'gelijl
Economisch herstel
in Afrika moi
Verzekeraars wachten af in
uitkijkpost en mijnenvelden
Wereldbank vraagt meer ontwild^elingshulp
Onvrede alom over
bod Dales en De Vries
trwsss'a'ss
Diepe kloof tassen partijen
bij cao-overleg wegvervoer
DDR zet eerste stap naar
hervormingen economie
WOENSDAG 22 NOVEMBER 1989
ECONOMIE
PAGINA 7
ZÜRICH (Rtr) - Functionarissen
van de regering en van de centrale
bank van Zwitserland hebben ban
ken geprest om rekeningen te ope
nen voor regeringsleiders van twij
felachtig allooi. Ook zijn de banken
aangezet tot het verstrekken van le
ningen aan Derde-Wereldlanden
terwijl de banken dat uit zakelijk
oogpunt onverstandig achtten. Dit klaard dat Zwitserse banken
is gisteren gezegd op de Zwitserse schatting 250 tot 300
radio.
'Zwitsers presten
banken in zee te
gaan met dictator'
Japanse superbond
De beweringen in de radio-uit
zending zijn tegengesproken door
de Zwitserse centrale bank en door
Union Bank. Deze laatste verklaar
de dat aanzienlijke delen van de re
portage alsmede de conclusies niet grootste vakbonden
klopten met de getuigenis van Stu- ben gisteren s,
TOKYO (DPA/AFP) - De twee
Japan heb-
supérbond
der. "Dat geldt vooral voor de ge- gevormd voornamelijk om de oppo-
noemde druk van funtionarissen op sitiepartijen m het land te kunnen
gehei-
In de uitzending werd e<
me getuigenis aangehaald
bert Studer, topman van Union landen. Een van hen was Ferdinand
Bank, de grootste commerciële Marcos, de vroegere president
WASHINGTON (ANP) Op economisch
herstel van Afrika is zicht, maar dat vraagt
grote inspanningen zowel van Afrika zelf
als van de industrielanden. Zo moeten de
industrielanden hun ontwikkelingshulp in
de komende tien jaar opvoeren van 15 mil-
bank van Zwitserland. Studer de Filipijnen
moest getuigen voor een parlemen- Studer
taire commissie die bezig is met een
onderzoek naar het witwassen
Dat schrijft een studiegroep van de sche herstructurering. De bank
Wereldbank na drie jaar studie en pleit
intensief overleg met Afrikaanse ming
wetenschappers, zakenlieden
jard dollar in 1990 tot 22 miljard dollar in
2000. Om de Afrikanen te bevrijden van het
hongerprobleem, om hun werk te verschaf
fen en om de levensstandaard enigszins te agngespóërd om goede betrekkin-
verbeteren is een economische groei van gen te onderhouden met landen die moeten wij daarv
belangrijk waren voor de Zwitserse dus Studer. Studer
exportindustrie.
In de uitzending werd verder
de Zwitserse bariken om geld
politici te accepteren", aldus de ver
klaring van Union Bank.
De centrale bank verklaarde com
merciële banken altijd te hebben
de armste ontwikkelmgs- gemaand tot voorzichtigheid in het
zakendoen met buitenlandse politi- CIO
ci. De woordvoerder van de centrale
bank ontkende dat banken onder
druk zijn gezet. Wel zijn zij aange
moedigd de omvangrijke fondsen
uit het Middenoosten opn
ljard Zwit-
frank (320 tot 380 miljard gul
den) in de kluizen hadden voor par
ticuliere rekeninghouders uit
mige
vier tot vijf procent per jaar nodig.
dat exportkrediet is
[verstrekt aan Latijns-Amerikaanse
landen voor Zwitserse goederen,
zwart geld. De bankier zei dat de De banken hebben die kredieten circulatie te brengen. In de jaren
banken in de jaren zeventig zijn toegekend nadat zij eerst drie tot ventig werd daar veel geld verdiend
keer hadden geweigerd. "Nu met de oliehandel. Dat werd voor
betalen", al- een groot deel op westerse bankre-
i dat banken keningen gezet waardoor banken
steunen in hun strijd tegen de rege
rende Liberaal Democratische Par
tij LDP. De nieuwe bond telt 8 mil
joen leden en is daarmee de grootste
niet-communistische vakbond ter
wereld na de Amerikaanse AFL-
de Britse TUC.
