Banenplan
FNV tegen
treinterreur
3T
India gaat onzekere toekomst tegemoet
o P
MERKEN
Herrhausen was erg
invloedrijke bankier
Servië breekt met Slovenië
Bond wil inzet werklozen
Injectie met zwavelzuur
laat aardbodem rijzen
bruynzeel
poggen
pohlffl
DONDERDAG 30 NOVEMBER 1989
/BUITENLAND/ECONOMIE
DEN HAAG (GPD) - De Vervoersbond FNV wil langdurig werklo
zen inzetten als assistenten van conducteurs om agressief gedrag
in treinen te bestrijden. De assistenten moeten service- en contro
lewerkzaamheden verrichten onder het toeziend oog van de con
ducteur. Hiermee hoopt de Vervoersbond terreur in treinen tegen
te gaan en langdurig werklozen op den duur aan een baan te hel
pen.
Bij de komende cao-onderhandelin
gen in januari zal de bond aan de NS
voorstellen om minimaal 75 werker
varingsplaatsen vrij te maken.
Voordat de langdurig werkloze als
service-medewerker wordt ingezet,
krijgt hij een beperkte opleiding die
wordt aangevuld als blijkt dat hij of
zij voor een volwaardig dienstver
band in aanmerking komt.
De langdurig werklozen die zich
aandienen zullen zorgvuldig gese
lecteerd worden, vertelt bestuurder
Wim Korteweg van de Vervoers
bond FNV. "Het gaat hier om extra
krachten die de veiligheid in de
trein moeten waarborgen. Ze func
tioneren als een soort vraagbaak
voor de reizigers.
Die kunnen bij de nieuwe krach
ten terecht voor vragen over trein-
aansluitingen. Ook als reizigers be
dreigd worden door een passagier
kunnen zij een beroep doen op de
assistent van de conducteur. Daar
om moeten de nieuwe krachten be
schikken over een 'sociaal over-
VN gaan met
PLO in zee bij
voedselverdeling
ROME (AP) - Ondanks een Ameri
kaans dreigement om de contribu
tie te beperken, heeft de Voedsel- en
Landbouworganisatie van de Vere
nigde Naties (FAO) gisteren beslo
ten met de Palestijnse Bevrijdings
organisatie PLO samen te werken
bij de distributie van voedsel aan de
Palestijnen in de door Israël bezette
gebieden. Alleen de Verenigde Sta
ten en Israel stemden tegen de reso
lutie, die door ee n groep Arabische
landen op een beleidsconferentie
van de FAO was voorgesteld.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken dreigde eerder
deze week de contributie aan de
FAO te verminderen of stop te zet
ten bij een positief besluit. Gerald
Monroe, de Amerikaanse FAO-ver-
tegenwoordiger, eiste een hoofdelij
ke stemming en verklaarde dat de
FAO in deze kwestie haar boekje te
buiten dreigde te gaan. Door zich te
bemoeien met „hoogst gevoelige
politieke vraagstukken" dreigt de
FAO haar efficiëntie te ondermij
nen, aldus Monroe.
Een Israëlische afgevaardigde zei
dat zijn land voorstander is van het
geven van technische steun aan de
Arabieren in de bezette gebieden,
maar niet begrijpt waarom die
steun moet worden verstrekt in sa
menwerking met de PLO.
Arabische landen willen de Alge
mene Vergadering van de Verenig
de Naties vandaag een resolutie la
ten aannemen waarin de status van
de PLO van VN-waarnemer wordt
opgewaardeerd tot die van natie
zonder-stemrecht, zoals Noord- en
Zuidkorea, Monaco, het Vaticaan,
San Marino en Zwitserland. De VS
hebben gedreigd alle financiële
steun aan de VN te staken als de Al
gemene Vergadering hiermee in
stemt.
wicht', zodat ze bestand zijn tegen
opstandige reizigers."
