Gevechten El Salvador nog heviger tfüijl EG worstelt met Duitse hereniging ■rrs a Sovjetunie roept top Litouwen op matje Oproep verzet tot opstand Kohl: Europese grenzen onschendbaar Toekayana's bereiden nieuwe aanvallen voor Vredesoverleg over Nicaragua vastgelopen 'Israël bezit chemische en atoomwapens' VN noemen verkiezingen Namibia vrij en eerlijk MAN'S WORLD WOENSDAG 15 NOVEMBER 1989 PAGINA 5 SAN SALVADOR (GPD/Rtr/AFP/DPA) - Het Nationaal Bevrijdingsfront Farabundo Marti (FMLN) heeft het Sal vadoreans volk opgeroepen om een algemene en definitie ve opstand te ontketenen tegen het bewind van president Alfredo Cristiani. De dit weekeinde begonnen gevechten in de hoofdstad San Salvador waren gisteren nog heviger dan de dagen ervoor. In zeven zones van de stad werd een alge heel uitgaansverbod voor 24 uur afgekondigd. De autoritei ten waarschuwden dat 'wordt geschoten op alles wat be weegt'. MOSKOU (AP) - De voltallige com munistische partijleiding van Li touwen is op het matje geroepen bij de Sovjetunie. Zij moeten vandaag een vergadering van het politburo in Moskou bijwonen, zo hebben parlementsleden gisteren bekend gemaakt. Ze suggereerden dat het politburo de Litouwse partijleiding wil spreken over de wens binnen de leiding om zich onafhankelijk van het Kremlin op te stellen. Verder wil het Kremlin wellicht gedachten van Litouwen in de kiem net als Estland, de inlij- De Salvadoraanse regering is nog steeds bereid de vredesbesprekin gen met het verzet volgende week in de Venezolaanse hoofdstad Cara cas door te zetten, zei president Alf redo Cristiani gisteren in zijn eerste persconferentie sinds vijf dagen ge leden de gevechten uitbraken. Cris tiani zei dat zijn regering niet in ge vaar is gebracht door het offensief. President Oscar Arias van Costa Rica en de Mexicaanse regering hebben de strijdende partijen giste ren opgeroepen de dialoog te her vatten, conform het vredesplan voor Midden-Amerika dat vorig jaar augustus in Tela in- Honduras werd gesloten. De Organisatie van Ame rikaanse Staten (OAS) drong aan op een onmiddellijke wapenstilstand. De Amerikaanse president Geor ge Bush riep zijn Sovjet-ambtge noot Gorbatsjov op het vredespro ces in Midden-Amerika te onder steunen. Hij kondigde aan dat hij dit thema op de Middellandse Zee- top op 2 en 3 september aan de orde zou stellen. Minister van buiten landse zaken James Baker noemde de Sovjet-inmenging in het gebied "de grootste belemmering voor een verbetering in de Sovjet-Ameri kaanse betrekkingen". China Meer dan 40 leiders van de Chinese democratiseringsbeweging zullen worden berecht op beschuldiging van contrarevolutionaire misdrij ven. Dat is in China de zwaarste po litieke aanklacht. Onder de be klaagden zijn de studentenleider Wang Dan, de voormalige hoge re geringsadviseur Cao Siyuan en de mensenrechtenactivist Ren Wan- ding. De groep van meer dan 40 in tellectuelen, studentenleiders en vanouds bekende activisten speel de een leidende rol bij de betogin gen voor democratie die in april en mei heel China overspoelden. Afghanistan Het Afghaanse verzet heeft eind vo rige week een belangrijk bolwerk van de regeringstroepen ten westen van de hoofdstad Kabul veroverd. Bij een poging van het leger de plaats te heroveren zouden 37 solda ten zijn gedood en drie legervoertui gen zijn vernietigd. Politieke waar nemers zeiden dat de verovering van de stad Pajak de regering van een belangrijke observatiepost voor artillerie- en raketaanvallen had be roofd. Pasionaria Talloze mensen hebben gisteren in Madrid de laatste eer betoond aan de zondag op 93-jarige leeftijd over