krijgt vrijwel zeker zijn zin
bij zijn wens voor steun aan de Duit
se eenheid, al zullen de EG-leiders
het woord "hereniging" daarbij niet
in de mond nemen. Volgens een
ontwerp-verklaring waarover giste
ren in Straatsburg op hoog ambte
lijk niveau overeenstemming werd
bereikt "streven de EG-landen naar
een toestand van vrede in Europa,
waarin, het Duitse volk door middel
van vrije zelfbeschikking zijn een
heid hervindt". Dit proces zou zich
vreedzaam en democratisch moe
ten voltrekken, op basis "van de ak
koorden en verdragen en alle begin- - -
selen die zijn vervat in de slotakte kerstreces bij het START-overleg
van Helsinki". Volgens de Slotakte Geneve over beperking van strate-
van Helsinki kunnen de grenzen in 6ische kernwapens. Na Malta is
Europa slechts op vreedzame wijze een akkoord in zicht aldus aan-
en met instemming van de volkeren voerder Richard Burt van de Amen-
worden gewijzigd. De EG-landen kaanse onderhandelingsdelegatie
laten zich in de ontwerpverklaring de eerste gezamenlijke perscon-
ook lovend uit over de hervormin- Russen sinds de on-
gen in Oost-Europa en verklaren ruim vier jaar ®e^e'
dat ze alle steun willen gev
landen die de democratie
gingen "vanwege haar incompeten- pelijke hervormingen doorvoert.
GENEVE (AP) - De VS en de Sov
jetunie zijn gisteren in een optimis
tische stemming begonnen
sultaten" geboekt, vooral op het
punt van inspectie en controle van
het het akkoord. "Maar beide partijen
verschillen over belangrijke kwes
ties nog van mening en er blijft nog
veel werk te doen," zo voegde de
Amerikaan daaraan toe.
vijandelijke kernraketten aan ban
den wordt gelegd.
Burt kondigde aan dat een Russi
sche delegatie onder leiding van
Nazarkin volgende week in de VS
op bezoek zal komen om een kijkje
te nemen in twee wetenschapscen- mê*edoên.~De"partij
tra
richt.
SDI-research wordt
den begonnen.
Bush en Gorbatsjov zeiden in
Malta dat zij ernaar streven dat alle
knelpunten bij hun volgende top in
juni zijn weggewerkt, zodat in 1990
nog een START-verdrag kan wor
den getekend. Volgens Burt zijn bij
de laatste onderhandelingsronde jetunie i
Zijn Russische collega, Joeri Na
zarkin, sloot zich geheel bij dat oor
deel aan. Ook volgens hem is de af
gelopen 10 weken het perspectief
op een akkoord beter geworden,
maar moeten nog belangrijke knel
punten worden opgelost. Nazarkin
gaf aan dat zijn land blijft hechten
aan een of andere vorm van koppe- MOSKOU (AP/AFP) Het Cen-
ling tussen een START-verdrag en traal Comité van de communisti-
het Amerikaanse ruimtedefensie- sche partij van de Sovjetunie komt
project SDI. Dat is volgens de Sov- vandaag bijeen. Officieel buigt de
SOFIA (Rtr/DPA) Voor de twee
de keer in vier weken is een deel van
de Bulgaarse partijtop aan de kant
geschoven. Vijf leden van het Polit
buro en ten minste vijftien leden
van het Centraal Comité zijn giste
ren tijdens een bijeenkomst van het
Centraal Comité afgetreden, zo
heeft de Bulgaarse radio gemeld.
De Bulgaarse oppositie, die zich
deze week in één organisatie heeft
verenigd, verwacht dat het Centraal
Comité ook een standpunt zal inne
men over vrije verkiezingen waar-
ook oppositiepartijen kunnen
intern ver
deeld over de organisatie van ver
kiezingen. Zo wil een aantal leden
in de partijtop slechts een tweepar-
tijensysteem toestaan waarin de
Bulgaarse Boerenpartij zich defini
tief van de communistische partij
losmaakt.
De oppositiegroeperingen in Bul
garije hebben inmiddels officieel
verenigd in het Verbond van de de
mocratische krachten. Het Verbond
maakt zich sterk voor een meerpar-
tijenstelsel, vrije verkiezingen en
invoering van een markteconomie.
