DE JERSEY-COMBINE
Wielerpeloton baant zich een weg naar belastingvrije toekomst
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1989
BELASTINGPARADIJZEN
IN EUROPA
ROYAL TRUST BANK
(JERSEY) LIMITED
''ANY
T "SD
Moesten de meeste wielrenners het nog
maar zo'n twintig jaar geleden met enke
le tientjes startgeld doen, nu krijgen ze
honoraria die te vergelijken zijn met de
salarissen van leden van de Raden van
Bestuur van multinationals.
In zijn roemruchte jaren liet ploegleider
Cees Pellenaars zijn renners aan het eind
van het seizoen naar zijn villa in Prinsen
beek komen, waar hij tijdens een feest
avond wat flappen uit de achterzak to
verde. Menig oud-coureur klaagt nog
steeds over dat nattevingerwerk. Tegen
woordig worden de renners behalve
door legioenen artsen en medisch spe
cialisten begeleid door tal van notaris
sen, advocaten, fiscale en financiële ex
perts.
Zij zorgen ervoor dat de vele tonnen, zo
niet miljoenen, die de renners jaarlijks
verdienen op de juiste plaatsen terecht
komen. Dat wil zeggen: zo veel mogelijk
buiten het zicht van de fiscus. In het be
gin van de jaren tachtig had Didi
'D-Mark' Thurau zich al in Liechtenstein
genesteld, op het ogenblik is Jersey de
aangewezen sluiproute. Naast Van Vliet
en Anderson, die in het Belgische
Waregem woont, hebben zich daar
bijvoorbeeld (veelal Engelstalige)
renners als Sean Kelly, Robert Millar,
Andrew Hampstein, Alan Peiper en
Sean Y ates gevestigd.
De wielerploegen zijn dan ook geen los
jes bijeengeraapte 'bendes' meer, zoals
ze vroeger wel eens kozend werden ge
noemd, maar zorgvuldig geregistreerde
stichtingen, waarmee de renners of hun
bv's contracten sluiten. Zo heet Panaso
nic van Peter Post officieel de stichting
CBN. Jan Gisbers' PDM heet Stichting
PDMagnetics Sportpromotion. Super-
confex (Jan Raas) staat ingeschreven als
Stichting Professional Cycling Promo
tion. En TVM (Cees Priem) is in het han
delsregister beter bekend als 'Stichting
Wielerpromotie Benelux.
De ploegleiders, zelf oud-renners, heb
ben wel even moeten slikken toen ze
werden geconfronteerd met de belas
tingconstructies. Maar ze hebben het ge
accepteerd, zelfs Peter Post, die ooit
heeft gezegd: "Ik wil meewerken aan el
ke constructie, mits het maar wettelijk is
en de renners er zelf aansprakelijk voor
zijn".
Overigens is er in wielerkringen het
laatste woord nog niet over gesproken.
De KNWU heeft schriftelijk meegedeeld
dat er geen contracten meer worden ge
sloten met rechtspersonen, zoals de bv
van een renner, maar uitsluitend met de
renner zelf. De Internationale Wielerfe
deratie begint ook op die lijn te komen.
Dat zal nog de nodige problemen geven.
De achtergrond daarvan is dat de KNWU
wil dat de renners geld storten in het
wielerfonds van de bond. Daarin wordt
hun geld beheerd voor later. De renners
willen daar eigenlijk niet aan.
Magische grens
In het hart van Jersey's hoofdstad St.
Heilier worden op nog geen honderd me
ter van elkaar twee brievenbusfirma's
beheerd, die voor de veelverdieners in
het wielerpeloton de weg naar een belas
tingvrije toekomst plaveien. In het Royal
Trusthouse aan de Colomberie hangt
tussen honderden blikken bordjes de
Burntry Limited, waar de Australiër Phil
Anderson sinds 1984 zijn niet geringe
verdiensten wegzet. Schuin daartegen
over, in het Queens House in Don Street,
komt het grootste deel van het salaris
van onze eigen Teun van Vliet binnen.
De wielrenners, die nog niet zo lang gele
den de slaven van de weg werden ge
noemd, hebben duidelijk de belastingpa
radijzen ontdekt om hun snel groeiende
vermogens te stallen. Ze verdienen er te
genwoordig ook naar om lucratieve con
structies te maken. Pedro Delgado incas
seert naar verluidt bijna drie miljoen gul
den per jaar.