leden Spaanse anti-fasciste Dolores Ibarruri, bijgenaamd La Pasionaria. Ze wordt morgen begraven naast de oprichter van de Spaanse Socialisti sche Partij, Pablo Iglesias. De be grafenis wordt voorafgegaan door een mars door het centrum van Ma drid. Honden De veterinaire dienst van Dhaka is een campagne begonnen tegen het grote aantal honden dat de hoofd stad onveilig maakt, naar schatting rond de 80.000. Iedere hond die wordt gevangen en afgeleverd, le vert de vanger ongeveer 70 cent op. De honden, die volgens de autoritei ten met het oog op hondsdolheid een gevaar voor de volksgezond heid vormen, worden afgemaakt. Bulgarije De nieuwe Bulgaarse partijleider Mladenov heeft gisteren gesproken met een aantal dissidenten. Hij liet gisteren ook aan Moskou weten dat hij wil hervormen volgens de me thode die in de Sovjetunie wordt ge volgd, maar gaf tevens uitdrukke lijk de verzekering dat de „commu nistische partij in Bulgarije een po litieke voorhoede van de samenle ving zal blijven". Deng De bejaarde Chinese leider Deng Xiaoping heeft maandag voor het laatst een buitenlandse delegatie of ficieel ontvangen, zo heeft hij tegen een bezoekende Japanse delegatie gezegd. Tijdens zijn onderhoud met de groep Japanse zakenlieden, in de Grote Hal van het Volk, zei Deng dat hij vastbesloten was niet langer aanwezig te zijn bij officiële bijeen komsten. Vorige week gaf Deng zijn laatste officiële functie op; hij trad af als voorzitter van de Centrale Mi litaire Commissie van de Chinese communistische partij. Het dodental als gevolg van de zware gevechten is volgens sommi ge berichten opgelopen tot 600. De ziekenhuizen kunnen de stroom ge wonden nauwelijks aan. Verschil lende ambulances en ook een aantal journalisten zijn gisteren door mili tairen beschoten. Het Rode Kruis heeft geklaagd dat het leger het af voeren van gewonden belemmert. De autoriteiten hadden aange kondigd dat de burgers uit gebie den bij de gevechtszones zouden worden geëvacueerd, maar in de praktijk kwam daarvan weinig te recht. Duizenden mensen zochten ondanks het uitgaansverbod zelf een veiliger onderkomen. Tiendui zenden anderen zaten afgelopen nacht echter nog altijd vast bij de posities van de rebellen. Guerilleros op het slagveld zeg gen dat ze langzaam maar zeker ter rein winnen. Honderden jongeren uit de krbttenwijken hebben zich aan hun zijde gevoegd en helpen bij het spitten van loopgraven en het oprichten van barricaden. Het ver zet, dat de controle over éénderde van het land claimt, heeft aange kondigd in de "bevrijde" gebieden volksregeringen op te richten. Florakis mild; op interimregeiing in Griekenland ATHENE (AP) De leiders van de Coalitie van Links en Vooruitgang en de rechtse Nieuwe Democratie, Florakis en Mitsotakis, zijn het gis teren in grote lijnen eens geworden over de vorming van een interimre gering. Daaraan moeten ook de so cialisten van Papandreou deelne men, zo maakte Florakis bekend. Florakis mag na de mislukte for matiepogingen van Mitsotakis en Papandreou drie dagen proberen een nieuwe regering samen te stel len. De politieke situatie is moeilijk omdat de partijen scherp tegenover elkaar staan, maar geen van hén bij de onlangs gehouden verkiezingen een absolute meerderheid haalde. Vandaag praat Florakis met An dreas Papandreou van de socialisti sche Pasok. Bij eerdere besprekin gen tussen hen bleek de wens van Florakis tot vervanging van het hui dige districten-kiesstelsel door een stelsel van evenredige vertegen woordiging een onoverkomelijk struikelblok. Papandreou heeft ge zegd slechts mee te willen doen in een brede coalitie wanneer die