OEKEN
Psychologische
oorlogsverhalen
Hollandse regen in gedichten van Pierre Rawie
Mislukte en geslaagde thrillerpogingen
Autobiografische cursiefjes
Verbeeldingskracht in
historisch werk Haasse
LITERATUUR
WOENSDAG 22 NOVEMBER 1
Onlangs kreeg Jean Pierre Rawie
de Wessel Gansfortprijs, de culture
le prijs van de provincie Groningen,
voor zijn 'gehele oeuvre' dat nu vier
dichtbundels omvat. Zo'n prijs
heeft altijd iets van een doek dat
valt, en in het geval van Rawie geldt
dat in het bijzonder. 'Woelig Stof is
zijn eerste bundel na zijn ernstige
ziekte van twee jaar geleden. Het is
het testament van een dichter die op
een haar na dood is geweest en de
balans op maakt van Het Leven.
'Wij hebben al zo lang niets meer
over de wereld te vertellen.
Wij zijn voorbij. De spiegels stel
len
zich reeds tegen ons beeld te
weer.' (uit 'Najaren')
Na afloop van het Boekenbal 1987
belandde Rawie in het ziekenhuis
met een acute pancreatitis, een door
intensief alcoholgebruik vernielde
alvleesklier. Rawie's verzamelbun
del 'Oude Gedichten' was net uit.
„Verkooptechnisch was het natuur
lijk beter geweest als ik de pijp was
uitgegaan." Maar drie maanden in
het hoofdstedelijke AMC hielpen
hem er bovenop. Waarna hij, in de
trein terug naar Groningen, zag:
'de IJssel stroomt nog door de
Gods licht beschijnt Gods water
en Gods akker.
In groene uiterwaarden graast het
vee.' (uit 'Idylle')
'Idylle' is het openingsgedicht
van 'Woelig Stof. En alhoewel in
die idylle de Hollandse regen als
vanouds valt, heeft zij inderdaad
iets van een 'blij-terug-te-zijn'. Bij
na dertig sonnetten en kwatrijnen
later is van die halfslachtige opluch
ting weinig meer over. De roes is
verdwenen. In een van de mooiste,
ingetogen verzen in de bundel, het
of
ander
dit leven niet ons
betrof,
alsof wat de wereld zo vreselijk
maakt,
de dood en de liefde, ons beiden
niet raakt.'
Natuurlijk hadden Rawie's ge
dichten altijd al een hoog ik-had-
mij-het-leven-anders-voorgesteld
gehalte. Maar de recente gebeurte
nissen in Rawie's leven, waarnaar
hij soms tamelijk expliciet verwijst,
geven 'Woelig Stof een extra la
ding. Rawie doet zichtbaar pogin
gen nog verder weg te manoeuvre
ren van zijn half ironische distantie.
Hier is een serieus dichter aan het
woord, lijkt hij in de meeste gedich
ten te roepen. Toch is het de vraag
of hij op eigen (poëtische) kracht
werkelijk nieuwe lading aan zijn
aloude thema's dood en liefde heeft
weten te geven.
Rawie is altijd een dichter ge
weest die zijn beperkingen en zijn
schatplichtigheid heeft toegegeven.
In woord, maar ook in schrift, door
sommige 'idolen' te vertalen en in
zijn bundels op te nemen. In 'Woelig
Stof gebeurt iets soortgelijks:
'Ik ondervond het sterven aan
den lijve
in dagelijkse omgang met de
dood;
ik leef nog; en ik kan er idioot
genoeg niets dieps of zinnigs over
schrijven.
De meeste grote woorden zijn te
groot
voor zoiets doodgewoons: in le
ven blijven.' (uit 'Deadline')
veelvuldig gebruik nog maar wei
nig effect sorteren. Hetzelfde geldt
voor metaforen als zandlopers, graf
zerken en spinrag, of bijbelse uit
spattingen over stof dat tot stof
keert, en as tot as. Gelukkig staan er
in 'Woelig Stof ook gedichten waar
in Rawie langs die grote woorden en
metaforen heen weet te scheren.
'Rook' was daarvan een voorbeeld,
'Deadline', 'Ritueel', 'Credo' of 'Na
jaren' behoren er ook toe. Ze bevat
ten zinnen die het in zich hebben te
overleven, juist door hun ontroe
rende eenvoud. Gelukkig maar. Im-
'Alleen wat soms in een gedicht
bestöat aan wankel evenwicht
kan het behoud zijn van ons bei
den.'
