'Door hem te vinden heb ik hem verloren'
'Schrijf me in het zand' vol emotie
Een passie voor het leven
Germaine Greer schreef boek over haar vader
JAZZ
Zuidafrikaans
Gewoon gezond
Onverwisselbaar
PAGINA 38
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1989
Germaine Greer, wereldwijd bekend en de laatste jaren
nogal eens verguisd - feministe, schreef een boek over haar
vader: 'Daddy, we never knew you'. Recent verscheen de Ne
derlandse vertaling. Ter gelegenheid daarvan kwam Greer
(geboren 1939) voor een korte promotietoer naar Nederland om
interviews te geven en een lezing in Paradiso te houden.
Een gesprek met de schrijfster van onder meer The Female
Eunuch (1970). en Sex and Destiny (1984). Een imposante per
soonlijkheid over vaders, dochters en Australië.
AMSTERDAM - In 1983
overleed Reg Greer, de va
der van Germaine. Aanlei
ding voor de schrijfster, die
een van de toonaangevende
feministen van de 'tweede
golf was, om een zoektocht
te beginnen naar zijn identi
teit en familieachtergrond.
door
Inge van den Blink
In een zeer gedetailleerd verslag
verhaalt Greer over haar zwerftoch
ten over het Australische continent,
over soms hopeloos lijkende zoek
tochten in stoffige dossiers, biblio
theken en bij bureaus van de bur
gerlijke stand. Ze begon met enkele
summiere gegevens: de naam
Greer, een geboortedatum (bij be
nadering), -en wat biografische om
standigheden die grotendeels ver
zinsels bleken. Uiteindelijk bleek ze
helemaal op het verkeerde spoor te
zitten. Alle familie-archieven van de
Greers in Australië, Engeland,
Zuid-Afrika, waren voor niks over
hoop gehaald. Haar vader was ge
trouwd onder een valse naam.
Als zoveel mensen in Australië,
oorspronkelijk grotendeels een
continent bewoond door geïmpor
teerde misdadigers, had Reg Greer
een obscuur verleden. Kleine meis
jes daarentegen, hebben graag
hoogdravende fantasieën over hun
vader. De zoektocht van Germaine
werd zodoende een zoektocht naar
de vraag hoeveel eerlijkheid de
schrijfster zelf aankon. Ze eindigt
wat haar vader betreft gedesillusio
neerd. Hij was het natuurlijke, 'on
echte' kind van een arm, jong
dienstmeisje, dat vermoedelijk ver
leid was door haar werkgever. Reg
Greer werd opgevoed in een pleeg
gezin.
Veel moeilijker te verteren voor
de schrijfster was het beeld dat
gaandeweg opdoemde van haar va
ders persoonlijkheid. Reg Greer,
advertentie-aquisiteur, was leu
genachtig, onoprecht, allesbehalve
de oorlogsheld die de dochter in ge
dachten van hem had gemaakt. Hij
was bovendien een seksistische,
ijdele 'kantoorhengst', en als vader
onbenaderbaar en autoritair. Als hij
al van zijn dochters hield, liet hij
daar weinig van merken. Op de
laatste pagina van haar boek ver
woordt Greer haar slotsom alsvolgt:
'Niet de oorlog heeft zijn liefde
voor mij kapotgemaakt, maar zijn
charlatanerie en mijn te kritische,
onderzoekende natuur. Hij staat
niet langer naast me, maar ligt in
mijn bureaula, onttakeld, een stapel
goedkope rekwisieten. Hij was
goed gezelschap, maar niet voor
mij. Ik was nooit zijn maatje, maar
een nagel aan zijn doodskist. Door
hem te vinden heb ik hem verloren'.
Wat heeft Greer eigenlijk met
haar zoektocht gewonnen, en wat
heeft zij verloren? "Natuurlijk ben
ik door mijn zoektocht dingen
kwijtgeraakt. Ik moest ophouden
mijn vader te idealiseren. Vroeger
had ik een fantasie dat hij uit een
oude Engels geslacht stamde, dat
hij misschien van adel was. Ik
moest met betrekking tot mijn va
der begrip leren te krijgen, en com
passie. Mijn snobisme ben ik kwijt
geraakt. Maar ik ben beter af zon
der. Ik heb liever de echte vader dan
de fantasievader. Het is goed om
hem te kunnen accepteren zoals hij
Vrouwen weten nooit helemaal
zeker wie hun vader is. Ja, Brunhil-
de uit het Nibelungenlied (dochter
van oergod Wodan) weet het, maar
zij is misschien de enige. De meeste
vaders tonen hun dochters nooit dat
ze van hen houden. Vaders houden
hun dochters op armlengte, ze kun
nen niet omgaan met hun affectie.