lang genoeg aan de macht kan blijven om de volgens hem nijpende econo mische en politieke kwesties op te lossen. Daaronder valt onder meer het omkoopschandaal waarbij ook Papandreou zelf wordt verdacht. De leiders van de drie partijen gaan vrijdag op bezoek bij presi dent Christos Sartzetakis om hem in te lichten of zij al dan niet over eenstemming hebben bereikt. Wan neer dat niet het geval is, zal de pre sident voor de derde keer dit jaar verkiezingen moeten uitschrijven. Vergezeld door opperrabbijn Menachem Jockowicz (l) en voorzitter van de Westduitse Joodse gemeenschap Heinz Galinski loopt Kohl naar de executie-muur van het nazi-vernietigingskamp Auschwitz. Kohl legde een krans in dit kamp, waar vier miljoen mensen, van wie 2,5 miljoen joods, werden vermoord. (foto dpa) WARSCHAU (Rtr/AFP/AP) - De Bondsrepubliek erkent nog altijd niet definitief de Poolse westgrens. Kohl heeft aan het einde van zijn vijfdaagse bezoek aan Polen welis waar een gemeenschappelijke ver klaring ondertekend dat de Europe se grenzen onschendbaar zijn en dat de territoriale integriteit van alle Europese staten moet worden ge respecteerd, maar hij weigerde in te gaan op de Poolse wens om de west grens daarin expliciet te noemen. Grote delen van het huidige Po len waren vroeger Duits. Bij herha ling heeft Kohl gezegd dat de Bondsrepubliek geen aanspraken meer maakt op deze gebieden, die na de Tweede Wereldoorlog aan Po len werden toegewezen. Maar tege lijkertijd heeft hij altijd gesteld dat de huidige grenzen pas definitief kunnen worden vastgelegd in een Europees vredesverdrag. De 15 pagina's tellende verkla ring moet het begin inluiden van een nieuwe periode in de Westduits- Poolse betrekkingen. Het bevat een breed opgezet programma voor sa menwerking op nationaal en lokaal PARAMARIBO (ANP) - De Toe- kayana-indianen zijn "verregaand voorbereid" op aanvallen in Oost- Suriname, zo heeft hun leider Tho mas gisteren aan legerleider Desi Bouterse laten weten. Bouterse vroeg Thomas vorige week af te zien van aanvalsplannen in gebieden waar het Junglecom mando en de Unie voor Democratie en Bevrijding zitten, maar volgens Thomas zijn acties nodig "omdat de indianen in Oost-Suriname beknot zijn in hun bewegingsvrijheid en bloot staan aan willekeur van de ter roristen". Hij wijt dat aan het Moengo-ak- koord, een overeenkomst die enke le weken geleden ondertekend is door parlementsvoorzitter Jagger- nath Lachmon, Junglecommando leider Ronnie Brunswijk en Unie- leider Kofi Ajonpon. Zij riepen op tot een nationaal akkoord dat de binnenlandse problematiek moet oplossen. Zo'n akkoord werd begin vorige maand ook door de Toe- kayana's geëist tijdens onderhande lingen met de parlementsvoorzitter. Commandant Thomas heeft Bou- WASHINGTON (AP) - De onder handelingen tussen de Nicaragu aanse regering en de Contra's zijn gisteravond vastgelopen. De partij en konden het niet eens worden over de voorwaarden voor een wa penstilstand en over de terugtrek king van de verzetsstrijders. Belangrijk struikelblok is de eis van de Sandinistische regering dat de ongveer 5000 opstandelingen in Nicaragua zich onmiddellijk na een wapenstilstand terugtrekken naar kampen in Honduras. De Contra's willen in Nicaragua blijven en vei ligheidsgaranties hebben. terse op diens verzoek uitgenodigd voor een gesprek komende zater dag in Bigi Poika, het hoofdkwar tier van de Toekayana's. Het is nog niet bekend of Bouterse zal ingaan op de uitnodiging. De aankondi ging van nieuwe aanvallen komt in een periode waarin de Surinaamse regering voorbereidingen treft voor een ontmoeting tussen Brunswijk