'Onzekerheid over
EMU doorbreken'
Sint en kerstman geven stapels
OUDJES ONDER DË HAMER
Nederland en Franloijk bundelen lo-achten
Steeds meer mensen lenen
om belasting te betalen
DINSDAG 21 NOVEMBER 1989
Sir Leon Brittan, lid van de Europe
se Commissie belast met concur-
rentie-aangelegenheden, is van me
ning dat Groot-Britannië moet toe
treden tot het Europese Monetaire
Stelsel (EMS). Wanneer het pond
buiten het EMS blijft is dat schade
lijk voor de Britse industrie, zo
heeft Brittan gisteren verklaard op
de jaarvergadering van de CBI, de
grootste Britse werkgeversorgani
satie.
Economie kort
Cao-eis zeelui
De FWZ, de vakbond voor zeeva
renden, zal zich in de komende cao-
onderhandelingen harder gaan op
stellen dan de afgelopen jaren. "De
gedachte dat de Nederlandse zee
scheepvaart op haar achterste be
nen loopt als de zeevarenden niet
blijven inleveren, moet nu maar
eens naar het rijk der fabelen wor
den verwezen." Dat zei voorzitter P.
Trommel van de* FWZ gisteren op
de jaarvergadering van de FWZ in
Utrecht.
City ontslaat
In de City, het financiële centrum
van Londen, wordt rekening gehou
den met grote ontslagen. Verschei
dene banken zullen deze week be
kendmaken dat zij personeel op
straat zetten. In totaal dreigen
10.000 banen te verdwijnen, zo is
maandag vernomen in financiële
kringen. De namen van Barclays
Bank, Midlands Bank en TSB Bank
zijn genoemd. TSB, een in 1986 ge
privatiseerde bank, .zou 4000 men
sen ontslaan.
Zloty devalueert
Polen heeft zijn munteenheid, de
zloty, voor de zesde keer sinds sep
tember gedevalueerd, nu met 8,8
procent. Sinds gisteren moet er
3400 zloty worden neergeteld voor
een Amerikaanse dollar tegenover
3100 zloty op vrijdag. Dit heeft de
Poolse regeringskrant Rzeczpospo-
lita bekendgemaakt. De officiële
koers geldt alleen voor buitenland
se toeristen, handelstransacties met
het buitenland en voor officiële sta
tistieken.
Sovjetrepubliek
niet economisch
zelfstandig nog
MOSKOU (Rtr) In de Sovjetunie
krijgen de 15 verschillende repu
blieken voorlopig niet meer zeggen
schap over hun eigen economie.
Het parlement heeft een voorstel
daartoe van de regering, omdat het
voorstel niet ver genoeg zou gaan.
Vooral de Baltische republieken
waren van mening dat in het voor
stel geen sprake is van echte soeve
reiniteit. Bovendien zou Moskou
nog teveel zeggenschap behouden
over sommige industriële sectoren.
De republieken Estland, Letland en
Litouwen willen vanaf begin vol
gend jaar economisch geheel onaf
hankelijk zijn.
Het parlement heeft gisteren in
gestemd met een reeks economi
sche noodmaatregelen, waarmee
verschillende prijzen worden be
vroren en de export van schaarse
goederen wordt verboden, teneinde
de levensstandaard te verbeteren.
Met de maatregelen worden de prij
zen bevroren van verschillende es-
sentiele levensmiddelen, van kle
ding en van schoenen, en wordt een
maximum gesteld op de export van
schaarse goederen als visproduk-
ten, bont en huishuidelijke artike
len.
De kompels in de laatste drie nog
stilliggende mijnen in de stad Vor-
koeta zijn vannacht weer aan het
werk gegaan. Daarmee komt een
einde aan een staking die drie we
ken heeft geduurd. Zondag was het
werk in een aantal andere mijnen in
de noordelijke stad al hervat.
Volgens het stakingscomité heeft
premier Nikolaj Ryzjkov de eisen
ingewilligd. De mijnwerkers in Vor-
koeta legden hun werk neer om de
regering te dwingen in juli beloofde
economische verbeteringen door te
Feestelijke blouses met kant,
100% viscose. Keuze uit 5
actuele modellen. In wit, zwart,
oudroze en donkerroze. Normaal
129- en 119- Nu voor de ver
bijsterende prijs van [PU
'Attention'
de Bijenkorf 0
WEESP - "Eigenlijk heb ik geen
tijd". Bedrijfsleider C. Stam van
compact disc-fabriek Dureco in
Weesp staat gejaagd op uit zijn
stoel. De afspraak met de verslagge
ver is hem in de drukte ontschoten.