Vanwaar die angst? Omdat ze
bang zijn voor vrouwen! Mannen
zien vrouwen als sexobjecten of het
tegenovergestelde: oude vrijsters of
heksen. Daarom kunnen ze niet met
hun eigen dochters omgaan. Ze
worden door hen'in verwarring ge
bracht. In het westen zijn de relaties
volkomen verseksu- hij niet uitkijkt klaagt zijn
aliseerd. Daar komt de onmacht
het onvermogen van vaders van
daan. Maar het is pure wreedheid
kind niet aan te raken. Kin-
hem aan, en wordt hem het
gangsrecht met zijn kind ontzegd.
Op de opmerking dat veel vaders
Nederland tegenwoordig toch
deren die niet aangeraakt worden moeite lijken te doen om bij de op-
eerste levens- voeding van hun kinderen betrok
ken te zijn op een niet-agressieve en
erband op de met-autoritaire manier, zegt Greer:
- "In Engeland is dat ook wel zo, in de
middle-classes. Maar niet in de ar-
beidersklasse. Daar zijn baby's nog
Nederland. Naar Greers steeds de verantwoordelijkheid van
de vrouw. Mannen stellen er een eer
in om te zeggen dat zij die kinderen
niet wilden. Ze hoeven zich dan ook
niet emotioneel betrokken te voe
len bij de opvoeding.
Als kinderen met hun vader in
bad gaan, prima, maar waar ligt de
Wanneer wordt het mis
bruik? Die gigantische genitaliën
zitten wel precies op ooghoogte. En
kleine meisjes kunnen heel verlei-
gaan dood, het
behoefte".
Greer wijst
beerput van seksuele misdaden te
gen kinderen die de laatste jaren
opengegaan, in Engeland net
goed als
overtuiging is het besloten gezinsle
ven dat in westerse samenlevingen
de norm is, de voornaamste oorzaak
van deze wantoestanden.
En alle gruwelijke feiten over in
cest maken het voor vaders in deze
tijd extra moeilijk om gewoon met
hun dochters om te gaan, aldus ^rens
Greer. Ze voert het voorbeeld a«
van een vader die zijn dochtertje
ochtends in bed neemt,
'Schrijf me in het zand' van Inez van Dulle-
men door hel Theater van het Oosten. Re
gie: Agaath Witteman. Toneelbeeld: Reinier
LEIDEN - Het decor: een achter
wand, twee zijwanden en een pla
fond van doorzichtige vlakken.
Het zou de glazen serre van het
burgerlijk fatsoen kunnen zijn,
maar de tekst van Inez van Dulle-
men wijst op de broeierige atmos
feer in een kas, waar het leven, op
zichzelf teruggetrokken, vreemde
wendingen kan nemen. In de
door Agaath Witteman geregis
seerde voorstelling functioneerde
de achterwand als een glazen bar
rière tussen de dochter Anne, het
slachtoffer van incest, en de we
reld waarmee voor haar geen con
tact meer mogelijk was.
De toeschouwer zal aan een ei
gen keuze nauwelijks toekomen,
zoals ook een rationele recensie
van een emotioneel zo zwaar bela
den voorstelling niet goed moge
lijk is. Wat is incest en waar be
gint het? In hoeverre is de dader
een misdadiger of misschien ook
een slachtoffer van zijn eigen situ
atie? Waar ligt de schuld van de
overige gezinsleden, die de waar
heid niet willen zien of niet in
staat blijken de signalen van het
slachtoffer op te vangen?
Inez van Dullemen heeft mis
schien teveel willen tonen, maar
men kan ook aanvoeren, dat geen
verduidelijkend woord teveel
kan zijn. Een feit is dat zij een zo
wel voor het onderwerp als voor
het theater uiterst functionele
tekst heeft geschreven, sterk poë
tisch van taal, maar juist daardoor
ook zonder het gevaar van sterke
zwart-wit tekeningen. De ensce
nering vart Agaath Witteman
blijkt aangrijpend, vooral op die
momenten, waarop de broosheid
van de relaties wordt aangeduid.
