Orions marine 1000
uur minder in lucht
Leidenaar staakt gesprek met Philips
DE T
VAN TOEN
PIET VAN DER LEE
'VEROVERT' LEIDEN
Provincie trekt 175
miljoen meer uit
voor zwakzinnigen
Meer mankracht voor
vreemdelingenpolitie
Donorbloed
kan veiliger
Kosten bouw
'Parkstad'
16 miljard
MAANDAG 20 NOVEMBER 1989
PAGINA 9
Norbert Veel: Als je je kennis hebt weggegeven, kun je haar later nooit
meer terugvragen". (archieffoto Jan Holvast)
Bedrijf wil eerst geheim weten van methode om cd's te verbeteren
HAARLEMMERMEER - Het ge
meentelijk politiekorps van Haar
lemmermeer mag met elf formatie
plaatsen groeien in verband met de
enorme toename aan asielzoekers
dit jaar op Schiphol. Dat heeft de
minister van binnenlandse zaken
de burgemeester van Haarlemmer
meer meegedeeld.
Het aantal vreemdelingen dat via
Schiphol ons land binnenkomt, is
dit jaar verdrievoudigd. In 1988
meldden zich 1020 vreemdelingen,
dit jaar wordt een aantal van meer
dan 3000 verwacht. De vreemdelin
gendienst van de politie kan het
werk dat de stroom asielzoekers
met zich meebrengt, nauwelijks
aan. De Haarlemmermeerse politie
moet verzoekformulieren, identi
teitspapieren en registratiekaarten
voor de asielzoekers opmaken en
heeft tevens de taak een eventueel
VALKENBURG - De 13
Orions (opsporingsvliegtui
gen) van de marine zijn vol
gend jaar 1000 uur minder in
de lucht dan nu het geval is.
Dit is mogelijk, omdat het
vliegkamp Valkenburg
sinds kort de beschikking
heeft over een vlucht- en tac
tische simulator. Met deze
trainings-apparatuur kan
worden nagebootst wat ook
in werkelijkheid kan gebeu
ren.
Volgens overste Berkhout - hij be
paalt de inzetbaarheid van de vlieg
tuigen - zal Valkenburg zeker mer
ken dat de Orions direct na de jaar
wisseling minder frequent vliegen.
Voornamelijk de geluidsoverlast
wordt teruggedrongen door het be
perken van het aantal vluchten.
Het aantal oefen- en opleidings-
vluchten gaat drastisch omlaag,
maar het deelnemen aan de buiten
landse oefeningen blijft op hetzelf
de peil als nu. Overste Berkhout is
van mening dat het oefenen op de
trainer geen enkele invloed zal heb-
DEN HAAG De provincie Zuid-
Holland wil 175 miljoen gulden
meer besteden a^n de zwakzinni
genzorg dan aanvankelijk de bedoe
ling was. Op deze manier hoopt de
provincie wat aan de hoge nood te
doen waarvan al jaren sprake is. Het
geld wordt gekort op de normale
zorg in de algemene ziekenhuizen.
De 175 miljoen gulden wordt
voornamelijk gebruikt voor het
bouwen van inrichtingen. De pro
vincie hoopt zodoende iets te doen
aan de ellenlange wachtlijsten. De
wachttijd voor opname in een in
richting is inmiddels opgelopen tot
tweeëneenhalf jaar; de wachttijd
voor een gezinsvervangend tehuis
ligt zelfs hoger.
Wat Zuid-Holland betreft komt
zes procent van het geld dat voor de
gezondheidszorg beschikbaar is ten
goede van de zwakzinnigenzorg.
Eerder deze maand liet provincie
bestuurder W. Aalbers op een the
madag over de zwakzinnigenzorg
weten dit percentage met twintig
Drocent te willen verhogen. Bedra-
Overlast bij
voorverkoop
Prince-concert
LEIDEN/ALPHEN AAN DE
RIJN - De voorverkoop van
kaartjes voor het concert dat
Prince volgend jaar zomer in
Rotterdam zal geven, heeft za
terdag tot chaotische taferelen
geleid op de VW-kantoren. Zo
wel in Leiden als in Alphen la
gen de kopers 's nachts al voor
de déur. Dat leidde op het Leid-
se Stationsplein tot klachten
over overlast van bovenburen
van de VVV. De politie kwam
niet in actie.
