'Ik wil de mensen amuseren met ellende Brits-Ierse auteur John Healy over zijn leven aan de zelfkant Billy Wilders kunstcollectie brengt ruim 65 miljoen op Vermakelijk schooltoneel PAGINA 20 KUNST DINSDAG 14 NOVEMBER 1989 Monty Alexander Het fameuze trio van pianist Monty Alexander komt donder dag 16 november even in Leiden langs. In de Leidse Schouwburg brengt hij samen met contrabas sist John Clayton en slagwerker Marvin Smith die avond een con cert, waarbij ongetwijfeld het pu bliek direct betrokken zal worden. Geboren vrienden De Engelse musical 'Blood Bro thers' werd in 1983 in Londen uit geroepen tot beste musical van het jaar. Onder de titel 'Geboren Vrienden' beleeft de Leidse Schouwburg vrijdag en zaterdag de (voor)première van de Neder landse produktie, waarvoor Jack Gadella de vertaling leverde en Eddy Habbema de regie verzorg de. In 'Geboren vrienden' besluit de door haar echtgenoot in de steek Monty Alexander. gelaten moeder Johnstone de helft van haar pasgeboren tweeling aan een kinderloze vrouw weg te geven. Hoewel zij ieder dus in een andere omgeving opgroeien, leren de twee broers elkaar op straat kennen en worden dikke vrien den. Zonder dat ze overigens we ten broers te zijn. Het aanvanke lijk onbezorgde leventje van bei den gaat langzamerhand steeds meer over in de harde realiteit van het bestaan. Cabaret Willem Nijholt en Lia Dorana zijn vanaf volgende week dinsdag 21 november te zien in deze al veel geroemde meest 'Europese' Ame rikaanse musical. Het verhaal speelt zich afin het Berlijn van de jaren dertig. De decadente Kit Kat Klub vormt het decor voor de ze musical, waarin Berlijn op haar hoogtepunt is als cultureel centrum van Europa. De 24 ac teurs en actrices, dansers en dan seressen en 14 musici staan tot en met zaterdag op het Leidse podi- Kaas De novelle 'Kaas' van Willem El- schot stond model voor de solothe- aterversie onder de gelijknamige titel die woensdag 15 november te zien is in het LAK-theater. De Bel gische acteur Herman Verbeeck geeft gestalte aan de burgerman Laarmans die droomt van een in teressant en spannend leven. Albert A. Tijdens de hoogtijdagen van het Dadaïsme in de jaren twintig schreef Kurt Schwitters een zwartgallige satire over de revo lutie 'Ursachen und Beginn der grossen glorreichen Revolution in Revon'. Wouter Steenbergen van Nationaal Fonds scherpt Schwit- ter's visie in 'Albert A.' nog eens aan. Tien mime-spelers, een ver telster en een schilderes laten zien dat het niet de belangen van de massa zijn die aanzetten tot revo lutie, maar de lusten van de enke ling. Op 16 en 17 november te zien in het LAK-theater. Nouvelles De dansgroep van de Franse Amerikaan Mark Tompkins treedt zaterdagavond 18 novem ber op in het LAK-theater met 'Nouvelles', het verhaal van Ida die op de bank haar hondje ver troetelend zich overgeeft aan her inneringen en fantasiën. Het LAK oganiseert deze voorstelling in samenwerking met het Centre Culturel Frangais. Ploef Kindertheater Ploef brengt zon dagmiddag in het LAK de voor stelling van 'De kleine en de grote koning'. De kleine koning van Kinderland gaat trouwen met Prinses Marina van Goedonië. Maar plotseling verschijnt Prin ses Vilena van Kwadanië ten to nele en dan zijn de poppen aan het dansen! Kamagurka In het LVC in Leiden maken Ka magurka en zijn trouwe kom paan Herr Seele woensdagavond 16 november het toneel onveilig met hun meligheid. Innocent Eyes De muziek van de Alphense band Innocent Eyes is vrijdagavond in het zoldercarfé te beluisteren. Urban Dance Squad Het unieke geluid van deze band, die op het New Music Seminar in New York een verpletterende in druk