'Hervorming
moet volgend
jaar lukken'
Politietop Zuidafrika was op
hoogte van moordcommando's
Sovjet-minister in Brussel:
staking van Basken
Rellen bij
Forse winst extreem
rechts in Denemarken
Overleg Zuidafrikanen duister
DONDERDAG 23 NOVEMBER 1989
BINNENLAND BUITENLAND
PAGINA 23
BRUSSEL (ANP) - De regering van de Sovjetunie heeft nog
vijftien maanden om verbetering te brengen in de economi
sche situatie en het vertrouwen van de bevolking in de poli
tieke leiding te herstellen. Dat heeft de vice-premier voor
economische hervormingen van de Sovjetunie, M. Abalkin, Duizenden Basken demonstreren in Bilbao tijdens de begrafenis van de i
gisteren gezegd in Brussel.
■de parlementariër Muguruza.
Volgens Abalkin zal de Opperste
Sovjet de regering de laan uitsturen
als er binnen dat tijdsbestek geen
resultaat wordt geboekt. "U weet
hoe dat bij ons gaat. Je wordt dan
om gezondheidsredenen overge
plaatst". Volgens Abalkin is niet te
voorspellen wie vervolgens het roer
zullen overnemen, de radicalen of
de conservatieven. Over de positie
van partijleider Gorbatsjov liet hij
zich evenmin uit. De Sovjet-minis
ter zei het niet eens te zijn met de
uitspraak van president Mitterrand
dat de economische situatie in de
Sovjetunie het dieptepunt heeft be
reikt.
"De situatie is zeer slecht, maar
het kan nog slechter". Volgens offi-
'Politiek reageert
niet te traag
op Oost-Europa'
DEN HAAG (ANP) - Staatssecreta
ris Dankert (buitenlandse zaken) is
het niet eens met een meerderheid
van de Tweede Kamer dat 'de poli
tiek' te traag reageert op de gebeur
tenissen in Oost-Europa. In de Ka
mercommissie voor Europese Za
ken zei hij gisteren dat het niet
rechtvaardig is politici en betogers
in Oost-Europa te vergelijken,
waarbij de politici, mede als gevolg
van indringende televisiebeelden,
overkomen als technocraten.
De kamerleden van de grote par
tijen constateerden dat de Europese
Gemeenschap kennelijk nog niet
helder voor ogen staat hoe moet
worden gereageerd op ontwikkelin
gen in Polen en Hongarije. Nog
steeds is niet duidelijk hoe de 700
miljoen gulden die de EG als zoda
nig wil uittrekken voor hulp aan Po
len en Hongarije, op de EG-begro-
ting zullen worden ondergebracht.
(De 700 miljoen staat los van de
ruim 230 miljoen die de twaalf EG-
landen voor hulp aan deze twee lan
den beschikbaar willen stellen). Tij
dens de informele Parijse top is niet
over bedragen gesproken.
Volgens Dankert is het verlenen
van voedselhulp betrekkelijk een
voudig omdat voor de coördinatie
van dergelijke hulp mechanismen
bestaan. Voor het verlenen van an
dere hulp, bijvoorbeeld bij de oplei
ding van managers, zal de Gemeen
schap nauw moeten samenwerken
met individuele EG-landen.
De staatssecretaris gaf toe, dat
Nederland heeft geaarzeld bij het
toekennen van handelsvoordelen
aan Polen en Hongarije. Kamerle
den suggereerden, dat de aarzeling
was ingegeven door de angst dat
Nederlandse boeren en tuinders
concurrentie van bepaalde Oost-
europese produkten vrezen.
Hirsch Ballin:
Euthanasie moet
strafbaar blijven
DEN HAAG (ANP) - "Mij komt het
voor dat het in de huidige verhou
dingen beter is om de bestaande
strafbaarheid van euthanasie te
handhaven. De aandacht zou zich
beter kunnen richten op een ver
sterking van de procedures binnen
de medische organisatie, om zo een
uit de hand gelopen toepassings
praktijk tegen te gaan".