"Ik heb het zelden zo-druk ge
zien", zegt de Leidse VW-di-
recteur C. Hugens: "We waren
binnen een uur door de kaarten
heen". Hugens heeft binnenkort
een gesprek met zijn bovenbu
ren over de overlast. De Leidse
VW verkocht zaterdag circa
700 kaarten. Ook in Alphen was
het druk. maar daar deden zich
geen problemen voor. Er wer
den 250 kaarten verkocht.
Bij het kantoor van de VW in
Eindhoven dreigde de voorver
koop vrijdagnacht geheel uit de
hand te lopen. Een menigte van
circa 500 fans dreigde daar de
voorpui van het kantoor onder
de voet te lopen. De politie
moest alle beschikbare agenten
inzetten om de menigte in be
dwang te houden. De GGD
kwam diverse keren in actie om
flauwgevallen fans op de been te
helpen.
uitzettingsbevel ten uitvoer te bren
gen.
Veel andere politiediensten van
het korps, surveillance, administra
tie en uniformdienst nemen een
deel van de taken van de vreemde
lingenpolitie over. Het korps luidde
al eerder de noodklok over de toege
nomen werkdruk.
De elf extra plaatsen zullen ten
dele worden gebruikt om de dien
sten te ontlasten van de taken die zij
voor de vreemdelingenpolitie uit
voeren. Daarnaast wordt het vreem
delingenteam uitgebreid tot ten
ben op de behendigheid en de kwa
liteit van de bemanningen. "Ik denk
zelfs dat oefenen op de simulator
betere resultaten kan opleveren dan
het maken van bepaalde vluchten.
Tenslotte kun je op die apparaten
meer nabootsen dan in werkelijk
heid. Alleen, je moet die trainers
dan natuurlijk wel goed gebrui
ken".
Voor de tactische training gingen
de Orion-bemanningen tot voor
kort naar Amerika, omdat het vlieg
veld Valkenburg slechts de be
schikking had over een vluchtsimu
lator voor de piloten. Hierin is al
leen apparatuur bevestigd die no
dig is om te kunnen vliegen. De an
dere apparaten zijn niet ingebouwd.
Nu zowel vliegen als tactiek kan
worden gesimuleerd, worden de be
manningen in eigen huis getraind.
Overste Berkhout ontkent dat het
'droog' trainen voor de vliegers als
onaantrekkelijk moet worden aan
gemerkt. Hij grijpt daarvoor terug
op het kunnen creëren van situaties
die zich in de praktijk wellicht nooit
of hoogst zelden kunnen voordoen.
Een voorbeeld daarvan is het laten
uitvallen van twee van de vier moto
ren en het landen op twee motoren.
Het minder in bedrijf hebben van
de dertien Orions heeft, aldus over-
gen kon hij toen nog niet noemen,
maar inmiddels is duidelijk dat de
zorg kan rekenen op 175 miljoen
gulden extra.
Of de wachttijd drastisch kan
worden teruggedrongen is de vraag.
Maar de provincie wil in elk geval
de groeiende wachtlijsten voor de
inrichtingen te kunnen beperken.
Wat echter nog niet effectief kan
worden aangepakt is de nood bij de
gezinsvervangende tehuizen en de
dagverblijven. De financiën die
hiervoor beschikbaar komen zijn
bij lange na niet toereikend. Wat die
zogenaamde GVT betreft zit Zuid-
Holland met een historisch tekort,
zoals een ambtenaar vanmorgen
vertelde. Omdat vroeger de opvang
voorzieningen voor hen in bosrijke
streken tot stand werden gebracht.