Het probleem van 'Woelig Stof is GERTJAN SCHOONHOVEN
dat er net iets teveel grote woorden Woelig Stof, Jean Pierre Rawie. Uitg.
zijn ingeslopen. Woorden die door Bcrt Baskker, f 29,90
In veel van haar boeken is Hella S.
Haasse tegelijk geschiedschrijfster
en romancier. Ook in 'Schaduw
beeld of Het geheim van Appeltern'
houden fictie en documentatie el
kaar in evenwicht. Het is een kro
niek over het leven van Joan Derk
van der Qapellen en geeft tevens
een beeld van een weinig bekende
periode uit de vaderlandse geschie
denis.
Een echte revolutie heeft Neder
land nooit gekend, maar ruim twee
honderd jaar geleden waren we er
dichtbij. In de nacht van 25 op 26
september 1781 werd het pamflet
'Brief aan het volk van Nederland'
verspreid. Hij bevatte een felle aan
val op het absolutistische bewind
van stadhouder Willem V en be
pleitte vergaande democratische
hervormingen. De autoriteiten ver
boden het onmiddellijk, maar de in
houd werd door velen gelezen en
toegejuicht.
Er was dan ook alle reden tot kla
gen. Willem V liet de corruptie woe
keren. Zijn sterk pro-Engelse oriën
tatie werd hem kwalijk genomen
door al diegenen die betrekkingen
met de zich vrijmakende koloniën
in Amerika wilden. Het kwam tot
een oorlog met Engeland, maar Wil
lem V zette zo weinig schepen in dat
de Nederlandse vloot onmogelijk
de overwinning behalen kon.
De oranjegezinden raakten gelei
delijk in de minderheid. Alleen de
verdeeldheid onder de patriotten
kon de prins redden. Door terreur
acties en een inval van het Pruisi
sche leger werd het gezag van Wil
lem V hersteld. Duizenden demo
craten vluchtten naar Frankrijk, in
afwachting van betere tijden.
De Brief aan het volk - waarin de
zelfde ideëen zijn verwoord als die
van de Amerikaanse vrijheidsstrij
ders en de Franse revolutionairen -
werd anoniem gepubliceerd. Te
genwoordig weten we dat de in 1741
geboren Joan Derk van der Capel-
len tot den Pol de ontwerper van het
pamflet was. Mogelijk is het in sa
menwerking met een vriend ge
schreven. Van der Capellen met zijn
zwakke gezondheid en zijn grote
'elan is de hoofdpersoon in 'Scha
duwbeeld of Het geheim van Appel
tern.'
Open plekken
De historische werken van Hella
Haasse laten zich moeilijk onder
een bepaald genre rangschikken.
Dat ligt aan haar neiging de gaten in
de geschiedenis met behulp van
haar fantasie te dichten. In de ver
antwoording van Schaduwbeeld
staat dat het boek geen roman is, 'al
zijn een aantal open plekken in de
levensgeschiedenis van Joan Derk
van dér Capellen vanuit de verbeel
ding ingevuld'. Het is even
min een 'biografie in strikt weten
schappelijke zin', want ze heeft zich
zekere vrijheden veroorloofd. Ze
ker is dat fictie en geschiedschrij
ving elkaar voortreffelijk aanvullen.
Dat blijkt vooral in het hoofdstuk
over Van der Capellens kindertijd.
Hella Haasse volgt niet alleen Van
der Capellens leven, ook enkele
tijdgenoten waaronder James Bos-
well en Willem V krijgen aandacht.
Volgens haar tekening is de laatst
genoemde niet het monster waar
voor hij doorgaat in 'Aan het volk
van Nederland'. Voor zijn denk
beelden was wel wat te zeggen. Een
hopeloze verliefdheid van hem
wordt zo beschreven dat hij sympa
thiek wordt.
Het heeft Van der Capellen moei
te gekost tot de Staten van Overijs
sel te worden toegelaten. Hij begint
zijn politieke loopbaan met het uit
brengen van een advies dat Willem
V mishaagt. Hij vertaalt revolutio
naire geschriften, zet zich in voor de
mensenrechten, en volgt met grote
interesse de ontwikkelingen in
Noord-Amerika. Na enkele jaren
besluiten de Staten van Overijssel
Hella S. Haasse
dit radicale lid te weren. Wat de
stadhouder betreft, hoeft men hem
nooit meer toe te laten. In het verre
■Amerika weet men zijn optreden
echter te waarderen. Dat betekent
veel voor Van der Capellen.