De
r druk v
sche wisselkoersen, vrijere econo-
grotere bescher- mie. positieve reële rente en een
n en de kwetsba- strak begrotings- en monetair be
de samenleving. Het rapport, leid. Al deze elementen maken deel
de tot nu toe gehanteerde
organisatie vertegen
woordigt bijna tweederde van de
12,3 miljoen georganiseerde arbei
ders in Japan. Zij wil de vier niet-
communistische oppositiepartijen
er toe aan zetten een coalitie te vor
men. Deze coalitie moet de sinds
1955 regerende LDP van haar
machtspositie vertiringen bij de
verkiezingen die mogelijk in febru
ari worden gehouden.
autoriteiten. Het is het eerste rap- dat als titel heeft 'Van
port van deze financiële instelling duurzame groei', doet de aanbeve- aanpassingsprogramma's. Dergelij
ke maatregelen blijven onontbeer
lijk voor Afrika's herstel. Zij moe
ten ervoor zorgen dat Afrika beter
kan concurreren op de internatio
nale markt.
waarbij zo veel Afrikanen zijn ge- ling de investeringen in mensen de
raadpleegd. Die vier tot vijf procent komende tien jaar te vergroten,
economische groei is een ambitieus De basisgezondheidszorg moet
streefcijfer, maar haalbaar, aldus worden verbeterd en er is een bete
re watervoorziening nodig. Ook is
belangrijk dat de voedselproduktie
Het 300 pagina's tellende rapport, wordt uitgebreid het streefcijfer
dat ingaat op de ontwikkeling
r procent per jaar en dat de
het Afrikaanse continent ten zuiden kwaliteit van het onderwijs wordt
van de Sahara (met uitzondering verhoogd. Verder moeten er sociale
van Zuidafrika en Namibia) in de af- hulpprogramma's komen die meer
gelopen dertig jaar en ook ongeveer op de gebruikers zijn afgestemd.
25 jaar vooruitblikt, bepleit aanpas
sing van de economie 'met nuance'.
De aanpassingprogramma's van
de Wereldbank zijn tot dusverre te
veel gericht op een zu:
Tegelijk mët een grotere
dacht voor de noden van de Afri
kaanse bevolking blijft de Werel-
bank vasthouden aan de oude re
cepten van onder andere realisti-
cent is voldoende. Vanaf inkomens
rond 37.000 gulden (waar de achter
stand op het bedrijfsleven begint)
moeten de hogere inkomens meer
extra krijgen, waarvoor in totaal 1,4
miljard gulden nodig is, aldus de
CMHF.
voorstellen
Van Dijk.
De door hen geëiste algemene
De grootste bonden in de verple
ging en verzorging AbvaKabo
(FNV) en CFO (CNV) vinden het
bod van minister De Vries t
zegt de Abva-
(vervolg van pagina 1)
DEN HAAG (ANP) - De 'grote'
ambtenarencentrales van FNV en
CNV vinden de door minister Dales
geboden ruimte voor 1990 volstrekt
onvoldoende en beneden de maat.
De ACOP (FNV) verwacht dat er
rechtstreeks op een conflict wordt
aangekoerst. Zij vragen ruim 2 mil
jard gulden (5 procent), twee keer
zoveel als Dales biedt. Het Ambte-
narencentrum zit op dezelfde lijn
als de twee groten. Deze centrale te3gèf BeWe b0nd™
ziet nauwelijks verschil met de hier zelfs 6 procent. De 2,3 procent
„„„rctelien „an Dales voorganger die over X sectoren gXkelijk
moet worden verdeeld is niet eens
biedt en daarmee is dan meteen de i
totale ruimte die de minister dins
dag op tafel legt opgesoupeerd.