achterliet, is zaterdagavond in het LVC te beluisteren. Boy Edgar prijs voor Ab Baars AMSTERDAM (ANP) - De Stich ting Jazz Geïmproviseerde Mu ziek in Nederland heeft de Boy Ed gar prijs 1989 toegekend aan saxofo nist en klarinettist Ab Baars (33). De Boy Edgar prijs is de belang rijkste prijs in ons land op het ter rein van de jazz en geïmproviseerde muziek. Hij bestaat uit een plastiek van Jan Wolkers en een bedrag van 15.000 gulden. De prijsuitreiking is op zaterdag 23 december in het BIMhuis in Amsterdam. Ab Baars zal dan een concert geven. De juryleden Wim Laman (com ponist en omroepmedewerker), Geerten Meijsing (auteur), Joan Tresling (geluidstechnicus), Henk Brouwer (beeldend kunstenaar en concertorganisator) en Kees Ste vens (muziekjournalist) vinden dat Baars zijn opvallend veelzijdige in strumentale beheersing volledig ten dienste stelt van de muziek. „Op alle instrumenten die hij bespeelt heeft hij een weloverwogen, onmid dellijk herkenbaar, origineel geluid met een opvallend gevoel voor kleu ring", aldus de jury. denkt bij zichzelf: waarom zal ik die vaardigheid verloren laten gaan? En hij besluit om de zakkenrollerij in te gaan. Op een dag komt zijn hand klem te zitten tussen de dij van een dame en haar tas. Hij durft zijn hand niet terug te trekken, hij wil dat ook niet. Het voorval windt hem enorm op. En op het laatst ver geet hij het geld en gaat hij steeds verder in het betasten van vrouwen. Als je- de liefde niet kunt krijgen, dan ga je hem stelen". Ontsmettingsalcohol Soms heeft John Healy nog contact met zijn maten uit The grass arena. De meesten hebben echter hun ver stand verzopen. Ze vertellen steeds maar weer hetzelfde. En dat ver veelt de schrijver. Veel 'echte' vrienden heeft hij aan die tijd trou wens niet overgehouden. Er was al tijd argwaan onderling en om de meest futiels zaken braken er ge vechten \iit. Onlangs kwam Healy de man tegen die hem met een sta len melkkrat het ziekenhuis in sloeg. Hij had daarvoor een paar jaar moeten zitten en stond bekend als erg aggressief. Toen Healy hem ineens terugzag, schrok hij zich een ongeluk. Maar de man herkende hém gelukkig niet meer. "Er zat to taal niks meer achter zijn ogen, dat was allemaal weg. Hij stond me maar zo'n beetje glazig aan te staren en vroeg om een paar shilling. Die heb ik hem natuurlijk niet gege ven". "Net als in het nette leven, werd er in The grass arena een machts strijd gevoerd. Er is een sterke hiër- achie onder de wino's en verslaaf den. En medelijden is er al helemaal niet bij. Als er eentje de pijp uit gaat, is er weer een slok meer voor de an deren. Zo zit dat. One less on the bottle". Healy lacht smakelijk als hem wordt gevraagd hoe zijn vrienden van vroeger hebben gereageerd op zijn succes als auteur. "Dat weet ik echt niet. Ik veronderstel dat ze hun hoofd niet érg hebben gebroken over de literaire waarde van mijn boek. Ze zullen hebben gedacht aan het geld dat dat succes opleverde, want geld betekent drank, goeie drank. Als je geld hebt, hoefje geen ontsmettingsalcohol meer te drin ken die is aangelengd met water uit de pisbak". Bobby-mythe De Londense politie komt er in de autobiografie van John Healy niet best vanaf. Om bekentenissen af te dwingen wordt er nogal eens grof geweld gebruikt. De auteur heeft het vaak meegemaakt dat er zwer-^ vers of verslaafden van de straat werden opgepikt om daarna te wor den beschuldigd van misdaden die ze niet hadden begaan. "De Engelse politie is volkomen corrupt. De hele rechtspraak idem dito. Er is klasse- justitie. They make the body fit the crime. Ze sleuren dronkaards en verslaafden van de straat en laten