De cd-fabriek die sinds een paar
maanden zes dagen in de week 24
uur per etmaal draait, eist al zijn
aandacht op, want Sinterklaas en de
kerstman zijn van plan de nieuwste
geluiddrager ruimhartig te schen
ken.
door
Theo Haerkens
De vraag naar de zilverkleurige
schijfjes is nog nooit zo groot ge
weest. Zelfs de meest optimistische
verwachtingen zijn overtroffen.
Meer mensen dan verwacht hebben
zich de afgelopen tijd een cd-speler
aangeschaft, zodat nu bij veertig
procent van de huishoudens zo'n
apparaat staat. Duidelijk is, dat wie
zo'n ding koopt, gelijk een handvol
plaatjes aanschaft. De verwachting
is dat over een jaar achter de helft
van de Nederlandse voordeuren
een cd-speler is te vinden. Daarna
zal de groei niet meer zo stormach
tig zijn, waarna de cd-verkoop zich
stabiliseert.
Zover is het echter nog niet. Voor
de medewerkers van de fabriek in
Weesp, de grootste van het land, is
het nog een paar weken flink buffe
len. Elke acht seconden rolt er een
cd van de band, zodat er aan het
eind van de dag een dikke 20.000
klaar staan voor afnemers in bin
nen- en buitenland.
Bedrijfsleider Stam wurmt zich-
in een piepkleine ruimte langs een
serie machines die via pijpen en
dikke kabels met elkaar verbonden
DEN HAAG (ANP) - Nederland en Frank
rijk willen samen vaart zetten achter de
Economische en Europese Monetaire Unie
(EMU). Dit is nodig om de onzekerheid om
trent De EMU te doorbreken: nog lang niet
alle EG-leden zullen als de Europese top
van Straatsburg een datum vaststelt om in
de tweede helft van 1990 te beginnen met
de voorbereiding van een Economische en
Monetaire Unie zo'n besluit steunen.
De Franse president Mitterrand, die
gisteren in Den Haag deze topconfe
rentie met premier Lubbers heeft
besproken, verklaarde dat moet
worden afgewacht of de overtui
gingskracht van Nederland en
Frankrijk, die het er in beginsel
over eens zijn dat een conferentie
over wijziging van het EEG-verdrag
in de tweede helft van 1990 van start
moet gaan, voldoende is om de an
dere EG-landen te overtuigen. Mit
terrand noch Lubbers noemden de
Britse premier mevrouw Thatcher,
die fel is gekant tegen de EMU die
andere EG-landen voor ogen staat,
met name.
Den Haag en Parijs zijn het in
principe eens over het houden van
een conferentie van de twaalf EG-
regeringen over de wijzigingen van
het EEG-verdrag die nodig zijn om
een EMU met één enkele munt en
één enkele centrale bank te vormen.
Voor verdragswijziging is eenstem
migheid vereist, maar het Verenigd
Koninkrijk kan het bijeenkomen
van een conferentie over zo'n wijzi
ging niet blokkeren.
Nederland, aldus premier Lub
bers, is het er mee eens dat de Eu
ropese Raad van Straatsburg een
datum voor het begin van de zoge
noemde intergouvernementele con
ferentie vaststelt, op voorwaarde
dat deze conferentie goed is voorbe-
reid, en de inwerkingtreding per 1
juli 1990 van de eerste fase van een
EMU die onder meer vrij kapi
taalverkeer omvat goed is gere
geld. Hij wilde niet zeggen, of aan
deze twee voorwaarden is voldaan.
Lage inflatie en een lage rente zijn werkgevers willen dat het pond
fundamenteel voor het succes van vanaf begin volgend jaar een vaste
elk bedrijf. Al tien jaar lang is bewe- wisselkoers krijgt ten ópzichte van
zen dat het EMS kan zorgen voor de andere Europese valuta in het
deze zaken, aldus Brittan. De Britse EMS.
