Modrow
premier
van DDR
'Hejab' heeft veel gezichten
Top Singalese JVP
gedood door leger
Guerrilla's in El Salvador
behouden greep op hoofdstad
mnm
Nieuwe demonstratie Leipzig
Bulgaarse leider Mladenov
bereidt veranderingen voor
Swapo wint verkiezingen,
geen tweederde meerderheid
DINSDAG 14 NOVEMBER 1989
BERLIJN (AP/AFP/ANP) De nieuwe Oostduitse pre
mier heet geheel volgens de verwachting Hans Modrow.
Met één tegenstem besloot de Volkskammer gisteravond
de hervormingsgezinde partijleider uit Dresden tot rege
ringsleider te kiezen. Desondanks vond gisteren in Leipzig
opnieuw een massale demonstratie plaats, waar honderd
duizenden mensen vrije verkiezingen eisten.
In de Volkskammer werd gisteren Modrow heeft, in een interview
ongekend fel gedebatteerd over de met het Westduitse blad Bild Zei
hervormingen, waarbij verscheide- tung gezegd dat hij "zo spoedig mo-
ne afgevaardigden opriepen tot gelijk" overleg wil over de openstel-
vrije verkiezingen en afschaffing ling van de Brandenburger Poort in
i de toevoeging "socialistisch" in Berlijn, maar hij voegde daaraan t
de grondwet.
Buitenland kort
Overstroming
Bij de grootste overstroming van de
afgelopen vijftig jaar zijn in de Ar
gentijnse hoofdstad Buenos Aires
gisteren zeker vier doden gevallen.
Ten minste 8000 mensen zijn geëva
cueerd. De overstromingen zijn ver
oorzaakt door drie dagen van storm,
waarbij windvlagen met een snel
heid van 150 km per uur het water
van de Rio Plata omstuwden. De
vrijwillige brandweer moest er met
reddingssloepen aan te pas komen
om kinderen en ouden van dagen te
redden.
Gazastrook
In de Gazastrook is gisteren een Is
raëlische reservist gedood toen de
jeep waarin hij reed onder vuur
werd genomen door Palestijnse op
standelingen. Een andere soldaat
raakte gewond. Het is voor het eerst
sinds het begin van de Palestijnse
opstand, in december 1987, dat in de
Gazastrook een Israëlische soldaat
is doodgeschoten.
Dienstplicht
Sovjet-minister van defensie Jazov
heeft recente protestacties tegen de
militaire dienstplicht in onder meer
Letland gehekeld. De bewindsman
sluit uit dat de huidige regeling dat
jongeren tussen de 18 en 25 ver
plicht zijn tot ten minste twee jaar
militaire dienst buiten de eigen re
publiek, op korte termijn verandert.
Afgelopen zaterdag nam de Oppers
te Sovjet van Letland een voorstel
aan om gewetensbezwaarden niet
langer tegen hun zin onder de wa
pens te sturen.
Libanon
President Mouawad van Libanon
heeft gisteren Salim Hoss aangewe
zen als premier en hem gevraagd
een regering van nationale verzoe
ning te vormen. De president zei dit
in zijn tijdelijke onderkomen in isla
mitisch west-Bayrut, waar hij drie
dagen lang gesprekken voerde met
de fractievoorzitters uit het Libane
se parlement. De 59-jarige Hoss, een
sunnitische moslim, wordt voor de
vierde keer in dertien jaar premier
van Libanon.
ETA
De Spaanse politie heeft de bewa
king van een aantal ambassades in
Madrid verscherpt. Deze maatregel
volgt op informatie dat de Baski-
sche afscheidingsbeweging ETA
voorbereidingen treft voor een ge
welddadige aanval op een ambassa
de voeren. Een politiewoordvoer
der in de Spaanse hoofdstad heeft
de verscherpte bewaking beves
tigd, maar weigerde te zeggen om
welke ambassades het gaat.
Noord-Korea
De Noordkoreaanse leider Kim il
Sung heeft vorige week een geheim
bezoek gebracht aan China, waarbij
de twee orthodox communistische
landen vermoedelijk de snelle ver
anderingen in het Oostblok bespra
ken. Volgens waarnemers heeft
Kim sinds het bloedbad in Beijing
afgelopen juni toenadering gezocht
tot de Chinese leiders.
dat hij dit eerst met andere politici
moet bespreken. Ook zei Modrow
dat het nog te vroeg is om te praten
over het slopen van de Berlijnse
Muur, waar het afgelopen weekein
de een aantal doorlaat-posten in'is
gemaakt.
