Kindertheater Elleboog
viert 40-jarig bestaan
Handige boeldiouding Nederlandse dans
Picasso's 'Au Lapin agile'
zal mogelijk record breken
Amsterdam geeft extra
geld voor architectuur
CPNB 60 jaar
'Sterrendom zien te vermijden'
Emotie verpakt in kleur
en geometrische vormen
Nieuw ballet
van Kyban
Geboortehuis Theo Thijssen
wordt gesloopt na blunder
Bert Visscher in de Muzenhof
WOENSDAG 15 NOVEMBER 1989
KUNST
PAGINA 25
DEN HAAG (GPD) - Terugblik
kend op het afgelopen dansjaar
komt Êva% van Schaik in het
Dansjaarboek 1988/1989 tot de con
clusie, dat er weliswaar sprake is
van gedrevenheid in de Nederland
se dans, maar dat die overigens
meer de indruk maakt "te drijven
dan gedreven te zijn". Vooral bij de
grote gezelschappen, Het Nationale
Ballet en het Nederlands Dans The
ater, bespeurt ze "Consolidatie van
reeds bekende stuwende krach
ten", terwijl het 'middenkader' (In-
trodans, Reflex en De Rotterdamse
Dansgroep) zich volgens haar
steeds meer tegen dat eerste circuit
aan nestelt.
Eva van Schaik voerde de eindre
dactie over het Dansjaarboek
1988/1989, dat het vierde is in de
reeks van de door het Nederlands
Instituut voor de Dans (NID) uitge
geven jaarboeken. De door haar ge
constateerde consolidatie heeft uit
sluitend betrekking op de artistieke
ontwikkelingen in de Nederlandse
dans. Het dansaanbod en de aan
dacht voor danskunst groeien, wat
volgens NID-directeu. Bert Jan
maat blijkt uit de spectaculaire toe
name sinds het eerste dansjaarboek
(1985) van zowel de omvang van de
produktiegegevens en daarmee van
het aantal pagina's als van de betaal
de oplage.
Behalve van Eva van Schaik (die
ook de jonge choreografen Shams
Bönig, Guido Severien, Norbert
Taatgen en Pieter de Ruiter inter
viewde over hun toekomstperspec
tieven) en Bert Janmaat staan er in
het nieuwe jaarboek bijdragen van
Erik Beenker, Ron Kaal, Bert
Groot aantal deelnemers Choreografen Concours
GRONINGEN (ANP) - Een selectie
commissie van de Stichting Gro
ningen Dansstad heeft 22 choreo
grafen toegelaten tot de voorronde
(choreograat), Pauline Daniels (dan
seres-choreografe) en Yteke Water
bolk (dansdeskundige).
De deelnemers komen behalve
het tweede Internationale Cho- uit ons land uit België, de Bondsre
publiek. Frankrijk, Groot-Brittan-
nië, Italië, Spanje, Oostenrijk, Ma-
hadden zich 87 choreografen inge- leisië, Japan en Peru. Uit Nederland
schreven, tegen 52 vorig jaar.
Tijdens het eerste concours wer
den 20 choreografen toegelaten tot
de voorronde. Voorzitter van de se
lectiecommissie was Ger van Leeu
wen, coördinator van de danswerk
plaats Stichting Danslab in Amster
dam. Verder hadden zitting Ine
Rietsap (danscritica), Ed Wubbe
doen mee Jan Hessels, Wies Bloe
men, Feri de Geus, Tamara Roso,
Norbert Taatgen, Paula Vink, Adela
van der Weide en Wim Kannekens.
Een internationale jury van gere
nommeerde choreografen en dans-
deskundigen zal uit de deelnemers
minimaal vijf en maximaal acht
kandidaten selecteren voor de Fina
le op 14 januari, aldus de stichting.
Schierbeek, Gerdie Snellers, Reu
ven Voremberg en Robert Ben
schop.