Concurrentie
Cao-overleg in
transport belooft
harde confrontatie
DEN HAAG (GPD) - De cao-on
derhandelingen in het beroepsgoe-
derenvervoer beloven opnieuw een
hard gevecht te worden. Werkge
vers willen dat de nachttoeslag
waar vorig jaar voor is gestaakt
weer van tafel gaat, terwijl werkne
mers juist uitbreiding van deze on
regelmatigheidstoeslag eisen. Cao-
onderhandelaar Van de Berg van de
Vervoersbond FNV zegt het risico
te willen lopen snel uitgepraat te
zijn, 'want de nachttoeslag wordt
niet meer prijs gegeven'.
De vandaag begonnen cao-onder
handelingen worden in twee ge
scheiden circuits gevoerd. Vandaag
overleggen de vervoersbonden
FNV en CNV in Rijswijk met de
vertegenwoordigers van de kleine
vervoerders: NOB-wegtransport,
de prostestantse PCB en de katho
lieke KVO. Donderdag wordt er in
Den Haag gesproken met de KN-
VTO, die de grote transporteurs ver
tegenwoordigen (naar eigen zeggen
12.638 werknemers). De breuk m
het werkgeversfront ontstond in fe
bruari van dit jaar bij de onderhan
delingen over een nachttoeslag ens
cheidt de grote van de kleine trans
porteurs.
De KNVTO wil nu een aparte cao
afsluiten met de bonden. Die zeg
gen 'gek te worden van de verdeeld
heid onder de werkgevers'. "Wij
moeten nu twee keer onderhande
len over hetzelfde", aldus Van de
Berg.
Oostenrijk
Het door de Oostenrijkse regering
afgekondigde nachtelijk rijverbod
zal niet zonder incidenten op 1 de
cember worden ingevoerd. Duitse
media speculeren al over blokkades
door geïrriteerde vrachtwagen
chauffeurs bij de diverse grenspos
ten.
Ook de Nederlandse chauffeurs
zijn furieus over de maatregel. Het
verbod gaat de transporteurs han
denvol geld kosten omdat lading,
vrachtwagen en chauffeur langer
onderweg zijn. Door het verbod
kunnen zij niet langer in eén week
de route Nederland-Italië-Neder-
land rijden. Uit gegevens van NOB-
Wegtransport blijkt dat per nacht
zo'n 100 Nederlandse vrachtwagens
door Oostenrijk naar Italië rijden.
zijn. De oorverdovende herrie die er
wordt geproduceerd, doet in niets
denken aan muziek. Hier staat de
cd-pers, het hart van de fabriek. In
een gestaag ritme knalt de matrijs
die de plaatjes hun vorm geeft, met
een kracht van zestig ton tegen een
aambeeld dat bedekt is met trans
parant polycarbonaat (plastic).
Onder die enorme kracht krijgt
de stroperige massa, die een tempe
ratuur heeft van 360 graden Celsius,
exact de vorm van het glazen proto
type waar met behulp van een laser
straal de putjes in zijn aangebracht
die de cd-speler zo fraai omzet in ge
luid, muziek dus. Van het model
wordt via een ingewikkeld che
misch proces een aantal nikkelen
matrijzen gemaakt waarmee de cd's
uiteindelijk worden geperst. Dat ge
beurt onder 'overdruk' om stofjes
en andere ongerechtigheden weg te
blazen.
De doorzichtige plaatjes die uit de
pers rollen, zijn pas bruikbaar als ze
bedekt zijn met een laagje alumini
um. Het metaal reflecteert de laser,
zodat de cd-speler die kan 'lezen'.
Zonder het aluminium zou de laser
straal er dwars doorheen schieten.
Stofvrij
Het hele produktieproces wordt ge
stuurd uit een stofvrije ruimte die
slechts toegankelijk is voor enkele
medewerkers. Elk stofje kan de cd's
waardeloos maken en dat moet te
allen tijde worden voorkomen. Pas
als het aluminium bedekt is met een
beschermend laklaagje, is de cd
klaar en kan er niets meer mee ge
beuren. Nu hoeven de plaatjes al
leen nog maar bedrukt te worden,
zodat de consument ziet welke hij in
handen heeft. Het stempel wordt op
de achterkant van het zilverkleuri
ge schijfje aangebracht. De voor
kant blijft onbedrukt.