Een jaar na het verschijnen van
de Brief zijn de Overijsselse Staten
onder druk van het volk gedwon
gen hem weer in hun midden op te
nemen. Destijds werd Joan Derk
van der Capellen in het hele land ge
ëerd, later volgde verguizing. Nog
weer later raakte deze toch belang
wekkende figuur in de vergetel
heid. Door vlijtig historisch speur
werken vloeiende literaire verbeel
dingskracht heeft Hella Haasse
hem nu uit de schaduw gehaald.
HANS WARREN
Schaduwbeeld of het geheim van Ap
peltern, Hella S. Haasse. Kroniek van
een leven. Uitg. Querido f 47,50, gebon
den f62,50.
Grofweg kan een schrijver bij het
schrijven van een oorlogsboek twee
keuzes maken: hij laat zien hoe de
gebeurtenissen inwerken op een
persoon of hij toont hoe personen
inwerken op de gebeurtenissen.
Het eerste komt in de jeugdlitera
tuur minder vaak voor. omdat een
psychologische benadering een in
levingsvermogen in niet bekende
situaties vergt. Kinderen hebben
daarvoor niet altijd de benodigde le
venservaring. Voor de tweede aan
pak is alleen kennis van oorzaak-ge
volg relaties nodig. En daarmee
groeit de mens van jongs af aan op.
Een voorbeeld van de 'moeilijke'
categorie oorlogsboeken is 'De
Tweede Oorlog' geschreven door
Billi Rosen.
Veertig jaar geleden eindigde een
oorlog, die in Nederland bijna niet
bekend is: de Griekse burgeroorlog.
'De Tweede Oorlog' (voor lezers
vanaf 12 jaar) gaat over een meisje
in een Grieks dorpje tijdens deze
guerrillaoorlog. Slechts uit het
voorwoord en een nawoord kom je
te weten hoe de partijen tegenover
elkaar stonden. Het verhaal zelf
gaat over Andi. Billi Rosen laat zien
hoe de strijd inwerkt op de verhou
dingen in een klein dorpje.
Andi en haar broertje wonen bij
oma, omdat hun vader en de moe
der zich in de bergen hebben aange
sloten bij de guerrillastrijders. Als
de zoon van een politieman een ben
de om zich heen verzamelt, moet
Andi de strijd van de volwassenen
'vertalen' naar haar wereld. Door
zich af te zetten tegen die bende,
brengt zij haar familie in gevaar. Dat
heeft ernstige gevolgen.
Het begin van het verhaal is traag
en moeilijk: in de eerste vijf bladzij
den worden maar liefst elf personen
geïntroduceerd. Daarna wordt het
geleidelijk aan een gevoelig verhaal
met een droevig slot. In 'De Tweede
Oorlog' voel je mee met de haat en
de liefde van Andi.
Het nieuwste werk van Evert
Hartman is een voorbeeld van een
verhaal waarbij het gaat om de ge
beurtenissen en minder om de ge
voelens van de verschillende perso
nen. In 'De droom in de woestijn'
(voor lezers vanaf 11 jaar) gebruikt
Hartman de figuren om het verhaal
van David in de woestijn te vertel
len. Het is een vervolg op 'Het be
dreigde land', dat ook gebaseerd is
op het Oud Testamentische verhaal
van Saul en David. De hoofdfiguur
Mattanja komt niet in de Bijbel
voor, maar zijn broer Uria wel. Uria
wordt later door David naar het
front gestuurd, zodat de koning zich
kan verpozen met zijn vrouw Batse-
ba.
In 'De droom in de woestijn' lijkt
het te gaan om de innerlijke strijd
van Mattanja. Moet hij meevechten
met David en Uria en weerloze men
sen doden of moet hij 'de wapenen
omsmeden tot ploegscharen"1 Maar
de psychologische benadering is
niet overtuigend, omdat Mattanja -
nog minder dan in het vorige deel -
tot leven komt.