Dat zegt minister Hirsch Ballin
(justitie) in een interview in het de
cembernummer van het maandblad
Manna. Het onderhoud vond half
augustus plaats, dus voor hij tot mi
nister werd benoemd. De CDA'er
zegt dat hij meer heil ziet in de ont
wikkeling van een afdoende pijnbe
strijding en een klimaat in de ge
zondheidszorg waarin niemand
zich tot last van een ander hoeft te
voelen. "Euthanasie brengt onont
koombaar met zich mee dat artsen
zich een oordeel vormen over de zin
van het leven. En dat gaat ver boven
hun bevoegdheden uit". -
De minister zegt in het interview
de huidige abortuswetgeving ter
discussie te willen stellen. De prak
tijk leert dat de wet "een ongebrei
delde abortuspraktijk" tot gevolg
heeft. De christen-democraten stre
ven volgens Hirsch ballin naar een
situatie die meer met hun principes
overeenstemt. "De beschermwaar
digheid van het ongeboren leven"
kwam weliswaar destijds in de wet
geving tot uitdrukking, maar in de
praktijk werd dat minimum echter
al snel overschreden".
STINISSEN - Raadsman Sutorius
werkt aan een „voor alle betrokken
partijen aanvaardbare" oplossing
voor comapatiënte Ineke Stinissen.
Hij wil niet zeggen hoe die oplos
sing eruitziet. Wel is de Coma Vere
niging Nederland erbij betrokken.
ciële cijfers leven al 40 miljoen Sov
jet-burgers onder de armoedegrens.
Abalkin, die een centrale rol speelt
bij de hervorming van de Sovjet
economie, zei te streven naar grote
re produktiviteit door de, ontwikke
ling van het marktprincipe.
Als de economische basis is ge
legd moet de roebel zo snel moge
lijk convertibel worden. De markt
economie is echter geen doel op
zichzelf, maar een middel om een
vrije democratische samenleving te
bereiken, aldus Abalkin, die zich
niet afkerig toonde van wat het
"Zweedse model" wordt genoemd.
Hij verklaarde geen behoefte te
hebben aan Westerse hulp, zoals die
nu in ruil voor democratisering
wordt geboden aan andere landen
in Oost-Europa. "De Sovjetunie is
aan niemand iets verschuldigd, al
leen aan haar eigen bevolking," al
dus Abalkin.
Onderhandelingen met de EG
over economische samenwerking
kunnen alleen op basis van gelijk
waardigheid tot resultaten leiden.
Het door Mitterrand naar voren ge
brachte plan voor een Oosteuropese
ontwikkelingsbank kan volgens
Abalkin alleen op basis van een con
creet voorstel worden beoordeeld.
De Sovjetunie is geïnteresseerd
in het lidmaatschap van de GATT
(Algemene Overeenkomst inzake
Handel en Tarieven), maar moet
eerst weten welke prijs daarvoor
moet worden betaald, aldus de vice-
premier.
MADRID (GPD) Aan de staking
die gisteren in Baskenland en Na-
varra was uitgeroepen door de Bas-
kische politieke partij Herri Batas
una uit protest tegen de moord op
de parlementariër Josu Muguruza,
is gedeeltelijk gehoor gegeven. In
de dichtbevolkte deelprovincie
Guipuzcoa was de staking nage
noeg algemeen, maar in de twee an
dere Baskische deelprovincies, Viz-
caya en Alava, gingen veel arbei
ders niet in op de stakingsoproep.
Ook in aangrenzende provincie Na-
varra werd niet massaal gestaakt.
De staking ging gepaard met tal
rijke incidenten tussen radicale jon
geren en de politie. Gedurende de
nacht van dinsdag op woensdag wa
ren vooral in de grote steden weg
versperringen opgericht, die ervoor
moesten zorgen dat werkwilligen
niet op hun plaats van bestemming
konden komen. Bussen, treinen en
bankgebouwen werden met stehen
en molotov-cocktails bekogeld en
in brand gestoken personenwagens
werden als obstakels gebruikt.
In Baskenland werden zeven jon
geren gearresteerd en een aantal ke
ren maakten zwaarbewapende
agenten gebruik van de wapenstok
en traangas. Vooral de steden San
Sebastian en Bilbao in Baskenland
en Pamploma en Vitoria in Navarra
hadden van de onlusten te lijden.