Han Ebbelaar schreef, mede na
mens zijn collega's, een,kort in me-
moriom over Henny Jurriëns en Ju
dith James, die op 9 april dit jaar in
Canada bij een auto-ongeluk om het
leven kwamen. "Henny en Judith,
die beiden zoveel hebben bijgedra
gen aan de gouden jaren van Het
Nationale Ballet".
Alle bijdragen zijn rijkelijk geïllu
streerd met dansfoto's en speciale
aandacht' is er voor het fotowerk
van ex-danser Robert Benschop.
Ruim 55 miljoen
voor doek Manet
NEW YORK (AP) - Het doek "La
Rue Mosnier aux Drapeaux" van de
Franse schilder Edouard Manet is
gisteren bij het veilinghuis Chris
tie's in New York voor een record
bedrag van 26,4 miljoen dollar (ruim
55 miljoen gulden) van de hand ge
gaan.
Volgens woordvoerster van
Christie's, Starr Collins, is het olie
verfschilderij gekocht door een
Amen.caanse kunsthandelaar, die
anoniem wenst te blijven. In 1986
bracht een ander doek van Manet
met dezelfde titel 11,08 miljoen dol
lar op.
NEW YORK/DEN HAAG (ANP)
Het vanavond bij Sotheby's in
New York te veilen doek ,,Au La-
pin agile" van Pablo Picasso, dat
mogelijk het record van het duur
ste kunstwerk zal overnemen,
hing jaren bij de eigenaars, de
Amerikaanse familie Payson,
naast Van Goghs „Irissen". Dit
doek werd ruim twee jaar geleden
het duurste schilderij toen het
voor ruim honderd miljoen gul
den naar Japan werd verkocht.
„Au Lapin agile", genoemd
naar een kunstenaarscafé, werd
in 1905 in Parijs geschilderd toen
Picasso 25 jaar was. Het is een
zelfportret en verbeeldt Picasso's
fascinatie met de wereld van cir
cussen en harlekijns.
Het doek wordt ter veiling aan
geboden door mevrouw Linda de
Roulet, dochter van wijlen de be
kende Amerikaanse kunstverza
melaarster Joan Whitney Payson.
Haar familie bouwde deze eeuw
een van de mooiste kunstverza
melingen in de VS op. Linda de
Roulet vertelde: „Dit fantastische
schilderij hing 27 jaar inhet huis
van onze ouders naast Van Goghs
„Irissen". Toen Irissen twee jaar
geleden die buitengewone prijs
opleverde, meende ik dat „Au La
pin agile" te waardevol was ge
worden om het te houden. Ik ben
van plan met de opbrengst van
het doek een stichting voor me
disch onderzoek en opleiding op
te richten"
Sotheby, dat het schilderij een
van de belangrijkste 20e-eeuwse
doeken noemt die ooit ter veiling
zijn aangeboden, verwacht een
zelfde belangstelling als bij eerde
re veilingen van vroeg werk van
Picasso. Het zelfportret „Yo Pi
casso" bracht in mei dit jaar ruim
95 miljoen gulden op.
„Au Lapin agile" is een kleur
rijk en groot olieverfschilderij, en
geeft een beeld van het gelijkna
mige cafë in Parijs. De eigenaar
van de bekende schenkerij, Fré-
déric Gérard genoemd Frédé, is
op de achtergrond afgebeeld als
gitaarspeler. Het doek verhaalt
van een mislukte liefde. Aan de
toog overheersen twee opvallen
de figuren, die duidelijk een te
leurgesteld paar vormen. Picasso
beeldde zichzelf als harlekijn met
een melancholische verschijning
af. Het slanke lijf in een kostuum
met patroon is geplaatst naast het
scherp geschetste profiel van de
gezeten vrouw - die is geschilderd
naar Picasso's model Germaine
Pichot.