Volgens de ACOP (FNV) en Zowel binnen AbvaKabo en CFO
CCOOP (CNV) is een algemene kijken actiecomités naar mogelijk-
loonronde van 2,5 procent nodig om heden om in sectoren als ziekenhui-
niet nog verder op de lonen in het zen en bejaardenzorg het overleg
bedrijfsleven achter te raken. De onder druk te zetten. Zaterdag hou-
FNV-ers wijzen Dales' voorstel om
voor de hogere schalen aparte ver
beteringen door te voeren dan ook
af. Het geld dat daarmee is gemoeid,
is hard nodig om verder achterop
raken te voorkomen.
Beide hebben al laten weten dat
hogere loonstijgingen in het be
drijfsleven ook naar de ambtenaren
dienen door te werken. Naast de 2,5
procent loonsverhoging, willen
ACOP en CCOOP 2,5 procent voor
onder meer werkgelegenheid.
De middelbare en hogere ambte
naren van de CMHF verwachten
een harde dobber te krijgen aan mi
nister Dales. Zij schenkt absoluut
onvoldoende aandacht aan de nog
steeds toenemende salarisachter
standen van hoger personeel ten op
zichte van de marktsector.
Gelet op de achterstanden van
hun achterban vinden ze een alge
mene loonronde van 1,5 procent ei
genlijk te veel. Een half tot één pro-
Melkquota omhoog
De Europese melkproduktie mag
dit jaar met een procent omhoog.
Dat hebben de EG-ministers van
landbouw gisteren in Brussel beslo
ten. Dat betekent dat er dit jaar bij
na een miljoen ton melk meer mag
worden afgeleverd, in Nederland
110.000 ton extra. De garantieprij
zen van boter en magere melkpoe
der gaan omlaag. De superheffing
wordt verhoogd van 100 tot 115 pro
cent van de prijs.
Renault gesloten
De oudste fabriek van het Franse
staatsautomobielconcern Renault
wordt in 1992 gesloten, zo heeft
Renault gisteren bekendgemaakt.
De in de jaren twintig gebouwde fa
briek in Billancourt, gelegen op een
eiland in de Seine bij Parijs, geldt
als bakermat van de Franse auto
mobielindustrie en was in het verle
den herhaaldelijk een bolwerk van
stakers.
Hoeren bij de bond
Een grote meerderheid van de
bondsraad van de Dienstenbond
FNV heeft gisteren in Amersfoort
ingestemd met het voorstel, prosti-
tuées toe te laten als lid zodra het
bordeelverbod uit het Wetboek van
Strafrecht verdwijnt.
Lonen Electrorail
De directie van Electrorail. in
Utrecht, een dochteronderneming
van NS, en de Vervoersbond FNV
hebben overeenstemming bereikt
over de lonen bij het bedrijf. Onder
de 500 werknemers was onrust ont
staan door het plan van de directie,
de lonen in vijfjaar met tien procent
te verlagen. De besparing zal nu
worden bereikt door lagere lonen
voor nieuwe werknemers en kleine
re toekomstige loonstijgingen.
Arm Text Lite
zet aandelen uit
voor overnames
AMSTERDAM (ANP) - Text
Lite, het al jaren tobbende be
drijfje in zaktelexen en licht
kranten, gaat aandelen uitgeven
om geld binnen te krijgen, waar
mee andere bedrijven kunnen
worden opgekocht. Bij de bui
tengewone vergadering gisteren
gingen de kleine aandeelhou
ders schoorvoetend akkoord
met de nieuwe aandelenemissie
in de hoop "dat ons alweer be
schaamde vertrouwen nu einde
lijk eens zal worden gehono
reerd".
Die uitgifte zal niet plaatsvin
den tegen een lagere prijs dan de
de geldende beurskoers, zoals
het bestuur aanvankelijk van
plan was. Sommige aandeelhou
ders beschuldigden bij de roeri
ge vergadering de directie ervan
het verschil in eigen zak te wil
len steken. "Rekent u ons eens
voor tegen welke koers er is ge
handeld, u bent toch accoun
tant", vroeg bijvoorbeeld huis
arts Reytenbagh uit Almelo.
