'Kunst moet zich niet laten sponsoren Vestdij kverzameling naar UB in Utrecht Hans liberg en zijn bewondering voor reclame Expositie fotografe Austria Wereldreis Pittige rock Constant 'Letterkundig Museum is niet geïnteresseerd' Brei en Almond Zwanezang Kröller-Müller wil eigen politie UTRECHT Tot voor kort spaarde Hans Liberg slechts muzikale citaten en STER-spots voor zijn nieuwe program ma, maar de Utrechtse cabaretier heeft er een nieuwe hob by bij gekregen: hij verzamelt tegenwoordig indrukwek kende briefhoofden van mondiale advocatenkantoren. Briefhoofden met ellenlange rijen namen van gestrenghe den als opwarmertje voor de mededeling, dat het bedrijf zussemezo ter ore is gekomen dat de heer Liberg een humo ristisch bedoelde voorstelling middels de titel ervan in ver band heeft gebracht met de firmanaam van betreffend be drijf. En of meneer Liberg daar wel eens eventjes terstond mee op wil houden. door Dirk Willem Rosie Zo verdwenen de titels 'Chanel No.4711' en 'Rolls Royce Kadett' achter elkaar in de prullenbak. Ui teraard waren het niet de bedrijven uit Köln en Rüdisheim, die hun ad vocaten inschakelden, maar de fir ma's uit Paris en London. Waar schijnlijk is het de fabrikanten van exclusief geurende automobielen niet ter ore gekomen dat de heer Li berg zich een universitaire titel heeft verworven en dat bij hem 'fun' en eruditie even vreedzaam als pro ductief coëxisteren. Als 'Paris' en 'London' dat hadden geweten, wa ren ze waarschijnlijk met geld over de brug gekomen. Al had de voor stelling dan natuurlijk wel 'Rolls Royce Numéro Cinq' moeten heten. Nu wordt het waarschijnlijk 'Ka dett 4711', of als dat niet mag 'Ich bin ein Berliner'. "Op een gegeven moment belde de advocaat van Chanel, waar schijnlijk een fanatiek humorloos Frans mannetje, naar zijn advocaat in Nederland, een respectabele ou dere man, die mijn voorstelling al meerdere keren had gezien. Of ik het gebruik van de merknaam Cha nel maar wilde staken. Met de com plete merkenwet voor Benelux-be- drijven erbij. Nadat ik de naam had veranderd in 'Rolls Royce Kadett' belde meneer Steinhauer op, de bo venste naam van een rij van 60 ad vocaten. Ik voelde me zeer vereerd. Hij had het programma al vaak ge zien, vond het erg leuk, kon zich niet voorstellen dat het nadelig was voor zijn klant, had geprobeerd hen daarvan te overtuigen, maar ze za gen de titel toch gaarne veranderd. Zij meenden schade te lijden door het feit dat ik hen noem in combina tie met een ander bedrijf en sowieso al doordat ik het gebruik in een sati risch programma waarin ik recla mes belachelijk maak. Nu is dat maar ten dele waar, want ik gebruik het veel neutraler. Ik loop er als een Zen-boeddhist tussendoor. Ik ken het hele merk Fleuril niet, ik gebruik dat soort spullen niet. Maar het is op zich leuk als je een commercial ziet van een couturier die iets met Fleuril doet opdat zijn kleuren niet meer flets worden. Ondertussen kiest hij verschrikkelijke stoffen uit, die mensen zien er vreselijk uit. Dat merk interesseert me totaal niet, al leen dat rare plaatje en het feit dat die couturier er veel geld voor krijgt." Modderpoel De 100.000 bedrijven die Liberg in zijn nieuwe show noemt krijgen er niet bepaald van langs. Er spreekt meer een soort van stijgende verba zing uit. Liberg: "De hele context is belachelijk. Het is net een boek van Celine: een modderpoel van zich in fecterende mensen met open won den, en toch komt daar één of ander mooi boek uit." "Deze show is een reactie op het overspoeld worden op straat door reclameborden, maar het tegelijker tijd ook leuk vinden. Ik vind het een leuk mechanisme. Meneer Levin, een