Dus werd er met name in Gelder
land en Limburg gebouwd. Deze
provincies hebben derhalve een
overcapaciteit aan voorzieningen.
De tendens is echter om zwakzinni
gen in de buurt van de familie te
huisvesten. Gevolg: Zuid-Holland
heeft een schrijnend tekort. Daarbij
komt nog dat het aantal aanmeldin
gen alarmerend toeneemt.
Het komt nogal eens voor dat het
om urgente gevallen van zwakzinni
gen gaat die niet langer in de huise
lijke situatie kunnen wonen. Omdat
ouders te oud zijn of de familie de
psychische druk niet meer aankan.
Daarom voorspelt Theo de Vries, di
recteur van de provinciale raad voor
de volksgezondheid in Zuid-Hol
land, dat rond de eeuwwisseling de
wachttijd voor een gezinsvervan
gend tehuis wel eens opgelopen zou
kunnen zijn tot een jaar of twaalf.
Derhalve zegt hij dat er heel snel
plaatsen beschikbaar moeten ko
men. Een rol speelt bovendien de
vergrijzing onder zwakzinnigen.
Als gevolg hiervan is er weinig ver
loop in de instellingen. Men schat
dat het aantal bewoners van vijftig
jaar en ouder de komende jaren zal
toenemen van 30 tot 55 procent.
In enkele gevallen komt het nu al
voor dat zwakzinnigen soms wel
een jaar of zeven moeten wachten
alvorens ze kunnen worden ge
plaatst in een gezinsvervangend te
huis. Theo de Vries: "Indien je de
wachttijden niet langer dan twee
jaar wil laten zijn, dan moet de hui
dige capaciteit met wel zeventig
procent worden uitgebreid".
Al in het begin van de jaren ze
ventig waren deze ontwikkelingen
te zien, zegt De Vries. Bij de politiek
is wel aan de bel getrokken, maar
die heeft zich er niet zo veel van aan
getrokken. De provincie heeft nu
een belangrijke keuze gemaakt die
ten koste gaat van de zorg in de ge
wone ziekenhuizen. Theo de Vries
stelt dat hier zeker problemen zul
len ontstaan, maar dat er een keuze
is gemaakt voor een groep mensen
die nóg meer in de moeilijkheden
zitten.
minste tien man. Er zijn nu zes poli
tieagenten voor dit werk beschik
baar.
Hoewel A.L. Visser van de vreem
delingendienst blij is met de uit
breiding van 'zijn' dienst, kan hij
nog niet zeggen of de extra elf for
matieplaatsen voldoende zullen
zijn. "Er valt niets te zeggen over
het aantal asielzoekers in een be
paald jaar. De enorme toename van
1989 had ook niemand verwacht".
Een tweede onzekerheid is de defi
nitieve inhoud van het zogeheten
ste Berkhout, geen invloed op het
budget van het vliegveld. "Ik bekijk
het anders", zegt hij. "Er staan hier
dure trainers die er uit moeten ko
men. De simulators besparen vlieg
uren en zorgen ervoor dat we betere
bemanningen krijgen. Natuurlijk
blijft het van belang dat de mensen
die iets op de trainer hebben ge
leerd, dit ook in de praktijk kunnen
uitvoeren. Zoals bij een krachtige
wind een honderd meter boven de
zeespiegel vliegen en dan het gevoel
van luchtziekte ondergaan".
Eén ding is in elk geval zeker. De
opsporingsvliegtuigen hoeven niet
zo vaak de hangar in voor onder
houd, omdat ze minder vliegen. De
slijtage wordt beperkt met als ge
volg dat de Orions langer zullen
meegaan.