Aanleiding om het plan al ver
voor de cao-onderhandelingen naar
buiten te brengen vormt het inci
dent van vorige week waarin FC-
Den Haag supporters in de trein van
Groningen naar Zwolle twintig mi
nuten lang een gezin opsloten in een
treincoupé. De bond noemt het
voorval "een terroristische actie" en
vindt het daarom de hoogste tijd om
concrete maatregelen te nemen te
gen de toegenomen agressie in het
openbaar vervoer. Uitbreiding van
personeel in treinen en op stations
is volgens de bond de enige manier
om veiligheid voor de reiziger te ga
randeren.
Ook functioneert het project als
een 'kweekvijver' voor toekomstige
conducteurs. Ieder jaar kampt de
NS met een chronisch tekort aan
conducteurs. Voor deze functie
geldt de minimum leeftijd van 21
jaar waardoor de NS geen beroep
kan doen op de 18-jarige schoolver
laters. Door dit project kan vooral
het tekort aan conducteurs in de
Randstad deels teruggedrongen
worden.
De bond richt zich voor de asssis-
tejit-conducteur vooral op vrouwen
en etnische minderheden. Drie
kwart van de werkervaringsplaat
sen moet beschikbaar komen voor
etnische minderheden. De NS kan
voor de financiering van het plan
deels een beroep doen op de over
heid. De 'kaderrregeling arbeidsin-
passing' maakt een vrijstelling van
werkgeverspremies mogelijk en
subsidieert in de kosten van bege
leiding en training tot maximaal
22.000 gulden.
Volgens Korteweg hoeven de hui
dige conducteurs niet bang te zijn
dat hun baantjes worden ingepikt
door langdurig werklozen. "Ze
doen slechts ervaring op en zullen
na goede prestaties zelfstandig aan
de slag gaan. De huidige conduc
teurs worden niet van de arbeids
markt verdrongen. De trein zal in de
toekomst een steeds populairder
vervoermiddel worden en uitbrei
ding van het personeel is dan nood
zakelijk."
De NS wil nog geen officiële reac-
tie naar buiten brengen op het plan
van de bond. "Wij willen niet op de
cao-onderhandelingen vooruit lo
pen. Wel is bekend dat wij in 1990
100 extra conducteurs aanstellen.
In januari zullen we bekijken of
langdurig werklozen hiervoor in
aanmerking komen," aldus een
woordvoerder van de NS.
ZIVKOV - Het Bulgaarse politbu
reau heeft besloten de beschuldi
gingen van corruptie onder ex-par-
tijleider Todor Zivkov te onderzoe
ken. Ook werd besloten dat huizen
en jachtterreinen voor partijfunc
tionarissen voor algemeen gebruik
beschikbaar gesteld worden. Zivk-
ovs eigen bezittingen zullen ten
goede komen aan vakverenigingen
en kindvriendelijke organisaties.
Reclame
verlicht
Moskou
Het kon niet
uitblijven. Met
het openen van
het ijzeren gor
dijn doet ook de
lichtreclame
zijn intrede in
Moskou. Coca
Cola startte
gisteren een pu
bliciteitscam
pagne op het
Pushkinplein
in het centrum
van de Rus-
sisiche hoofd
stad.
(foto AP)
FRANKFURT (ANP/DPA/AFP) -
De vanochtend bij een bomaanslag
om het leven gekomen Alfred Herr
hausen was ongetwijfeld de meest
invloedrijke figuur in de Westduitse
bankierswereld. Deze positie ont
leende hij niet alleen aan het feit dat
hij als topman van Deutsche Bank,
de grootste bank in de Bondsrepu
bliek, een flinke vinger in de pap
had bij het bankwezen en het be
drijfsleven. Zijn aanzien had Herr
hausen vooral te danken aan zijn
duidelijke betrokkenheid bij grote
economische, ethische en politieke
problemen.
Dat Herrhausen niet zo maar een
bankier was werd vandaag duide
lijk uit de herdenkingswoorden die
de Westduitse minister van binnen
landse zaken, Wolfgang Schauble,
kort na de aanslag sprak in de
Bondsdag. De begrotingsdebatten
werden daarvoor onderbroken.