Om haar goede wil te tonen, be
sloot de Oostduitse regering giste
ren wel het spergebied bij de Ber
lijnse Muur en langs de hele grens
tussen de DDR en,de Bondsrepu
bliek m£t onmiddellijke ingang op
te heffen. De "doodszönes" verlo
ren eerder dit jaar al veel van hun
vroegere grimmigheid, toen de
Oostduitse grenswachten opdracht
kregen niet langer met scherp te
schieten op vluchters.
In Leipzig demonstreerden giste
ren tussen de 200.000 en 300.000
mensen voor vrije verkiezingen en
andere hervormingen. De demon
stranten eisten dat de SED haar
machtsmonopolie zou opgeven.
Woordvoerders van de oppositiebe
weging Neues Forum verklaarden
gelukkig te zijn met de nieuwe mo
gelijkheid tot reizen, maar eisten
dat vrije verkiezingen en andere de
mocratische vrijheden ingevoerd
werden. Een van hen, Jochen Las-
sig, verklaarde dat het "heel een
voudig" zou zijn om nu aansluiting
bij West-Duitsland te zoeken, na zo
veel jaar alles voorgekauwd te heb
ben gekregen, maar dat het onver
standig is om zomaar het kapitalis
me te imiteren.
Kabinet Pakistan
biedt ontslag aan
ISLAMABAD (Rtr/AFP) - Het
Pakistaanse kabinet heeft gisteren
zijn ontslag aangeboden aan pre
mier Benazir Bhutto om haar de
vrije hand te geven in het samen
stellen van een nieuw kabinet. Dat
meldde de Pakistaanse staatstelevi
sie. De ministers zeiden het volste
vertrouwen te hebben in het leider
schap van Bhutto en verzekerden
haar dat zij bereid zijn tot nieuwe
samenwerking.
Bhutto overleefde op 1 november
ternauwernood een motie van wan
trouwen van de oppostie. De pre
mier beloofde de basis van haar re
gering te verbreden door ook gema
tigde oppositieleden in het kabinet
toe te laten. Afgelopen zaterdag had
zij volgens verslaggevers al drie op
positieleden tot minister benoemd,
onder wie één voorstemmer voor de
motie tegen de premier.
Er zitten gaten
in de Berlijnse
M iear, maar
voorlopig zijn
die alleen nog
van oost naar
west. De 12-jari
ge Henrik
Schock kon ech
ter de verlei
ding niet weer
staan om door
de muur een
kijkje te nemen
in dat andere,
oostelijke deel
van Berlijn.
(foto AP)
COLOMBO (Rtr/AP) - In Sn
Lanka zijn binnen 24 uur de drie lei
ders van het Singalese Volksbevrij
dingsfront JVP door het leger dood
geschoten. Oprichter Rohana Wije-
weera en derde man Herath werden
zondag gedood bij een verhoor, ter
wijl de tweede man Upatissa
Gamanayake gisteren werd dood
geschoten bij een vluchtpoging na
zijn arrestatie.
De regering heeft een onderzoek
gelast naar het overlijden van Wije-
weera. Aanvankelijk meldde het le
ger dat hij zaterdag was gedood bij
een overval van het leger op het
hoofdkwartier van de JVP op het
midden van Sri Lanka. Later zei een
woordvoerder dat hij zondag een
paar uur na zijn arrestatie om kwam
in een vuurgevecht tijdens zijn ver
hoor.
Wijeweera vroeg volgens die late
re lezing bij het verhoor aan een an
der gevangen JVP-lid, Herath, do
cumenten en artikelen te overhan
digen aan de ondervragers. Deze
deed dit, maar trok plotseling een
wapen en schoot in de richting van
Wijeweera. Daarop openden veilig
heidsfunctionarissen het vuur.
waarbij zowel Wijeweera als Herath
dodelijk gewond raakten.
Eerder tijdens het verhoor had
Wijeweera volgens de woordvoer
der vrijwillig aangeboden een op
roep te doen om een einde te maken
aan de strijd van de JVP tegen de re
gering. Deze oproep was opgeno
men op video, maar de regering had
nog niet besloten wat zij ermee zou
doen. zei hij.