LEIDEN - Donorbloed kan veiliger
worden. Dankzij de introductie van
een test op het vorig jaar geisoleer-
de virus hepatitis C (een vorm van
geelzucht) lopen patiënten tijdens
een bloedtransfusie minder gevaar
een leveraandoening te krijgen. Een
in Amsterdam gehouden onderzoek
heeft uitgewezen dat met behulp
van de test 60 tot 70 procent van de
eventuele besmettingen kan wor
den voorkomen. Hepatitis C is het
laatste belangrijke virus dat nog via
een transfusie kan worden overge
bracht. Volgens een woordvoerder
van de Leidse bloedbank onder
zoekt de gezondheidsraad momen
teel of de test ook in Nederland toe
pasbaar is. Dat zou niet eerder dan
volgend jaar het geval zijn.
Schengen-akkoord. Vooruitlopend
op de eenwording van Europa in
1992 voeren de Benelux, Frankrijk
en Duitsland onderhandelingen
over het nu reeds openstellen van
de grenzen tussen deze landen on
derling.
Visser: "Het is nog onduidelijk
wat het akkoord gaat betekenen
voor het vreemdelingenbeleid. De
kans is groot dat we niet alleen moe
ten gaan controleren of de vreemde
lingen die op Schiphol arriveren, de
Benelux binnen mogen komen,
maar ook of zij gewenst zijn in
Frankrijk en Duitsland. Dat zou op
nieuw een fikse taakverzwaring be
tekenen".
In de brief van de minister aan de
burgemeester van Haarlemmer
meer, zegt zij toe het aantal forma
tieplaatsen opnieuw te bezien zodra
het Schengen-akkoord er is.
Dierenboek voor
'dierenbeschermer'
Van der Reijden
LEIDEN - Oud-staatssecretaris
J. van der Reijden krijgt morgen
het boek 'Dieren en Nederlan
ders' van de Leidse historicus
dr. C.A. Davids overhandigd.
Het boek is geschreven in het
kader van het 125-jarig bestaan
van de dierenbescherming. Da
vids geeft hierin een beeld hoe
de Nederlander door de eeuwen
heen met zijn dieren is omge
gaan. Bovendien beschrijft hij
de geschiedenis van de dieren
bescherming.
Drs. Van der Reijden werd
enige ajren geleden uitgeroepen
tot 'dierenbeschermer van het
jaar'.
LEIDEN - De Leidse geluids
technicus Norbert Veel, die een
methode heeft ontdekt om com
pact discs beter te laten klin
ken, wil zijn onderhandelingen
met Philips stopzetten. Volgens
Veel weigert Philips het belang
van zijn ontdekking te erken
nen. Het bedrijf wil bovendier
zijn rechten pas vastleggen als
Veel de inhoud prijsgeeft var
het door hem ontworpen kastje
dat het 'slechte' geluid van cd's
corrigeert; De Leidse geluids
technicus voelt hier niets voor.
Veel heeft Philips inmiddels ge
schreven dat hij zich ontslagen
voelt van alle verplichtingen die hij
tegenover het bedrijf heeft. Philips
wil echter verder praten. De onder
neming heeft voorgesteld de eerder
afgesproken onderhandelingster
mijn van twee maanden met zes we
ken te verlengen. Ze wil bovendien
dat hij een nieuwe demonstratie
geeft met zijn correctiemodule bij
Phonogram. Tegen dat laatste heeft
Veel overigens geen bezwaar.
De onderhandelingen zijn vol
gens de Leidenaar spaak gelopen
omdat Philips louter belangstelling
heeft voor de inhoud van zijn modu
le. Ze meent dat de effecten van het
kastje pas goed zijn te controleren
wanneer Veel de werking ervan
heeft prijsgegeven. Tot die tijd wil
Philips geen toezeggingen doen.
Veel voelt er echter niets voor om
de inhoud van zijn kastje te onthul
len. Daarmee zou hij namelijk ook
het door hem ontdekte principe be
kend maken. "En het is met kennis
nu eenmaal zo: als je die eenmaal
hebt weggegeven, kun je hem nooit
meer terugvragen".
Zeer miniem
Veel vindt het kastje trouwens maar
bijzaak. "Het verbetert de geluids
kwaliteit van compact discs. Dat is
mooi. Maar waar het mij om gaat is
dat alle cd's tot nog toe op een ver
keerde manier zijn opgenomen. Het
is veel belangrijker dat daar verbe
tering in komt. Philips wil dat ech
ter niet erkennen".