De uitgangssituatie, een doch
ter die na de zelfmoord van haar
zuster langzaam de verschrikke-
zelligheid, om te knuffelen, en het delijk zijn. Het is tricky, een kind
kind met zijn ochtenderectie laat "at in contact is met een volwassen
man. Zeker wanneer er sprake is
van gebruik van drank of drugs.
Vroeger, in de extended families
(familieverbanden waarbij meerde
re generaties samenwonen, ivdb)
was er altijd nog wel een grootmoe
der die tegen een meisje zei: nu ben
je te groot om op je vaders schoot te
rijden, nu kun je niet meer in je
blootje door het huis lopen. Maar in
kleine besloten gezinnen is er nau
welijks controle, zelfs de maat
schappelijk werkster mag niet zo
maar naar binnen. De achterliggen
de gedachte is dat families naar nie
mand hoeven te luisteren. Dat is ge
vaarlijk voor kinderen, en voor
vrouwen evenzeer. Er is geen dier
soort, behalve mensen, waarbij het
paringsseizoen en de periode waar
bij kleine kinderen worden grootge
bracht, door elkaar lopen".
Trots
Terug naar het boek. Waarom
schreef ze het? "Omdat^het thema
universeel is, maar nog bijna niet
onderzocht. Vrouwen kennen hun
vaders niet. Ik vroeg aan vrouwen:
kuste je vader je ooit? Was hij trots
op je? Sloeg hij zijn armen om je
heen? Ik kreeg honderden brieven
terug. Vrouwen hadden ofwel ge
wild dat hun vader ze aangehaald
had, ofwel ze wilden dat hij het
lijke waarheid doorgrondt, is the
atraal ijzersterk. Het biedt ook het
uitgangspunt van personages die
de ergste crisis doorstaan hebben
en die naast andere emoties me
dedogen oproepen, maar tevens
de mogelijkheid tot sterke con
trasten middels beelden uit het
verleden. Beeldend en tegelijk
navrant is het moment waarop de
beide zusjes (mooie rollen van
Yvonne van de Hurk en Marijke
Beversluis) zich als ongeduldige
kinderen door hun vader een
"spannend" verhaal laten vertel
len. Een veelheid van emoties
wordt opgeroepen door de scène
waarin de vader (een prachtig in
gehouden rol van Eric van der
Donk) zijn handen de eerste ver
kennende schreden laat doen.
Groot is het spanningsveld waar
in de voorstelling zich beweegt.
Schrijnend zijn dan echter de
open plekken in de zaal. Of weet
iedereen dit al?
PAUL KORENHOF.
nooit gedaan had, omdat hij te ver
ging.
Mijn vader raakte me nooit aan.
Omdat hij heterosexueel was, duw
de hij me weg. Maar mijn broertje
kroop iedere dag bij hem in bed tot
z'n twaalfde: hij kreeg wel warmte
en aandacht".
In haar boek gaat Germaine
Greer erg ver om te proberen haar
vader te 'begrijpen'. Zo schildert ze
in extenso de omstandigheden
waaronder hij op Malta en in Noord-
afrika gecodeerde boodschappen
van de vijand moest ontcijferen, ge
heim werk. Ze gaat uitgebreid in op
de ontmenselijkende omstandighe
den waaronder militairen in oor
logstijd leven, ook als ze niet in de
vuurlinies zitten. Ze analyseert het
verschijnsel angstneurose.
Maar uiteindelijk kan ze er niet
omheen. Haar vader leed weliswaar
aan een angstneurose, maar hij was
geen slachtoffer. Hij ging vrijwillig
de oorlog in. "Hij verkoos ons te
verlaten". De man die thuis nadien
ontzien moest worden omdat hij zo
hard werkte, had eigenlijk als ad
vertentieverkoper een gematst
baantje. "Hij heeft nog nooit één
middag in zijn leven gewerkt".
Wat Greer haar vader uiteindelijk
het meest kwalijk neemt, is dat hij
zonder nog iets van zich te laten ho
ren wegliep bij zijn pleegmoeder,
Emma Wise Greeney, een vrouw die
twintig pleegkinderen opvoedde,
en die alle deugden waar de schrijf
ster respect voor heeft, represen
teerde: ze was eerlijk, wijs, ze werk
te hard, ze zorgde goed voor al haar
kinderen. De lezer kan zich moeilijk
aan de indruk onttrekken dat Em
ma Greeney voor Germaine Greer
de ideale, gedroomde moeder is.