De harlekijn of pierrot is duide
lijk vervreemd van de vrouw en
de fysieke nabijheid van het paar
verscherpt nog de emotionele af
stand. Volgens Picasso was Ger
maine Pichot de schuld van de
zelfmoord van zijn vriend Carlos
Picasso zélf stond model voor de trieste harlekijn op zijn 'Au lapin
agile' dat vanavond in New York vermoedelijk miljoenen zal opleve-
Casagemas, die zich vier jaar eer
der van het leven beroofde we
gens een niet door Pichot beant
woorde liefde. Met die tragische
rol in Casagemas' leven - en mis
schien in Picasso's eigen leven -
vertegenwoordigde Germaine
voor de schilder de „femme fata
le" van het „fin de siècle" tijd
perk. De vrouw doet een tragedie
herleven die Picasso's kunst
diepgaand beïnvloedde, en die
een dimensie toevoegde aan het
doek.
Theo Thijssen opnieuw worden in
gericht. Verder waren er al hand
schriften en foto's van Theo Thijs
sen en meubelstukken uit zijn tijd
verzameld.
Theo Thijssen geniet vooral be
kendheid vanwege zijn romans
'Kees dc jongen' en 'Het grijze
kind'.
DEN HAAG (ANP) - Het Teatro
de Danza Espagnola brengt nog
voor het een tournee door de Ver
enigde Staten begint een bezoek
aan Nederland. Er zijn voorstel
lingen op 21 en 22 november in het
Circustheater in Scheveningen
van het flamenco-ballet „Car
men" van Luis Perez Davilla Lui-
sillo.
AMSTERDAM (ANP) - Het college
van B en W van de hoofdstad wil
meer aandacht besteden aan de ont
wikkeling van architectuur. De
Stichting de Beurs van Berlage en
het Architectuur Centrum Amster
dam (ARCAM) krijgen daarvoor ex
tra geld.
De Beurs van Berlage ontvangt
ter ondersteuning van de exploita
tie 1988-1989 een bedrag van 270.000
gulden. In het voormalige beursge
bouw worden exposities georgani
seerd over het werk van bekende ar
chitecten. De komende jaren ne
men de inkomsten van deze stich
ting toe door sponsoring en com
merciële verhuur. Vanaf 1990 wor
den door de gemeente alleen nog
aanvullende subsidies verstrekt, al
dus de bekendmaking. De ARCAM
krijgt voortaan een structurele sub
sidie van 150.000 gulden per jaar.
De toegenomen belangstelling
voor architectuur heeft het college
er verder toe aangezet te kijken of
door een herschikking van gemeen
telijke middelen een extra bedrag
beschikbaar kan worden gesteld
Expositie Kees Verwey
DORDRECHT (ANP) - Het
Dordrechts Museum besteedt van
26 november tot 29 januari met de
overzichtstentoonstelling „Kunst is
spiegeling" aandacht aan Kees Ver
wey. Hij viert volgend jaar zijn ne
gentigste verjaardag. Bij die gele
genheid verschijnt onder dezelfde
titel ook een studie naar het oeuvre
van de Haarlemse kunstenaar, ge
schreven door drs. Anita Hopmans.
De tentoonstelling omvat hon
derd tekeningen en aquarellen en
1 een aantal schilderijen uit alle werk-
zame perioden van Verwey, alsme-
de schetsboeken, brieven van, aan
en over de kunstenaar en foto's. Een
deel ervan werd nog niet eerder ge
toond. Geëxposeerd worden onder
meer portretten, tekeningen uit de
vroegste jeugd van Verwey, stille-
vens. interieurs en enkele standsge
zichten.
voor het organiseren van tentoon
stellingen. Samen met de subsidies
die het ministerie van cultuur
(WVC) voor dergelijke doeleinden
ter beschikking stelt, zou er in 1991
een" streefbedrag van 400.000 gul
den beschikbaar moeten zijn.
Ter vervanging van de expositie
ruimte van de Stichting Wonen aan
de Leidsestraat wordt in het beurs
gebouw een vervangende expositie
ruimte beschikbaar gesteld. Hier
voor komt de oude veilingzaal bo
ven de hoofdingang van het beurs
gebouw ter beschikking. De exploi
tatie daarvan wordt in handen ge
legd van de Stichting Beurs van
Berlage, aldus het college.
In Rotterdam gaat in 1992 het Ne
derlandse Architectuurinstituut
open. Tot de vestiging van een der
gelijk landelijk museum in Rotter
dam werd in 1987 besloten. Ook Lei
den en Amsterdam waren daarvoor
indertijd „in de markt".