Het bedrijf houdt na de twee eer
dere demonstraties vol dat de cor
rectiemodule het geluid van cd's
'zeer miniem' verbetert. In enkele
gevallen zou het kastje de kwaliteit
zelfs verslechteren. Veel daarover:
"Bij een gering aantal cd's voeren
de fouten toevallig niet de boven
toon. Wanneer het kastje die com
pact discs corrigeert, verslechtert
het geluid inderdaad. Het merk
waardige vind ik nu dat Philips
blijft verklaren dat de verschillen
minimaal zijn, maar tegelijkertijd
alle moeite doet om achter de in
houd van het kastje te komen. Dat
lijkt me wat tegenstrijdig"
Veel veronderstelt dat Philips om
zakelijke redenen zijn ontdekking
weigert te erkennen. "Als ze toe
geeft dat ik gelijk heb, zal ze ook
moeten toegeven dat alle tot nog toe
uitgebrachte cd's fouten bevatten.
En dat zijn er nogal wat". Daarom
ook wil de Leidenaar eerst duidelijk
zijn rechten vastgelegd zien. "Ik
ben bang dat, als ik mijn geheimen
heb prijsgegeven en er daarna niet
meer met anderen over mag praten,
de zaak in de ijskast verdwijnt. Dat
wil ik niet laten gebeuren. Daarvoor
is mijn ontdekking te belangrijk".
Alleenrecht
De Leidenaar verlangt van Philips
dat ze toezegt zijn methode te ge
bruiken. Verder wil hij dat het be
drijf een goede regeling met hem
treft over eventuele opbrengsten.
DEN HAAG - De aanleg van een
parkstad in het gebied tussen Den
Haag. Rotterdam, Zoetermeer en
Delft lijkt financieel zeker niet on
haalbaar. Maar het is nog te vroeg
om te kunnen zeggen dat de plan
nen voor dit zogenoemde Tussenge
bied praktisch ook uitvoerbaar zijn.
Vanmorgen presenteerde de pro
vincie Zuid-Holland officieel het in
richtingsplan voor het Tussenge
bied. Uitgerekend is dat daar 65.000
woningen kunnen worden ge
bouwd (veertig per hectare), terwijl
er verder plaats is voor 525 hectare
bedrijfsterrein en een plassen- en
groengebied van 925 hectare. De
kosten van uitvoering van het plan
worden geraamd op 16 miljard gul
den.
Uit een grondkostenanalyse
blijkt dat kan worden gerekend op
een tekort van ongeveer 7500 gul
den per woning. Naarmate het te
verplaatsen glasareaal toeneemt,
loopt het tekort flink op. De onstui
mige groei van de glastuinbouw nu
in dit gebied, moet dan ook worden
ingeperkt.
De provincie gaat op basis van dit
plan overleggen met alle betrokke
nen. Het provinciaal bestuur wil
nog voor de zomer in 1990 een
standpunt bepalen en een aantal
principebesluiten nemen.
Dergelijke afspraken kunnen op
voorhand echter niet worden ge
maakt, meent Philips-woordvoer-
der J. Geel. "We kunnen niet over
de commerciële toepassing praten
zo lang niet duidelijk is öf de vin
ding wel effect heeft".
Philips betwist trouwens dat Veel
het alleenrecht heeft over zijn ont
dekking. De onderneming voert
aan dat hij de correctiemodule heeft
gemaakt met hulp van van een Phi-
lips-medewerker. "Dat is waar",
zegt Veel. "Al heeft deze man dat in
zijn vrije tijd gedaan; niet in op
dracht of met steun van Philips.
Maar goed, juist het feit dat hij een
Philips-man is, was reden om eerst
naar dit bedrijf toe te stappen".