hen onder druk iets bekennen wat ze niet hebben gedaan. Geloof me: ik zie liever een Poolse of een Duit se agent voor me, zo'n schurk die je wel eens in karikaturen ziet, zo'n ke rel met een groot litteken in zijn ge zicht en een revolver dreigend in zijn hand, dan een Engelse bobby. Dat soort schurken kun je tenmin ste herkennen. Die zogenaamde keurige, aardige Britse bobby, dat is een mythe". "Ook in mijn nieuwe boek laat ik die corruptie zien. Net als in 'The grass arena' heb ik met dit boek geen boodschap. Tenminste: ik be nadruk die niet. Het klinkt vreemd, maar ik wil de mensen amuseren met die ellende. Ze het kwaad ge ven dat ontspanning brengt. Stel je voor: je zit bij een knappend haard vuur ergens in de bergen en buiten hoor je de wolven huilen. En jij zit lekker binnen en leest dat ze ie mand aan het verscheuren zijn. Dat is toch heerlijk. En 'wolven' vind je ook onder de mensen, in alle catego rieën en klassen. Met eën slok Hollandse melk spoelt Healy de' laatste hap van zijn broodje rosbief weg. Hij heeft de drank afgezworen, al sneuvelt hij soms nog wel eens. Tijdens het ge sprek barst Healy meerdere malen in zingen uit. Hij heeft een prachtige stem, met die snik erin die zo past bij de Ierse folksong, dat lied waarin het wel en wee van het leven zo'ni prominente plaats inneemt. Een van de liedjes gaat over een bouw vakker die in de buurt van een gek- kenhuis met zware stenen loopt te sjouwen. Wanneer de man even' pauzeert om het zweet van zijn; voorhoofd te vegen, komt er een gek naar buiten die aan hem vraagt: 'Wat betalen ze je nou voor dat werk^'. Als de bouwvakker hem heeft verteld hoe weinig hü krijgt voor zijn zware arbeid, zegt de gek, terwijl hij naar het gekkenhuis wijst: 'Kom op man, laat liggen die stenen, ga gauw mee naar binnen'. NEW YORK (Rtr) - De kunstcol lectie van de Amerikaanse filmma ker Billy Wilder, die werken omvat te van Picasso en Renoir, heeft gis teravond tijdens een veiling in New York meer dan 65 miljoen gulden opgebracht. „Sommige werken gingen erover heen, andere brachten een gemid delde op", reageerde de 83-jarige re gisseur en winnaar van zes Oscars later. „Nu heb ik de beschikking over wat geld en enkele lege muren. Wat meer wil een mens?". De uit 93 stukken bestaande ver zameling omvatte elf schilderijen van Picasso, drie van Braque, twee van Renoir en twee van Miró. Wilder, maker van filmhits als .Sunset Boulevard' en ,Some like it hot' maakte rustig in een hoekje aantekeningen terwijl de verzame ling kunstwerken in totaal de ver wachte prijzen oversteeg. „Het vei linghuis zei me dat ik er 60 miljoen voor kon krijgen", zei Wilder. „Ik zei: laat maar zien". Van 't Hek probeert uit LEIDEN - De cabaretier Yoep van 't Hek, die dit jaar op televisie de oudejaarsconference verzorgt, houdt hiervan op 16 december een try-out in de Leidse Schouwburg. Kaarten hiervoor kunnen vanaf 20 november bij de schouwburg wor den gekocht. Picasso's „Klassiek hoofd van een vrouw", dat geschat was op 10 a 14 miljoen, bracht een verrassend lage 9,6 miljoen op. Opvallendst wa ren .L'Étoile', dat 4,3 miljoen op bracht, en ,Le fermier et son épouse' van Joan Miro, dat met 5,3 miljoen de geschatte opbrengst ver over schreed. Hans Liberg wijzigt naam programma op last van Chanel AMSTERDAM (ANP) - Cabare- tier Hans Liberg heeft op last van de Franse firma Chanel de naam van zijn nieuwste pro gramma (.Chanel no. 4711') moe ten veranderen. Chanel vreest schade te ondervinden van het satirisch bedoelde programma, waarin de draak wordt gestoken met reclameboodschappen. De artiest heeft in overleg met zijn advocaten besloten het niet op een proces met Chanel te la ten aankomen en de naam te wijzigen. Liberg heeft zijn pro gramma, waarvan nog 150 voor stellingen moeten worden opge voerd, nu omgedoopt tot „Rolls Royce Kadett". 