Vorig jaar verloor Text Lite 15
miljoen gulden op een omzet
van 17 miljoen. De aandelen zijn
een aantal jaren geleden op de
effectenbeurs geïntroduceerd
voor meer dan 50 gulden en
brengen nu nog een schamele
5,60 gulden op. Volgens com
missaris en registeraccountant
A. van Wasbeek is de kans des
ondanks groot is dat nog dit jaar
een paar bedrijven worden over
genomen.
RIJSWIJK (ANP) Tussen de bleek gisteren na het eerste gesprek
voorstellen voor een nieuwe cao in Rijswijk over de nieuwe cao.
voor het beroepsgoederenvervoer De FNV-bond wil 2,5 procent
over de weg (70.000 werknemers) loonsverhoging en de CNV-bond
van de werkgeversorganisaties 3,5 procent. Daarnaast zetten de
NOB, PCB en KVO en de vervoers- bonden opnieuw in op het invoeren
bonden van FNV en CNV gaapt een van nieuwe arbeidsystemen gekop-
diepe kloof. De werkgevers bieden peld aan nachttoeslagen. De toesla-
1 procent loonruimte, terwijl de gen, variërend van 1 tot 15 procent.
bonden uitgaan van 5 procent,
ADVERTENTIE
Hervormingen in de DDR leiden tot dit staaltje van kapitalisme: David
Schwartz verkoopt in Manhattan (New Yorkstukken Berlijnse muur, voor
5 tot 20 dollar. Stukken met graffiti zijn nog wat duurder. (foto afp>
BERLIJN (Rtr/DPA/KRF) De re- voortaan niet meer te maken heb-
gering van de DDR heeft gisteren ben met produktiedoelstellingen
de eerste tastbare besluiten geno- voor een periode van tien dagen of
men inzake de beloofde hervor- een maand. Verder krijgen lokale
ming van de economie. De strakke overheden een eigen verantwoorde
centrale planning wordt aanmerke- lijkheid bij de besteding van de be-
lijk versoepeld en ook in andere op- schikbare financiële middelen. Tot
zichten krijgen de bedrijven meer nu toe voerden zij slechts de in-
vrijheid, zo blijkt uit een verklaring structies uit van de regering in Oost-
de staatsplanningscommissie. Berlijn.
De Westduitse regering heeft de
DDR gisteren voorgesteld een geza-
n'deDDR menlijk deviezenfonds te vormen
waaruit Oostduitsers harde valuta
kunnen krijgen. Dit zou volgend
jaar in de plaats moeten komen van
het 'welkomstgeld' van 100 mark
dat de Bondsrepubliek nu betaalt
aan elke bezoeker uit de DDR. Het
is de bedoeling dat DDR-burgers
jaarlijks maximaal driehonderd
Westduitse marken uit het fonds
kunnen krijgen in ruil voor Oost-
duitse marken.
Het aantal staatspla:
zonderlijke industrietakken wordt
met meer dan de helft verminderd
Ook zullen de bedrijv
Hongarije biecht
zwaarste schuld
van Oostblok op
BUDAPEST (Rtr) Hongarije
heeft jarenlang opzettelijk een
te laag cijfer gepubliceerd voor
zijn buitenlandse schuld. Eind
augustus werd een bedrag van
17,8 miljard dollar (een dollar is
2,04 gulden) genoemd terwijl de
schuld in werkelijkheid boven
de 20 miljard dollar ligt. Dit
heeft premier Nemeth gisteren
verklaard in het Hongaarse par
lement.
"Wij hebben nu besloten dat
de belangen van het land het
beste zijn gediend door de pre
sentatie van een volledig helder
beeld", zei Nemeth. De premier
verklaarde dat anderhalfjaar ge
leden, toen partijleider Kadar de
laan werd uitgestuurd, het Polit
bureau in zijn nieuwe samen
stelling de moed had moeten to
nen om met de echte cijfers te
komen.
De leiding was echter bang
voor een financieel debacle als
het vertrouwen van de interna
tionale monetaire wereld zou
worden geschaad. Het Politbu
reau had daarom besloten de cij
fers achter te houden en te pro
beren de verschillen weg te wer
ken.