Dat wordt mede veroorzaakt door
de weinig consequente manier
waarop Hartman zijn karakter
schildert. Het ene moment zegt ie
mand over Mattanja: "Jij denkt na
voor je iets begint", maar eerder
heeft hij bij het besluipen van een
offerende priester impulsief gerea
geerd en is hij er op af gestormd.
Wat het verhaal interessant maakt,
is de gewone manier waarop Hart
man bijbelse stof vorm heeft gege
ven. Zonder de bijbelse gegevens
geweld aan te doen is het een 'aards'
verhaal geworden.
VICTOR FREDERIK
De Tweede Oorlog. Billi Rosen, ui
Querido. 19,50.
De droom in de woestijn, Evi
Hartman, uitg. Lemniscaat. 28,50.
Jarenlang schreef Carmiggelt dage
lijks voor 'Het Parool'. Aan het eind
van het jaar overzag hij zijn produk-
tie, vroeg advies aan trouwe vrien
den en stelde een bundel samen. Nu
hij dood is heeft zijn zoon, Frank
Carmiggelt, een keuze gemaakt uit
niet eerder gebundelde stukjes; ge
schreven tussen 1951 en 1983'. 'Zelf
portret in stukjes' is zo gerang
schikt dat men de levensloop van de
auteur kan volgen. Kind in Den
Haag, jonge verslaggever, jonge va
der, man van het verzet, cursiefjes
schrijver en toneelrecensent in Am
sterdam, gevierd auteur, grootva
der, vermoeide bejaarde.
Nu zou met het hele oeuvre van
Carmiggelt op deze wijze kunnen
herschikken. Al zijn stukjes zijn
autobiografisch of semi-autobiogra-
fisch of pseudo-autobiografisch De
'ik' houdt zich aan Carmiggelts leef
tijd, van de late jaren '30 tot de vroe
ge jaren '80, en is vrij vast van karak
ter. De jonge humorist heeft iets
mancholieks en de oude melancho
licus is erg geestig. Maar de 'ik' is te
vens een gefantaseerd personage,
een romanfiguur zoals de echtgeno
te, de moeder, de vader romanfigu
ren zijn. Ze passen in de wereld die
de auteur arrangeert, met vrijmoe
dig gebruik van ervaringen en her
inneringen. Hij combineert naar be
hoefte anekdotes en karkteristie-
ken, en de lezer die niet gelooft dat
alle verhaaltjes waar gebeurd zijn,
gelooft gemakkelijk in de waarheid
van de verhaaltjes. Hoewel die 'ik'
Carmiggelt niet is, is hij Carmiggelt.
Een van de mooiste verhaaltjes
vind ik 'Herkennen', de absurde ka
rakteristiek van een afschuwelijke
man die Carmiggelt aanziet voor
een dubbelganger van Carmiggelt,
hem vertelt wat voor een dronkaard
de echte Carmiggelt is, opschept
over zijn eigen armzalige leven en
tenslotte meedeelt zelf een dubbel
ganger te hebben. Teleurstellend,
'een vent van niks'.
Boon
Louis Paul Boon heeft van de
cember 1945 tot juli 1946 in het
Vlaamse communistische dagblad
'De roode vaan' zeventien verhaal
tjes gepubliceerd onder de naam
'Jo'. Jos Muyrrens heeft ze gevon
den en in boekvorm uitgegeven on
der de titel 'Vertellingen van Jo'.
Boon doet of hij zijn eigen zoontje
aan het woord'laat, maar de Jo van
de vertellingen is ouder dan het
zoontje en heel wat kinderherinne
ringen van de auteur worden ver
werkt.
Aardige verhaaltjes, in pittige
streektaal geschreven, over de din
gen van de dag, de school, de
vriendjes, onze Pa, ons Ma, de Ver-
zenderkensdag (1 april), de foor
(kermis), Boons collega-journalis
ten, een bezoek aan Brussel. Van
een groot schrijver als Boon wil
men alles lezen, ook het bijkomsti-
Simon Carmiggelt
ge. Deze bijkomstigheden laten een
speelse, virtuoze stilist zien die zich
graag aanpast aan taal en verteltrant
van een schooljongetje. Hij wordt al
gauw ongedurig: in de laatste ver
tellingen is een volwassene aan het
woord. Het sympathieke boekje is
geïllustreerd met pseudo-naïve te
keningen van Boons oude vriend
Maurice Roggeman, die zelf in de
teksten van 'Jo' wordt geportret
teerd.
