.OEKEM
Het heimelijk plezier van bekende Nederlanders
Andy Warhol: een klassieke schizofreen
Cecile Dreesmann kraakt Vendex
Een Hollandse meid in New York
"Vliegeren is kinderachtig en dat is
nou precies ook een van de wezen
lijke charmes ervan. Je bent aan het
spelen".
"Als kind moest ik in de vasten
periode, veertig dagen voor Pasen,
alle snoep in m'n vastentrommeltje
bewaren. Alleen op zondag mocht
je je voorraadje aanbreken. Ik zal
nooit de zondagmiddagen vergeten
dat ik naar de radio zat te luisteren,
tegelijk een spannend boek aan het
lezen was en ook nog met m'n rech
terhand in het trommeltje zat".
De Heimelijke Genoegens die on
der meer Renate Dorrestein en Jan
Lenferink etaleren in een door de
Bijenkorf uitgegeven boek, lijken
representatief: men wil terug naar
de kindertijd of of z'n minst toege
ven aan kinderlijke neigingen. Om
die genoegens nu heimelijk te noe
men, ach. Al geven de geïnterview
den wel vaak blijk van enige gene of
schaamte over hun wat eigenaardi
ge voorliefde of uit de hand gelopen
hobby.
Dorrestein: "De mensen zien een
grote vrouw achter een vliegertje
aanhollen en denken dan misschien
dat ik uit Santpoort ontsnapt ben of
zo". Ethel Portnoy, die graag lekker
lang uitslaapt: "Het wordt al gauw
verwennen genoemd en dat heeft
een slechte klank".
Hoe hoogwaardiger qua maat
schappelijke positie de geïnter
viewde en hoe kinderlijker haar of
zijn genoegen, des te vertederender
is het. Ed Nijpels die iedere dag met
zijn modeltreinen speelt bijvoor
beeld. Onze ex-milieuminister heeft
toch al iets schattigs. Maar met zijn
treintjes staat hij in de politieke are
na niet alleen, zo blijkt: "Verschil
lende Commissarissen van de Ko
ningin vertrouwden mij toe dat ze
ook met treintjes speelden". De in
het miniatuur (ont)sporende politici
hebben zelfs een club, De Stoom-
pluim.
Slapen is heerlijk. Wie dat nog niet
wist zal ervan overtuigd raken na
het lezen van Ethel Portnoy's bij
drage. Zij is een gelukkige vrouw,
sinds ze niet meer voor een baan of
voor haar kinderen vroeg het bed
uit hoeft. Een wekker, dat gruwelij
ke ding, gebruikt ze dan ook niet.
"Ik slaap tot het moment dat ik
wakker word, elke dag, zeer natuur
lijk. Langzaam gaan m'n ogen 's
morgens open en denk ik 'Ah, een
nieuwe dag!' Heerlijk is dat".
Eigenlijk hebben alle genoegens
uit het boek wel iets navoelbaars.
En heel bijzonder zijn de meeste
voorkeuren niet. Büch die verslaafd
is aan de soapserie "Sons and
daughters", Simon Vinkenoog die
graag luistervinkje speelt, Frank
Govers die bij de minste ontroering
in machteloos gesnik uitbarst, Syl
via Kristel die aan alles snuffelt en
Marijke Höweler die niet is weg te
slaan bij grote, kitscherige taarten.
Ik begrijp ze.
Het meeste begrip heb ik nog wel
voor Emma Brunt, die last blijkt te
hebben van het Schoner Wohnen-
syndroom. Brunt brengt de diverse
aspecten van deze verslaving goed
onder woorden. De jaloezie, de on
beteugelde hebberigheid die de on
bereikbaar fraaie interieurs in
woonbladen als Schoner Wohnen
oproepen, het jezelf bij aanschaf
wijsmaken dat het bekijken van die
bladen "nuttig" zou zijn, en vooral
ook de suggestie van een heel ander
leven die de binnenkant van een an
der z'n huis kan geven. Beter geor
dend, gezelliger, moeitelozer, repre
sentatiever dan je eigen rommelige
bestaan. Of zoals Brunt het uit
drukt: "Je ziet het aan zo'n huis:
hier komen leuke mensen en die
passen in dit huis en dit interieur".