De belangrijkste groepen binnen
het Verbond zijn de grootste oppo
sitiegroep Ecoglasnost en de onaf
hankelijke vakbond Podkrepa.
de hele linie aanzienlijke i
drag,
PRAAG De politieke crisis in
Tsjechoslowakije lijkt beëindigd.
Vermoedelijk morgen presenteert
de nieuwe premier Calfa een nieu
we regering, waarin de communis
ten voor het eerst sinds 1948 niet de
meerderheid zullen hebben. Dat is
het resultaat van twee overlegron
den gisteren tussen Burgerforum,
Calfa en vertegenwoordigers van de
Communistische, de Socialistische
en de Volkspartij.
door
Hans Geleijnse
De gesprekken begonnen vroeg
in de middag en werden na een kor
te pauze gisteravond voortgezet. Na
de eerste onderhandelingssessie
had Calfa al op de staats-tv gezegd
dat de nieuwe regering voor de helft
uit niet-communisten zou bestaan.
In feite zijn de communisten in dé
minderheid omdat ook kabinets-
posten zullen toevallen aan de Soci
alistische Partij en de Volkspartij.
De Communistische Partij blijft
streven naar een gelijke verdeling.
Calfa loste daarmee een toezeg
ging in van zijn voorganger Ada-
mec. Die verbruidde het afgelopen
zondag echter, toen hij een kabinet
presenteerde waarin maar liefst 15
van de 20 ministers communisten
waren. Vanavond leidt Calfa nog
een derde gesprekronde waarbij
mensen op posten worden gezet.
Calfa liet op de tv doorschemeren
dat de nieuwe regering in de eerste
helft van volgende week zou aantre
den. De besprekingen liepen vrij
dag echter kennelijk zo voorspoe
dig dat die termijn kmon worden
vervroegd.
Officiële zegslieden van het Bur
gerforum wilden gisteravond geen
commentaar geven op de vraag of
de voor maandag aangekondigde
landelijke werkonderbreking nog
doorgaat. Het vermoeden bestaat
van niet, omdat Calfa zich aanzien
lijk soepeler heeft getoond dat Ada-
LEIDEN Terwijl de perestrojka
in het noorden van Europa lijkt te
leiden tot de hereniging van beide
Duitslanden, dreigt hij in het zuiden
WASHINGTON (AFP) Het aantal moorden op mensenrechtenacti
visten is het afgelopen jaar verdubbeld, zo heeft het Amerikaanse Hu-
man Rights Watch (HRW) bekendgemaakt. Sinds december vorig jaar
zijn 68 activisten vermoord en tien verdwenen. In 1988 meldde het
HRW 34 moorden en vier verdwijningen.
Volgens het HRW werden 63 moorden gepleegd in landen die door
gaan voor een democratie. Colombia is met 24 doden koploper, ge
volgd door Brazilië (14), Sri Lanka (9), Peru (6), de Filipijnen (5) en Gua
temala (2).
strijd met het ABM-ver- partijtop zich alleen over het dins-
de verdediging tegen dag beginnende tweede Congres
van Afgevaardigden, maar aange
nomen wordt dat ook de toenemen
de roep om afschaffing van de lei
dende rol van de partij onderwerp
van gesprek is.
Het Sovjetpartijblad Pravda
sneed gisteren de mogelijkheid aan
om artikel zes over de leidende rol
van de partij uit de grondwet te
schrappen, maar waarschuwde
daarbij voor overhaaste stappen.
"Dit moet gebeuren in het kader
van een ingrijpende en opbouwen
de herziening van het geheel van de
grondwet, welk werk reeds is be
gonnen", aldus het blad.
Litouwen werd donderdag de
eerste onder de 15 Sovjet-republie
ken die besloot dit grondwetsarti
kel te schrappen om een meerpar-
tijensysteem in te voeren. Het parle
ment van Estland zal naar verwach
ting eerdaags eenzelfde besluit ne
men, zei commentator Harry Tiido
van de Estlandse radio. Volgens
hem zal de oepzienbarende stap van
Litouwen, die tegen de wens van
Moskou in is genomen, waarschijn
lijk ter sprake komen in het Cen
traal Comité.