Meestal worden teksten in één of
twee kleuren aangebracht, maar
een foto in vierkleurendruk kan
ook: op de zomerhit 'Chica Cabana'
figureert zangeres Tatjana in een
minuscuul, kleurrijk rokje. Stam is
geen liefhebber van deze aanpak.
Als er iets misgaat met het druk
werk, moet het plaatje ook al is
het geluid perfect alsnog naar de
afvalbak. "Hoe meer drukgangen,
hoe meer er fout kan gaan", formu
leert de bedrijfsleider bondig.
Bij elke etappe van het produktie
proces wordt gecontroleerd of de
plaatjes voldoen. Foutloos zijn ze
nooit. Maar dat hoeft ook niet, want
de cd-speler is in staat het een en an
der te corrigeren. Maar het moet na
tuurlijk niet te gek worden. Als er in
één minuut speeltijd meer dan 220
foutjes moeten worden verdoezeld,
lukt het niet meer.
Cijfers
De ijle klassieke muziek die uit een
boxje in de controlekamer komt, is
nauwelijks hoorbaar. Het geweld
van de machines smoort alle muzi
kaal genot. "Dat geeft niets. Wij luis
teren niet naar die muziek. Wij zijn
alleen geïnteresseerd in cijfers",
stelt Stam zakelijk terwijl hij naar
een rijtje computerschermen wijst.
Een printer tekent een keurig gra
fiekje waarop precies te zien is, hoe
veel foutjes er zitten in de eerste
schijfjes van een nieuwe serie. Als
het er te veel zijn, moet er een nieuw
prototype worden gemaakt en dat
betekent zo'n 2500 gulden extra
kosten.
Aan het eind van de produktielijn
worden de compact discs nog eens
gecontroleerd. Van elke serie van
300 worden de eerste en de laatste
cd beproefd. Omdat niet elk plaatje
apart wordt getest, zijn de marges
smaller. Bij meer dan 120 foutjes
per minuut, gaat de alarmbel. Aan
de hand van extra steekproeven
wordt dan bepaald of de hele serie
rijp is voor de prullenbak.
"Eén ingebed stofje op een ma
trijs kan een hele serie bederven.
Het komt ook voor dat de mal na in
tensief gebruik versleten is", legt
Stam uit. "Maar het kan van alles
zijn. Dat moetje elke keer weer uit
zoeken". Over het algemeen blijft
de uitval beperkt tot drie of vier pro
cent en dat stemt hem tevreden.
Vrouwenhanden
Jaarlijks worden er in Weesp bijna 7
miljoen cd's gemaakt, maar de
vraag groeit en dus moet de produk-
tie nog verder omhoog. Vanaf april
verwacht Stam een kwart meer te
kunnen produceren, onder meer
door zeven dagen in de week, non
stop door te draaien. Het wachten is
op nieuwe machines voor het lak
ken en bedrukken van de cd's. De
huidige pers kan nog wel wat snel
ler draaien, maar dat heeft geen zin,
zolang de andere machines dat tem
po niet halen.
Onrustig beent Stam door de fa
briek waar overigens ook nog
steeds langspeelplaten worden ge
fabriceerd. Voortdurend wordt hij
weggeroepen. "Ik ben niet de enige
die het zo druk heeft. Niemand
heeft dit succes voorzien", zegt hij.
Nog in januari van dit jaar was het
vrij rustig. Dureco draaide toen
zelfs nog met een twee- in plaats van
drieploegendienst.
"Over een maandje is de topdruk
te achter de rug. Hoogstens komt er
m verband met carnaval nog een
uitloper naar januari". Daarna
wordt de tweeploegendienst her
steld en is er tijd de machines een
onderhoudsbeurt te geven. De mu
ziekindustrie is vertrouwd met pie
ken en dalen. In maart en april trekt
de markt weer wat aan. De grote ar
tiesten weten ook wel dat het grote
geld tegen het eind van het jaar
moet worden verdiend en houden
daar rekening mee bij het uitbren
gen van hun muziek. In juli en au
gustus gebeurt er vrijwel niets.
"Hoogstens als het flink regent,
want dan komt er wel iemand met
een zomerhit".