En dan de afgrondelijke melancho
lie die het interieur uit Fanny en
Alexander teweeg brengt. Want ook
films zijn een rijke bron van drome
rij voor lijders aan het Schoner
Wohnen-syndroom.
De liefhebberijen van Hans War
ren (duiven), Hans Dorrestijn (vo
gels), Adriaan Morrièn (vrouwen),
of Bart Peeters (lijstjes) zijn mij ei
genlijk wat te gewoontjes, hoewel
hun bijdragen lezenswaardig zijn.
Adelheid Roosen geeft eerder blijk
van een algemene mentaliteit ze
wil meer spontaniteit en hevigheid
onder de mensen dan van enige
heimelijke bezetenheid. Heel fraai
daarentegen is de bijdrage van Phi
lip Freriks over dineren in restaura
tiewagens van de Franse spoorwe
gen. Een stukje persoonlijke ge
schiedschrijving.
Boeken zoals deze zijn voorbe
stemd om uitgeleend en beduimeld
te worden. Hun aantrekkelijkheid
is waarschijnlijk gelegen in de kom-
binatie van onschuld en levenslust.
Escape, dus leuk.
INGE VAN DEN BLINK
(Heimelijke genoegens. 25 zonder
linge voorliefdes toevertrouwd aan
Francois de Waal, met een voorwoord
van Gerrit Komrlj. Uitgave De Bijen
korf, 12.50).
ƒ19,90
LEIDEN EEN BEELD VAN
DE SLEUTELSTAD
MET NED. DUITS EN
ENGELSE TEKST
ƒ29,90
GEZICHT OPLEIDEN
EEN DIK BOEK OVER DE
LEIDSE SINGELS
ƒ49,50
leiden, leiderdorp, oegslgeea. katwijk, voorschoten
Nieuwe uitgaven
De Pleinen, Jan ter Haar. Een kor
te zakenroman waarin drie mensen
centraal staan die een strijd voeren
die alleen verliezers kent. Uitg. Con
tact, 24,90.
BarbadosThomas Hoover. Een
roman vol stoutmoedige avonturen,
politieke intriges en hartstochtelij
ke romantiek. Uitg. Het Spectrum
ƒ49,90.
De Grote Reis, Jorge Semprun.
Aangrijpend verhaal over helle
tocht naar Buchenwald. Uitg. Meu-
lenhoff, 25,00.
De Windmolen, Camilo José Cela.
Novelle van een typisch Spaans
dorp en de mensen die er wonen.
Uitg. Meulenhoff, ƒ25,00.
Het scharlaken lied, Mariama Ba.
De liefde tussen een Senegalese
man en een Franse vrouw. Uitg. In
de Knipscheer, 34,50.
Elise en het echte leven, Claire
Etcherelli. Tegen een achtergrond
van racisme en uitbuiting wordt de
liefde tussen Elise en Arezki aan
grijpend beschreven. Uitg. An Dek
ker 15,00.
In plaats van moord, Marie-Sop-
hie Nathusius. De obsessie van een
oudere vrouw die een gedeelte van
haar huis verhuurt aan een ge
trouwde man en een jonge oncon
ventionele vrouw. Uitg. An Dekker,
15,00.
De Postwissel, Sembène Ous-
mane. De oude Ibrahima Dieng
raakt verdwaald in een onbegrijpe
lijk bureaucratisch labyrinth. Uitg.
In de Knipscheer, 24,50.
Mrs. Caldwell spreekt met haar
zoon, Camilo José Cela. De bladzij
den die een wat excentrieke Engel
se dame schreef ter nagedachtenis
van haar verafgode zoon. Uitg. Meu
lenhoff, ƒ29,50.
Kunt U Breukelen?, Justus van
Oei. De woorden waar nog geen din
gen bij hoorden en de dingen waar
nog geen woorden voor waren.
Uitg. Nijgh Van Ditmar, 17,50.