ALFRED KOSSMANN
Zelfportret in stukjes, S. Carmiggelt.
Uitg. De Arbeiderspers, f 26,90; gebon
den f 39,90.
Vertellingen van Jo, Louis Paul
Boon. Uitg. De Arbeiderspers, f 19,90.
Het schrijven van een goede
spannende thriller blijkt
minder eenvoudig dan men
denkt. Vier auteurs van ver
schillende nationaliteit on
dernamen een poging. Met
zeer wisselend succes.
De loopbaan van de nu 69-jarige in
Antwerpen geboren Gentse hoogle
raar Jan L. Broeckx heeft geheel in
het teken van de muziek gestaan.
Volgens de door zijn uitgever ver
strekte antecedenten heeft hij in dat
wereldje knap werk verricht. Een
aantal wetenschappelijke publica
ties bracht hem zelfs bekendheid
buiten de Belgische grenzen.
Als 65-plusser heeft hij nu het mu
zikale pad verlaten en is hij een lite
raire zijweg ingeslagen. Met de zo
genaamde thriller 'Het Teplitzkwar-
tet' debuteerde hij als auteur. Hij
had het beter niet kunnen doen. Ie
der zijn vak.
Op de omslag staat dat het 'een
misdaadroman voor schrandere en
literair kieskeurige lezers' is. Een
categorie waartoe ik kennelijk niet
behoor. Want ik vond weinig pak-
kends in het dodelijk gekrakeeld
rondom een vermeend manuscript
van Beethoven. Een ongeloofwaar
dig plot, dat wel enkele moorden
maar nauwelijks spanning presen
teert.
De auteur laat in sommige hoofd
stukken niet bij name genoemde
personen allerlei escapades onder
nemen, waarbij hij het wie en wat
precies op dat moment niet invult.
Een of andere halfgod-speurder
duidelijk wel bekend met het veel te
vaak en vervelend gebruikte muzi
kale jargon schuift later als een
gedateerde Sherlock Holmes de
stukjes van de puzzel quasi-intelli-
gent in elkaar. Maar dan is elke be
langstelling allang weggeëbd en
rest alleen nog irritatie.
Ik heb de laatste regel van bladzij
de 265 gehaald maar vraag niet hoe.
De heer Broeckx mag wat mij be
treft best zijn pensioentijd vullen
met het schrijven van nog meer
thrillers, als ik ze maar niet behoef
te lezen.
Noodlotssfeer
Ook Helen Knopper heeft zich voor
de eerste maal aan een thriller ge
waagd: 'Wilde vlier'. Zij heeft al zes
romans, drie gedichtenbundels, ve
le verhalen en haar memoires ('Met
naam en toenaam') op haar conto
staan. Het is een heel aparte thriller
geworden, waarvoor doorgewinter
de liefhebbers van moord- en mis
daadverhalen wellicht de neus zul
len optrekken.
Een vrouw wordt op barbaarse
wijze omgebracht. Haar labiele
dochter Aagje, die op jonge leeftijd
haar moeder al eens met een kussen
heeft geprobeerd te stikken, wordt
als verdachte van moord vrijgespro
ken. Terecht of ten onrechte? Helen
Knopper schildert scherp de aan
loop naar het drama en daarna het
vervolg. Sterk formulerend in stijl
vol proza creëert ze zo een boeiend
beeld van een jonge vrouw, mis
vormd door woord en daad van haar
moeder. Een jonge vrouw die vecht
voor volledige vrijheid.^ Ook op
seksueel gebied 'Wat die materie
betrof zou ze zich later afvragen: 'of
het een vrouw ooit beschoren was
niet iets tegen haar zin te moeten
doen om iets wat ze nodig had te
verkrijgen; of het een hopeloze on
derneming was om een vrijheid na
te jagen die vrij was van chantage
en verplichtingen, en of zo'n vrij
heid eigenlijk wel bestond...'
'Wilde vlier' is geen gewone thril
ler, meer een roman waarin een gru
welijk dramatisch hoogtepunt door
mensenhanden te weeg wordt ge
bracht. Het pakkende proza zet de
bijna tastbare noodlotssfeer neer
die de liefde/haat-verhouding tus
sen moeder en dochter kenmerkt.