In Bilbao verzamelden zich in de
loop van de dag enige tienduizen
den aanhangers van HB om de
maandagavond in een Madrileens
restaurant doodgeschoten parle-
DEN HAAG (ANP) - In Parijs pra
ten volgende week zo'n 100 tot 120
zwarte en blanke Zuidafrikanen
met elkaar over de toekomst van
hun land. De bijeenkomst is omge
ven met een waas van geheimzin
nigheid. Zo zijn de namen van de
meeste deelnemers niet bekend,
wordt de plaats van het overleg
angstvallig geheimgehouden en
worden de onderwerpen van ge
sprek alleen in grote lijnen aange
duid.
"Veiligheidsredenen", zegt een
woordvoerder van de mensenrech-
tengroepering France Libertés, die
geleid wordt door mevrouw Daniel
le Mitterrand, de echtgenote van de
Franse president. Want zowel de in
Zuidafrika formeel nog steeds ver
boden anti-apartheidsbeweging Af
rican National Congress (ANC) als
de blanke zakenwereld stuurt een
zware delegatie.
mentarier Josu Muguruza de laatste
eer te bewijzen. De Madrileense po
litie zoekt de daders van de moord
op Muguruzap vooral in kringen
van rechtse jongeren, die blijkbaar
met de moordaanslag de dood van
dictator Franco, precies 14 jaar eer
der, wilden herdenken.
Voor het ANC gaan er 25 mensen
naar Parijs, onder wie de bekende
verzetsstrijdster Albertina Sisulu,
vrouw van de onlangs vrijgelaten
zwarte leider Walter Sisulu, en twee
van hun zonen. Walter Sisulu zal
zelf waarschijnljk niet komen "we
gens verplichtingen in Zuidafrika".
Er wordt druk gespeculeerd dat ook
dominee Allan Boesak en Zola
Skweyiya, hoofd van de juridische
afdeling van het ANC, aan de be
sprekingen zullen deelnemen.
De Zuidafrikaanse regering heeft
van de gelegenheid gebruik ge
maakt om te laten zien dat zij het se
rieus meent met de door president
Frederik de Klerk aangekondigde
hervormingen van de apartheid.
Dinsdag werd bekend dat Pretoria
van 24 november tot 3 december de
beperkingen op de bewegingsvrij
heid van anti-apartheidsactivist
-A-i °jli—lm
DURBAN (IPS) - De politietop in
Zuidafrika was"volledig op de hoog
te van het bestaan van moordcom
mando's die jacht maakten op poli
tieke tegenstanders van het regime.
Dat zegt een ex-majoor van de vei
ligheidspolitie die anoniem wil blij
ven. Hij bevestigt het relaas van de
drie ex-veiligheidsagenten Butana
Nofomela, Dirk Coetzee en David
Tshikalanga, die onlangs hebben
bekend dat ze deel uitmaakten van
commando's die prominente anti-
apartheidsstrijders hebben ver
moord.
Volgens de majoor die enkele ja
ren geleden vanwege gezondheids
redenen de politie verliet, kwamen
de leden van de commando-eenhe
den regelmatig op bezoek bij de po
litie in Durban. "De mensen van
Pretoria zijn er weer", werd dan ge
zegd, aldus de ex-majoor "en ieder
een wist wat dat betekende". Toen
in 1981 de mensenrechtenadvocaat
Griffiths Mxenge was vermoord,
hoorde de majoor veiligheidsagen
ten zeggen: "de klus is geklaard".
Coetzee en Tshikalanga zijn naar
het buitenland gevlucht. Nofomela
is ter dood veroordeeld wegens de
moord op een blanke boer. De rege
ring van Mauritius, waar Coetzee
deze maand enige tijd heeft doorge
bracht, heeft de ex-kapitein van de
veiligheidspolitie tot persona non
grata verklaard en een onderzoek
gelast naar de contacten die de ex-
Mohammed Valli Moosa heeft op
geheven, zodat hij precies naar het
overleg kan dat van 27 november tot
2 december plaatsvindt.
Van de door sancties geteisterde
Zuidafrikaanse zakenwereld wor
den vertegenwoordigers verwacht
die, zoals het ANC het formuleert:
"niet noodzakelijk deel uitmaken
van de anti-apartheidsbeweging in
Zuidafrika, maar die in een positie
zijn om een stap in de goede rich
ting te doen".