Het hemelse landschap, C.D. An-
driesse. Een poétisch relaas, vol fan
tastische natuurbeschrijvingen, de
sage van een bekering. Uitg. Con
tact, 24,90.
Vergeet niet wat de zevenslaper
zei, J.M.H. Berckmans. Verhalen
van afschuw en ontzetting maar ook
van passie en tederheid. Uitg. De-
dalus, 27,50.
Jeugdboeken
In verzet van Theo Hoogstraten
speelt in de toekomst, wanneer in
Europa een dictatuur heerst. Jon
gens wordt verliefd op meisje dat in
een verzetsgroep zit Uitgeverij Sja-
loom, 19,90
De weglopers. Op een regenachti
ge dag vol ellende besluiten Nathan
en Julia, die eigenlijk een hekel aan
elkaar hebben, maar weg te lopen in
dit bekroonde boek van Ruth Tho
mas. Uitgeverij Sjaloom, 22,50
Blitzkat van Robert Westall han
delt over de belevenissen van een
kat die in de tweede wereldoorlog
zijn spreekwoordelijke negen le
vens hard nodig heeft. Uitgeverij
Sjaloom, 23,50.
Opgejaagd van Andrew Schluter
gaat over de jongen Stan, die weg
loopt uit zijn pleeggezin en dan op
de vlucht gaat naar Ierland. Uitge
verij Ploegsma, 26,90.
De naam in de zwarte steen. De
jongen Park is in dit boek van Ka-
therine Paterson op zoek naar de
naam van zijn overleden vader. Uit
geverij Ploegsma, 29,50.
Niet mijn schuld. Nina vraagt zich
af of ze schuldig is aan het dodelijke
ongeluk van een vriendinnetje. Ge
schreven door Aasse Foss
Abrahamsen, Uitgeverij
Ploegsman, 22,95.
Hennie de heks. Kleurig kijk/lees
boek van Korky Paul en Valerie
Thomas. Uitgeverij Sjaloom,
19,90.
Marc is ziek, Eiko Kadono en Ma-
ko Taruishi. Uitg. Gottmer, 18,50.
Tim is op tijd, Kathryn Cae en
Terry Mckenna. Klok-kijk-(voor)-
leesboek. Uitg. Gottmer, 18,50.
Mijn grote zus, Siv Widerberg en
Cecilia Torudd. Prentenboek over
jaloers zijn. Uitg. Gottmer, 18,50.
De bal. Bekende Nederlanders en
voetballers over voetbal. Uitgeverij
Parnassus, 24,90.
WOENSDAG 29 NOVEMBER 1989
grafie over Warhol. Voor mij was
dat een prachtig compromis: op die
manier kon ik onze relatie in mijn
hoofd voortzetten".
Bockris begon in '83 aan de bio
grafie te werken en vanaf dat mo
ment heeft hij Warhol niet meer ge
sproken. "Dat was de enige manier
om een objectief boek te schrijven.
Anders zou Andy mij te zeer hebben
beinvloed, want hij was een dwin
gende persoonlijkheid. In het open
baar negeerde hij mij volledig, maar
hij informeerde wel regelmatig bij
vrienden hoe ik vorderde en speel
de mij via die kanalen ook allerlei
informatie toe".
'Warhol' is zeker de moeite waard.
Bockris heeft in zijn boek prachtige
anecdotes verzameld en laat zien
hoe Warhol zich ontwikkelde van
een schuchtere reclametekenaar
die zijn moeder vanuit het grote
New York dagelijks een ansicht
kaart stuurde ('Met my gaat het
goed en ik schrijf morgen opnieuw')
tot een kunstenaar die de wereld op
zijn kop zette.
In de vijf jaar dat hij aan de bio
grafie werkte, leerde Bockris War
hol "steeds beter kennen. Ik sprak
met tientallen vrienden en familie
leden, waardoor ik hem van allerlei
kanten kon bekijken. Op het eerste
gezicht leek Andy misschien geluk
kig, maar in werkelijkheid zat hij
vol twijfel en angst en voelde hij
zich voortdurend afgewezen door
zijn minnaars. Hij was het voor
beeld van de klassieke schizofreen:
aan de ene kant aardig en lief, maar
aan de andere kant een compleet
monster, egoïstisch en uitermate
onvriendelijk. Maar in een relatie
gaf hij zich helemaal en dat ver
wachtte hij ook van jou. In mijn
ogen was hij vooral een moedig
mens, omdat hij dwars tegen alle
vooroordelen en kritiek in altijd zijn
eigen weg is gegaan".