Een vrouw die ze nooit heeft ge
kend, maar wier persoonlijkheid ze
uit mondelinge verhalen en papie
ren van de Australische organisatie
voor pleeggezinnen heeft gerecon
strueerd.
Gekte
Het belang van haar boek vindt
Greer vooral, dat het gezin van haar
ouders, met alle ongelukkigheid en
alle gekte, in wezen een normale fa
milie was. "Mijn vaders geschiede
nis is het verhaal van succes dat ge
baseerd is op leugens. En dat is
meteen het verhaal van Europa in
de jaren negentig van deze eeuw. Ie
der Engels kind wordt geboren met
een schuld van 5000 pound. We le
ven in een tijd waarin er tegen de
klippen op geconsumeerd wordt.
Maar de armen worden steeds ar
mer. Australië kampt met enorme
ecologische en politieke proble
men. Het is een land met succesvol
le apartheid ik heb als kind nooit
een aboriginal gezien en het is
een aanfluiting dat Australië iets
durft te zeggen over de apartheid in
Zuid-Afrika.
"Hij heeft me nooit mishandeld,
hij schold me niet uit, in tegenstel
ling tot mijn moeder, die zeer ge
welddadig was. Toen ik alle leugens
over mijn vader ontdekte bevroor ik
in woede. Zijn gezicht werd voor
mij een binnenste buiten gekeerd
masker. Ik kreeg medelijden met
mijn moeder. Mijn vader hield van
haar, maar op een seksistische ma
nier. Hij vond haar een stoot. Mijn
vader vertelde haar altijd dat hij
hard werkte, dat hij moe was en niet
lastig gevallen wilde worden. Maar
hij wilde gewoon niet met ons pra
ten, hij stelde ons gezelschap hele
maal niet op prijs. Hij.was echt een
shit. Maar mijn vader loog om een
gezin te kunnen hebben. Om ons. de
kinderen te kunnen hebben. Later
ontdekte ik dat mijn vader? leugen
ook een soort waarheid was. Zijn
gezicht was geen masker. Ik moet
wel van hem houden. Ik hou van
hem.
Ouders zijn heel mysterieus voor
hun kinderen. Freud ontkende de
vrouwelijke seksualiteit, maar we
weten nu hoezeer hij ongelijk had.
Kijk naar kleine meisjes, hoe ze hun
rok optillen. Ze hebben helemaal
geen last van penisnijd, maar wel
van cuntpride. Daarbij tonen alle
boeken over succesvolle vrouwen
aan hoe belangrijk hun vader voor
hen is geweest. Ik dacht zelf als
kind dat mijn ouders van me zou
den houden als ik succes had. hard
werkte, beurzen won. Ik wist toen
nog niet dat vrouwen bemind wor
den ondanks hun verdiensten, niet
dankzij".
Beurzen
Germaine Greer bekostigde haar
hele studie zelf, door beurzen te
winnen. Daarmee vervreemdde ze
alleen maar meer van haar vader,
die nauweljks schoolgegaan heeft.
Ze vertrok op haar 25e uit Australië,
werd beroemd, en heeft in de VS en
Italië gewoond. Op het moment is
ze docent in Cambridge. Niet alleen
haar zeer verzorgde Engels, maar
haar hele verschijning, de voorbeel
den die ze aanhaalt, wekken de in
druk dat ze Engelse is. Voelt ze zich
nog Australische?
"Ik heb geen land. Ik zal mijn
Australische paspoort nooit opge
ven. Maar ik denk soms dat ik zal
sterven in mijn huis in Italië, omdat
ik daar grond heb, en daar ben ik
erg aan gehecht. Ik ben een peasant,
iemand van het land". Een laatste
vraag. Klopt het dat Greers eerste
boek. The Female Eunuch, zijn oor
sprong vindt in het zeer traditionele
huwelijk dat haar ouders hadden?
Schreef zij het om zich af te zetten
tegen dat beperkte vrouwbeeld?