'Bloed en liefde' van Godfried Bomans door medewerkers van Christelijk Lyceum Dr. W. A. Visser 't Hooft. Regie en bewerking: Ger- rit Groeneboer. Gezien op 13 november in de Leidse schouwburg. Aldaar nog van avond en morgenavond. LEIDEN - Bij een schooljubile- um hoort een feestelijke toneel uitvoering. Ter gelegenheid van het 70-jarig bestaan van de Visser 't Hooft scholengemeenschap zijn het nu eens niet de leerlingen geweest maar de docenten die de ze aangename taak op zich heb ben genomen. Vaak is er voor zo'n produktie ook wat extra geld beschikbaar. Dat kwam goed van pas, want voor deze rijk ge kostumeerde voorstelling lijken kosten noch moeite gespaard. Gekozen is voor een ongeveer vijftig jaar oud toneelstuk van Godfried Bomans dat het voor de lacheffecten grotendeels van een anachronistisch soort breedspra kigheid moet hebben. Succes lijkt bij' voorbaat al verzekerd, vooral wanneer ruim dertig lera ren en leraressen in historische kostuums zijn uitgedost. De en thousiaste reacties uit de zaal lie ten dan ook niet lang op zich 'Bloed en liefde' door Visser 't Hooft wachten. Bovendien is het ge schiedenisboek eens flink door elkaar geschud; met de histori sche betrouwbaarheid wordt voortdurend een loopje geno men. Ook daarmee kun je in het schoolwereldje de lachers op je hand krijgen. Een ware hoofse minnege schiedenis doet er nog eens een schepje bovenop. Het geheel wordt namelijk bij elkaar gehou den door de machtsstrijd tussen Philips van Bourgondië en Karei de Vijfde die beiden naar de hand van Jacoba van Beieren dingen. Om die verlangens te bevredigen moet er heel wat bloed vloeien. Daarnaast zijn er kleine nevenin triges die voor de nodige hilari sche momenten zorgen. Zo wordt een ware feestmaaltijd (waarvoor een fraai toneelbeeld is ontwor pen) verstoord door een discussie over de enige echte uitvinder van de boekdrukkunst, waarna Maxi- miliaan van Oostehrijk en Dirk III met elkaar in duel gaan. Een archaïsch woordgebruik, veel karikaturaal pathos, een flink aantal anachronismen en de nodige verwijzingen naar de thea terfictie vormen de ingrediënten voor een succesvol avondje schooltoneel maar dan ook wel in de letterlijke betekenis van het woord: toneel voor het eigen pu bliek van de scholengemeen schap. Visser 't Hooft heeft in het verleden ambitieuzere school voorstellingen gehad die ook een buitenstaander konden boeien. Ditmaal is nadrukkelijker op amusement voor de eigen doel groep gemikt. Begrijpelijk, want de school viert feest. En menig scholier zal aan het eind van 'Bloed en liefde' met genoegdoe ning het slagveld overzien, waar op zijn leraren en leraressen door het zwaard zijn omgekomen. Ge woon een kwestie van wenspro- jectie. WIJNAND ZEILSTRA MOSKOU - Vladimir Azkenazy dirigeert het Britse Koninklijk Filharmo nisch orkest in de vooraanstaande Grote Hal van het Moskouse conservato rium. Het was voor het eerst sinds 1963 dat Azkenazy, Rus van geboorte, weer in de Sowjet-Unie was. (foto ap> door Cees van Hoore "Ik had een goede dekking. Ik hield de bokshandschoenen dicht tegen mijn gezicht aan, behoorlijk hoog, zodat ze als de oren van een bunny rabbit boven mijn hoofd uitstaken. Afmaken met rechts kon ik niet. Daar had ik de kracht niet voor. Ik bokste vooral met links, heel sluw. Mijn specialiteit was de flitsende linkse hoek naar de ribben. Zo werd ik kampioen lichtgewicht in het leger. En dat terwijl ik meestal dronken in de ring