"Andy was niet in staat er een
normaal privé-leven op na te hou
den, hoe graag hij dat ook wilde. Hij
had voortdurend de waardering van
zijn omgeving nodig, moest steeds
horen hoe geweldig hij was. In zijn
eentje was hij vaak diep ongeluk
kig. Ook het vele geld dat hij met
zijn kunst verdiende, kon daar niets
aan veranderen. In die zin was hy
een tragische figuur. Maar als kun
stenaar was hij voor mij een van de
grootste figuren van de twintigste
eeuw. Het was loodzwaar om in
mijn hoofd vijf jaar lang dag in dag
uit met Andy op te trekken. Maar
het was de enige manier om hem
nog een tijclje voor mijzelf te hou
den. Pas nu ben ik toe aan een vol
gend boek. Dat wordt weer een bio
grafie. Over wie kan ik nog niet zeg
gen: diegene weet het zelf nog niet
eens, maar het is wel weer een be
roemdheid".
Toen Andy Warhol in 1982 hoorde
dat de Amerikaanse popzangeres
Debbie Harry haar groep Blondie
had ontbonden, vroeg hij Victor
Bockris verbaasd waarom ze was
opgehouden 'Blondie te zijn'. Boc
kris, die een boek over Blondie had
geschreven, antwoordde: "Omdat
Debbie te intelligent is om altijd de
rol van een personage in een strip
verhaal te blijven spelen. "De ge
prikkelde reactie van Warhol was
veelzeggend: "Wat denk je dat ik de
afgelopen vijfentwintig jaar heb ge
daan?" En bij een andere gelegen
heid zei hij: "Soms is het geweldig
om thuis te komen en mijn Andy-
pak uit te trekken."
Andy Warhol was reeds tijdens
zijn leven een mythe. In zijn Factory
in New York produceerde hij - met
de hulp van een groot aantal assis
tenten - aan de lopende band kunst
(schilderijen, zeefdrukken, films,
boeken), die vrijwel altijd grote op
schudding veroorzaakte. Waren zijn
overbekende afbeeldingen van
Campbell-soepblikken echter top-
kunst van een profeet "wiens vi
sioenen het ware, vluchtige karak
ter van onze tijd tot in details bloot
legden", of juist het werk van een
uitgekookte charlatan? Bockris
houdt het op het eerste, maar
schrijft tegelijkertijd in de proloog
van zijn biografie: "Zijn beroemd
ste kunstwerk was hij zelf'. Alles
wat Warhol deed, werd tot kunst
verheven. Hij was de hoofdrolspe
ler in een doorlopende publieke
film.
Was de in 1987 op 58-jarige leeftijd overleden Andy Warhol een
charlatan of juist een van de belangrijkste kunstenaars van de
twintigste eeuw? Vier jaar lang - van '77 tot '81 - werkte de Ameri
kaanse journalist Victor Bockris intensief met Warhol samen. Ver
volgens schreef hij diens biografie, waarvan de Nederlandse verta
ling ('Warhol', uitgeverij De Kern) zojuist is verschenen. "Andy was
een drug waar je aan verslaafd raakte".
Victor Bockris (40) - nerveus pra
tend, parmantige, zwartfluwelen
handschoentjes aan - leerde Warhol
in het begin van de jaren zeventig
kennen, toen hij hem voor een of an
der onbeduidend tijdschrift inter
viewde. "Ik kan mij herinneren dat
ik bang voor hem was. Alsof je met
een zombie zat te praten: zijn ge
zicht was doodsbleek en zijn mage
re lijf trilde als een riet. Pas in '77
raakten we bevriend en vroeg Andy
of ik lid van zyn staf wilde worden.