De Hongaarse schuld is gere
kend per hoofd van de bevol
king de hoogste van Oost-Euro
pa. Het Internationale Monetai
re Fonds weigerde in mei een
krediet aan Hongarije omdat het
land de streefcijfers voor de be
groting en de lopende rekening
van de betalingsbalans niet
haalde.
moeten werkgevers dwingen
het rijden in avond- en nachturen
zoveel mogelijk te beperken. De
drie werkgeversorganisaties voelen
niets voor hogere toeslagen en wil
len de huidige toeslag van 1 procent
voor een ander doel gebruiken.
"De kloof lijkt welhaast onover
brugbaar. Van de kant van de werk
gevers ontbreekt opnieuw elk ini
tiatief om de bedrijfstak in sociaal
opzicht te moderniseren", aldus de
vervoersbond FNV. De drie werk
geversorganisaties stellen op hun
beurt dat de verlangens van de bon
den onbetaalbaar zijn.
Begin dit jaar werd na moeizame
onderhandelingen en twee weken
van stakingsacties een nachttoeslag
van 1 procent afgesproken. Het ak
koord leidde later tot een breuk in
het werkgeversfront. De vervoers-
bonden moeten daarom afzonder
lijk onderhandelen met NOB, PCB
en KVO (samen 7000 bedrijven) en
met de KNVTO (60 grote vervoers
bedrijven).
Voorstellen van de werkgevers
om meer vrouwen voor het chauf
feursvak te interesseren en 1200
jongeren het groot rijbewijs te laten
halen, zijn volgens de Vervoers
bond FNV 'boter aan de galg' zolang
de werktijden niet blijvend worden
verbeterd. De 1 procent loonruimte
van de NOB-club mogen de bonden
zelf invullen zolang dat recht doet
aan 'een rechtvaardige verdeling
over alle werknemers en alle onder
nemingen'.
Dagbladjournalisten
De journalistenvakbond NVJ zal bij
de cao-onderhandelingen voor 1990
een loonsverhoging eisen van vyf
procent, inclusief prijscompensa
tie. De NVJ wil verder afspraken
maken over een herziening van de
salarisstructuur van de journalisten
in de komende drie jaar. een verla
ging van de vut van 61 naar 60 jaar
en een plan om meer vrouwen in de
dagbladjournalistiek in dienst te
LEIDEN Poolse mijnwerkers
krijgen voorlopig nog geen levens
verzekering van een Westeuropese
verzekeraar ei
triëlen hoeven
zekering niet aan te kloppen bij
verzekeringsmaatschappij in Ne
derland. Want terwijl Westerse on
dernemingen begerig door de gaten
in de Muur kijken naar de vrije
markten die ontstaan in Oost-Euro
pa en al contracten afsluiten,
"wachten de verzekeraars belang
stellend af in 'waarnemingspost'
verzekeraars te beschermen. "Bui- gulden),
tenlandse verzekeraars zijn hier spreiden
nooit gediscrimineerd en daardoor
Hongaarse indus- zijn hier al zo'n 150 buitenlandse
schadever- verzekeraars actief en dat zullen er
na 1992 niet heel veel meer wor
den".
ook
i het r
Tijgers
Dat laatste gebeurt door naast scha
deverzekeringen ('een zeer onzeke
re verzekering, die-weinig oplevert')
levensverzekering te hebben, door
ook te beleggen in aandelen en door
een spreiding over de gehele we-
Wel zal volgens Van Rijn, die indi- reld.
Bovendien zijn de mogelijkheden
elders erg groot. Heeft Nederland
relatief fors aandeel van 1 pro-
Concurrentie
reet ook de baas is van onder i
Victoria Vesta en Vola, de
rentie na 1992 feller worden. Ban-
Westduitsland. Voorlopig blijft het ken en verzekeraars, die tot nu toe cent in het totale premie-inkomen
bij de incidentele verzekeringen strikt gescheiden
van joint ven
in de Sovjetun
door
Karei Berkhout
mogen in de wereld, de Verenigde_Staten
goed voor 40 procent,
30 procent en Japan 1
banken kunnen procent. Daarbij komt de opkomst
an de 'Aziatische tijgers' Taiwan
Korea, die steeds meer geld heb-
vendien zie je dat de Fransen die tot ben te besteden,
nu erg op het eigen land waren ge- In Japan is Nationale Nederlan-
richt door het jaartal 1992 zijn wak- den als enige Europese verzekeraar
i de natuurlijk best al eerder hadden rikaanse maatschappijen. "De Ver
vacht overigens
verzekeringswereld, aldus topman kunnen doen".