Amerikaanse kunstenaar, maakt grote billboards met 'Sell yourself erop. Verder niks." "Ik heb altijd al in mijn program ma's merken en mensen genoemd zonder daar geld voor te ontvangen. Want anders is de lol er af. Je moet integer blijven. Kunst moet zich ook niet laten sponsoren, vind ik. Kunstenaars moeten dat niet eens willen. Je krijgt toch verstrengelde belangen, mensen die opstaan met 'Dit willen wij niet, dit is onze avond'. Sponsors hebben de eigen schap om toe te eigenen, dan krijg je lijfeigenen. Er zijn theaters die zich laten sponsoren. Dan zitten er 70 IBM-mensen op de eerste vijf rijen, weet je wel. En dat merk je. 'Dit is ons theater en jij bent onze artiest'. Als je het je kunt permitteren moet je je niet laten sponsoren. En je kunt het je ook permitteren, als je geduld hebt. Als je vaak 'nee' zegt, gaat het uiteindelijk veel beter. Het is hele maal niet goed om alles te willen, om snel carrière te maken". Merknamen Met zijn nieuwe show heeft Liberg de mogelijkheid om op televisie te verschijnen afgesneden. "Ik ben naar aanleiding van het gedoe rond Chanel door verschillende talk shows gevraagd. Ik zei: ik wil wel komen, maar er zitten een heleboel merknamen in de show en je kunt van mij niet verlangen dat ik die niet noem. 'Nou, je moet wel iets te kenen datje ze niet noemt'. 'Ik pie ker er niet over,' zei ik dan. 'Ja maar dan kan het niet doorgaan.' Ja, dan kan het maar niet doorgaan. Ik kan daar niet echt mee zitten." De tv was voor Liberg geen echte opoffering, want hij heeft nooit mee willen gaan in de grote stroom rich ting Hilversum. "Televisie is een medium waarmee je heel snel we reldberoemd kunt worden, maar je CHANEL N A0 ntt/ïtuffY Kar! Lager feid i< iim v\i\<>\ Mi Uil 11 EUUNTin ('ARK! R OPEL V A Hans Liberg: 'Het gaat om de verpakkingwatje weggooit ben je zelf moet eerst een vak leren. Het kost daar thuis voelt. Televisie gaat te zeker acht a tien jaar voor je goed op snel. Bovendien krijg je een devalu- een podium kunt staan, voor je je atie doordat er elke week cabaret te zien is op tv. Dat werkt nu in mijn voordeel. Mensen kennen mij niet van televisie. 'Hoe kan dat nou, hoe kan nou iets groeien zonder televi sie?' Dat gaat dus heel goed. Het is de oude manier. Zo is Toon Her mans ook begonnen en Wim Kan. Affiches, veel spelen en mond op mond-reclame. De mensen hebben begrepen dat het de moeite waard is om te gaan kijken en ze móeten wel, want ik ben niet op televisie. Het is heel exclusief, alleen maar te zien in de theaters. Er zijn ook geen platen van. Je moet het echt gezien hebben om erover mee te kunnen praten. Dat past bij mijn natuur. Ik vind het leuk om te spelen, maar in die ande re poespas heb ik geen zin. Overal meelopen, iedereen kennen, dat kost me veel te veel energie." Koffiegeur Hans Liberg is in zijn nieuwe show bezig met moleculen, heel herken bare, tot op de essentie terugge brachte beelden. Soms zijn het commercials en dan drijft na twee maten van de Douwe Egeberts-tune de koffiegeur het theater binnen. Maar het kan ook een pakkend ci taat uit een klassiek muziekstuk zijn. Liberg: „TA TA TA TAAAA! Dat is een briljante vondst geweest van Beethoven. Hij had ook kunnen beginnen met: 'Tuh tuh tuh tuh, tuh tuh tuh tuh, tuh tuh tuh tuh'. Dan was niemand geïnteresseerd ge weest. Daar heeft hij gewoon een producer bij gehad. 