Vier jaar lang trok ik heel intensief
met hem op. In die tijd hebben we
onder meer een fotoboek ('Exposu
res') gemaakt en deden we diverse
film- en televisieprojecten. Verder
schreef ik voor zijn tijdschrift 'In
terview', en legde ik contacten met
beroemde personen van wie hij een
zeefdruk wilde maken. Zo heb ik
Andy in contact gebracht met de
bokser Mohammed Ali, over wie ik
zelf al eerder een boek had geschre-
Verslaafd
"Met Andy kon je alleen maar heel
intensief optrekken, een tussenweg
was er niet. Als hij zich niet meer
met je amuseerde, kon je vertrek
ken. Na vier jaar merkte ik dat onze
relatie verslapte. Tegelijkertijd zag
ik er tegen op om weg te gaan: Andy
was een drug waar je aan verslaafd
raakte. Ik had net een boek over de
Velvet Underground afgerond en
zat na te denken over een volgend
boek. Toen bood Bantam Books mij
een lucratief contract voor een bio-
"Je moet het misschien gewoon
zien als een hernieuwingscrisis.
Maar ik geloof wel dat ze er door
heen komen. Het wordt gewoon een
heel andere zakelijke stijl. Een soort
beleggingsmaatschappij als moe
deronderneming, met een dozijn di
visies zoals dat tegenwoordig ge
noemd moet worden. En een van
die divisies is het warenhuis". Dat
zegt een familielid tegen Antoinette
Mandersen in het zojuist versche
nen boek 'Het erfgoed - roman rond
een warenhuisdynastie' van Cecile
Dreesmann.
Die Antoinette Mandersen is nie
mand anders dan Cecile Drees
mann zélf, zuster van Vendex-com-
missaris Anton Dreesmann en het
warenhuis is V&D. Misschien
wordt het toch nog wel wat met 'Het
erfgoed', rpet die warenhuisketen
die door vader en grootvader op po
ten werd gezet, hoopt Cecile aan het
eind van de roman. Maar eerst krijgt
broer Anton er ongenadig van
langs.
Het is niet voor het eerst dat Ceci
le Dreesmann haar ideeën over het
wel en wee van het familieconcern
op papier zet. Precies tien jaar gele
den verraste ze vriend en vijand met
de roman 'De Mandersens - roman
van een warenhuisdynastie'. Ook
hierin werden al diverse kritische
noten gekraakt over de leiding van
het bedrijf, die de Nederlandse wa
renhuisketen toentertijd ombouw
de tot een internationaal concern
voor allerhande dienstverlening.
'Het erfgoed' gaat verder waar 'De
Mandersens' ophield.
Vanuit het knusse, huiselijke en
liefderijke gezinsleven van de Wal-
dens in de VS en deels vanuit een al
even geslaagde en liefderijke Man-
dersen-familie in Engeland - even
eens in warenhuizen - wordt met
zorg gekeken naar de ontwikkelin
gen bij het Nederlandse erfgoed,
Mandco International en de waren
huisdivisie Mandersen Co. De
beide Angelsaksische takken voe
len zich erg goed thuis bij elkaar en
de jonge generatie zal daar later in
het verhaal nog extra romantische
steentjes aan bijdragen. "Heel an
ders dan bij Fred en Elly Manders
en" (Anton Dreesmann en echtge
note - red.) in Nederland, verzucht
Carla Mandersen in Londen als het
verhaal nog maar nauwelijks be
gonnen is: "Bij Fred thuis is alles nu
eenmaal wat grootser, met net wat
meer kunst en zilver, meer perso
neel, meer statusgedoe... Zo'n
vriendelijke maar toch wat superi
eure houding, weet je wel. Ik kan
daar, eerlijk gezegd, slecht tegen
Opvattingen
De verschillende filosofieën binnen
de Dreesmann-familie komen ook
al snel aan bod. Waar Mandco (Ven
dex) een hele reeks nevenbedrijven
opkoopt, wordt in de Amerikaanse
tak gewerkt aan nieuwe concepten
voor warenhuizen, naast de be
staande. Maar het gaat veel verder:
"Dienstverlening, van uitzendbu
reaus tot hostess-training, van gla
zenwasserijen tot een soort beperk
te medische zorg, van snelvervoer
tot afvalverwerking, dat alles
schijnt het toverwoord van het
ogenblik te zijn. Zelfbedieningsza
ken, vooral in de levensmiddelen
sector, postorderbedrijven, dat ligt
allemaal vrij voor de hand. Maar
bungalowparken, handel in motor
en zeiljachten, onderhoud van boor-
platforms, dat zijn toch wel waren-
huisvreemde activiteiten".