stond". De in Engeland geboren John Healy (47), zoon van Ierse immigranten, geeft een serie linksen weg die uw verslaggever op 'n haar na missen. Healy is in Nederland ter promotie van zijn boek The grass arena, dat een dezer dagen onder de titel Losgeslagen bij de Utrechtse uitgeverij Kwadraat is verschenen. In deze autobiografie beschrijft de auteur hoe hij zich na een leven aan de Londense zelfkant ontwikkelde tot grootmeester in de schaaksport en internationaal erkend schrijver. Een gesprek met een man die de agressie lange tijd beschouwde als de enig mogelijke vorm van communicatie. UTRECHT - Met de titel van zijn autobiografie, The grass arena, ver wijst Healy naar het Londense park waar hij samen met het uitschot van de maatschappij negen jaar lang sa menkwam om te roken, te drinken, te zingen en te vechten. Een plek waar de wet van de jungle gold: lo kill or to be killed. Wie het boek leest, raakt verbijsterd door het vele geweld. Niet alleen door het geweld van de wino's, de aan wijn verslaaf den die elkaar toetakelen met kapot geslagen flessen of elkaar anders zins proberen te mollen, maar ook door het brute optreden van de Lon dense bobbies die af en toe het park komen schoonvegen. Om zich staande te kunnen houden temid den van dat zooitje ongeregeld moest Healy, die als bokser voor het leger in de ring heeft gestaan, me nigmaal zelf op de vuist In de negen jaar dat John Healy leefde in The grass arena heeft hij wegens dronkenschap, winkeldief stal en geweldpleging verscheidene gevangenisstraffen moeten uitzit ten. Tijdens zijn laatste straf ont moette hij iemand die hem leerde schaken. Het werd een passie die al de andere verlangens die hij had verdreef. Healy liet de drank staan en wist zich door verbeten studie van de schaaksport te ontwikkelen tot grootmeester. Hij haalde de voorpagina van The Guardian en andere toonaangevende Engelse kranten. Maar na enige tijd hield hij op met schaken. Hij was op zoek naar gemoedsrust en dat kon het schaken hem niet bieden. Toen een tegenstander een keer een gemene toespeling maakte op zijn verleden als wino, drukte hij hem met zijn ge zicht in de schaakstukken. Om van de spanningspijnen in zijn nek en schouders af te komen, ging Healy naar een acupuncturis- te. Zij was het die hem ertoe aan spoorde zijn autobiografie te gaan schrijven. Nagels "Mijn vader zag eruit alsof hij geen vlieg kwaad zou doen. Hij was van gemiddelde lengte, met een normaal postuur, gitzwart haar en een knap gezicht, dat verweerd was door zijn werk in de buitenlucht. Hij had aar dige bruine ogen en als hij lachte kon je zijn volmaakte gebit zien. Te gen mij lachte hij echter nooit: wat ik ook zei of deed, ik kreeg altijd te horen dat ik mijn kop dicht moest houden. Als hij een woedeaanval kreeg, leek het alsof zijn ogen om draaiden in hun kassen: ze uierden donker en troebel van kleur en dan haalde hij uit met zijn vuist of zijn voet. Hij hield pas op als ik bloedde of mijn moeder tussenbeide kwam...". Ziedaar het wrede begin van Hea- ly's autobiografie. Hij heeft het boek in één jaar geschreven. Vooral het gedeelte over zijn jeugd kostte hem veel moeite. "Nee", zegt hij. "die jeugd van mij was niet al te vro lijk. Aan de ene kant mijn vader die me zowel geestelijk als lichamelijk mishandelde, aan de andere kant het racisme op straat. Ik was een vieze Ier, een zoon van Ierse immi granten. Terwijl ik nota bene in En geland geboren was. Zoiets kan een kind niet begrijpen". "Op de lagere school ging het heel slecht met me. Op de een of andere manier zaten die hersens van me op slot. De dingen die ik graag deed, mocht ik niet doen. Ik