en Bouterse. Dat moet een gesprek worden waarvan president Ramse- wak Shankar hoopt "dat het de vre de zo spoedig mogelijk doet weer keren". niveau. De twee landen zeggen dat zij een voorbeeld willen geven van "goed nabuurschap". Kohl ver klaarde zelf na afloop dat er een bij zonder persoonlijk contact met Ma- zowiecki was ontstaan, dat hij hoop te te verdiepen. De Poolse premier zelf vond dat de "goede wil" van Kohl duidelijk naar voren was ge komen. Het samenwerkingsverdrag uit 1970, waarin Bonn de naoorlogse Poolse grenzen feitelijk erkende, wordt in het communiqué omschre ven als een "stevig fundament van onze relatie". Er wordt echter niet verwezen naar de resolutie van de Bondsdag, waarmee Warschau vori ge week zeer ingenomen was. Daar in stelde de Bondsdag dat de Bondsrepubliek de grens met Po len niet meer ter discussie zal stel len. In de verklaring wordt ook aange geven welke economische steun Polen van Bonn krijgt. De West duitse regering zal kredieten voor investeringen in Polen garanderen en een achterstallige schuld kwijt schelden. Kohl verklaarde nadruk kelijk dat steun aan de DDR niet ten koste zal gaan van de hulp aan War schau. Een aantal omstreden zaken zijn buiten de verklaring gebleven, zoals de Westduitse eis dat de rech ten van de Duitse minderheid in Po len worden gegarandeerd en de Poolse aanspraken op schadever goeding voor oorlogsslachtoffers. WASHINGTON (Rtr) Israël bezit nucleaire en chemische wapens (gifgas). Dat blijkt uit een Ameri kaans overheidsdocument dat gis teren openbaar is gemaakt door een milieu-organisatie. Het stuk was vrijgegeven onder de Freedom of Information Act, waarbij burgers inzage in regeringsdocumenten kunnen vragen. "Dit is de eerste keer dat de Ame rikaanse regering erkent dat een Is raëlische raket, de Jericho I, is be wapend met chemische- en kern koppen", aldus Thomas Cochran van de National Resources Defense Council. De informatie is afkomstig uit het 'Handboek van raketsystemen in de vrije wereld'. Daarin een pagina is gewijd aan de Jericho I, een raket met een bereik van 650 kilometer. Als typen ladingen van de raket staan aangegeven "nucleair, che misch of zeer explosief'. ving bij de Sovjetunie in 1940 on grondwettig te verklaren. In augus tus had een parlementaire commis sie van Litouwen de inlijving van de Baltische republieken al een inter nationale misdaad genoemd. Mogelijk wordt ook gesproken over een aantal wetten van de drie Baltische republieken die het Presi dium van de Opperste Sovjet afge lopen vrijdag ongrondwettig heeft genoemd. Het gaat onder meer om de wet, aangenomen door Estland, Letland, Litouwen en het zuidelijk gelegen Azerbajdzjan, die inhoudt dat de staten een veto mogen uit spreken over nationale wetten. Het Presidium had de drie republieken al opgeroepen de wetten te her schrijven waarin regionale talen tot officiële talen worden verheven. Woordvoerder Gremitskjch van het Sovjet-ministerie van buiten landse zaken zei geen exacte infor matie over de vergadering te heb ben, maar dat het niet ongewoon is als een regionaal politburo een bij eenkomst van de nationale partijlei ding bijwoont. 