De Leidse geluidstechnicus wil,
nu hij de onderhandelingen met
Philips heeft stopgezet, voorlopig
niet met andere bedrijven gaan pra
ten. "Ik heb een paar aanbiedingen
gehad, maar daar ga ik voorlopig
niet op in. De komende tijd blijf ik
mijn module demonstreren. Ik wil
eerst de audio-wereld overtuigen
van de waarde van mijn ontdek
king, voordat ik nieuwe stappen
zet". Philips wacht af wat Veel doet,
en zal zich daarna opnieuw bera
den, aldus woordvoerder Geel.
LEIDSE
KRONIEK OVER
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
Op 9 oktober 1811 bezocht Napo
leon Amsterdam. Sinds 1810, het
jaar waarin Nederland deel ging
uitmaken van Frankrijk, de derde
stad van het keizerrijk genoemd.
Op zijn terugtocht deed de keizer
ook Leiden aan.
Napoleon toonde zich bij zijn
terugkomst in Parijs bijzonder te
vreden over de ontvangst in dit
nieuwe stuk Frankrijk. Het ent
housiaste onthaal had de keizer
aangenaam getroffen. Grote groe
pen mensen langs de weg hadden
Napoleon toegejuicht.
Volgens de dichter Bilderdijk
was Napoleon de nieuwe Ceasar.
Tijdens het bezoek van Napoleon
aan ons land leek alle ellende
even vergeten. Even maar, want
daarvoor waren de maatregelen
van Napoleon te impopulair.
Door het verbod handel te drijven
met Engeland, het zogenaamde
Continentale stelsel, verslechter
de de economische situatie. Fran
se douaniers hielden toezicht op
de uitvoering van deze maatregel.
De gevolgen waren rampzalig. In
1810 kwarrien in Amsterdam nog
210 schepen aan. In 1811 niet een.
Nieuw in Nederland was ook de
dienstplicht. Nooit populair,
maar in de jaren dat Nederland
deel uitmaakte van Frankrijk bij
zonder gehaat. Alle jonge man
nen vanaf twintig jaar waren
dienstplichtig. Niet iedereen
hoefde ook daadwerkelijk een
uniform aan te trekken. Er werd
geloot, Napoleon had aanvanke
lijk niet alle dienstplichtigen no
dig. In 1812 namen zo'n 15.000 Ne
derlandse dienstplichtigen deel
aan de veldtocht naar Rusland.
Slechts enige honderden keerden
terug. De berichten over de ne
derlaag van Napoleon veroor
zaakte onrust in de Hollandse ste
den. In Leiden werden biljetten
aangeplakt met daarop de volgen
de dichtregels:
Den arend is geplukt
De veeren zijn gevlogen
Prince Willem is op weg
Weldra Oranje boven'
Terreur
Een misschien grappig rijmpje,
maar prins Willem van Oranje
was nog lang niet op weg. Het ver
zet groeide en daarmee de Franse
terreur. In Amsterdam vielen
doodvonnissen. In Oud-Beijer-
land.werd het vuur geopend op
dienstplichtigen die weigerden te
loten. Zes doden waren het ge
volg.
Napoleon had na de ernstige
verliezen van de Russische veld
tocht nieuwe soldaten nodig. De
Franse regering besloot tot de op
richting van een nationale garde.
Alle mannen tussen de twintig en
zestig jaar moesten zich hiervoor
melden.
Deze maatregel viel helemaal
verkeerd. In Alphen, Rotterdam,
Boskoop en andere plaatsen bra
ken relletjes uit. In de meeste ste-
den en dorpen werd de orde vrij
snel hersteld, maar niet in Leiden.
Deze stad werd zelfs korte tijd
door opstandige burgers bezet.
Een merkwaardig verhaal. Op
de avond van 20 april 1813 ver
schenen grote groepen inwoners
van naburige dorpen voor de stad
en eisten dat de ophaalbrug zou
worden neergelaten en de poort
zou worden geopend. De autori
teiten voelden er niets voor om
zo'n grote groep plattelanders,
opgewonden en gewapend met
allerlei boerengereedschap, tot
de stad toe te laten.