AMSTERDAM (GPD) - De stich
ting Collectieve Propaganda van
het Nederlandse Boek (CPNB) be
staat volgend jaar precies zestig
jaar. Om dit jubileum te vieren
wordt de Boekenweek in 1990 extra
groot aangepakt. Zo wordt het tra
ditionele Boekenbal de officiële
opening van de Boekenweek dit
keer in het Concertgebouw gehou
den en zullen er twee speciale uitga
ven verschijnen. Jan Blokker zal de
geschiedenis van de CPNB be
schrijven. Wie de auteur van het an
dere boek is, wil CPNB-directeur
Henk Kraima nog niet kwijt.
De Boekenweek wordt in 1990 ge
houden van 14 tot en met 24 maart.
Thema is 'Het Boek'. Het geschenk
wordt dit keer geschreven door F.
Springer. Overigens wordt het jubi
leum van de CPNB gekoppeld aan
het 175-jarig bestaan van de Vereni
ging ter Bevordering van de Belan
gen des Boekhandels. Het program
ma wordt volgende week bekend
gemaakt.
Directeur Annelies Heesakkers (midden) repeteert met leden van het Amsterdamse kindertheater Elleboog.
(toto ANP)
LEIDEN - Sinds Stelling in Keu
len aan de Brusselerplatz een
nieuwe expostieruimte opende
haalt deze Leidse galerie niet al
leen de kolommen van NRC Han
delsblad maar ook die van Duitse
kranten. De Nederlandse kwali
teitskrant meldde dat een vesti
ging van de Amsterdamse galerie
Torch/Onrust door het intrekken
van de overheidssteun vermoede
lijk gaat sluiten terwijl de mensen
achter Stelling geheel zelfstandig
de grote stap naar het buitenland
durfden te zetten. De expansie
drift van het als stichting opere
rende kunstenaarscollectief is
niet onopgemerkt gebleven.
In de vertrouwde tentoonstel
lingsruimte aan de voet van de
Burchtheuvel organiseerde Stel
ling voor de maand november een
expositie die geheel gewijd is aan
de schilderkunst. Negen werken
van de uit Rotterdam afkomstige
kunstenaar Jan Varoussieau
sieren de lichte wanden van de
galerie. De overzichtelijke pre
sentatie laat de eenheid van de
schilderijen zien en versterkt de
lijn die door het werk loopt.
Varossieau gebruikt geometri
sche vormen als basis voor zijn
werk en volgt in de compositie
bepaalde schema's. Hij constru
eert, bijvoorbeeld met cirkels, ge
compliceerde figuren, die wat
vorm en kleur betreft het beeld
oproepen van de roosvensters
van gotische kathedralen. Soms
begrenzen brede gekleurde ban
den de gesloten cirkels, soms ont
staan er nieuwe vlakken, daar
waar de vormen elkaar overlap
pen.
Enkele werken vertonen de
zelfde opbouw, maar lijken toch
op zichzelf te staan. Bij een drietal
schilderijen is dit niet het geval;
een groot doek geflankeerd door
twee kleinere 'panelen' is heel
goed als een drieluik te beschou
wen. Het centrale gedeelte ver
toont een strenge geometrische
compositie met een reeks concen
trische cirkels die ingesloten zijn
door een raster van horizontale en
verticale lijnen. In de beide zijlui
ken is een sterke symmetrie ver
meden. Een in het geheel meer af
wijkend doek is een groot schil
derij dat een universum ver
beeldt, een donkere ruimte, waar
in gekleurde cirkels zweven.
Toch is ook hier de doordringing
van vormen en kleuren terug te
vinden. Het mag duidelijk zijn dat
vorm en kleur een centrale plaats
hebben in het werk van Jan
Varossieau. Zijn benadering
wordt in de toelichting op de ex
positie gekarakteriseerd als een
persoonlijke en emotionele uiting
die tegelijk raakt aan het univer
sele. Met de hier gebruikte ab
stracte vormentaal grijpt Varos
sieau terug op aspecten in het
werk van kunstenaars die acht
decennia eerder in Parijs werkten,
aan een non-figuratieve schilder
kunst.
