Cristiani wil
geen bestand
met verzet
Onderzoek naar Honecker
'Onduidelijkheid Gorbatsjov verwart VS'
Thatcher wil partij
nog twee keer leiden
Eerste ontmoeting van
Bouterse en Brunswijk
Sovjetunie: punt achter Koude Oorlog
LEIDSCH DAGBLAD
VRIJDAG 24 NOVEMBER 1989
Voorstel guerrilla's verworpen
SAN SALVADOR (Rtr) - President Alfredo Cristiani van El
Salvador heeft de oproep van de linkse verzetsbeweging
FMLN voor een staakt-het-vuren onder toezicht van de Ver
enigde Naties afgewezen. "Het is niet realistisch en zou de
guerrilla's in staat stellen zich te hergroeperen en herbewa
penen", aldus Christiani gisteren op een persconferentie.
De regering wil in plaats van over een bestand praten over
"een beëindiging van de vijandelijkheden". Maar daarvoor
moet het verzet volgens Cristiani eerst de wapens neerleg
gen.
Het schieten met mortieren vlakbij
de militaire club
komst voor de pers
maakte veel van Cristiani's
den onverstaanbaar. Het schieten
lijkt een duidelijke weerlegging van
de verklaring van de regering in San
I ideeën" strafbaar: alleen al op
de bijeen- de verdenking van de verspreiding
belegd, van zulke, denkbeelden staan lange
gevangenisstraffen.
De meeste burgerrechten in El
Salvador zijn opgeschort tijdens de
staat van beleg, die een dag
Salvador dat het op 11 november begin van het FMLN-offensief, op
gelanceerde offensief van het linkse 12 november, is ingegaan. Onder de
verzet onderdrukt is. Gisteren voer- staat van beleg bepalen militaire
den gevechtvliegtuigen en helikop- censors wat de Salvadoraanse me
ters van de regering aanvallen uit op dia mogen publiceren of uitzenden,
stellingen van het FMLN op de hel- E1 Salvadors populairste nieuws-
lingen van de vulkaan bij San Sal- programma staakte gisteren zijn
vador. uitzending uit protest tegen de
Gisteren werd ook duidelijk dat jongste maatregelen,
honderden Salvadoranen naar ver
schillende ambassades - vooral van
Spanje, Venezuela, Canada, Mexico
en Frankrijk- in San Salvador zijn
gevlucht. De meesten zijn leiders
van maatschappelijke organisaties.
Zij vrezen het slachtoffer te worden
van vergeldingsacties van het leger
en van rechtse doodseskaders.
De radiozender van de het verzet,
Radio Venceremos, meldde giste
ren nieuwe aanvallen op legerstel-
lingen bij bij San Miguel, Conde,
Santa Maria en El Jacatel in het oos
ten van het land. Daarbij is volgens
de zender grote schade aangericht
en een groot aantal slachtoffers ge
vallen.
Vlak voor de afwijzing
Libanon wil
snel opvolger
voor Mouawad
TEL AVIV (GPD) - In Libanon
wordt met man en macht gezocht
naar parlementsleden die durven
deel te nemen aan de stemming
over een opvolger van de woensdag
vermoorde president Rene Mou
awad. Vanmorgen vroeg hadden
zich 39 afgevaardigden verzameld
in de plaats Shtaura, maar voor een
bestand door de president had het geldige presidentsverkiezing zijn
Salvadoraanse parlement het kader
voor een pakket van nieuwe strenge
wetten tegen terrorisme goedge
keurd. De maatregelen geven de re
gering bijna onbeperkte macht bij
het onderdrukken van afwijkende
politieke opvattingen. De nieuwe
wetten stellen niet alleen "subver-
LONDEN (AP) - Premier Thatcher
is "graag bereid" door te gaan als
leider van de Conservatieve Partij.
In een vraaggsprek met het dagblad
The Times laat ze weten de partij
nog bij twee verkiezingen te willen
leiden.
Eerder had Thatcher in de Sun
day Correspondent gesuggereerd
dat ze haar partij bij de komende
verkiezingen niet meer zou leiden.
De premier zegt in The Times dat ze
tegen de Sunday Correspondent al
leen heeft gezegd dat het "niet waar
schijnlijk" is dat ze voor de vijfde
keer de partij zal leiden bij de parle
mentsverkiezingen. De premier
heeft naar eigen zeggen na die uitla
ting zoveel protesten te horen ge
kregen, dat ze nu graag bereid is om
door te gaan als de partij dat wil.