'Ludwig, het gaat om de verpakking, jongen!"' Liberg laat even zijn blik gaan over het centrale citaat uit zijn show, dat vluchtig neergekalkt bo ven de piano in zijn werkkamer aan de muur hangt: 'Het gaat om de ver pakking, wat je weggooit ben je zelf. "Tja, heeft deze show maat schappelijke relevantie? Ik denk dat 'ie alléén maar maatschappelij ke relevantie heeft. Het geeft de waanzin aan dat dit allemaal kan. Eigenlijk is het een kreet tegen ver spilling, maar er is ook bewonde ring voor die enorme rijkdom aan beelden. Wat overblijft dering". AMSTERDAM (ANP) - Het Joods Historisch Museum toont van 15 december tot en met 19 maart een selectie uit het werk van de fotografe Maria Austria (1915-1975). De expositie 'Maria Austria, Personages' is tot stand gekomen in nauwe samenwer king met de stichting die naar haar dood werd opgericht om haar foto's en negatieven te be waren en toegankelijk te hou den voor publikaties, tentoon stellingen en documentaires. Maria Oestreicher werd in 1915 in Karlsbad (het latere Kar lovy Vary) in Tsjechoslowakije geboren in een joods gezin. Na een opleiding aan de Hogere Graphische Bundes Lehr- und Versuchsanstalt in Wenen emi greerde zij in 1937 door de toene mende dreiging van het nazisme naar Amsterdam. Vanaf toen ge bruikte Oestreicher 'Austria' als beroepsachternaam. In 1945 richtte zij, onder meer met haar latere echtgenoot Henk Jonker, het fotobureau Particam op. De fotografen van dit bureau stelden zich ten doel reportages te maken van de be vrijding en wederopbouw van Nederland. Austria ontwikkel de zich vervolgens tot een spe cialiste in het maken van foto's van theater- en muziekuitvoe ringen en portretten van ac- feurs, musici, beeldende kun stenaars en mensen uit haar ei gen omgeving. De laatste jaren van haar leven was Austria de vaste fotografe van Mickery en de Stichting Eigentijdse Dans. Na een lange rondreis zijn de bijna 1000 gouaches en teksten waarin Charlotte Salomon (1917-1943) onder de titel 'Le- ben? Oder Theater?" haar le vensverhaal vastlegde, terugge keerd in het museum. Op veler verzoek is er opnieuw een expo sitie van ingericht die van 15 de cember tot en met 31 maart is te zien. Anders dan bij de vorige expositie in 1981 zal de nadruk nu meer op het kunsthistorische dan het autobiografische karak ter van het werk liggen. bijdragen: Wim Koevoet, Willem Schrama, Erna Straatsma. The Creatures - 'Boomerang' (Po- lydor) Zangeres Siouxsie en drummer Budgie van Siouxsie and the Bans-' hees houden wel van een grapje. Zo af en toe vermommen ze zich als The Creatures en leven zich hele maal uit. In 1983 legden ze hun mu zikale experimenten vast op 'The fe ast'. Nu vinden ze het tijd voor een tweede verkleedpartij. 'The feast' stond in het teken van Hawaï; op 'Boomerang' voeren Budgie en Siouxsie ons naar Span je. Flamenco-handgeklap en ma rimba's klinken door in het ope ningsnummer 'Standing there' en 'Manchild'. Maar ijskoningin Sioux sie verveelt zich snel en wil graag een buitenaards tripje maken. In het gedreven 'Pluto drive' droomt ze over een blauwe zon en galop peert ze op een elektronisch paard voorbij. Neuriënd en iets langzamer vervolgt ze haar weg via 'Solar choir' naar het racecircuit van Zandvoort in 'Speeding'. Daar rijdt ze een paar rondjes mee en stapt dan op de fiets richting China, voortdurend rinkelbellend in het oosterse 'Fury eyes'. In het Siouxsie and the Banshees-achtige 'Strolling wolf is ze weer terug in het Spaanse Andalusië. Het reisverslag van The Creatures is verrassend. Siouxsie en Budgie laten ons kennis maken met onbe kende, vermengde culturen. 