NANCY STOOP
DEN HAAG (ANP) - Jin Kylian
heeft zijn 37ste ballet voor het Ne
derlands Dans Theater gereed. Het
heet „Falling Angels" en is gemaakt
op „Drumming" van Steve Reich.
Het beleeft zijn wereldpremière op
23 november in het AT&T-dansthe-
ater in Den Haag..
Voor deze voorstelling worden
louter balletten gedanst van choreo
grafen die aan het gezelschap zijn
verbonden. De dansen worden mu
zikaal begeleid door het Nederlands
Balletorkest onder leiding van de
Zwitserse dirigent Christoff Escher
(42), die hiermee zijn debuut maakt
met dit orkest. Het programma
wordt deze en begin volgende
maand, behalve in Den Haag, her
haald in Amsterdam en in Rotter
dam.
Kylian, artistiek directeur van het
NDT, heeft het nieuwe werk ge
maakt voor acht vrouwen. Vorige
maand ging bij het gezelschap ook
een nieuw werk in wereldpremière
dat uitsluitend voor vrouwen is ge
maakt „Queens of Golub" van
Ohad Nahann.
Voor „Falling Angels" wordt de
muziek uitgevoerd door een spe
ciaal slagwerkensemble van het or
kest Peter de Vries, Jacob Goud en
Arthur Cune aan wie Michael de
Roo is toegevoegd. Kylian koos
voor zijn ballet het eerste van de
vier delen waaruit „Drumming" be
staat en dat is geschreven voor vier
paren bongo's.
De andere werken in dit program
ma zijn van Hans van Manen en Na-
cho Duato. Van Van Manen wordt
„Shaker Loops" uitgevoerd, op mu
ziek van John Adams. Van Duato
wordt „Raptus" herhaald.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Voor
de derde achtereenvolgende keer
zal volgend jaar maart in Alphen
het Communication Talentencon-
cous worden gehouden, een mu
ziekconcours voor jeugdige ama
teurs uit de regio midden Zuid-
Holland.
De voorronden zijn van 5 tot en
met 9 maart in de Streekmuziek-
school Alphen aan den Rijn. Voo.-
meer informatie kan men ook
daar terecht. Het telefoonnum
mer is: 01720-72928.
Beide Limburgen leggen
kunstbezit vast in boek
AMSTERDAM(GPD) - Het ge-
'boortehuis van de schrijver Theo
'Thijssen (1879-1943) in de Amster
damse Jordaan wordt gesloopt.
Vergevorderde plannen om er een
klein Theo Thijssen-museum van te
maken, zijn daardoor op ruwe wijze
naar de prullenmand verwezen.
Twee jaar geleden bracht Amster
dams loco-burgemeester Walter Et-
ty met veel vertoon oen gedenk
steen aan in de gevel van het bouw
vallige pand aan de Eerste Lelie
dwarsstraat 16. Bij die gelegenheid
beloofde hij zich tot het uiterste te
zullen inspannen voor behoud van
het pand. Naar nu blijkt had de Pro
jectgroep Jordaan al vier maanden
eerder tot sloop besloten. Volgens
■een woordvoerster van de Project
groep Jordaan hoorde men pas van
de plannen voor een museum toen
;de kogel al door de kerk was. „Bo
vendien stikt het in de Jordaan van
de geboortehuizen, dus daar kun
nen we onmogelijk rekening mee
.houden".
Een kleindochter van de schrij
vende onderwijzer, mevrouw Rik
JBiesma-Thijssen, zal bij wijze van
protest op zaterdagmiddag 25 no
vember de gedenksteen weer ver
wijderen. Ook Walter Etty is voor
deze gelegenheid uitgenodigd,
maar het is de vraag of hij zich na
jzijn bureaucratische blunder nog
llurft te vertonen.