tekende bij voorbeeld heel graag. Dat mocht niet van mijn vader. Daarmee kun je in het leven niks bereiken, zei hij. En dan sloot hij me op in de schuur, waar ik stiekem ging zitten tekenen. Dan keek ik naar de wereld door het sleutelgat. Het is gek, maar nadat ik had gehoord dat mijn vader dood was, ben ik opeens opgehouden met nagelbijten. Op een dag voelde ik ineens iets in mijn handpalmen. Verrek, dacht ik, ik heb nagels ge- ik nog worden gevoerd als een goudvis", zegt hij, terwijl hij met zijn lippen het happen van dit dier tje imiteert. Vrouwen De auteur is nu zo'n twintig jaar uit 'het leven'. Hij woont momenteel samen met zijn moeder in Londen. Ze is trots dat haar zoon nu een fucking genius is. Dat had ze nooit durven dromen toen hij over straat zwierf en in slooppanden en karton nen dozen sliep. Healy: "De dames van de Katholieke Vrouwenvereni ging waarvan mijn moeder lid is, putten hoop uit mijn geschiedenis. Ze hebben zelf vaak zoons die aan de drugs zijn of dochters die buiten echtelijke kinderen hebben gekre gen. 'Als jouw zoon is gered, dan is er voor onze kinderen misschien ook nog wel hoop', denken ze. Ze beschouwen het als een godswon der dat ik uit de stront ben geko men. Dag en nacht zitten ze in de kerk te bidden om dat wonder, the poor fuckers. Maar als ik even onbe scheiden mag zijn: ze vergeten na tuurlijk dat er in dat hoofd van mij wél iets zit dat anderen niet hebben. Dat er talent voor nodig is om zo ver te komen als ik". "Ach, dat geloof, dat katholieke geloof, voor mij hoeft het niet. Het werd er bij mij ingeramd als kind en dan ga je er een hekel aan krijgen. Dan hadden ze het over de Onbe vlekte Ontvangenis van Maria. Je kreeg het idee dat vrouwen zo puur waren dat je ze niet mocht aanra ken. Dankzij die religie heb ik nooit toegang gehad tot vrouwen. En dankzij mijn vader. Mijn manier van communiceren was het tonen van agressie. Zelfs als ik vriendelijk probeerde te zijn tegen vrouwen za gen ze die agressie. Het was een soort harde energie die ik in me had. Onbevlekte Ontvangenis, ha! Maar in de geest geloof ik nog steeds. De geest die iemand boeken doet schrijven, doet schaken of boksen. Die geest, daar geloof ik in. Noem die voor mijn part God". "In mijn nieuwe boek, Streets above us, verschaft iemand zich op een wel heel speciale manier toe- John Healy: 'Ze vergeten natuurlijk dat er in dat hoofd van mij wel iets gang tot vrouwen. De roman speelt zit dat anderen niet hebben'. (foto Peter senteur) in de metro en gaat over zakkenrol lers. De held van het verhaal is een kregen. Ik had ze altijd tot aan de deelte van zijn tanden is weg. Ze zakkenroller die vooral zakenmen- nagelriemen opgevreten en nu wa- zijn verloren gegaan in de vele ge- sen als slachtoffer kiest. Hij is in de ren ze daar ineens. Je kunt daar in- vechten die hij heeft moeten leve- Falklands-oorlog gewond geraakt, derdaad allerlei Freudiaanse ver- ren tijdens zijn omzwervingen als Hij zat bij de mijnopruimings- klaringen voor gaan zoeken. Dat wino. Met veel zelfspot laat hij zijn dienst. Voor dat soort werk moét je heb ik achteraf ook wel gedaan. Zo 'fietsenstalling' zien. "Straks moet een uitstekende tastzin hebben. Hij van. nu heb ik eindelijk klauwen ge kregen waarmee ik me in het leven kan weren. Maar daar dacht ik op dat moment niet aan. En ook in mijn boek koppel ik de ellende die ik heb meegemaakt niet aan mijn jeugd. Dat moet de een of andere middelmatige socioloog of psycho loog maar doen". Healy pauzeert even voor het eten van een broodje. Hij heeft nogal moeite met kauwen. Een groot ge-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 20