In de Zuidafrikaanse pers circule
ren de namen van Gavin Relly, de
directeur van Anglo-American, één
van de grootste bedrijven, en Ni
cholas Oppenheimer. van Anglo-
AmericanyDe Beers mijnbouw-
maatschappij. Ook de hoofdredac
teur van de regeringsgezinde krant
"Business Daily", Ken Owen, wordt
genoemd.
- 9 <3 5 A
oooi*5!l_-
kapitein op het eiland heeft gehad.
De zoon van Mxenge heeft giste
ren om een onderzoek gevraagd
naar de moord op zijn vader en zijn
moeder, die in respectievelijk 1981
en 1985 werden gedood. Intussen
blijft de vraag open of ook de poli
tieke top van het land weet heeft ge
had van het bestaan van de moord
commando^.
Aanklacht spionage
Van der Leeuw
wordt ingetrokken
BAYRUTH (AFP) - Een militaire
rechter in Libanon heeft de aan
klacht wegens spionage tegen de
Nederlandse journalist Charles van
der Leeuw laten vallen. Volgens een
zegsman in Libanon heeft de mili
taire rechtbank de beschuldiging
niet ontvankelijk verklaard. Vol
gens de militaire onderzoeksrechter
moet een civiele rechtbank zich bui
gen over de andere aanklachten te
gen de journalist.
Charles van der Leeuw zit bijna
twee maanden vast in de Libanese
plaats Roumieh, in het deel van het
land dat wordt gecontroleerd door
de troepen van de christelijke gene
raal Michel Aoun. Hij wordt be
schuldigd van spionage en van het
in bezit hebben van verdovende
middelen. Vermoed wordt echter
dat zijn arrestatie het gevolg is van
berichtgeving over de christelijke
militie.
Bij een huiszoeking bij Van der
Leeuw werden vier gram hasj aan
getroffen en een kaart van Libanon
waarop een militaire post was aan
gekruist. De zegsman zei dat tijdens
het vooronderzoek echter bleek dat
Van der Leeuws huisbaas de plaats
op de kaart had gemarkeerd om het
de Nederlander gemakkelijker te
maken zijn weg terug te vinden. Het
huis waar de correspondent van on
der meer Veronica, VARA, Haag-
sche Courant en BRT logeerde lag
vlakbij de militaire post. Hij voegde
daaraan toe dat de beschuldigingen
wegens drugsbezit en overtreding
van een besluit van de directie van
nationale veiligheid blijven staan.
STRAALJAGER. - Justitie en po
litie weigeren elk commentaar op
de geheimzinnige vlucht die een F-
16 straaljager dinsdagmiddag
maakte boven recreatiegebied
Spaarnwoude nabij Haarlem. De F-
16, uitgerust met fijngevoelige in-
fra-rood apparatuur, vloog bijna
een half uur in cirkels boven het ge
bied op een hoogte van 150 meter.
KOPENHAGEN (Rtr/AFP/U-
PI/AP) Bij de gemeenteraadsver
kiezingen in Denemarken heeft de
extreemrechtse Vooruitgangspartij
forse winst geboekt ten koste van
de Conservatieve partij van premier
Poul Schlüter. De Vooruitgangs
partij, die tegen immigratie en be
lastingverhoging is, wist gisteren 7
procent van de stemmen in de
wacht te slepen tegenover 2,3 pro
cent in 1985.
De conservatieven, die aan het
hoofd staan van een minderheidsre
gering, wisten slechts 14,6 procent
van de stemmen binnen te halen.
Een verlies van 6,4 in vergelijking
met de lokale verkiezingen van
1985. De belangrijkste oppositiepar
tij, de sociaal-democraten, wisten
zich met 35 procent van de stem
men te handhaven. De liberalen
wisten hun positie met 1,7 procent
te verbeteren en hebben nu 17,7
procent van de kiezers achter zich.
De conservatieven, de liberalen
en de Vooruitgangspartij vormen
samen Schlüters coalitieregering.
"Wij verwachtten een slecht verkie
zingsresultaat, maar het is geen ca
tastrofe en het zal geen gevolgen
hebben voor de situatie in het parle
ment", zo verklaarde Schlüter in
een eerste reactie. Waarnemers zien
de gemeenteraadsverkiezingen
echter als een graadmeter voor de
stemming onder de hele Deense be
volking, die met een lage opkomst
van 70 procent blijk gaf van afkeu
ring van het huidige economische
beleid van de regering.