'Boomerang' is een foto-album van een interessante wereldreis. E.S. Eric Clapton - 'Journeyman' (WEA) De wederopstanding, zowel fy siek als artistiek, van gitaarheld Eric Clapton kan gerust tot een van de opmerkelijkste gebeurtenissen van de laatste tien jaar in de popmu ziek worden gerekend. De door al cohol en heroïne tot Mr. Slowhand gedegradeerde Brit maakte aan de hand van een andere megaster, Phil Collins, tweede knappe en zeer goed verkochte platen. Met 'Jour neyman' sluit hij het decennium af. Op dit nieuwste album, dat op cd een dik uur muziek biedt, snoert hij die critici de mond die Clapton ver zanger is 'Jacques' een mooi album geworden. Om het gemis aan een krachtig stemgeluid te compense ren moet Almond moet af en toe een andere wending aan de liedjes ge ven. Maar de wat onvaste stem van Almond heeft toch ook wel zijn charmes. Met zijn magisch-fëalisti- sche bewerking weet hij een heel ei gen draai aan de nummers te geven. E.S. The Creatures. wijten dat hij de laatste jaren slechts een gastrol vervult op platen van Collins om vervolgens toch zijn ei gen naam op de hoes te laten af drukken. Collins speelt op 'Journeyman' namelijk maar op een nummer mee en de kalende slagwerker heeft dit keer ook niet geproduceerd. 'Jour neyman' is mede daardoor een pure Clapton-plaat geworden, ondanks de bijdragen van tal van sterren zoals George Harrison, Chaka Khan, Womack Womack en Ro bert Cray. De twaalf tracks vormen als het ware de stations van een reis door 30 jaar Clapton-muziek. 'Bad love' roept dan ook onmiddellijk herinneringen aan The Cream op. 'Hound dog' en Clapton's vertol king van Bo Diddley's 'Before you accuse me' zijn fraaie echo's uit zijn periode met John Mayall en Blind Faith. Opener 'Pretending' is Clap ton zoals we hem de laatste jaren kennen: prettig in het gehoor lig gende en toch pittige rock met de onvermijdelijke gitaarsolo na twee minuten. 'Journeyman' is door deze aan pak uiterst gevarieerd. Clapton's zang - zijn stem klinkt weer als vanouds - en zijn uit duizenden herkenbare, maken van deze plaat toch een eenheid. W.K. Marc Almond - 'Jacques' (Rough Trade) Al jaren vertolkt Marc Almond het werk van de Belgische zanger Jacques Brei, maar van deze covers is nog nooit een plaat verschenen. Het kleine label Some Bizarre, on dergebracht bij de Rough Trade Group, zag er wel wat in om Al monds Brel-oeuvre op plaat uit te brengen. Van grote invloed op dit project was het optreden van Al- mond tijdens de Brel-avond in Pa- radiso, op 31 januari 1987. De opnames op 'Jacques' dateren uit de periode '86-'89. De plaat opent met een van de oudste nummers van Brei, 'The devil' ('Le diable'), uit 1953. Van Brels laatste plaat uit 1977 vertolkt Almond het schitterende 'The town feel asleep' ('La ville s'en- dormait'). De rest van de door Al- mond bewerkte nummers dateren uit de jaren vijftig en zestig. On danks de zeer beperkte zangkwali teiten van de voormalige Soft Cell- Cock Robin - 'First love, last rites' (CBS) De muzikale verrichtingen van het koppel Peter Kingsberry en An na LaCazio vertonen nog geen bar sten. Ook dit derde album van Cock Robin is - wellicht nog in sterkere mate dan de eerste twee - van een zeer constante compositiekwaliteit. Kingsberry schreef andermaal tien tamelijk originele songs die nauwe lijks voor elkaar onderdoen, al heb ben met name 'Stumble and fall' en 'For experience sake' de vage con touren van een hoogtepunt. De enige beperking van Cock Ro bin zou kunnen liggen in het ont breken van een verdere uitbouw van de tot nu toe gehanteerde suc cesformule: emotionele vocale duels tegen een melodieuze, maar wel erg synthetische instrumentale achtergrond. Maar wie maalt erom. Perfect op elkaar aansluitende duo's als deze zijn schaars op de in ternationale platenmarkt. Cock Ro bin kan nog jaren vooruit. W.S. Roy Orbison Friends - 'A black and white night' (Virgin) De vorig jaar zomer door Veroni ca uitgezonden tv-special 'A black and white night' is dan