Het pand is in de loop der jaren
overigens zo vaak verbouwd dat al
leen het door Thijssen beschreven
papje naar de binnenplaats nog
ver is gebleven. De Theo Thijssen-
lichting had echter de plannen
oor renovatie van het plan al klaar
iggen en de financiering was vrij-
vel rond. Op de begane grond zou
>le schoenmakerij van de vader van
Met de Amsterdamse activi
teiten van het kindertheater
worden 20.000 kinderen per
jaar bereikt. Aanvragen om
optredens buiten de hoofd
stad kunnen zelfs lang niet
allemaal gehonoreerd wor
den, aldus directeur Heesak
kers.
De aanzet tot de oprichting van „El
leboog" werd gegeven door Jet
In 1981 kreeg „Elleboog" een ste
delijke functie en verhuisde naar
een pand aan de Passeerdersgracht.
Tussen de 350 en 400 leden in de
leeftijdsgroep van 6 tot 16 jaar kun
nen daar naast circusspelen tegen
woordig kiezen uit toneelspelen,
schminken, goochelen, decors ma
ken, licht en geluid verzorgen en
dergelijke. Het is de bedoeling dat
de samenwerking in de piste en op
het toneel niet alleen de individuele
ontwikkeling van de kinderen be
vordert maar ook hun sociale, aldus
Heesakkers. Om „sterrendom" te
vermijden, mogen de kinderen zich
niet beperken tot één „specialis-
Om zoveel mogelijk kinderen te
bereiken, verzorgen de zeven be
taalde en 50 onbetaalde medewer
kers ook geregeld activiteiten in
club-en buurthuizen en scholen.
„Elleboog" ontvangt daarvoor een
gemeentelijke subsidie van 620.000
gulden per jaar, inclusief de hoge
huur van het pand.
Ter gelegenheid van het jubileum
is vandaag in Amsterdam een door
LEIDERDORP - Bert Visscher (zie pr-foto) treedt vrijdagavond 17 no
vember met zijn programma 'Tango aan de Dnjepr' op in de Muzenhof in
Leiderdorp. In 1981 won Visscher de persoonlijkheidsprijs op het Came-
rettenfestival in Delft. In 'Tango aan de Dnjepr' loopt de zoekactie naar een
onzichtbare Natasja als een rode draad door het programma. Visscher ver
zeilt daarbij in allerlei vreemde situaties. Kaartverkoop dagelijks van tien
tot twaalf en van zeven tot tien uur bij de Muzenhof, telefoon 410957.
BORGLOON (ANP) - In het kader
van hun 150-jarig bestaan hebben
de gelijknamige buurtprovincies
Belgisch en Nederlands Limburg
een tweedelig boekwerk uitgege
ven over het kunstzinnig en culture
le leven in beide gewesten vanaf de
prehistorie.
De rijk geïllustreerde werken zijn
gistermiddag in kasteel Ruilingen
in het Belgisch Limburgse Borg
loon aangeboden aan de leden van
de twee colleges van Gedeputeerde
Staten.
AMSTERDAM - Koningin Beatrix in gesprek met de solisten Damian
Woetzel en Kelly Cass. Samen met prins Claus woonde de koningin gister
avond (en dus niet ïnaandagavond zoals op deze pagina abusievelijk stond
vermeld) het vijfde balletgala van de Stichting Dansersfonds '79 i)i het Am
sterdamse Muziektheater bij. (ANP-foto)
AMSTERDAM (ANP) - Het
Amsterdamse kindertheater
Elleboog viert op 16 decem
ber in theater Carré zijn 40-
jarig bestaan met twee voor
stellingen van de 40 leden
van de kindercircusgroep.
Last-ter Haar, die in 1948 een op
roep aan de Amsterdamse jeugd
deed om mee te doen aan een cir
cusvoorstelling in de RAI. Het en
thousiasme was zö groot dat in 1949
werd overgegaan tot de oprichting
van „Elleboog" in een clubhuis in
de Jordaan, waar het circusspel
centraal bleef staan.
Peter van der Heyden beschilderde
„kindertram" in gebruik genomen.
Deze zal zeven jaar blijven rijden.