De minderheidscoalitie van pre
mier Schlüter, die slechts 65 van de
179 zetels in het parlement bezet, zal
door de verliezen van de conserva
tieven waarschijnlijk veel harder
moeten onderhandelen om de be
groting voor 1990 door het parle
ment te krijgen. Na mislukte onder
handelingen met de socialisten
Voedselhulp van
EG naar Etiopië
BRUSSEL (ANP) - De Europese
Gemeenschap zal met spoed 30.000
ton graan en 500 ton melkpoeder
naar Etiopié zenden. Dat is gisteren
in Brussel meegedeeld. Door de
droogte dreigt een hongersnood in
de noordelijke provincies Eritrea en
Tigray. In het gebied wonen twee
miljoen mensen. In totaal is er bijna
een half miljoen ton graan nodig.
Ook het Verenigd Koninkrijk,
Frankrijk, West-Duitsland en de
Verenigde Staten hebben hulp toe
gezegd.
De hulp aan Etiopië is dinsdag in
Brussel besproken door de EG-mi-
nisters van ontwikkelingssamen
werking. Volgens minister Jan
Pronk reageert de EG nu heel'wat
alerter op de nood in Tigray dan in
1987. Alle EG-landen zullen trach
ten te voorkomen dat de Etiopiërs
de voedselhulp naar andere gebie
den doorsluizen.
Pronk zei dinsdag dat de EG bij
het geven van voedselhulp meer
aandacht moet schenken aan het
vergroten van de lokale voedselpro-
duktie.
heeft Schlüter nu steun voor zijn be
grotingsvoorstellen gezocht bij de
Vooruitgangspartij. Volgens de wet
moet het budget voor het nieuwe
jaar nog voor Kerstmis in het parle
ment worden behandeld. Indien
Schlueter voor die tijd geen steun in
het parlement kan vinden zou hij
vervroegde verkiezingen moeten
uitschrijven. Als dat gebeurt moet
het land in januari voor de derde
keer in 30 maanden naar de stem
bus.
'Zuivering' van
Bouterse maakte
corruptie erger
vervolg van pagina 1
PARAMARIBO (GPD) - De zuive
ring en vernieuwing van het over
heidsapparaat in Suriname na de
machtsovername door legerleider
Bouterse in 1980 verergerde juist de
corruptie en wanorde, die Bouterse
te lijf wilde gaan. "Het gebrek zon
der kennis van de bestaande regels
vergrootte de onordelijke toestand
die men op wilde heffen".
Dat schrijft de Surinaamse Re
kenkamer in het vandaag versche
nen rapport over de periode 1980 tot
1987. Menige overheidsdienst of
staatsbedrijf houdt er. een gebrekki
ge debiteurenadministratie op na
en zit met enorme vorderingen. De
ambassades lopen jaren achter met
hun financiële verantwoording. De
zelf opgelegde personeelsstop werd
omzeild met 2600 ontheffingen en
er werd een groot aantal ambtena
ren aangetroffen "dat geen arbeid
verricht".
Bij de Centrale Bank van Surina
me vertienvoudigden de reis- en
verblijfkosten van de bankmede
werkers in zeven jaar en ook de ad
ministratie van de bank toonde
"elementaire gebreken". Drie jaar
geleden werden de Surinaamse
bankbiljetten tijdens een bliksem
actie verruild voor nieuw geld.
"Door het ontbreken van proces
sen-verbaal van ontvangst en op
slag van nieuwe bankbiljetten kan
niet eens met zekerheid worden
vastgesteld om hoeveel bankbiljet
ten het gaat", schrijft de Rekenka-
Arnhem verstrekt
gratis heroïne
ARNHEM (GPD) De gemeente
Arnhem wil een experiment begin
nen met gratis heroïneverstrekking
aan zeer zwaar verslaafden, zogehe
ten terminale gebruikers. In de Gel
derse hoofdstad zwerven ongeveer
tien tot twintig tot deze groep beho
rende verslaafden rond.
Arnhem is al maanden bezig met
een nieuwe aanpak van de drugs
hulpverlening. Achterliggende ge
dachte van het gratis verstrekken
van heroïne is dat overlast (autokra
ken, woninginbraken e.d.) van
zwaar verslaafden sterk vermin
derd kan worden.