LONDEX Veilinghui So
theby's in Londen beeft op 4
december een grote verkoop
van 'Important en Early Clas
sic Motor Vehicles', John Cary
laat op de kijkdag vast wat ju
weeltjes zien: zelf zit hij op
een Brough Superior SS 1000
cc motor, die naar verwachting
tussen de 60.000 en 80,000 gul
den moet kosten. Be Phantom
Marlbourough Town Car Lan-
daulette komt naar schat
ting tussen 700.000 en 800.000
guldenterwijl voor de Rolls
Royce Silver Ghost Pollman
Limousine 2 tot 2,3 miljoen
golden zal worden neergeteld.
(foto AP)
ROTTERDAM (IPS/ANP) - De
eerste nieuwe lading citrusvruch
ten uit de door Israël bezette Gaza-
strook komt half december in Rot
terdam aan. Vandaag wordt in de Is
raëlische haven Ashdod het eerste
vrachtschip geladen met 1.000 ton
grapefruits van Palestijnse fruit
handelaren, aldus fruitimporteur
M. Overkleeft uit Rotterdam.
Het vrachtschip, de Santa Maria,
komt op 10 of 12 december in de
Rotterdamse haven aan. Volgende
zendingen met onder andere sinaas
appels zullen arriveren met tussen
pozen van een tot twee weken. Het
fruit wordt in Nederland verkocht
onder de merknaam 'Gaza-top', dat
vorig jaar werd geintroduceerd.
De fruitimport uit de Gaza-strook
is een initiatief van de Europese Ge
meenschap (EG) die de economi
sche ontwikkeling van de bezette
gebieden wil stimuleren. Onder
druk van de EG gaf Israël vorig jaar
voor het eerst toestemming voor de
export van 16.000 ton Palestijns
fruit.
Slechts zo'n dertig procent daar
van is in het vorig seizoen uiteinde
lijk in Europa terechtgekomen. Dat
Tweede lading
Palestijns fruit
komt met kerst
is onder meer te wijten geweest aan
afzetproblemen. De Gaza-expor-
teurs konden niet in alle gevallen de
door hen verwachte prijs krijgen,
waardoor een groot aantal ver
schepingen werd geschrapt. In één
geval moest een in de havenplaats
Ashdod klaarliggende boot onver-
richterzake terugkeren omdat als
gevolg van een uitgaansverbod in
de Gaza-strook het fruit niet aan
boord kon worden gebracht. Door
alle strubbelingen van de al twee
jaar durende intifadah - de op
stand werd er maar 2.400 ton fruit
geimporteerd.
Volgens Overkleeft liggen de le
veranties nu op schema en leggen
de Israëlische autoriteiten de Pales
tijnse exporteurs geen moeilijkhe
den in de weg. Overkleeft heeft goe
de hoop dat dit jaar het hele quotum
wordt gehaald van ongeveer 20.000
ton. De marktverwachtingen voor
de Palestijnse grapefruits en sinaas
appelen zijn-volgens hem verbe
terd.
De Rotterdamse handelaar, die al
jaren contacten heeft met Palestijn
se fruithandelaren, trad vorig jaar
op als coordinator voor Europese
importeurs. Dit jaar hebben meer
importeurs uit Nederland en andere
Europese landen interesse getoond.
Ze zijn nu zelf in onderhandeling
getreden met de Palestijnse fruit-
verkopers. De coördinatie is nu in
handen van EG-gedelegeerde W.
Cellarius die op dit moment in de
Gazastrook verblijft.
Tot voor 1988 waren de Palestij-
nen in de bezette gebieden ver
plicht om hun fruit en groenten via
Israël te exporteren. Die produkten
werden dan automatisch Israëli
sche produkten. Om politieke rede
nen verzette Israel zich tegen zelf
standige Palestijnse export. Dat
verzet werd opgegeven toen het Eu
ropees Parlement de ratificatie van
handelsakkoorden tussen de EG en
Israël tegenhield.
AMSTERDAM (ANP) - Steeds
meer mensen lenen geld om hun be
lasting of andere schulden te beta
len. De Gemeentelijke Kredietbank
Amsterdam heeft vorig jaar 1944
kredieten verleend voor betaling
van schulden, 251 meer dan vorig
jaar.
In het jaarverslag schrijft de bank
dat mensen in de toekomst steeds
meer in de schulden raken de klan-
ten(winkel)pas of creditcard. Het
gemak van die kaarten kan mensen
met een krappe beurs gemakkelijk
verleiden tot het doen van finan
cieel onverantwoorde aankopen.