Twee mannen slaagden er ech
ter in Leiden binnen te komen en
de brug omlaag te halen. Jui
chend trok de menigte de stad
binnen. De Leidse bevolking ver
welkomde de indringers harte
lijk.
Onder leiding van Piet van der
Lee, in rustiger tijden van beroep
bakker, werd de nationale garde
ontwapend. Het hijsen van de
oranje vlag werd met enthousias
me begroet. Het anti-Franse ka
rakter van de aktie is duidelijk
maar wat de opstandelingen nu
april naderde vanuit Den Haag
een groep van 200 soldaten. Deze
militaire eenheid stond onder be
vel van generaal Lorcet. De gene
raal eiste toegang tot de stad en
dreigde bij een weigering Leiden
te bestormen. Zover kwam het
niet, omdat met name de Leidse
autoriteiten voor alles een bestor
ming wilden voorkomen. Wat er
daarna allemaal precies is ge
beurd is onduidelijk. Zeker is in
elk geval dat de Leidse stadsbe
stuurders de sleutels van de koe
poort in handen hebben weten te
krijgen. Hoe, op welke manier,
het is weer onduidelijk. Toen de
poort eenmaal was geopend, was
het voor Lorcet niet moeilijk om
de stad binnen te komen. De op
standelingen waren tegen echte
soldaten niet opgewassen.
Heer en meester
Ze boden verzet, er vielen enkele
doden en gewonden, maar bin
nen korte tijd waren de Franse
soldaten heer en meester in de
stad. Met angst en beven wacht
ten de Leidenaars op de Franse
strafmaatregelen. Deze vielen
mee, men had erger verwacht. Op
30 april werden vijf doodvonnis
sen uitgesproken. Vijf opstande
lingen werden gedeporteerd. Ook
Van der Lee werd ter dood ver
oordeeld. Op de een of andere ma
nier wist deze echter te ontsnap
pen.
De aktie van Van der Lee en de
zijnen is in meer dan één opzicht
opmerkelijk. Leiden was in het
begin van de negentiende eeuw
een stad met 30.000 inwoners. Dat
zo'n stad zo gemakkelijk door een
groep opstandelingen kon wor
den bezet is verbazingwekkend.
Aktieve steun vanuit de Leidse
bevolking vormt misschien de
verklaring voor het succes van
Van der Lee. Over deze steun zijn
we evenwel slecht geïnformeerd.
Duidelijk is wel, dat de opstande
lingen afkomstig waren uit de la
gere standen. De gegoede burge
precies wilden bereiken niet.
Hoopten Van der Lee en de zijnen
op deze manier het sein te geven
tot een landelijke aktie? We we
ten het niet. Lang duurde de be
zetting in ieder geval niet. Op 21
rij deed nog niet mee. De hoger
standen voelden zich pas echt be
dreigd toen het Franse bestuur de
oprichting van de gardes d'hon-
neur aankondigde. In totaal zou
deze garde 10.000 man omvatten.
Napoleon, geportretteerd door de schilder David.
Verzet
Nederland zou 435 man moeten
leveren, afkomstig uit de hoogste
belastinggroepen. Leden van de
garde moesten zelf paard, uni
form en verdere uitrusting beta
len. Over de Franse motieven kun
je discussiëren, maar velen zagen
en zien in de gardes d'honneur
een soort gijzelaarscorps.
Mede door deze maatregel
werd het verzet langzamerhand
nationaal. Niet alleen de lagere,
maar ook de hogere standen voel
den zich nu bedreigd.
Piet van der Lee, de bakker, die
leiding gaf bij de 'verovering' van
Leiden, slaagde er niet in een wer
kelijk nationale opstand tegen de
Franse overheesing tot stand te
brengen. Pas na de nederlaag van
Napoleon bij Leipzig (1913) ver
loor het Franse leger de controle
over Nederland. Een werkelijk
nationale opstand werd mogelijk.
BRAM VERHOOG
Minder geluidsoverlast in Valkenburg