Een oppositiegroep onder leiding
van de vroegere dissident Andrej
Sacharov, de historicus Joeri Afa-
nassiev en de ex-partijleider van
Moskou Boris Jeltsjin streeft er al
maanden naar afschaffing van de
leidende rol op de agenda van het
parlement te krijgen. Vandaag en
morgen komt hun zogeheten inter
regionale groep in het parlement
bijeen ter voorbereiding
Congres van Volksafgevaardigden,
het 2250 personen "grote" parle
ment van de Sovjetunie, dat minder
vaak vergadert dan het kleinere ge
wone parlement. De mogelijkheid
bestaat dat de oppositiegroep tij
dens het komende Congres van
Volksafgevaardigden een sociaal
democratische partij opricht, zo
werd vernomen van de groep.
Shi'iten raken
slaags in Bayrut
protesten tegen het showproces te
gen de voormalige partijleider Vlasi
van het aan Servië grenzende Kosó-
Vlasi wordt ervan beschuldigd
2 federale republiek Joegoslavië te dat hij eerder dit jaar rellen in Koso-
Buitenland kort
Polen
In vier gevangenissen in Polen zijn
gisteren onlusten uitgebroken na
dat het parlement had besloten om
recidivisten uit te sluiten van een
landelijke amnestieregeling. In een
van de inrichtingen, de Czarne-ge-
vangenis bij Slupsk aan de Oostzee
kust, werden vier gedetineerden
met slagen en messteken gedood.
Minister van justitie Aleksander
Bentkowski zei gisteravond dat
"buitengewone maatregelen" zijn
genomen om de orde te herstellen.
Comoren
Franse commando's hebben zich
gisteren ingescheept op weg naar
de Comoren, een groep eilanden ten
noorden van Madagascar. Huurlin
gen namen daar twee weken gele
den de macht over na president Ah
med Abdallah te hebben gedood.
Bod Denard, de Franse leider van
de huurlingen, richtte een 500 man
sterke presidentiële garde op die
door zijn eigen mannen wordt ge
leid. De nieuwe veiligheidsmacht
onderdrukte donderdag massale
straatprotesten en zette alle buiten
landse journalisten het land uit.
versplinteren. De strijd tussen de
orthodoxe communisten in de
grootste deelrepubliek Servië en de
hervormers in de noordelijkste en
welvarendste deelrepubliek Slove
nië nam de afgelopen week de vorm
aan van een onverklaarde oorlog.
door
Sjaak Smakman
De Servische president Slobodan
Milosevic gaf via Bogdan Kecman,
de leider van de Socialistische Alli
antie van Servië, de oorlogsverkla
ring af. Kecman riep de acht mil
joen Senders eind vorige maand op
om op 1 december massaal naar de
Sloveense hoofdstad Ljubljana op
te trekken. Daar moesten ze de
Slovenen onder hun neus wrijven
dat die moeten ophouden met hun
heeft georganiseerd, toen Milo
sevic na een 'zuivering' van de par
tijleiding van Kosovo het parlement
daar een grondwetswijziging liet
aannemen waarbij deze deelrepu
bliek feitelijk weer onder Servisch
gezag werd gebracht.
Bij de gewelddadige protesten
van de Albanese meerderheid in
Kosovo, die volgens Milosevic de
Servische minderheid onderdrukt,
vielen tientallen doden. Het proces
tegen Vlasi is echter, zo luidt de al
gemene opinie, vooral bedoeld om
de Albanezen duidelijk te maken
wie in Kosovo de dienst uitmaakt.
In de noordelijke deelrepublie
ken Slovenië en in mindere mate
Kroatië werd voorzichtig geprotes
teerd tegen het showproces. Naast
oproepen tot gratie werd bijvoor
beeld in Slovenië een boek uitgege
ven van Vlasi's vrouw om haar in
staat te stellen de verdediging
haar
Milosevic: geen hervormingen.
kwamen niet alleen voort uit mede
leven met Vlasi, maar ook uit de
te betalen. Die protesten angst dat Servië na de annexatie
van Kosovo (en eerder Montenegro)
zijn aandacht naar het noorden zou
verleggen. Met als uiteindelijk doel
om van Joegoslavië een soort
Groot-Servië te maken.
Het Servische antwoord bestond
uit de oproep tot een massale de
monstratie in Ljubljana om de door
hun "facistoide leiding" misleide
Slovenen de waarheid over Kosovo
te vertellen. Over de verkrachting
van Servische vrouwen, de mishan
deling van hun kinderen en de ver
minking van hun vee. Uit vrees dat
het protest zou uitmonden in een
staatsgreep, verbood Slovenië de
demonstratie. De toegangswegen
werden door leger en politie afge
grendeld en slechts een handjevol
Serviërs zag kans om Ljubljana te
bereiken. Waarop Servië weer be
sloot om alle zakelijke en ambtelij
ke banden met Slovenië te verbre
ken.