Schauble noemde Herrhausen "niet
alleen een succesvol ondernemer,
maar ook een man die zich op bij
zondere wijze verantwoordelijk
heeft gevoeld voor het openbaar be
lang".
Schauble stelde vast dat Herrhau
sen een belangrijke bijdrage heeft
geleverd aan de ontwikkeling van
de economische betrekkingen van
de Bondsrepubliek met de Oost-
europese landen. Hij prees de ban
kier als "een van de markantste en
meest geprofileerde woordvoerders
van de Westduitse economie en van
de Bondsrepubliek als geheel, die
over de hele wereld werd gewaar
deerd". Ook Bondskanselier Kohl,
voor wie Herrhausen een belangrij
ke adviseur was, noemde Herrhau
sen vandaag één van de belangrijk
ste persoonlijkheden in het West
duitse economische leven.
Daarmee zei Kohl niets te veel.
Het leek er wel eens op of Herrhau
sen de enige woordvoerder van de
Westduitse financiële wereld was,
wat hier en daar nogal eens tot irri
taties leidde. Regelmatig liet de
bankier in breedvoerige betogen
zijn licht schijnen over uiteenlopen
de zaken als de internationale
schuldencrisis, de ethiek van het za
ken doen en de Duitse hereniging.
Ook met de hervormingen in het
Oostblok hield hij zich intensief be
zig. Tijdens de jaarvergadering van
het Internationale Monetaire Fonds
(IMF) twee maanden geleden lan
ceerde hij nog een initiatief voor co
ördinatie van de hulp aan Polen.
Herrhausens optredens kregen ex
tra glans door zijn charme en uiter
lijke verschijning. Hij zag er aan
zienlijk jonger uit dan zijn 59 jaar.
De Stuttgarter Zeitung omschreef
hem eens als "een beetje Holly
wood, een beetje Harvard en een
beetje een Pruisische prins". Zijn
immer gebronsde gezicht bezorgde
hem onder medewerkers de bijn
aam "de skileraar".
Herrhausen werd geboren in Es
sen. Hij studeerde economie en be
gon zijn carrière in 1952 in de indus
trie. In 1971 kwam hij bij Deutsche
Bank. Daar bereikte hij in mei 1985
de gedeelde toppositie. In decem
ber 1987 werd een eind gemaakt aan
het tweehoofdige leiderschap bij de
bank en kwam Herrhausen alleen
aan het roer. Sindsdien is Deutsche
Bank sterk geexpandeerd.
De bank heeft een sleutelpositie
in de Westduitse economie dank zij
talrijke verbindingen met het be
drijfsleven. De deelnemingen in on
dernemingen vertegenwoordigen
een waarde van naar schatting der
tien miljard mark. Het gaat daarbij
onder meer om de verzekerings
maatschappij Allianz, het detail
handelsconcern Karstadt, Philipp
Holzmann en Hapag Lloyd.
Maar verreweg de belangrijkste
alliantie is die met DaimlerBenz,
vooral bekend als fabrikant van
Mercedes-auto's.
Joegoslavië dreigt uiteen te vallen
BELGRADO (Rtr) - De communis
tische frontorganisatie Socialisti
sche Alliantie in de Joegoslavische
deelrepubliek Servië heeft de Ser
viërs gisteren opgeroepen alle ban
den met de noordwestelijke repu
bliek Slovenië te verbreken.
De oproep volgt op een verbod op
openbare bijeenkomsten, dat
Slovenië eerder instelde als onder
deel van een serie noodmaatrege
len. Die werden genomen om te
voorkomen dat een protestbijeen
komst van Servische activisten,
vrijdag in de Sloveense hoofdstad
Ljubljana, zou eindigen in een
bloedbad. Op deze eerste december
wordt de stichting van Joegoslavië
in 1918 herdacht. De demonstratie
heeft de organiserende volksfront
beweging gisteren afgelast.