"O zeker. Ik zag hoe de energie
van mijn moeder verwrongen en
verdraaid werd doordat er nooit
enig nuttig gebruik van werd ge
maakt. Ze heeft maar een paar we
ken in haar leven betaalde arbeid
verricht. Ze is heel intelligent, maar
haar grote potentieel werd niet ge
bruikt, het werd zuur en verrot. Ze
is gewelddadig uit frustratie. Ze
wist niet eens wat mijn vader ver
diende, hij behandelde haar als een
kind, en zo is ze zich ook gaan ge
dragen. Ze was zeventien toen ze
trouwde, en mijn vader heeft een
monster van haar gemaakt. Ze
denkt dat uit haar nek kletsen, talk
wildly, een teken van levendigheid
is. Toen mijn vader zwak en ziek
was heeft ze hem laten opnemen, en
hem vernederd en geslagen.
Maar ze heeft hem nooit verveeld;
hij hield toch van haar, op de een of
andere manier. Relaties tussen
mensen zijn mysterieus, ik veroor
deel geen huwelijken van anderen
meer. Soms is het genoeg als men
sen er zijn, bij elkaar zitten, en niet
veel zeggen.
Als ik nu The female eunuch zou
schrijven zou het een ander boek
worden, omdat ik veranderd ben. Ik
ben ouder geworden. Ik weet nu dat
persoonlijke waarheden, dingen die
je voor jezelf ontdekt, van veel meer
belang zijn dan algemene waarhe
den".
Germaine Greer, Wc hebben je
nauwelijks gekend, pappie. Ver
taling Anneke van Huisseling.
Uitg. Meulenhoff, 360 pag., prijs fl.
29,50.
Rory Block zingt de blues overrompelend
door Ken Vos
Barney Raehabane: 'Barney's
Way' (1989. Jive Jazz).
McCoy Mrubata: 'Firebird' (1989.
Jive Jazz).
Ezra Ngcukana: 'You Think You
Know Me' (1989. Jive Jazz.)
Plotseling worden er drie produk-
ties uitgebracht van Zuidafrikaanse
saxofonisten, een teken dat het
apartheidsisolement van de jazz
daar langzamerhand wordt door
broken. Buiten Zuid-Afrika konden
we slechts door middel van platen
van emigranten als Dudu Pukwana,
Dollar Brand en Hugh Masekela
een idee krijgen hoe het er muzikaal
aan toeging. Al vanaf de jaren vijftig
heeft de jazz in dat land een eigen
karakter, hoewel die steeds meer in
de verdrukking kwam door de
plaatselijke popmuziek. Gezien de
kwaliteit van deze platen kunnen
we misschien hopen op een weder
opleving van de jazz in Zuid-Afrika.
De oudste van de drie saxofonis
ten is Raehabane (46), die ook het
meeste oorspronkelijke geluid be
zit. Op deze plaat zijn de fusion-ele-
menten het minst nadrukkelijk aan
wezig en ook de thema's liggen
goed in het gehoor. Raehabane
heeft een leuke manier van improvi
seren met af en toe felle, snelle uit
halen, afgewisseld met rustig, soul
ful spel. Hij doet in de verte een
beetje aan Dudu Pukwana denken,
die echter iets minder gepolijst
blaast. Het repertoire is gevarieerd,
van typisch Zuidafrikaanse stuk
ken met veel herhalingen en een
hoekfg ritmiek tot onvervalste bop.
De produktie van het geheel is niet
vlekkeloos; zo kunnen we bijvoor
beeld niet vaststellen wie er in 'In-
daba' zeer verdienstelijk trompet
speelt, aangezien de bezettingen
per nummer verschilt.
Een stuk minder interressant is
het werk van Mrubata, die welis
waar technisch uitstekend uit de
voeten kan op sopraan-, alt- en te
norsax, maar tevens tamelijk ano
nieme fusion speelt die in weinig
opzichten verschilt van Amerikaan
se doorsneekost. Blijkens de hoes
tekst is dit Mrubate's eerste plaat als
leider en misschien moet hij nog
een eigen geluid ontwikkelen. Elk
nummer doet aan andere, meer be
kende artiesten denken, zoals bij
voorbeeld 'The Girl I Had in Mind,
dat niet had misstaan op een plaat
van Manu Dibango. Evenals op de
cd van Ngcukana (35) heeft een ge
lijksoortige plaat gemaakt, die ech
ter iets meer inhoud heeft, omdat de
arrangementen van meer fantasie
getuigen. Ook pleit voor deze cd dat
Ngcukana een ouderwets stevig te
norgeluid bezit, die sterk op de
Amerikaanse rhythm blues is
geënt. Voor alle drie cd's geldt dat
ze goed zijn opgenomen, in ieder ge
val beter dan wat ik gewend ben
van zwarte Zuidafrikaanse jazz. Ho
pelijk komt er meer uit in deze serie.