Al zijn deze ongemeen felle reac
ties voor een deel toe te schrijven
aan de etnische spanningen die
sinds de dood van Tito in 1980
steeds hoger oplopen, het gaat daar
naast vooral om een gevecht tussen
hervormingsgezinde en
communisten.
Milosevic is een leider van de ou
de stempel. Hij heerst met ijzeren
hand en politieke vrijheid is voor
hem vloeken in de kerk. Heel an
ders is dat in Slovenië, waar al in
1981 de eerste oppositionele gelui
den weerklonken én geleidelijk aan
weerklank vonden. Een paar maan
den geleden schrapte de commu
nistische partij daar haar leidende
rol uit de grondwet. Begin volgend
jaar worden de eerste vrije verkie
zingen gehouden. Gisteren werd
bekend dat de communisten het
dan moeten opnemen tegen de De
mocratische Oppositie van Slove
nië, een verbond van de christen
democraten, de sociaal-democraten
en de Democratische Alliantie.
Afscheiding
De Slovenen voelen nu echter de
hete adem van Milosevic in hun
nek. Nog maar een paar maanden
geleden lanceerde hij vanuit de Ser
vische én nationale hoofdstad Bel
grado een plan voor een sterkere
centrale regering. Daardoor zouden
de Serviërs, die met acht miljoen
de helft van de Joegoslavi-
BAYRUT (AFP/Rtr) - In het isla
mitische West-Bayrut zijn rivalise
rende shi'itische facties in hevige
straatgevechten verwikkeld. Daar-
eerstvolgende bijeenkomst van het bij zijn tot dusver zeven mensen ge-
dood en 18 gewond, zo is gisteren
van ziekenhuizen vernomen.
In vijf wijken van West-Bayrut
bestoken leden van de pro-Synsche
Amal en de pro-Iraanse Hezbollah
elkaar met machinegeweren en an-
ti-tankraketten. Slechts enkele bur
gers waagden zich op straat, de
ondergedoken in de
schuilkelders. De gevechten zijn
aarst rond de Iraanse ambas-
orthodoxe sche bevolking vormen, flink
invloed winnen. De twee miljoen meesten
Slovenen willen juist meer autono
mie voor de deelrepublieken.
Westerse diplomaten menen dat sade die bewaakt wordt door Hez-
Milosevic met zijn agressieve op- bollah
stelling het voortbestaan van de fe-
Donderdagmiddag had de Syri-
ken in Slovenië oproepen om zich af strijdende partijen weten te berei-
te scheiden van de federatie. "Een ken, dat telkens weer werd ge
wijziging van de bestaande grenzen schonden. Syrische troepen zijn de
in Europa is niet reeel. Die zou al- gevechtszone binnengetrokken
leen mogelijk zijn in geval van een met de opdracht elke schutter
grote catastrofe, zoals een derde we- meteen neer te schieten,
reldoorlog", zei de Sloveense hoog- Woordvoerders van de twee mili-
leraar Ernest Petric toen er in 1987 ties zeiden dat "een afzonderlijk in
een afscheidingsgolf door Slovenië cident" tot de gevechten heeft ge
spoelde.
Die derde wereldoorlog lijkt
lukkig verder weg dan ooit. Maar meenschap in Libanon, ondanks
anno 1989 gebeuren er dingen in
Europa die niemand voor mogelijk
had gehouden. En volgens een re
cente opiniepeiling vindt
meerderheid v
ze qua politiek
Eerder deze week waren de twee
de Slovenen dat facties al slaags geraakt in het zui-
cultureel klimaat den van de oostelijke Bekaa-vallei.
neemt, lijkt het uitroepen
zelfstandige republiek Slove
daarom nog maar een kwestie
tijd.
de pen te verdrijven. Amal heeft in-
nié middels versterkingen naar het ge-
ran bied gestuurd, zo is in veiligheids-
kringen
ADVERTENTIE
Kerstboombak
met inzet \J3?5
In de advertentie van Blokker d.d. 7 december 1989
is abusievelijk een foutieve prijs vermeld bij
de Kerstboombak met inzet
De prijs moet zijn