Onder de noodmaatregelen wor
den ook geen voertuigen doorgela
ten die mensen naar bijeenkomsten
Herfst zacht, zonnig en droog
DE BILT (ANP) - De herfstmaan
den van dit jaar (september, okto
ber en november) zijn uitzonder
lijk zacht, zonnig en droog ge
weest.
Volgens het KNMI in De
Bilt was de gemiddelde tempera
tuur in de afgelopen drie maan
den 11,3 graden tegen 10,4 graden
normaal. De herfst 1989 behoort
daarmee tot de vier zachtste van
deze eeuw. In 1982 was de herfst
wat de temperatuur betreft een
fractie aangenamer (11,6 graden).
De herfst 1989 telde verder ge
middeld 360 uren zon. Normaal is
een gemiddelde van 292 uren.
Droog was het in deze periode
ook. Gemiddeld viel over het hele
land 145 millimeter neerslag. Het
langjarig gemiddelde over deze
tijd van het jaar is 214 millimeter.
De neerslag liep plaatselijk sterk
uiteen. De Veluwe bleef relatief
droog. Het noordwesten was het
natst.
"De maatregelen vor
men een aanval op menselijke vrij
heden en mensenrechten, die zijn
weerga niet kent. Zulke maatrege
len hebben zich sinds de Duitse be
zetting niet voorgedaan", aldus de
via de radio uitgezonden verklaring
van de Alliantie.
In de verklaring werd niet gerept
over de steun van Servië aan soort
gelijke maatregelen die eerder dit
jaar tegen etnische Albanezen in
Kosovo zijn genomen.
Slovenië, een van de best ontwik
kelde van de acht republieken en
provincies in Joegoslavië, beschul
digt Servië er al geruime tijd van
een overheersende rol in het land te
willen spelen. "Als Servië zo door
gaat, kan Slovenië zich wel eens af
scheiden van Joegoslavië", zei lei
der Joze Smole van de Sloveense
Socialistische Alliantie.
UTRECHT (ANP) - De Utrechtse
geochemicus prof. O. Schuiling
heeft een manier ontdekt om de
aardbodem plaatselijk te doen rij
zen. De gisteren gepresenteerde
vinding zou een oplossing kunnen
zijn voor problemen als bodemda
ling en het stijgen van de zeespiegel
door het broeikaseffect.
De methode houdt in dat via bo
ringen zwavelzuur wordt geïnjec
teerd in de kalksteenlagen die zich
vrijwel overal in Nederland op mak
kelijk toegankelijke dieptes bevin
den; in het westen van het land op
dieptes van 500 tot 1200 meter.
Kalksteen (calciumcarbonaat) en
zwavelzuur gaan een chemische
verbinding aan waarbij gips (water
houdend calsiumsulfaat) ontstaat.
Het volume van het gevormde
gips is tweemaal zo groot als de oor
spronkelijke kalksteen. De boven
liggende zand-, klei- en veenlagen
worden daardoor omhoog gedrukt.
Het effect wordt nog versterkt door
dat bij de chemische reactie aan
zienlijke hoeveelheden koolzuur
gas vrijkomen, die het opkrikkend
effect vergroten.
Het geïnjecteerde zwavelzuur
kan volgens de Utrechtse hoogle
raar niet in het drink- of oppervlak
tewater terecht komen. De injecties
vinden namelijk plaats diep bene
den de grens waar zich het zoete
grondwater bevindt. Het dieperge-
legen zoute water mengt niet met
het zoete water. Bovendien wordt
bij de chemische reactie al het zwa
velzuur opgebruikt.
Een bijkomend voordeel van
Schuilings vinding is dat ze de mo
gelijkheid biedt op een rendabele
manier van industrieel afvalzuur af
te komen. Zwavelzuur is het meest
gebruikte industriële zuur in ons
land. Momenteel wordt het in zee
gedumpt of verwerkt, waarbij zwa
re metalen achterblijven. Voor een
deel wordt zwavelzuur ook nu al ge
neutraliseerd met kalksteen, waar
bij onbruikbare gipsbergen ont
staan.