Een nog groter gevaar voor de huis
houdportemonnee is het feit dat
klanten bij hun bank voor flinke be
dragen mogen 'rood' staan.
Steeds meer mensen met een hy
potheek op het eigen huis denken
dat 'Oort' voor hen een belasting
voordeeltje in petto heeft. Het mi
nisterie van financien verwacht dat
meer mensen dan de 650.000 van vo
rig jaar zullen verzoeken om een zo
geheten 'loonbeschikking', wat in
dit geval neerkomt op een voortijdi
ge aftrek van de loonbelasting.
Per 1 januari 1990 moet de werk
nemer namelijk zelf de opslagpre
mies AAW en AWBZ betalen, die tot
nu toe door de werkgever werden
betaald. In ruil daarvoor krijgt nu
de werknemer het belastingvoor
deel dat de werkgever altijd genoot,
te weten de zogeheten 'overheve
lingstoeslag'. Elke maand kan de
werknemer namelijk zijn hypo
theekrente aftrekken van het be
lastbare inkomen, waardoor hij
over dat verlaagde inkomen minder
opslagpremie hoeft te betalen.
De werknemer kan dus al bij
voorbaat verzoeken om een zogehe
ten 'vooraftrek' van die rente, waar
door hij dus meteen minder belas
ting hoeft tebetalen. De Consumen
tenbond benadrukt echter dat ie
dereen met deze aftrekpost dat
voordeel in de wacht sleept, ook als
er geen 'vooraftrek' is aangevraagd.
Aan het eind van het jaar wordt de
rente dan gewoon als aftrekpost
verrekend. Het enige voordeel van
vooraftrek is de rente die de werk
nemer in een jaar over dat al eerder
uitgekeerde geld kan krijgen.
Zwitserse banken
kunnen fluiten
naar geleend geld
ZURICH (Rtr) Zwitserse
commerciële banken kunnen
voorlopig fluiten naar het geld
dat vijftig actievoerders hebben
geleend, zolang de banken de
verantwoordelijkheid niet ne
men voor de schuldenlast van
de Derde Wereld. De Zwitserse
actievoerders, verenigd in de
Groep Verklaring van Bern,
hebben elk een lening van 1000
Zwitserse frank (1274 gulden)
opgenomen.
"Banken zijn medeverant
woordelijk voor deze crisis en
moeten dus ook delen in de kos
ten", zei secretaris van de groep
Peter Bossherd gisteren.
De vijftig kredietnemers, on
der wie enkele parlementariërs,
zullen hun leningen terugbeta
len zodra de banken een com
missie oprichten die hun verant
woordelijkheid voor de schul
dencrisis onderzoekt. Tot die
tijd zullen de vijftig hun geld
storten in een fonds dat schul
denlanden steunt.
Werk in groothandel
De werkgelegenheid ontwikkelt
zich in de groothandel het snelst.
Sinds 1985 is zij met dertien procent
gegroeid tot 350.000 arbeidsplaat
sen, terwijl de werkgelegenheid in
de rest van het bedrijfsleven met zes
procent is toegenomen. De groei
komt neer op 14.000 nieuwe banen
per jaar. Dit staat in een dinsdag
verschenen onderzoek van het Eco
nomisch Instituut voor het Midden-
en Kleinbedrijf (EIM).
Forse schuld China
China heeft een binnenlandse
schuld van 80 miljard yuan (44,9
miljard gulden), zo heeft een hoge
regeringsfunctionaris gisteren be
kendgemaakt. Om de afbetalingen
op deze en andere schulden te kun
nen voldoen zal China nieuwe le
ningen afsluiten. Volgend jaar zal
China 30 miljard yuan (16,8 miljard
gulden) moeten aflossen op de bin
nenlandse schuld.
Ontslag in zuivel
De Voedingsbond FNV wil dat DM-
V/Campina en Melkunie een harde
re garantie geven dat er geen ge
dwongen ontslagen zullen vallen na
de fusie tussen deze twee zuivelcon
cerns. De bonden moeten voor 4 de
cember een advies geven over de
voorgenomen fusie, waarbij in to
taal 6600 werknemers in west- en
zuid-Nederland zijn betrokken.