Haar eerdere opmerkingen in de
Sunday Correspondent werden ge
zien als uitermate schadelijk voor
haar positie, die toch al ondergra
ven lijkt door de onvrede over de
hoge inflatie, de hoge rente, en de
recente wisselingen in haar rege
ring.
De onvrede over de economische
ontwikkeling, en de ergernis over
Thatchers onbuigzame optreden
hebben de voormalige minister van
defensie Michael Heseltine er toe
gebracht om in een interview met
de Amerikaanse televisie zijn kan
didatuur voor de opvolging van
Thatcher te stellen. Eerder deze
week liet sir Anthony Meyer, een
weinig prominent parlementslid,
weten dat hij zich ook kandidaat
zou stellen voor de opvolging.
Meyer gaf toe dat hij geen schijn
van kans maakt, maar hy zei te ho
pen hoopte zo dat hij zo een kansrij
ker kandidaat kon verleiden de stap
te wagen.
Al deze onrust in de partij bracht
een groep vooraanstaande partijle
den, onder wie sir Geoffrey Howe
en partijvoorzitter Kenneth Baker
en de "elder statesman" lord White-
law, ertoe een speciale vergadering
te beleggen, waarop alle pogingen
om Thatcher te wippen krachtig
werden veroordeeld. Zowel Howe
als Baker gelden overigens ook als
serieuze kanshebbers bij een opvol-
gingsstrijd.
Buitenland ko
Zuid-Afrika
:ort
minstens 48 van de 72 leden nodig.
Niettemin verklaarde parle
mentsvoorzitter Hoessein Hoessei- Een delver maakt graven buiten het terrein i
ni dat hij wil proberen vandaag nog Plaats meer door het grote aantal slachtoffers v
een zitting te houden op het vlieg
veld Kleat in het door Syrië beheer
ste noorden van het land. Hoesseini
en premier Salim al-Hoss hebben
grote haast gezet achter de presi
dentsverkiezing in een poging om
een situatie van totale anarchie en
een formele splitsing van het land te DEN HAAG/OOST-BERLIJN
voorkomen. President Mouawad (GPD/Rtr/AP) De Oostduitse par-
wordt morgen begraven in zijn ge- tijleiding is een officieel onderzoek
boorteplaats Zgarta, in het noorden begonnen naar de handel en wandel
van Libanon. van ex-partijleider Erich Honecker.
Een tot nu toe onbekende groep Diens naaste economisch adviseur
die zich het 'Christelijk Oppositie- Günter Mittag, die een maand gele
front' noemt, maakte gisteren be- den uit het Politburo werd gezet, is
kend dat iedereen die deelneemt gisteren geroyeerd als partijlid. De
aan de verkiezing zal worden ver- Oostduitse staatstelevisie, die dit
moord. Generaal Aoun heeft gezegd gisteren meldde, zei niet welke
dat hij niet in staat is parlementsle- maatregelen de ernstig zieke 77-jari-
dat Honecker hem by diverse tele- zienlijk deel van de bevolking, e
foongesprekken
gezegd
het bijzonder de arbeidersklasse"
grote mate verantwoordelijk te zijn vertegenwoordigt.
Een vertegenwoordiging van. hel
Russische Afro-Aziatisch Solidari-
teitscomité gaat komende maand
naar Zuid-Afrika. Het is voor het
eerst dat een officiële delegatie van
de Sovjetunie een bezoek brengt
aan het land. Het is niet duidelijk of
het bezoek moet worden gezien als den te beschermen tegen wat hij "ge Honecker boven het hoofd han-
een voorzjchtige toënaderingspo- noemde 'ondermijnende elemen- gen.
ten'. Hij heeft christelijke parle- Honecker zal op medisch advies
mentariërs die meewerken aan de
verkiezing van een opvolger van
Muawad met de dood bedreigd.