Wijeweera was de grondlegger
van het JVP, een marxistisch geori
ënteerde organisatie die de regering
ervan beschuldigt dat zij te veel
concessies aan de Tamil-minder-
heid heeft gedaan. De JVP heeft het
vredesakkoord dat de regering in
1987 onder bemiddeling van India
sloot met de Tamil-minderheid, al
tijd fel bestreden. De strijd tussen
de regering en het Front kostte de
afgelopen twee jaar minstens 6000
mensen het leven. De regering be
weert dat de meeste doden op reke
ning van de terreur van het front
moeten worden geschreven, maar
volgens organisaties voor de men
senrechten en de oppositie zijn ook
regeringstroepen en daarmee ver
bonden doodseskaders voor veel
politieke moorden verantwoorde
lijk.
MEXICO-STAD De verwoede
pogingen van het Salvadoraanse le
ger om de linkse guerillastrijders
uit de hoofdstad San Salvador te
verdrijven, zijn tot nu toe tevergeefs
gebleken. Bij de gevechten zijn tot
nu toe nu al meer dan 300 doden en
400 gewonden gemeld.
Via hun illegale zender 'Radio
Venceremos' hebben de rebellen de
regering van president Cristiani op
geroepen om de bombardementen
en de repressie tegen de burgerbe
volking te staken. In dat geval, zo
heeft de leiding van de linkse ver
zetsbeweging FMLN beloofd, kan
er opnieuw worden onderhandeld.
door
Rob Sprenkels
gerbevolking gevallen. De FMLN-
strijders hebben zich ingegraven in
een viertal arme en dichtbevolkte
wijken in het noorden van San Sal
vador. Gisteren zijn de wijken op
nieuw vanuit de lucht met bommen
bestookt. Getooid met witte vlag
gen probeerden grote groepen
buurtbewoners een veilig heenko
men te zoeken. Tienduizenden an
deren zaten vannacht nog altijd tus
sen de kogels opgesloten.
Pogingen van internationale
hulporganisaties als het Rode Kruis
om ter plekke bijstand te verlenen,
zijn tot nu toe door de autoriteiten
verhinderd. De wijken zijn omsin
geld door pantserwagens van het le
ger. Gisteren waagden de militairen
zich af en toe aan een inval en kwam
het hier en daar tot huis-aan-huis
gevechten met de guerillastrijders.
Guerilla's op het slagveld ver
klaarden gisteren dat ze zo nodig
doorvechten tot het bittere einde.
Ze hebben plannèn om vanuit hun
posities in het noorden ook weer an
dere delen van de Salvadoraanse
hoofdstad aan te vallen. Bij wijze
van voorproef werd gistermiddag
opnieuw het presidentiële paleis
belaagd. Ook in andere delen van
het land wordt hevig gevochten,
vooral in de oostelijke provincies
Morazan en Usulutan en in het
noordelijke Chalatenango. Via de
gecensureerde radio en televisie la
ten de autoriteiten weten dat ze de
situatie geheel onder controle heb
ben.
President Cristiani heeft het volk
opgeroepen om tegen "het commu
nisme" ten strijde te trekken. Dat
had de bevolking onder meer moe
ten door vandaag weer gewoon aan
het werk te gaan. Gisteren was het
normale leven in de Salvadoraanse
hoofdstad geheel verlamd.
SOFIA (AFP/DPA/AP) - De nieu
we Bulgaarse partijleider Mladenov
heeft gistëren besloten elf uit de
partij gezette voorstanders van glas
nost en perestrojka opnieuw toe te
laten. Volgende week woensdag
komt het parlement bijeen om een
nieuw staatshoofd te kiezen als op
volger van de vorige week onver
wacht afgetreden partijleider Zjivk-
Volgens goedingelichte Bulgaar
se kringen werd tot Zjivkovs aftre
den besloten op een geheime verga
dering van het politburo op 9 no
vember. De 78-jarige Zjivkov zelf
zou zich nauwelijks tegen zijn aftre
den hebben verzet, maar zijn naaste
medewerkers des te meer. De ver
wachting is dat een aantal van hen
nu ook het veld zal moeten ruimen.
Dezelfde bronnen bevestigden
dat Mladenov, al 18 jaar minister
van buitenlandse zaken, eerder de
ze maand met aftreden heeft ge
dreigd, een paar dagen voor de on
derhandelingen met Turkije over
de behandeling van de Turkse min
derheid in Bulgarije. Hij zou dat
hebben gedaan na de kritiek van
conservatieve zijde op de interna
tionale milieuconferentie die hij in
de hoofdstad Sofia had georgani
seerd. Die conferentie was voor een
aantal nieuwe milieu- en mensen
rechtenorganisaties aanleiding om
in de openbaarheid te treden en de
monstraties te houden.