Volgens Schuiling kan met een
kalksteeninjectie van een kubieke
meter verdund zwavelzuur een uit
zetting van eveneens een kubieke
meter worden bereikt. Nederland
heeft ongeveer een miljoen ton af
valzuur per jaar. Wanneer dit op
sterkte wordt gebracht door toevoe
ging van technisch zwavelzuur, kan
een strook land van tien kilometer
lang en 100 meter breed gemiddeld
één meter worden opgehoogd. Dat
procédé zou ongeveer een jaar tijd
in beslagnemen.
Schuilings vinding kan - behalve
voor kustverdediging - ook voor an
dere doeleinden worden gebruikt.
Koraaleilanden of produktie-plat-
forms voor olie- en gaswinning, die
in zee dreigen weg te zakken, kun
nen volgens de Utrechtse geoche
micus door zwavelzuurinjecties op
relatief goedkope wijze worden ge
red.
ADVERTENTIE
onder
dak
Villeroy&Boch
BADKAMER SANITAIR
keukens kasten
keukens badkamers
ALKMAAR-OOST
Edisonweg 1,Tel. 072 -18 1300
PURMEREND*
Achterdijk 43 (t.o. het hoofdpostkantoor),
Tel. 02990 - 2 30 33 géén sanitair
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK
Industrieweg 14, De Grote Polder, Tel. 071 - 89 92 06
RUIME PARKEERGELEGENHEID
DEN HAAG - Na een jaar van inten
sief campagne voeren zijn de Indi
sche oppositiepartijen er dan in ge
slaagd de regering van Rajiv Gand
hi ten val te brengen en een (voorlo
pig) einde te maken aan de Gandhi-
dynastie. Ironisch genoeg precies in
het jaar waarin de honderdste ver
jaardag van de geboorte van Rajivs
grootvader Jawaharlal Nehru werd
herdacht die op 14 november 1889
werd geboren.
door
Aad Leymes/ANP
Nehru was de eerste premier van
India toen het land in 1947 onafhan
kelijk werd. Hij werd opgevolgd
door Indira Gandhi, Rajivs moeder.
De Congrespartij van Gandhi ver
loor vorige week tijdens de verkie
zingen de meerderheid in het "Lok
Sabha" (parlement) en de premier
bood gisteren zijn ontslag aan. Maar
ook geen enkele andere partij wist
een meerderheid te behalen, zodat
gezocht moet worden naar coalitie
partners. Het ziet er naar uit dat In
dia een onzekere toekomst tege
moet gaat.
Voor het eerst sinds de onafhan
kelijkheid is het onduidelijk wie het
ruim 800 miljoen inwoners tellende
land gaat regeren. De vorming van
een nieuw kabinet lijkt zelfs naar
Indische begrippen een langdurige
kwestie te worden. Er zal nog heel
wat water door de heilige Gangesri-
vier moeten stromen voordat er een
nieuwe regering is.
Hoewel de Congrespartij de
meeste zetels (190) heeft gewonnen,
beschikt ze niet over een meerder
heid in het 543 zetels tellende parle
ment. Het Nationale Front (139 ze
tels) heeft de beste papieren om een
regering te vormen. Gezien de ge
ringe ideologische verschillen tus
sen het Front en de Congrespartij
ligt een coalitieregering van deze
twee voor de hand. Maar het Front
heeft evenals de andere oppositie
partijen al verklaard niet met de
Congrespartij in zee te willen gaan.
Het Nationale Forum zoekt daar
om naarstig naar coalitiepartners
ter linker en rechter zijde. Het Front
is hierbij aangewezen op de steun
van de communisten (42 zetels) en
de rechtse hinduïstische Bharatiya
Janata Partij (BJP). De communis
ten hebben al hun steun toegezegd,
maar de BJP (83 zetels) stelt eisen
waaraan het Nationale Front niet te
gemoet kan komen zonder een deel
van zijn achterban voor het hoofd te
stoten.