Aoun blijft ook de voornaamste ver
dachte van de moordaanslag.
r de huidige situatie"
vraaggesprek met de par-
Hij gaf wel toe dat veel van de 2,3
ij oen SED-leden hebben afge-
tijkrant Neues Deutschland heeft haakt omdat ze "in hun waarden ge-
Krenz vandaag verklaard dat de kwetst, en in hun idealen bedro-
-n degen" zijn. In partijkringen wordt
5? W?*?* YÖ*Se?' f niet uitgesloten dat het op het par-
tijcongres vólgende maand tot
splitsing komt.
PARAMARIBO (ANP/GPD) - De
Surinaamse legerbevelhebber Desi
Bouterse en de leider van het Jung
lecommando Ronnie Brunswijk
hebben elkaar gisteren ontmoet op
een jacht op de Commewijne-rivier
in Oost-Suriname. Na afloop van
het gesprek werd alleen bekendge
maakt dat beiden hopen op een
snelle vrede.
De ontmoeting tussen Bouterse
en Brunswijk vond volgens inge
wijden plaats onder de paraplu van
de Franse autoriteiten. De bevel
hebber ging op een legeijacht naar
de ontmoetingsplaats, terwijl de lei
der van het Junglecommando er
met zijn motorboot naar toe ging.
De bespreking vond plaats op het
vaartuig van Bouterse. Beiden
maakten een zeer ontspannen in
druk op de tv-beelden van de ont
moeting, die door de legervoorlich-
ting aan de televisie waren aangebo
den.
Brunswijk zei op de televisie dat
"iedereen in het land bang is" en
"dat we niet kunnen doorvechten,
omdat dan Suriname kapot gaat".
Bouterse: "Aan beide kanten zijn
doden en gehandicapten gevallen.
Het maakt niet uit wie de vrede
brengt, belangrijker is dat er echte
vrede komt, zonder dat een van de
partijen verbitterd achterblijft".
Inhoudelijk werden geen mede
delingen gedaan. Bouterse had al
aangekondigd de gesprekken met
Brunswijk te willen voeren in een
sfeer van geheime diplomatie, om te
voorkomen dat "iedereen zich met
alles gaat bemoeien". Wel houdt hij
dagelijks president Shankar op de
hoogte. Ook Brunswijk heeft geen
ruchtbaarheid gegeven aan de ont
moeting. Het gesprek verraste zelfs
Stanley Rensch van het mensen-
rechtenbureau Moi Wana '86, dat
nauwe banden onderhoudt met het
J unglecommando.
Zaak doodseskaders
brengt De Klerk
in verlegenheid
JOHANNESBURG (IPS) - De ont-
hullingen over het werk van
doodseskaders in Zuid-Afrika kan
tot een breuk leiden in de regering
van president De Klerk. Het rechtse
dagblad The Citizen, dat over goede
contacten met politie en leger be
schikt, heeft dat gisteren bericht.
De regering zou de de politie zwaar
bekritiseren omdat zij door het
werk van de doodseskaders in grote
verlegenheid is gebracht.
Het steeds groter wordende
schandaal is volgens The Citizen in
Pretoria besproken in het kabinet
en in de machtige veiligheidsraad,
waarin ook de politie en het leger
zijn vertegenwoordigd. Om de scha
de aan De Klerk's hervormingsge
zinde imago te beperken, kan de af
faire volgens de krant leiden tot het
ontslag minister van politie Adriaan
Vlok. President De Klerk geeft geen
commentaar totdat een officieel
rapport is opgesteld.
ging. De Sovjets zijn uitgenodigd
door het Instituut voor een Demo
cratisch Alternatief voor Zuid-Afri
ka.
Zakkenrollers
In de Nigeriaanse stad Port Har-
court heeft een uitzinnige menigte
gisteren drie vermeende zakkenrol
lers gelyncht. Vanaf eind juli tot
september dit jaar zijn in Port Har-
court al meer dan 20 verdachten ge
lyncht door mensen die hen met ste
nen en brandende vodden bekogel
den. Zakkenrollen is in-de stad in
korte tijd uitgegroeid tot een vol
waardige broodwinning voor hon
derden werklozen.
Drugsmoord
Het lijk van de Amerikaanse journa
list Todd Smith is dinsdag in Peru
op 415 kilometer ten noordwesten
van de hoofdstad Lima gevonden.
Smith werd sinds vrijdag vermist.
Hij was onderweg voor een serie ar
tikelen over drugshandel. Smith is
voor zijn dood gemarteld. Het is on
duidelijk of drugshandelaren of
guerrilla's van Sendero Luminoso
voor de moord verantwoordelijk
zijn.