J. van Rijn van Nederlands grootste Van Rijn
verzekeringsmaatschappij Nationa- geen
le Nederlanden gisteren in de Leid- Westduitsland en Frankrijk zijn de
se universiteit. De opkomst van de
de landen in het Verre Oosten er
het ontstaan van de interne Europe-
markt in 1992 zijn daarentegen zekeraars zijn weliswaar
enigde Staten hebben geprofiteerd
de bezetting van Japan. Wij
ame-go^f in Europa. In hebben jaren moeten wachten, daar
kantoor moeten hebben om de
meeste verzekeringsmaatschappij- goede wil te tonen. Uiteindelijk
eenvoudig te duur om zomaar hadden we nog het geluk dat Japan
op te kopen. Nederlandse ver- het Westen wilde tonen niet zo ge-
wel
belang
vorden van de verzekeringswereld
;n de groei van de verzekeraars zelf.
In zijn rede onder het wat oubolli
ge motto oost-west thuis best? reken-
stuk sloten te zijn als werd verweten
het kleiner goedkoper en hebben doorgaans heeft Japan ons toegelaten". Het
i alle ook tamelijk ongenaakbare Korea
wer- werd genomen door een Amen-
maar kaan se dochtermaatschappij.
De kans dat de Japanse verzeke-
i beurswaarde (de i
aandelen) die ver ligt onder de
kelijke waarde van het bedrijf, maar
zijn evenmin te koop Dat komt WttJKÊ
de de baas van het vierde bedrijf door de opeenstapeling van be- ringsgiganten zoals Nippon Life
in Nederland (na Shell, Unilever schermingsconstructies. bij Natio- groter dan alle Nederlandse verzp-
Philips) overigens af met de ge- nale Nederlanden maar liefst 5
Superconfex zorgt dat je goed voor de dag komt.
ZOETERWOUDE. Hoge Rijndijk 313 (naast Leski en Casba. tegenover Heineken).
dachte dat 'heel groot zijn' daarbij getal. Van Rijn: "Wij hebben
vooral na 1992 noodzakelijk is. Van
Rijn: "Verzekeren is een 'uitverko
ren worden' door mensen, die in elk
land anders zijn met een eigen cul
tuur. Ik geloof dan ook niet dat een
verzekeraar globaal heel groot moet
dat hij op bepaalde deel- werking of door gewoon
sterke positie moet
z(jn, maa
markten
hebben".
De EG-markt verandert
pig niet veel, verwacht van Rijn,
ker niet in Nederland,
keraars bij elkaar Europa komen
veroveren acht van Rijn niet groot,
prikkeldraad aange- "Onlangs heb ik dezelfde vraag ge-
eventuele vijandige steld aan de baas van Nippon Life
en die* zei dat zijn polishouders, die
Desondanks zullen verzekeraars tevens aandeelhouders zijn, daar
el uitbreiden in andere landen al geen behoefte aan hebben. Boven-
as het alleen maar door samen- dien zijn Japanners een beetje con-
land servatief en hebben ze niet genoeg
iets op te bou- kennis om te kunnen overnemen,
namelijk groot, Als ze al iets doen, dan gebeurt dat
op basis van samenwerking. Want
als geen ander verstaan ze de kunst
de ander in zijn waarde te laten en
de grond af
wen. De drang i:
oorlo- niet alleen omdat er bij de verzeke
raars een hoop geld voor handen is
(Nationale Nederlanden heeft
heid nooit de neiging heeft gehad de belegd vermogen van 75 miljard daar toch van te profiteren".