eindelijk op cd en lp verschenen. Achteraf be zien was dit imponerende concert zo ongeveer de zwanezang van Roy Orbison, die werd omringd door de speciaal voor dit doel geformeerde Coconut Groove Band met tal van prominenten: Tom Waits, Elvis Costello, Bruce Springsteen en vele anderen. Het repertoire mag inmiddels be kend zijn: het hele scala tussen 'On ly the lonely' en 'It's over', met als enig nieuwtje het niet zo sterke 'Dream you' van het ultieme Or- bison-album 'Mistery girl' dat vlak na zijn dood werd uitgebracht. De live-opnamen zijn van Amerikaanse perfectie. Voor de liefhebbers een moetje. W.S. UTRECHT - Mieke Vestdijk van der Hoeven, de weduwe en erfgename van de schrijver Si mon Vestdijk, is bezig de biblio theek van haar man onder te brengen in de Universiteitsbi bliotheek van Utrecht. De boe ken en tijdschriften - vele dui zenden titels - staan nu groten deels nog bij mevrouw Vestdijk thuis.Het Letterkundig Muse um in Den Haag, waar een Vest dijk-collectie van vooral hand schriften en brieven is onderge bracht, staat namelijk niet te springen om de volledige boe kenverzameling van Simon Vestdijk onder te brengen. door Inge van den Blink De heer Meinderts van het Letter kundig Museum: "Mevrouw Vest dijk streeft naar een Vestdijkmuse umpje, waar alle Vestdijkiana bij el kaar te vinden zijn, te vergelijken met bijvoorbeeld het Dickensmuse- um in Engeland. Waar wij met haar een verschil van mening over heb ben, is wat tot de collectie moet worden gerekend. Mevrouw Vest dijk zoekt een bestemming voor haar boekencollectie en voor de tijdschriftenverzameling van Vest dijk. Wij kunnen als museum echter geen hele bibliotheken van schrij vers opnemen, niet alleen vanwege plaatsgebrek, maar ook omdat dat eenvoudigweg onze taak niet is. Wij zijn geen bibliotheek. Het beheren van boeken en het beheren van uni ca en handschriften, zoals wij doen, is iets essentieel anders". "Wij hebben van derden veel brie ven van Vestdijk gekregen, die zijn dus ons eigendom. Wij hebben bij voorbeeld ook de stofzuiger die Vestdijk aanzette als hij ongestoord door omgevingsgeluiden wilde wer ken. En mevrouw Vestdijk heeft haar Vestdijkcollectie aan ons in permanente bruikleen gegeven". De Forumgeneratie - schrijvers als Ter Braak, Du Perron, Vestdijk - is goed vertegenwoordigd in het Letterkundig Museum. Meinderts: "Het lijkt ons niet goed als je bij ons iets aan de verzameling rond Forum onttrekt. Die documenten kunnen nu in verband met elkaar bestu deerd worden". "Als mevrouw Vestdijk als voor waarde zou stellen dat wij de hele bibliotheek moeten nemen om te voorkomen dat zij de door haar in bruikleen gegeven documenten te rugeist, dan zouden we dat wel in overweging willen nemen. Als het opnemen van de bibliotheek een OTTERLO (GPD) - Het rijksmuse um Kröller-Müller in Otterlo wil ko mend jaar kunnen beschikken over een eigen politiekorps met vergaan de bevoegdheden. Acht perso neelsleden van het museum gaan hiertoe in januari een drie weken durende cursus volgen bij het poli tievormingscentrum in Vaassen. Na afronding van de opleiding, zal het ministerie van justitie worden ver zocht de acht museum-medewer kers te benoemen tot onbezoldigd ambtenaar van politie. Directe aanleiding tot het initia- tièf is het feit dat het Kröller-Müller in het Van-Goghjaar 1990 liefst achthonderdduizend bezoekers verwacht. Vorig jaar is bovendien tot twee keer toe gebleken dat de beveiliging van het museum sterk te wensen overlaat. In december werden bij een spectaculaire in braak drie schilderijen van Vincent van Gogh geroofd, terwijl enkele maanden eerder een vrouw kans had gezien op klaarlichte