Hongersnood
Volgend jaar worden vier miljoen
Etiopiërs door hongersnood be
dreigd als er niet een half miljoen
ton voedselhulp komt, zo heeft de
directeur van het VN-Wereldvoed-
selprogramma David Morton ver
klaard. Het gaat niet alleen om men
sen in Eritrea en Tigraymaar ook in
Wollo-Noord, het oosten van Harrar
en het zuiden van Gamo Gofa.
Drijfnet
Afgevaardigden van 20 landen in
het zuiden van de Stille Oceaan heb
ben vandaag een conventie gete
kend die het vissen met grote drijf
netten verbiedt. Uit deze netten,
ook wel "muren des doods" ge
noemd, kan geen vis ontsnappen.
Dat brengt grote schade toe aan de
visstand. De grootste boosdoeners
zijn nu nog vissersschepen uit Ja
pan en Taiwan.
Veerbootramp
Een rechtbank in Brugge heeft be
paald dat in België geen rechtszaak
zal worden gewijd aan de veer
bootramp van 1987 bij de haven van
Zeebrugge, omdat schip en alle 193
slachtoffers Brits waren. In Groot-
Brittannie is een proces aangespan
nen tegen de eigenaars van de ge
kapseisde Herald of Free Enterpri
se en zeven werknemers van de re
derij. De rechtszaak zal mogelijk be
gin volgend jaar plaatsvinden.
leidende rol. "Als het slechts
kwestie is van verwijdering vai
tikel een, dan is daar volgens
geen discussie over nodig. We wil- Kohl
len het schrappen", aldus Krenz.
i elk geval geen verklaringen afleg
gen over de tegen hem ingebrachte
beschuldiging van overtreding van
de partij regels. Partijleider Krenz
zei gisteren voor de Westduitse tv
Tegelijkertijd maakte Krenz dui- Modrow heeft gisteren besloten dat
dehjk dat de SED wel als politieke vanaf vandaag voedsel, kleding en
party actief blyft. Volgens hem zal bepaalde industriële produkten al-
zijn partij zich "met alle kracht
energie" met het dagelijks leven be-
omdat de SED "een aan-
MOSKOU (UPI/Rtr) - De Sovjetu- chail Gorbatsjov definitief moet uitspraken
nie is verheugd over de verklaring worden afgerekend met het con-
van de Amerikaanse president Ge- cept van de containment. "De ont-
orge Bush dat er een punt moet wikkelingen in de wereld, en vooral
worden gezet achter de Koude Oor- in Europa, gaan een nieuwe fase in
log en de politiek van "contain- nu de onzichtbare muren van onbe-
ment". Dit beleid, gericht op het in- grip en foute inschatting, zoals de
dammen van de Sovjet-expansie, president het noemde, worden afge-
vormde de kern van de Amerikaan- broken en vervangen door gemeen-
se buitenlandse politiek tijdens de schappelijke menselijke waarden",
Koude Oorlog. aldus Gerasimov. ren.
Bush
Sovjetwoordvoerder Gerasimov Bij het naderen van de eerste top- elkaar 2
zei gisteren dat op de komende top ontmoeting tussen Gorbatsjov en
tussen Bush en Sovjetleider Mi- Bush grossieren beide partijen irt
leen nog mogen worden verkocht
aan Oostduitsers of in het land
werkzame buitenlanders. Die zul
len in de winkels hun persoonsbe
wijzen moeten tonen. Ook aan de
grenzen, in treinen en langs de door
gaande autowegen wordt de contro
le verscherpt. Daarmee wil men
voorkomen dat (voornamelijk Pool-
opgeroepen se) 'toeristen' met wagenladingen
wordt tot de definitieve beëindiging goedkope, zwaar gesubsidieerde
van de Koude Oorlog. Gisteren Oostduitse goederen naar huis
sloot het legerblad Krasnaja Zvezda gaan.
zich aan bij het koor met het
mentaar dat de twee supermogend-
heden begonnen zijn de struikel
blokken uit de Koude Oorlog en de lijn. Eerder
periode van.confrontatie aan het be- gende maand
3 december op twee
logsschepen voor de kust
Bondskanselier Kohl zal waar
schijnlijk pas na de jaarwisseling
bezoek brengen aan Oost-Ber-
or medio vol-
w i. Volgens re
de jaren tachtig te verwijde- geringswoordvoerder Klein wordt
gpwacht tot na afloop van het spe-
Gorbatsjov ontmoeten ciale SED-congres. De Franse presi
dent Mitterrand brengt van 20 tot 22
Mal- december een bezoek aan Oost-Ber-
lijn.