Onduidelijk is op welke i
en in welk tempo Mladenov de Bul
gaarse maatschappij en economie
wil democratiseren Hij staat vol
gens een westerse diplomaat niet
bekend als een hervormer, en direct
na zijn ambtsaanvaarding zei hij al
dat aan de leidende rol van de com
munistische partij niet te tornen
valt.
De oppositionele milieubewe
ging Ecoglasnost boekte gisteren
een eerste succes op de weg naar of
ficiële erkenning. Het Opperste Ge
rechtshof van Bulgarije besliste gis
teren dat de aanvraag voor registra
tie van de beweging opnieuw moet
worden behandeld, In juni weiger
de het Hof van Sofia een eerdere
aanvraag, maar volgens het Oppers
te Gerechtshof heeft de lagere
rechtbank een procedurele fout
heeft gemaakt. Leden van de
milieubeweging noemden de ver
rassende uitspraak een bemoedi
gend teken. "Dit is een overwinning
voor ons", aldus een zegsman.
DEMONSTRATIE - In de Tsjechi
sche plaats Teplice wordt volgende
week een openbare discussie ge
houden over de milieuvervuiling.
Een partijfunctionaris heeft dit gis
teren toegezegd aan een menigte
van 1000 demonstranten tegen de
vervuiling.
WINDHOEK (AP) - De Swapo is zoals verwacht de grote v
verkiezingen in Nambia, maar heeft daarbij zeer waarschijnlijk niet de
tweederde meerderheid behaald die nodig is om een eigen grondwet door
te voeren. Volgens de officieuze uitslag heeft de Swapo ruim 58 procent
van de stemmen behaald. De officiële einduitslag wordt morgen verwacht.
De belangrijkste opponent van de SWAPO, de multiraciale Democratische
Turnhalle Alliantie (DTA), kreeg omstreeks 29 procent. De overige stem
men gingen naar acht kleine partijen.
De SWAPO verklaarde gisteren met de uitslag van de verkiezingen ak
koord te zullen gaan. Ook de Zuidafrikaanse regering heeft bij monde van
minister van buitenlandse zaken Pik Botha verklaard de uitslag te zullen
respecteren en "constructief' met de nieuwe Namibische regering te wil
len samenwerken.
Vorig jaar besloot Zuid-Afrika zijn aanspraken op Namibia op te geven na
dat een akkoord was gesloten dat ook voorzag in de terugtrekking van Cu
baanse troepen uit Angola.,
LEIDEN In de Turkse hoofdstad
Ankara protesteerden vorige week
islamitische vrouwen tegen het ge
rechtelijk verbod om op de univer
siteit een hoofddoek te dragen. Het
aantal gesluierde studentes aan de
universiteit van Jordanië is dé afge
lopen negen jaar toegenomen van
17 tot maar liefst 47 procent. In
Frankrijk eisen moslim-meisjes het
recht om zich op school met de he
jab te tooien. Verontrusting alom in
de westerse wereld: tekenen van
oprukkend fundamentalisme bin
nen de islam. Waar de sluier waait,
waart het spook van rechts, met als
eeuwig slachtoffer de moslim
vrouw die onbegrijpelijk genoeg
ook nog haar eigen onderdrukking
vanaf de barricades bevecht.
door
Simone van Driel
Wie niet verder komt dan derge
lijke observaties doet de islam en de
moslimvrouw echter ernstig tekort,
stelde dr. W. Jansen van het Cen
trum voor Vrouwenstudies van de
Katholieke Universiteit van Nijme
gen gisteren tijdens een lezing over
de macht van en over vrouwen in de
islam aan de Leidse universiteit.
Uitgaan van 'de' islam ("die zoveel
vormen kent") en 'de' moslim
vrouw ("die steevast wordt neerge
zet als een vrouw met een gezin en
kinderen") getuigt sowieso van
nogal wat vooronderstellingen. En
die leiden ertoe dat over islami
tische vrouwen slechts in (letterlijk)
lijdende zin wordt gedacht. "Vrou
wen zijn zelf geen moslims, ze wor
den door moslims onderdrukt, zo is
de stelling".