'Bootvluchtelingen Vietnam terugsturen' LONDEN (AP) De Britse rege ring wil de tienduizenden Vietna mese bootvluchtelingen in Hong kong spoedig terugsturen naar Vietnam. Staatssecretaris van bui tenlandse zaken Francis Maude zei gisteravond in het Lagerhuis dat er niets anders op zit. "Ik geloof niet dat er iemand is die vindt dat het een menselijke op lossing is om die mensen hun leven verder in die kampen te laten door brengen, terwijl ze de hoop om in het westen geaccepteerd te worden langzaam verliezen", zei Maude. NEW YORK (IPS) - De verkiezingen in Namibia zijn door de Verenigde Naties (VN) geaccepteerd als "vrij en eerlijk". Dat heeft VN-secretaris-ge- neraal Perez de Cuellar gisteren gezegd. Hij toonde zich zeer verheugd over het goede verloop van de verkiezingen en riep de Namibische parle mentsleden op de huidige positieve sfeer te bewaren bij de komende stap pen in het onafhankelijkheidsproces. De VN hebben met circa 1700 waar nemers toegezien op een eerlijk verloop van de verkiezingen in Afrika's laatste kolonie. De speciale VN-vertegenwoordiger in Namibia, Martti Ahtisaari, com plimenteerde de kiezers, van wie 97 procent had gestemd. "De jongste de mocratie heeft de wereld een schitterend lesje in democratie gegeven". De linkse onafhankelijkheidsbeweging Swapo kreeg volgens de officië le uitslag 57,32 procent (384.000 stemmen). Daarmee veroverde Swapo 41 van de 72 zetels in het parlement dat een nieuwe grondwet gaat opstellen. DTA wordt de tweede partij met 21 afgevaardigden, de UDF behaalde vier zetels. De overige stemmen gingen naar vijf kleinere partijen. ADVERTENTIE KABELS, RIBBELS EN BANEN DOEN HET GOED DE KOMENDE WINTER. LEKKERE, MAAR OOK MODIEUZE TRUIEN MET EEN RONDE HALS. IN 8 VERSCHILLENDE WINTERKLEUREN. TRUIEN 60,- Terwijl de kruitdampen nog dicht boven het Oosteuropese slagveld hangen, buigen de Westeuropese leiders zich dit weekeinde in Parijs over de vraag wat de Europese Ge meenschap kan en moet doen om de ontwikkelingen in Oost-Europa in goede banen te leiden. Maar de verwarring is groot, zeker nu de Duitse hereniging boven de markt hangt. door Sjaak Smakman De beroemde Duitse historicus Haffner heeft ooit gezegd dat de ge schiedenis heeft bewezen dat een verenigd Duitsland te groot is voor Europa. De vrees voor een her nieuwde poging om een duizendja rig rijk te stichten lijkt overdreven, maar het is wel zeker dat een vere nigd Duitsland een economische grootmacht wordt. Als, zoals een Westduitse industrieel dit weekein de beweerde, de Bondsrepubliek kans zou zien om de DDR-econo- mie in vijf a tien jaar op te krikken tot Westduits niveau, zou er een eco nomische wereldmacht ontstaan met een groter bruto nationaal pro- dukt dan dat van Frankrvjk, Groot- Brittannië en Italië samen. Geen van de grote EG-landen voelt er uiteraard iets voor om straks als bijwagen aan cle Duitse lo comotief mee te hobbelen. Vandaar dat Thatcher alvast liet weten dat de Duitse hereniging niet iri haar agen- da staat. En de Fransen zijn vooral bang dat de Duitsers zich straks af wenden van de EG en de blik naar het oosten richten. Bovendien zijn ze in ruim een eeuw tijd drie keer platgewalst door het Duitse leger. De Westduitsers zien dat zelf ook wel in, getuige de stroom van trouwbetuigingen aan de NAVO en de Europa 1992 deze week uit Bonn en de tot treurens toe herhaalde boodschap dat de hereniging van Duitsland alleen kan plaatsvinden binnen een Europees kader. Hervormingen De vraag hoe dat Europese kader er uit moet zien, wordt voor een groot deel bepaald door de ontwikkelin gen in de Sovjetunie. Overal waar Michael Gorbatsjov zijn neus laat zien, begint het te gisten. Hij is de storm die de oude bomen in het Oostblok ontwortelt. Maar hoe ste vig is zijn positie werkelijk? Heeft hij met zijn glasnost en perestrojka geesten opgeroepen die hij ,niet meer in de fles kan krijgen? En wor den die niet straks zijn ondergang, zoals de Britse premier Thatcher zich deze week openlijk afvroeg? Net als Gorbatsjov zijn ook de an dere nieuwe Oostblokleiders vooral afhankelijk van