'Held van de natie' Ceausescu
weer herkozen als partijleider
BUKAREST (AP) - De aartsconser
vatieve Roemeense partijleider Ni-
colae Ceausescu zit nog rotsvast in
het zadel. Ceausescu werd vanmor
gen op het 14e partijcongres herko
zen herkozen tot algemeen secreta
ris van de Communistische Partij.
Ceausescu's herverkiezing mag
nauwelijks een verrassing heten.
Ook gisteren werd hij op het con
gres bewierookt als "de held van de
natie".
De zitting van gisteren was voor
namelijk gewijd aan loftuitingen
aan het adres van de 71-jarige Ceau
sescu, rond wie een persoonlijk
heidscultus is gegroeid die zijn
weerga niet kent in het huidige
Oost-Europa.
Nadat Ceasescu de zaal had verla
ten haastten de afgevaardigden zich
om de grote leider op alle mogelijke
manieren op te hemelen. Politburo-
lid Emil Bobu - de derde man in de
leiding - leidde prees de "briljante"
rede die Ceausescu op de openings
dag van het congres, afstak als "een
grote bijdrage aan het proces van
wetenschappelijk socialisme (de
Roemeense versie van het
nismè)".
Volgens dissidente Roemenen in
Parijs is de dissidente schrijver Dan
Petrescu kort geleden vrijgelaten.
Petrescu werd op 30 oktober gear
resteerd nadat hij in hongerstaking
was gegaan uit protest tegen zijn
ontslag als bibliothecaris. De Roe
meense dissidente Doina Cornea
zou besloten hebben een eind te ma
ken aan de hongerstaking waaraan
ze op 7 november begon om de vrij
lating van Petrescu af te dwingen,
zo zei Mihnéa Berindei die lid is van
de liga voor de mensenrechten in
Roemenië.
Berindei, die niet weet wanneer
Petrescu precies is vrijgelaten,
meent dat de maatregel bewijst dat
de Roemeense leiders gevoelig zijn
voor druk van buitenaf ten gunste
van de mensenrechten in Roeme
nië. Petrescu en Cornea hadden met
andere oppositionelen een brief on
dertekend waarin zij zich uitspra
ken tegen de herverkiezing van Ni-
colae Ceausescu als leider van de
communistische party.
DEN HAAG - "De NAVO", zo zei
president Bush kort geleden, "ver
schilt fundamenteel van de cyni
sche machtspolitieke allianties van
het verleden. Het is veel meer dan
een verbond tegen een gezamenlij
ke vijand. Het is een band van cul
tuur, verwantschap en identieke
waarden en
door
Sjaak Smakman
Die woorden kwamen op een
merkwaardig moment in de nu 40-
jarige geschiedenis van het atlanti-
sche bondgenootschap. Enerzijds is
de steun in de VS voor de NAVO na
jaren van wederzijdse irritatie weer
op een ongekend hoog niveau - 75
procent van de Amerikanen acht de
NAVO onmisbaar - maar aan de an
dere kant doemt de vraag op wat de
functie van de NAVO nog is. Wat
moet je met een militair bondge
nootschap zonder vijand om je te
gen teweer te stellen?
"Juist nu de steun voor de NAVO
groter is dan lange tijd het geval is
geweest, staan de kranten vol over
een nieuwe veiligheidsordening in
Europa", zo schetste gisteren Her
man Schaper, hoofd Politieke Za
ken en Wapenbeheersing van het
ministerie van buitenlandse zaken,
de situatie tijdens een symposium
over de Amerikaanse veiligheidsbe
langen in de wereld op het instituut
voor internationale betrekkingen
Clingendael.