KEN VOS.
Hoewel we zeker na Bakers overlij
den in Amsterdam vorig jaar niet
mogen klagen over een gebrek aan
produkties met deze tragische
trompettist/zanger, verdient deze
cd aandacht. In de eerste plaats om
zijn documentaire waarde, omdat
het voor het eerst alle bekende
nummers van deze session uit 1956
op één produktie te horen zijn.
Voorts is het een directe voorlo
per van de bekende 'Playboys'-lp
van Pepper en Baker van drie
maande later, die beschouwd wordt
als een van de hoogtepunten uit de
carrière van beide heren. Na beluis
tering kan ik meteen zeggen dat dat
niveau hier niet gehaald wordt,
maar ondanks die kleine ongerech
tigheden in de uitvoering is er zeker
voor de liefhebbers van de trompet
tist of de altsaxofonist veel te genie
ten.
Pepper maakt vooral een sterke
indruk op zijn eigen nummers. 'Ty
nan Time'. 'Minor Yours'. en de
twee standarts waarop hij als enige
blazer te horen is. De derde blazer
op deze cd. tenorsaxofonist Richie
Kamuca, klinkt een beetje amech
tig en zeker niet zo vloeiend als zijn
voorbeelden Stan Getz en Lester
Young.
Hoewel de controverse West
Coast versus East Coast de jazzge-
moederen in die tijd bezighield,
doet het spel op deze plaat, en dat
geldt ook voor de ritmesectie van
pianist Pete Jolly, bassist Leroy
Vinnegar en drummer Stan Levey,
gewoon denken aan gezonde bop.
Er zijn enkele zwakke puntjes, zoals
een enigszins vlakke dynamiek. Op
één nummer is alleen de ritmesectie
te horen. De opnamekwaliteit is,
ook voor die tijd, niet bijzonder
goed.
K.V.
Red Hollovvay/Clark Terry Sex
tet: 'Locksmith Blues', Concord
Jazz.
Aan deze cd hoef ik weinig woorden
te besteden; het is eenvoudigweg
een van de beste platen in het
swing-genre die ik dit jaar gehoord
heb. Tenorsaxofonist Holloway,
een enigszins onderschatte vete
raan, bezit het soort warme geluid,
waarmee soul per strekkende meter
afgeleverd wordt. Bovendien is hij
evenals trompettist Terry een be
dachtzame improvisator die niet al
leen voor zijn dagelijkse brood staat
te spelen.
Terry heeft een geheel onverwis
selbaar geluid en bovendien een
goed gevoel voor realiteit en humor,
kwaliteiten die tegenwoordig niet
voor het oprapen liggen. Op deze
plaat zijn naast enkele pretentieloze
bluesstukken fraai uitgevoerde
standards te vinden, voor een groot
deel van Ellingtons hand. Clark Ter
ry heeft enige jaren bij hem gemusi
ceerd.
Zoals het hoort bij dergelijke mu
ziek, houdt de ritmesectie zich
swingend op de achtergrond. Voor
al pianist Gerald Wiggins en gitarist
Phil Upchurch laten zich van hun
beste kant horen. Een uitstekend
opgenomen plaat, die het ook goed
zal doen op feestjes.
K.V.
IJMUIDEN Soms kent het toe
val geen grenzen. In 1977 zag ik in
een armzalige Newyorkse bar
(Trax) een jonge, nerveuze zange
res die gedwongen door de platen
industrie probeerde naam te ma
ken in het disco-genre. Het was
alsof Rory Block een verkeerd
broekpak aanhad. Tien jaar later
heeft ze de juiste kleren, de juiste
muziek en zichzelf gevonden.
door
John Oomkes
Rory Block behoort samen met
Bonnie Raitt en Maria McKee tot de
beste levende stemmen die er in de
pop te vinden zijn. Het Witte Thea
ter in IJmuiden smaakt het genoe
gen vanavond haar intense blues
vertolkingen live te mogen meema
ken. Op 13 en 14 november treedt ze
op in muziekcentrum Vredenburg
in Utrecht en Han Reiziger besteedt
morgen via zijn tv-programma aan
dacht aan Blocks virtuoze gitaar
spel en dwingende stemgeluid.