het welslagen van hun economische beleid. Slagen hun economische hervormings plannen, dan is hun positie onaan- In Parijs werd een paar dagen geleden het einde log herdacht. tastbaar. Falen ze, dan ligt een willen alleen machtsgreep op de loer en daarmee hervormingen stand houden. Op terugval in de dictatuur mee de Oostbloklanden nu nog zc vertrouwd zijn. Veel westerse (vooral Duitse) in dustriëlen, en van hen zal het uitein delijk moeten komen, willen wel dat punt wordt het een een kwestie van het kip en het ei. Want die her vormingen kunnen alleen stand houden als er investeringen komen die de 'hervormde' economiën op gang houden. vesteren in Oost-Europa. Ze kijken De EG-leiders kunnen met een al likkebaardend naar het enorme hulpplan die impasse doorbreken, reservoir goedkope en redelijk ge- Zo'n plan zou ook de EG zelf ten schoolde arbeidskrachten. Maar ze goede komen: er ontstaat een ge heel nieuwe exportmarkt vlak naast de deur. Voorzichtige stappen wor den ook wel gezet. Kohl heeft flink met zijn geldbuidel gerammeld in Polen. Maar dat laat onverlet dat nog niemand lijkt te weten hoe die hulp precies gestalte moet krijgen. De Twaalf hebben zelf na jaren lang uiterst taai en moeizaam on derhandelen koers gezet naar een vrije interne markt, en daar lijkt de eerstkomende jaren geen plaats voor nieuwkomers. Frankrijk, mo menteel voorzitter van de EG, voelt er niets voor '1992' in gevaar te laten brengen door de ontwikkelingen in Oost-Europa. Vandaar ook de inge laste top dit weekeinde. Die moet voorkomen dat de belangrijke bij eenkomst de week daarop in Straat sburg over 1992 volledig de mist in gaat omdat er alleen over Oost-Eu ropa wordt gepraat. Maar aan de andere kant hebben de nieuwe Oosteuropese leiders waarschijnlijk geen jaren de tijd om te wachten tot ze mogen meedoen op een Europese markt. De Russi sche mijnstakingen en de eerste sta king van 20.000 man tegen de nieu we Solidariteit-regering in Polen deze week geven aan dat veel Oost europeanen hervormingen mooi vinden, maar tegelijkertijd wel brood op de plank eisen. Een begaanbare weg lijkt voorals nog het geven van een speciale be gunstigde status aan de hervormen de Oostbloklanden. De EG kent al een dergelijke regeling voor de voormalige koloniën, de zogeheten ACP-landen, via het verdrag van Lomé. Voor hen zijn, al is het op een uiterst krenterige manier, de Eu ropese tolmuren wat lager gemaakt. Een dergelijke regeling kan ook voor de Oosteuropese landen in het leven worden geroepen. De Duitse vice-voorzitter van de Europese Commissie Bangemann pleitte eer der deze week voor snelle onder handelingen met de DDR, Polen en Hongerije over langlopende han delsverdragen en de openstelling van de grenzen van de EG voor goe deren uit die landen. Gevoegd bij een soepele schuldsanering, nieuwe kredieten en exportkredietgaran ties kan de perestrojka een steun in de rug krijgen en de weg worden geëffend naar een verdere glasnost. Op langere termijn kunnen ze dan toetreden tot de EG, die, zoals Ban gemann zei, "open hoort te staan voor elke democratische staat in Europa". Een groot voordeel van die mars route is dat de vraag van een Duitse hereniging naar de verdere toe komst wordt opgeschoven. Boven dien: er is geld Voor. De EG heeft, zo werd gisteren bekend, een meeval ler van 4 miljard op de begroting. Het ligt voor de hand dat geld in elk geval voor een deel naar Oost-Euro pa te sluizen. Verschillende Euro politici hebben daartoe al opgeroe pen. Of de regeringsleiders daaraan gehoor geven, moet dit weekeinde blijken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5