'Ik heb haar niet gehaat. Wel veraf
schuwd. En met afschuw moeten le
ven is volgens mij moeilijker dan le
ven met haat', zo laat de schrijfster
Aagje de essentie van de gebeurte
nissen aan de rechter verklaren.
Mali in nood
In de Derde Spreker Serie van de
Novib is nu een detectiveverhaal
uitgebracht van Midobo Sounkalo
Kéita uit Mali. Uiteraard een hier
nagenoeg onbekende auteur. Hij
werd in de journalistiek gevormd,
publiceerde een aantal novellen en
produceerde met 'De boogschutter'
zijn eerste en tot nu toe enige ro-
Het in Afrika bekroonde boek
werd verfilmd door de Senegalese
cineast Moussa Yoro Bathily. Ik
heb het verhaal met veel belangstel
ling gelezen. Maar dat was niet te
danken aan het plot dat draait om
een nogal doorzichtige wraakne
ming. Ook niet aan de wijze waarop
de executies door middel van een
boogschutter worden beschreven.
Kéita is meer journalistiek dan lite
rair bezig en soms doet zijn stijl wat
onvolgroeid en naïef aan.
Dat hij desondanks de aandacht
weet te vangen komt vooral door
het decor waartegen hij zijn bloedi
ge gebeurtenissen plaatst. Die heb
ben plaats in een land dat door een
schier eindeloze droogte in een uit
zichtloze verarming is terecht geko
men. In de stad zowel als op het
land verpauperen mens en dier, die
vaak zelfs het meest noodzakelijke
moeten ontberen. De wereld heeft
zich het lot van de getroffenen wel
aangetrokken, maar vergeet de
stroom van gezonden geld en goe
deren te begeleiden en te controle
ren. Als we de 41-jarige Modibo
Sounkalo Kéita kunnen geloven
glijden de revenuen van die hulp
verlening maar in heel weinig zak
ken, die veelal toebehoren aan lou
che figuren die het bepaald niet no
dig hebben.
Het intens schrijnende contrast
tussen die hongerende massa en die
vretende profiteurs laat een onuit
wisbaar diepe indruk achter. En dat
is vooral Kéita's verdienste.
Pakkende vei halen
A. J. Quinnell debuteerde enkele ja
ren geleden op de thrillermarkt met
'Creasy', een indringend verhaal
over een eenzelvige man die in zijn
eentje de Italiaanse mafia te lijf
ging. Een ijzersterk debuut dat
meteen levendige belangstelling
voor de auteur teweeg bracht.
Maar de schrijver verschool zich
achter zijn pseudoniem, hij komt
liever niet in de publiciteit. Hij ver
zamelt de gegevens voor zijn ro
mans vaak in heftig omstreden ge
bieden en doet dat om begrijpelijke
redenen liever in de anonimiteit.
Na enkele andere boeken zoals
'De Madi' (Midden-Oosten) en
'Schot zonder kogel' (Cuba) we
ten we over de persoon achter A.J.
Quinnell nog altijd even weinig. Al
leen dat hij een allemachtig pak
kend verhaal kan vertellen. Hij be
wijst dat opnieuw in twee boeken
die uit 1986 en 1987 dateren, maar
nu pas in het Nederlands zijn ver
taald: 'Gevecht in het duister' en 'In
de naam van de Vader'.
De laatste van dat tweetal vind ik
de sterkste. Quinnell schopt daarin
stevig tegen een flink aantal heilige
Vaticaanse huisjes waarbij hij een
uitlating van aartsbisschop Paul
Marcinkus tot motto heeft verhe
ven: 'De Kerk loopt niet op weesge
groetjes'.
Quinnell creëert een aantal schier
onmogelijke situaties door drie in
vloedrijke geestelijken in het Vati-
caan een complot te laten beramen
tegen de Sovjetrussische partijse
cretaris, die op zijn beurt de paus
zou willen vermoorden. Het drietal
dat dankzij allerhande, niet altijd
even frisse manipulaties over vol
doende connecties en middelen kan
beschikken stuurt daartoe een
meedogenloze Poolse huurmoorde
naar naar Moskou in gezelschap van
een mooie, diep gelovige jonge non.
Uiteraard een schitterend scena
rio voor absurde ontwikkelingen,
waarin de auteur zich naar hartelust
kan uitleven.