dag het museum uit te wandelen met een zelfportret van Charley Toorop in haar boodschappentas. Ook heeft de geïsoleerde ligging van het Kröl ler-Müller, middenin het nationaal park de Hoge Veluwe, een rol ge speeld. Om het museum zo goed moge lijk te beveiligen, heeft de directie van het Kröller-Müller overigens ook plannen voor de inrichting van een nieuwe meldkamer met verbe terde apparatuur en moderne com municatiemiddelen. De meldkamer komt, net als nu, rechtstreeks in verbinding te staan met het hoofd bureau van de gemeentepolitie in Ede. Of de acht veiligheidsmensen van het Kröller-Müller inderdaad de sta tus van onbezoldigd politie-ambte- naar krijgen, is onder meer afhanke lijk van adviezen van de Edese bur gemeester (c.q. de plaatselijke ge meentepolitie), de Commissaris der Koningin in Gelderland en de pro cureur-generaal. Het is de bedoe ling dat deze procedure nog voor de officiële opening van het Van-Gog hjaar wordt afgerond. Tot op dit mo ment kent Nederland geen musea die zijn beveiligd op de manier zoals het Kröller-Müller nu wil. Mieke Vestdijk: 'Mijn ideaal is om alles onder eén dak te krijgen'. methode voor ons is om de collectie te behouden, dan moet dat. Maar de hele bibliotheek, waar ook bijvoor beeld veel muziektheoretische en kunsthistorische werken bij zitten, is ons helemaal niet aangeboden. Het is dus geen kwestie van pikken of slikken". Wel degelijk Mevrouw Vestdijk zegt dat zij haar bibliotheek wel degelijk heeft aan geboden aan het museum: "Ik ben begonnen de tijdschriften aan te bieden. Dat gaat om acht meter op de plank: jaargangen van onder meer De Gids, De Stem en Forum. Anton Korteweg, de directeur van het museum, heeft toen de restrictie gemaakt dat hij alleen tijdschriften wilde hebben waar Vestdijk zelf aantekeningen in heeft gemaakt. Gevraagd wat hij dan met de rest wilde doen zei hij: de rest doen wij wel weg. Daar achteraan heb ik de boeken aangeboden, dat zijn er zes tot achtduizend. Het is dus niet waar dat ik de bibliotheek niet zou hebben aangeboden, maar ze willen hem niet hebben." Het ideaal van mevrouw Vestdijk is om alles onder één dak te krijgen: de boeken en tijdschriften uit Vest- dijks nalatenschap, de handschrif ten en alle documenten: "Mijn doel is dat het werk bestudeerd kan wor den, daarom wil ik alles bij elkaar hebben. Het argument dat Korte weg gaf, 'wij hebben toch de stofzui ger', is typerend. Een stofzuiger vin den ze belangrijk. Het documenta tiemateriaal interesseert ze niet, dat willen ze wegdoen. Daar ben ik het niet mee eens. En de complete col lectie is mijn eigendom. Dus als ik de kans krijg om mijn zin te krijgen, dan doe ik dat. Dat is toch zeer legi tiem?" Het zit mevrouw Vestdijk bijzon der dwars dat zij negentien jaar heeft moeten wachten op een bruikleenovereenkomst van het Letterkundig Museum voor de handschriften en documenten die zij daar in 1971 naar heeft laten over brengen. Verlangen Haar verlangen alles betreffende Vestdijk bij elkaar te hebben, houdt in dat uiteindelijk of Den Haag of Utrecht alles zal moeten krijgen. Mevrouw Vestdijk: "En als ik moet kiezen tussen Den Haag en Utrecht, dan is mijn keus allang gemaakt. Ik heb geen zin om weer negentien jaar te wachten. Ik heb goede af spraken gemaakt met de Universi teitsbibliotheek van Utrecht. Alles wat bij mij thuis in Doorn is, gaat daar naartoe. Dat is al aan het ge beuren. Wat geïnventariseerd is wordt op dit moment overgebracht. Maar dat inventariseren is een enorm karwei". Gevraagd wie deze inventarisatie verzorgt, zegt mevrouw Vestdijk: "Wie denkt u? Dat doe ik".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 38