Intussen wordt in Amerika bij de
Waldens gewerkt aan een heel
nieuw concept-warenhuis, waar Ce
cile Dreesmann een veel hogere pet
van op heeft. Met alles gelijksvloers
en "niets te roltrappen of te liften".
Hoog, ruim en met veel licht van bo
ven, meer voor een 'uitje', waar
mensen een hele dag genoeglijk in
door kunnen brengen.
Wie ooit het werkvertrek van An
ton Dreesmann op het Vendex-
hoofdkantoor heeft betreden, kan
zich de verbazing voorstellen die
zich ook van Antoinette meester
maakt bij een bezoek aan haar broer
Fred Mandersen. "De panelen met
organisatieschema's van de ver
Cecile Dreesmann: liefdes, relaties en verwikkelingen bij Vendex. (foto
schillende bedrijven bedekten zo
wat alle muren van onder tot boven
en het viel haar op dat de sectie Wa
renhuizen daar een relatief beschei
den plaats bij innam".
Meneer Anton
Nog vele malen zal Fred Mandersen
een plaats krijgen binnen - of eigen
lijk meer buiten - de familie. Zijn
hekel aan de jaarlijkse vergadering
van aandeelhouders bij voorbeeld,
allemaal familie en aangetrouwde
familie. "Al die non-valeurs die zich
op die ene dag in het jaar weer be
langrijk voelden, wat wisten ze he
lemaal af van zijn bedrijf', denkt de
romanfiguur hardop. Ook de van
moederszijde geërfde aanleg tot ho
ge bloeddruk, het gebrek aan li
chaamsbeweging, de 'crisispillen',
het lijdt geen twijfel wie bij Cécile
Dreesmann model heeft gestaan
voor de alleenheerser bij het Mand-
co-concern. Zélfs de betiteling van
Mandersen binnen het concern als
'meneer Fred' is rechtstreeks afge
leid van 'meneer Anton', ter onder
scheiding van 'meneer Ton' (Drees
mann) in de directie van de waren
huisdivisie.
Nadat eerst een van zijn mede-di
recteuren en vervolgens ook zijn
zelf uitgezochte kroonprins (prof.
dr. Arie van der Zwan misschien
hun ontslag indienen, duurt het niet
lang of Fred Mandersen stort in. Het
nieuws over de ernstige ziekte slaat
bij de familie in Londen en New
York in als een bom. Hoe nu verder
met 'Het erfgoed'. Dat de kroon
prins vertrokken was, had weinig
emotie by de familie in het buiten
land teweeggebracht.
In de tijd dat de ruzie over de toe
komst van de Mandersen Co-wa
renhuizen in de top van het Mand-
co-concern op straat lag en het per
soneel niet wist of er al dan niet
massa-ontslagen zouden gaan val
len, bezocht Antoinette (min of
meer op doorreis in Nederland) het
vroegere parade-paardje van de wa
renhuizen, de vestiging in Den
Haag. Het personeel klaagt, vooral
de ouderen onder hen die Antoinet
te van vroeger kennen. "Ja maar,
mevrouw Antoinette, er wordt hier
zoveel gepraat over ontslagen en er
wordt zoveel in de hogere regionen
van plaats gewisseld dat niemand
meer weet waar we aan toe zijn. Het
vroegere vertrouwde gevoel van 'bij
Mandersen te horen' is er gewoon
niet meer bij".