'Gevecht in het duister' dat een
jaar eerder werd geschreven is
heel anders van aard. Het speelt
zich af in een Centraalamerikaans
land, waarin door Cuba gesteunde
guerrilla's de macht overnemen en
de Amerikaanse ambassadeur ge
vangen nemen. De diplomaat kent
de namen van Cubaanse topfunc
tionarissen die tegen Fidel Castro
samenzweren. Castro stuurt een
jonge gladde advocaat om die na
men te weten te komen.
Boeiend beschrijft Quinnell de
confrontatie tussen die twee tegen
polen en het dilemma, waarvoor de
Amerikaanse president staat: de
ambassadeur eruit halen ofdo
den.
Quinnell laat het Verhaal afwisse
lend vertellen door de hoofdfigu
ren, ieder in hun eigen taalgebruik.
Op die manier kan de auteur de ver
schillende visies op de gebeurtenis
sen geven, compleet met alle door
leefde angsten, geleden pijnen, op
gekropte frustraties en al of niet ver
meende vreugden. Alles bij elkaar
krijgt de lezer een beklemmend
beeld, dat van de eerste tot de
laatste letter boeit.
KOOS POST
Wilde vlier. Helen Knopper. Uitg.
Contact, 26,90.
Dc boogschutter. Modibo Sounkalo
Kéita. Uitg.Ambo/Novib, 28,50.
Gevecht in het duister. A.J.QuinclI.
Uitg. Center Bock 24,90
In dc naam van de vader, A.J.Qui
nclI. Uitg. Center Bock 24,90
Nieuwe uitgaven
Non-fiction
Labyrinth zonder muren. Lex van
Naerssen onderzoek het menselijk
seksueel verlangen dat los staat van
de voortplantingsdrift. Uitgeverij
Veen, 29,90.
De ideale bridgepartner. Hoe u
volgens Jan Kelder en Marijke van
der Pas een succesvolle kaarter
wordt. Uitgeverij Gottmer, ƒ24,50
Stemmen zien. Oliver Sacks be
geeft zich in de wereld van de doof
heid en houdt een pleidooi voor hun
volledige acceptatie. Uitgeverij
Meulenhoff, 32,50.
Yesterday, Chet Flippo; Biografie
over Paul McCartney. Uitg. Center-
boek, 29.90.
De Intellectuelen in de middeleeu
wen, Jacques Le Goff. Belicht de
betekenis voor de Europese cul
tuurgeschiedenis van de opkomst
van de intellectueel in de twaalfde
eeuw. Uitg. Wereldbibliotheek,
ƒ39,50.
Europa vanuit de ruimteLothar
Beckel en Franz Zwittkovits. 85 sa
tellietfoto's in kleur geven een on
gekend beeld van Europa. Uitg. Im
print M P, 99,-
In samenklank en tegenspraak,
J.H. Gerritsen. Geloven en onder
wijs. Uitg. Kok, ƒ22,50.
Duizend Dagen Boek, verrassen
de dagen vieren, Ben Paul. Voor wie
wil weten welke spannende dagen
in het verschiet liggen. Uitg. Ara-
mith, 14,90.
Natilaan, een voettocht in Java's
Duizend Bergen, Ewald Vanvugt.
Reisverhaal dat een beeld geeft van
het huidige Indonesië, vooral van
het contrast tussen stads- en platte
landsleven. Uitg. In de Knipscheer,
ƒ18,50.
Nibud Budget Agenda, Nibud. De
huishoudfinanciën op een rij. Ni
bud, 9,90.
Briefwisseling I, 1894-1924, J.
Huizinga. Brieven van en aan Hui-
zinga van o.a. Henri Pirenne en
Henriëtte Roland Holst. Uitg. Veen,
65,- 57,50 bij. inschrijving).
Margaret Thatcher, hard tegen
hart. Biografie van een ijzeren da
me door Guardian-journalist Hugo
.Young. Oospronkelijke titel: One of
us. Uitg. Center Boek, f34,50.
De psychologie van de zwavel, At-
,te Jongstra. Deze bundel is het de
buut van Jongstra met citaten, mas
kerades, eigen verhalen. Uitg. Con
tact, 34,90.
De laatste dagen van Charles
Baudelaire, B.H. Lévy. De vraag
wat zich afspeelt in het hoofd van de
schrijver Baudelaire als hij op ster
ven ligt. Uitg. Bert Bakker, ƒ45,00.