Volgens Jansen, die overigens in
de bijbel "nog wel ergere dingen"
dan in de Koran o
schreven ziet staan, hebben vrou
wen binnen de islam wel degelijk
macht. Ze kan dan wel geen imam
worden, net zo min als een vrouw
ooit het priesterschap kan bekle
den, maar op een aantal terreinen
heeft ze wel degelijk invloed. Voor
al in de 'informele' islam is die zicht
baar. Nogal wat moslim-vrouwen
voelen zich aangetrokken tot het
soefisme, die hen een een relatief
grote vrijheid verschaft. Soefisten
proberen via een door henzelf te
kiezen heilige maraboutcontact te
krijgen met het bovennatuurlijke.
Het is de vrouw die beslist tot welke
heilige haar kinderen zich wenden.
Juist vanwege die eigen invloed van
de vrouwen zijn veel moslim-man
nen volgens Jansen overigens niet
zo van het soefisme gecharmeerd.
Handtas
In haar betoog maakte Jansen korte
metten met een andere, recent weer
veel bediscussieerde stelling en wel
dat een hausse in het dragen van
hoofddoeken of sluiers automatisch
op herlevend fundamentalisme, c.q.
terug naar af voor de moslimvrouw
wijst. De sluier heeft vele gezichten
en kan, hoe ambivalent ook, even
zeer als symbool voor vrijheid en
emancipatie als voor beperkingen
staan, aldus Jansen. "Wie de sluier
ziet opkomen, denkt direct aan fun
damentalisten. Hoewel religie door
gaans wel meespeelt, is hij echter
evenzeer een politiek en econo
misch symbool". Of doodgewoon
een soort mode-accessoire, zoals ze
wilde doen geloven in het geval van
de immer gesluierde Pakistaanse
premier Benazir Bhutto. "Waarom
kunnen we Bhutto's sluier niet net
zien als Thatcher's handtas: een
zeer flatteus attribuut van haar poli
tieke macht?"
Een goed voorbeeld voor de twee
slachtige rol van de sluier is volgens
Jansen Jordanië, een land dat dege
lijk onderwijs als een zeer hoog
goed beschouwt. Niet alleen voor
mannen: vrouWen bevolken de uni
versiteit in steeds grotere aantallen.
Een dagelijkse gang over straat
strookt evenwel niet met de 'ruim-
teregels', die bepalen waar vrouwen
wel en niet mogen komen. "Dus
doen meisjes de concessie om ge
sluierd rond te lopen, met als winst
dat ze dan kunnen studeren".
Jordanië haalde Jansen echter
ook aan als voorbeeld voor de stel
ling dat de roep om de sluier onder
meer met de crisis komt. Tien jaar
geleden deed de regering er alles
aan om vrouwen tot werk buitens
huis te bewegen, toen als gevolg van
de 'olie-boom' veel Jordaanse man
nen in het buitenland gingen wer
ken en er een groot tekort aan ar-
beidsers ontstond. "Maar met de
huidige economische crisis zijn de
vrouwen niet meer nodig en zou het
goed uitkomen als zij via de religie -
de sluier en de bijbehorende leefre
gels - weer het huis in waren te krij
gen".
Wat de Franse hoofddoekjes
kwestie betreft moet volgens Jan
sen niet zozeer religieuze alswel po
litieke waarde worden gehecht. "De
hejab wordt hier gebruikt als sym
bool van emancipatie door een min-
'derheid die vindt dat ze recht heeft
op een eigen identiteit. Iets soortge
lijks deed zich voor in de Algerijnse
oorlog tussen 1954 en 1962. De Fran
sen probeerden de opstandige Alge
rijnen te pakken via hun gezin: ze
ontketenden een campagne om de
vrouwen te ontsluieren. Als reactie
werd het dragen van een sluier een
symbool van politiek verzet en on
afhankelijkheid".
Superconfex zorgt dat je goed voor de dag komt.
ZOETERWOl DE. Hoge Rijndijk >l> (naast Leski en Casba. tegenover I leineken).
I U BENT VAN HARTE WELKOM: MAANDAG VAN 13.00 TOT 17.30 UUR. DINSDAG T/M VRIJDAG VAN 9 30 TOT 17.30 UUR. OP
DONDERDAG KOOPAVOND TOT 21.00 UUR. ZATERDAG VAN 9.00 TOT 17.00 UUR. TELEFONISCHE KLANTENSERVICE 04490 38 666