Wie dat niet wil afwachten, renne
naar de platenzaak om de verzamel-
CD Best Blues and Originals (Roun
der Records) aan te schaffen, of de
recente CD Turning Point (Munich
Records).
Block dankt haar doorbraak aan
de activiteiten van een klein Neder
lands label, Munich, en de omstan
digheid dat blues via tal van activi
teiten weer in het middelpunt van
de belangstelling staat - neem bij
voorbeeld U2's bemoeienis met
B.B.King of de achtergronden van
het succes van Robert Cray. Ze is
een van de weinige vrouwelijke ar
tiesten in het genre die een gedegen
kennis van het repertoire van Mis
sissippi John Hurt, Son House, Wil
lie Brown en Robert Johnson etale-
"Destijds zat ik op het Engelse
Chrysalis-label. Mijn eerste plaat
zou een rhythm 'n' blues getinte
plaat worden die beslist zijn waarde
Rory Block:
"Kennelijk mag
ik non ook zelf
weer schrijven,
zolang het maar
simpel, oprecht
en niet verpakt
gebeurt. Als ik
mijn eigen ge
luid maar
trouw blijf-'.
(toto GPD)
had gehad als men mij mijn gang
had laten gaan. Chrysalis wilde ech
ter niet dat ik zwart-zou klinken. Ik
moest blank overkomen. Ze dwon
gen met tot disco. Ik was zeer ver
ward. Ze zeiden gewoon: we weten
meer van de branche dan jij en we
willen dat je slaagt in je carrière.
Wanhopig en met een nu nauwe
lijks te verklaren droefheid ging ik
akkoord. Ik heb er heltige spijt,
maar voor die ervaring was ik dank
baar".
Comfortabel
"Daarna ?ei ik: dat was het dan. Nu
is het afgelopen. Geen compromis
sen meer. ik laat me niks meer wijs
maken door de grote platenjongens.
zelfs al zou ik meer verkopen als ik
het spelletje zou meespelen. Na die
ommekeer heb ik me comfortabel
gevoeld. Ik heb de big business af
geschreven, en heb ik nederige
bluesplaten vervaardigd. Met de
steun van John Sebastian (ex-Lo-
vin' Spoonful). Ik verbaas me er nog
over dat ik meer respons heb gekre
gen, meer'verkoop boekte en uitein
delijk nog carrière heb gemaakt".
Elke nieuwe elpee die tijdens de
jaren tachtig op Rounder Records
verscheen, verleende haar carrière
als blueS-liefhebster en -vertolkster
meer glans, zelfs zo dat de platen
weer een minimum aan produktie
kregen. Rory: "Een drummachine
hier, een fragmentje synthesizer
daar. Maar niemand ligt er van wak
ker, want dergelijke arrangementen
pas ik toe om de expressie van een
song te kunnen variëren. Kennelijk
mag ik dat nou. Kennelijk mag ik
nou ook zelf weer schrijven, zolang
het maar simpel, oprecht en niet
verpakt gebeurt. Als iU mijn eigen
geluid maar trouw blijf. Zo'n num
mer als Lovin' Whiskey' is daar een
voorbeeld van".
De begin dit jaar v> schenen op
namen The Early Tapes. 1975/1976
(Munich Records) verraden dat
Block de blues met de paplepel
kreeg ingegoten. Haar vaderwas
een concertviolist die haar op jonge
leeftijd opeens het geluid van een
fiddle voorschotelde om het onder
scheid te maken tussen klassiek en
volkse muziek. Een straatzanger die
later beroemd zou worden, Stefan
Grossman, bracht Rory verder. 'Ik
werd verliefd op de blues. Zó diep,
zo hunkerend, zo vol was er geen
enkele andere muziekvorm. Het
werd een religie voor me. Of het
voorwerp van totale toewijding.
Vanuit die beleving ben ik gaan stu
deren en heb ik me alle mogelijke
stemmingen en gitaargrepen eigen
gemaakt. Dat is mijn eigen keus ge
weest. Nooit betreurd. Een passie
voor het leven."