Zo stelt het BJP zich compromis
loos op tegenover de islamitische
minderheid. Het Front onder lei
ding van Vishwanath Pratap Singh
geniet juist de steun van veel mos
lims die teleurgesteld waren in de
Congrespartij. De moslims verlie
ten massaal de Congrespartij, om
dat die hen niet kon beschermen te
gen het toenemend hindu-fanatis-
me. Zonder de steun van het BJP
kan het Front geen regering vor-
Singh
Daarbij komt nog een ander pro
bleem. De leden van het Front zijn
het er onderling nog niet over eens
wie uit hun midden de nieuwe lei
der moet worden. De stemming
hierover is uitgesteld tot vrijdag. De
voormalige minister van defensie
en financiën Singh maakt de mees
te kans. Volgens een recente opinie
peiling wil 83 procent van de onder
vraagden Singh (58) als premier.
"Het belangrijkste is dat de nieu
we leider in staat moet zijn de men
sen achter zich te krijgen. En alleen
Singh kan dat", aldus een partij
functionaris van de Janata Dal, de
grootste partij binnen het Nationale
Front. Probleem is echter dat Singh
nog steeds volhoudt geen belang
stelling te hebben voor het premier
schap.
De interne problemen binnen het
Gandhi ontvangt een bloem na te zijn herkozen als leider van de Congres
partij, die de meerderheid is kwijtgeraakt. Coalitievorming is noodzake
lijk maar stuit op problemen. (foto ap)
Front en de geschillen tussen de op
positiepartijen lijken vooralsnog
niet snel opgelost.
Als het Front er
in mocht slagen om een regering te
vormen, bijvoorbeeld onder leiding
van Singh, blijven de onderlinge te
genstellingen een bron van span
ning.
Een vergelijking met 1977 ligt
voor de hand toen de Janata Partij
aan de macht kwam. Door onderlin
ge ruzies bezweek deze regering
snel, zodat in 1979 de Congrespartij
versterkt terugkwam. Hieraan
dacht Rajiv Gandhi ongetwijfeld
toen hij met een opgeruimd gezicht
president Ramaswamy Venkatara-
man zijn ontslag aankondigde.
"Wanneer de Congrespartij aan de
macht is, is ze steFk. Maar wanneer
ze in de oppositie zit is ze dubbel zo
sterk", verklaarde Gandhi strijdlus
tig-
Geweld
Een periode in de oppositiebanken
biedt de Congrespartij de gelegen
heid voor introspectie en tijd om te
onderzoeken wat er allemaal fout is
gegaan. Gandhi wees er zelf al op
dat zijn partij moet bekijken waar
om ze niet in staat bleek het com-
munalisme en religieus geweld te
gen te gaan. De verkiezingen van
vorige week waren de gewelddadig
ste in de Indische geschiedenis met
bloedige botsingen tussen hindu's
en moslims.
Bovendien krijgt de Congrespar
tij, die 40 jaar lang aan de macht
was, als oppositiepartij de gelegen
heid zich een face-lift aan te meten.
Toen de voormalige verkeersvlieger
in 1984 opeens aantrad als partijlei
der zei hij de verstarde structuren
binnen de ruim honderd jaar oude
partij te willen hervormen en te de
mocratiseren. Hier was het echter
niet van gekomen en al spoedig was
Gandhi zelf ingekapseld in de par
tijpolitiek.
Wanneer Gandhi de draad van
toen weer oppakt en inderdaad de
bezem haalt door de verstarde par
tij, lijkt een interne partijstrijd niet
te vermijden. Of hij hieruit als over-
winnnaar naar voren komt, is de
vraag. Gandhi, die gisteren wel
werd herkozen als leider van zijn
partij, geniet weliswaar de steun
van de jongere Congresleden, maar
niet van de oudere garde die zich
uitgerangeerd voelt.
Tot dusver is niet gebleken dat
Rajiv over evenveel charisma en po
litieke kwaliteiten beschikt als zijn
moeder toen deze in 1969 in een ver
gelijkbare situatie zat. Indira wierp
zich op als Bharat Mata of "de Moe
der van India" en wist zo de publie
ke opinie achter zich te krijgen.