Mandco
Toch eindigt het boek - voor wat het
familieconcern betreft - niet in mi
neur. "Mandco Int. is globaal gezien
een middelgroot bedrijf met veel,
misschien wel te veel facetten. Daar
zal nog veel geschaafd en gestroom
lijnd moeten worden", zegt een Hol
lands familielid in het slot van de ro
man. Na de aandeelhoudersverga
dering van afgelopen zomer - waar
in ook de nieuwe topman voor het
concern zijn opwachting maakt -
meldt hetzelfde familielid aan An
toinette "geen enkele aanwijzing te
zien dat er aan opheffen van de wa
renhuizen gedacht wordt. Stroom
lijnen, vereenvoudigen, dat wel,
maar tegelijkertijd ook investeren.
Zo rond de honderd miljoen gul
den".
Antoinette is dan al weer terug in
de warme familiekring van de Wal
dens, waar de weduwnaar Walden
senior steeds meer aandacht voor
haar heeft en zij - de zestig gepas
seerd - inmiddels zelfs twee aanbid
ders heeft.
Of de vele liefdes, relaties en fami
lieverwikkelingen even waarheids
getrouw zijn als de beschrijvingen
van Vendex en Vroom Drees
mann is voor een niet-ingewijde in
de familie niet te beoordelen. Wel
begint de naald- en draadkunstena
res Cécile Dreesmann nu ook als in
cidentele schrijfster van familiero
mans een zekere eigen stijl te ont
wikkelen. Inclusief gevoelige sna
ren en roerende momenten.
MARIEN VAN DEN BOS
('Het erfgoed - Roman rond een wa
renhuisdynastie' van Cecile Drees
mann wordt uitgegeven door De Boe
kerij in Amsterdam en is overal te koop
- ook bij V&D - voor f24,90)
In de onverwacht warme nacht van
11 op 12 oktober werden in New
York elf mensen vermoord. Dat is
ongeveer twee keer zoveel als nor
maal in een nacht. Zelfs de gedegen
New York Times kon echter niet
achterhalen of het om een nieuw re
cord ging. De krant beperkte zich
tot wat details en de mededeling dat
de nieuwe moorden het totaal aan
tal moorden voor 1989 (tot dan toe)
op 1059 bracht.
De reeks moorden van de elfde
kwam net te laat voor het boekje Li-
li Marleen in New York van journa
liste/columniste Ineke van den Ber
gen. Dat is spijtig, want met haar
opmerkelijke aandacht voor alles
wat bizar en gewelddadig is, had de
nieuwe reeks moorden de ultieme
toevoeging aan het boekje kunnen
zijn.
Lili Marleen in New York is een
brei van ellende uit de grote stad,
die door Van den Bergen zonder
adempauze wordt opgediend. New
York is geen leuke stad. Aids, kin
dermishandeling, moorden, het
komt er buitensporig veel voor. Zo
veel, dat televisieploegen zich vaak
niet beperken tot de simpele mel
ding, maar op zoek gaan naar de
goorste details. Alleen zo denken ze
de aandacht van het grote publiek
vast te kunnen houden.
Van den Bergen kijkt veel televi
sie. Bovendien heeft ze een map
'moorden' in haar Newyorkse hotel
kamer liggen die zichzelf razend
snel vult met knipsels uit sensatie
kranten. En als er even geen sensa
tionele moord voorhanden is, blijkt
een vriendin het slachtoffer van een
weerzinwekkende verkrachting.
Alles bij elkaar is Lili Marleen in
New York dus niet bepaald een
luchtig boekje.
Eigenlijk bevreemdt het dat Van
den Bergen zelf zo prettig in haar
dierenvelletje door de stad kan
lopen. Een bezoek aan de probleem
wijk South Bronx, waar taxichauf
feurs liever niet rijden, verloopt
zelfs geheel zonder problemen.
Even lijkt het erop dat Van den Ber
gen tijd neemt voor de broodnodige
relativering. Maar dan keert de el
lende weer terug en is Van den Ber
gen opnieuw onmiskenbaar een
Hollandse meid uit Hilversum die
een keertje in de grote stad rond
loopt.
JEROEN DIRKS