Arthur Seyss-Inquart, H.J. Neu-
man. Het leven van een Duits on
derkoning in Nederland. Uitg.
Veen, 37,90.
Stress als stuwende kracht, Irma
Dakman en Guus Savenije. Leren
leven in harmonie met jezelf. Uitg.
Bigot Van Rossum, 17,50.
Arthur Seyss-Inquart. De beken
de commentator H.J. Neuman be
schrijft het leven van de SS'er die
Nederland in oorlogstijd bestuurde.
Uitgeverij Veen, 37,90
Morgen vrij. Arts en gijzelaar in
Libanon. Het relaas van de Vlaamse
arts Jan Cools, die als vrijwilliger
naar Libanon vertrok en daar werd
gegijzeld. Uitgeverij De Geus,
33,85.
Ruud Lubbers. Portret van de Ne
derlandse premier, die net aan zijn
derde kabinet is begonnen, van El-
sevier-journalist Arendo Joustra en
Volkskrant-verslaggever Erik van
Venetië. Uitgeverij Anthos, 27,50.
Stress als stuwende kracht. Hoe u
volgens de holistische doctrine met
stress juist heel gelukkig kunt wor
den. Door Irma Dakman en Guus
Savenije. Uitgeverij Bigot en Van
Rossum, 17,50.
Rome, eeuwige stad. Reisgids
voor Rome door professor Tim-
mers. Uitgeverij Kosmos, 49,50.
Kookdagboek. 365 gerechten voor
het hele jaar van Wiebe Andringa.
Uitgeverij M&P, 15,00.
Daghani, daghani. Reisverhalen
van Chris van der Heijden. Uitgeve
rij Contact, 29,90
Met het oog op zee. Boek van Cees
van der Meulen en Siep Zeeman
over de reddingsbrigades langs de
Nederlandse kust. Met spectaculai
re foto's. Uitgeverij Ploegsma,
ƒ46,50
Tango. Wouter Brave en H. Fer-
rier beschrijven alles over deze be
roemde dans. Uitgeverij Meulen
hoff, 34,50
Multiple sclerose, wat is dat eigen
lijk. Door drs. Bert Klaassen. Uitge
verij La Rivière en Voorhoeve,
ƒ8,90
Fiction
De vloek van de hyena, Wilbur
Smith. Verhaal over de bloedige
strijd in Rhodesië. Uitg. De Boeke
rij, ƒ27.90.
Champagne, Nicola Thorne. Erf
gename moet weg zien te vinden
champagne-imperium. Uitg. Bruna,
ƒ34,40.
Wacht tot het voorjaar, Bandini,
John Fante. Roman over de Itali
aanse gëmeenschap in de verenigde
Staten. Uitg. Meulenhoff, 16,90.
Het eeuwige refrein, Nawal El
Saadawi. Moderne Parabel over de
invloed van een dictatoriaal sys
teem op het creëren van tegenstel
lingen tussen klassen en seksen.
Uitg. Furie, 22,50.
De menseneter vanMalgudi, R.K.
Narayan. Roman over geen nee
kunnen zeggen en een rampzalige
vriendschap. Uitg. Meulenhoff,
ƒ34,50.
Chinese muren. Mark Illis. Hoofd
persoon Simon wordt depressief na
een verbroken relatie en moet wor
den opgenomen. Uitg. Veen,
ƒ24,90.
De gave van Luxuria, Allard
Schroder. Het bizarre verhaal van
een dikke, zwelglustige geschiede
nisleraar die zijn leven lang op het
verkeerde paard heeft gewed. Uitg.
Amber, 24,90.
Katteoog, Margaret Atwood.
Schilderes Elaine Risley blikt terug
op haar leven en met name haar
jeugd. Uitg. Bert Bakker, ƒ39,90.
In de geest van de Monadini's,
Maria Stahlie. In de geest van de
roekelozen op deze wereld verlaten
de hoofdpersonen van de zeven ver
halen de weg van de minste weer
stand. Uitg. Bert Bakker, 29,90.
De Dwaaltocht, Nagieb Mahfoez.
Een jongeman probeert aan zijn uit
zichtloze bestaan te ontsnappen
door op zoek te gaan naar zijn vader
die hij nooit heeft gekend. Uitg.
Unieboek, 19,90.