Eén ding is duidelijk, zei hij: de
VS hebben geen andere keuze dan
steun geven aan de ontwikkelingen
in Oost-Europa. De ideologische na
druk op zelfbeschikking en men
senrechten die de Amerikaanse bui
tenlandse politiek altijd hebben ge
kenmerkt laat geen andere keuze
toe, aldus Schaper. Maar daarbij
moeten de VS wel uiterst behoed
zaam manoeuvreren. In Washing
ton heerst bezorgdheid over de drei
gende instabiliteit in het Oostblok -
met in het achterhoofd de spreek
woordelijke kat die in het nauw rare
sprongen maakt - en de VS willen
de veiligheidsbelangen van de Sov
jetunie niet ondermijnen om de be
trekkelijke stabiliteit op wereld
schaal niet in gevaar te brengen.
De aarzelende reacties uit Was
hington zijn in de hand gewerkt
door de onduidelijkheid van Gor
batsjov over waar zijn grenzen lig
gen. Enerzijds heeft de Sovjetleider
met zijn 'Sinatra-doctrine' het recht
op zelfbeschikking vastgelegd,
maar aan de andere kant lijken uit
treding uit het Warschau-pact en
een Duitse hereniging niet aan
vaardbaar. Bovendien blijft nog al
tijd onduidelijk hoe Gorbatsjov zijn
'Gemeenschappelijke huis Europa'
concreet denkt in te vullen. Het is
nu vooral een negatieve definiëring,
zei Schaper: "Hij heeft het over
geen kernwapens en geen bondge
nootschappen, maar hij heeft nog
nooit gezegd wat dat huis wél moet
zijn en hoe de veiligheid in dat nieu
we Europa moet worden verze
kerd".
Fort Europa
Schaper zei te verwachten dat Euro
pa een centrale rol in de Amerikaan
se buitenlandse politiek zal blijven
spelen. "Er is geen sprake van een
as Wasington-Tokyo, maar veel
meer van een driehoek VS-Japan-
EG". De band met Europa is, zo be
nadrukte hij in navolging van Bush,
namelijk heel sterk. Hij is veel meer
moreel/ideologisch dan politiek/mi
litair. "De fascinatie met Europa is
nog toegenomen door de onver
wachte economische veerkracht
van de EG. Er heerst bewondering
over het herwonnen Europese elan.
Dat geldt ook, al wordt het effect
daarvan vaak onderschat, op het ni
veau van de individuele Ameri
kaan. Er gaan drie keer meer Ameri
kanen naar Europa dan naar Azië,
en van de studenten in het buiten
land studeert tweederde in Europa
tegen nog geen 5 procent in het Ver
re Oosten".
"Maar dat de VS de Europese sa
menwerking zo sterk bezien vanuit
het perspectief van een brede wes
telijke samenwerking, betekent ook
dat de economische integratie via
Europa 1992 een negatief overloop
effect kan hebben op de politieke en
militaire samenwerking. De Ameri
kaanse vrees dat '1992' leidt tot een
hernieuwd isolationisme in 'Fort
Europa' verdient daarom bijzonde
re aandacht", aldus Schaper.
Hoe groot die vrees is, bleek vorig
jaar toen de historicus Paul Kenne
dy met een omvangrijke studie
kwam waarin hij het einde van de
leidende rol van de VS in de wereld
politiek voorspelde: het boek werd
een enorme bestseller. Terwijl, al
dus Schaper, de Amerikanen daar
voor niet bang hoeven te zijn. Hij ci
teerde tenminste met grote instem
ming de Amerikaanse historicus
Huntington, die in een reactie op
Kennedy zei dat de ideologische
aantrekkingskracht, de militaire en
economische macht, de politieke
stabiliteit, het potentieel aan grond
stoffen en het opleidingsniveau er
voor garant staan dat er "voor de
voorzienbare toekomst geen alter
natief voor de VS als leidend
machtscentrum is".
DflM JA, IK WIL EEN ABONNEMENT OP DE KRANT VOOR M'N EIGEN STOK
DUI 1 VAN NEDERLAND
Ik neem het Leidsch Dagblad 7 weken op proef voor maar 26,50
Noteer mij voor een kwartaalabonnement 72,40
Voor het abonnement ingaat ontvang ik de krant twee weken gratis!
(Aankruisen wat van toepassing is)
Naam:
Adres: t
Postcode: Plaats: I
Telefoon: J-
Opsturen in envelop (zonder postzegel) naar
Leidsch Dagblad, Antwoordnummer 10050, 2300 VB Lelden