Greg Lemond was vijfjaar geleden de
eerste die de magische grens van een mil
joen passeerde. Hij heeft nu opnieuw een
miljoenencontract gekregen. Coureurs
als Sean Kelly, Stephen Roche en Lau
rent Fignon zitten op zo'n anderhalf mil
joen. Maar talloze andere renners gaat
het al evenzeer naar den vleze: salarissen
van vele tonnen zijn schering en inslag.
Het lijkt wel alsof qua verdiensten alleen
nog leden van de Raden van Bestuür van
multinationals in het peloton rondfiet
sen.
HMANCH OFF IC K Of
TH8 ROYAl, TWIST COMt'ANY
ping kantoor houdt. Daar hangt in een
halfduistere gang een enorm bord waar
op honderden naamplaatjes prijken van
de firma's die binnen worden beheerd.
Eén daarvan is Professional Cycling Pro
motion Limited.
Binnen vraagt een receptioniste vriende
lijk voor wie we komen. Terwijl we gaan
zitten bladert ze driftig in een boekje om
te kijken wie verantwoordelijk zijn voor
deze firma. In een grote zaal staan tiental
len personal computers opgesteld, waar
achter dames driftig zitten te tikken. Ver
volgens drukken we de hand van twee
heren, van wie de een zich als Ruellan
voorstelt. Deze probeert meteen het
schrijfblok, waarop we enkele gegevens
over de constructie hebben genoteerd,
reikhalzend te lezen. Zijn gezicht betrekt
danig wanneer hij daarop namen en rug
nummers ontwaart, waarvan zijn collega
aan de andere kant van de tafel tegelij
kertijd zegt nooit gehoord te hebben.
Ruellan zwijgt zelf verder het hele ge
sprek als het graf, hoewel hij bepaald
niet achterlijk moet zijn. In het handels
register van Jersey zullen we zijn naam
tientallen malen tegenkomen als direc
teur van een of andere papieren firma.
Intussen legt de ander uit waarom zijn
mond verzegeld is: "Wij richten hier fir
ma's op en beheren zaken. Onze klanten
mogen er op rekenen dat daar absoluut
niets over bekend wordt. Het enige dat
we u dus kunnen zeggen is: we zeggen u
niets".
Wanneer we hen desondanks proberen
te verleiden tot wat nadere informatie
over de - gezien het breed omschreven
doel toch interessante aspecten van de
onderneming en daarbij de naam van
Van Vliet noemen, staan beiden als één
man op en houden fluks de deur open.
Ruellan is geheel rood aangelopen.
Nepfirma's
Dezelfde ervaring doen we vervolgens
enkele tientallen meters verder op in het
zogeheten Royal Trust House, waar bo
ven het kantoor van de Canadese Bank
de Royal Trust Company is gevestigd,
die weer Burntry Ltd. van Phil Anderson
beheert. Ook weer zo'n bord met honder
den nepfirma's. Ditmaal komen we niet
eens langs de receptioniste: "Hier wor
den geen inlichtingen gegeven, dat ga ik
niet eens voor u vragen".
We bellen ten slotte Teun van Vliet zelve.
De immer goedgemutse renner draait
vervolgens op opgewekte toon om zijn
sluiproute heen. "Jawel", erkent hij, "je
hoort in het peloton nogal eens over die
zaken spreken". Edoch: "Niemand
brengt dat natuurlijk graag naar buiten,
dus namen en rugnummers ken ik niet.
En ik zeg natuurlijk ook niet of ik daar nu
wel of niet bij zit. Ik zou wel eens willen
weten hoe u aan al die gegevens komt.
Waarom word ik eigenlijk gebeld, als u
zo veel van deze zaken weet?".
- Om de betrokkene zelf aan het woord te
laten.
Van Vliet: "Als het zo zou zijn vertel ik
het natuurlijk toch niet. Ik suggereer in
ieder geval niks. Ik zal toch mijn mana
ger eens vragen hoe zoiets allemaal
loopt. Misschien kan ik er mijn voordeel
nog eens mee doen".
U beweert derhalve van niks te weten?
Van Vliet blijft een innemende gespreks
partner: "Dat zeg ik niet. Ik ontken noch
bevestig iets. Maar als er over geschre
ven wordt lig ik daar in ieder geval niet
wakker van. Het enige waar ik wakker
van lig is of ik na het wielrennen nog een
boterham kan verdienen. Ik heb al eens
eerder gezegd: dat gezeik over dat geld".
De wereld telt zo'n vijftig belastingpara
dijzen. Het zijn vooral kleine staatjes en
zonnige eilandjes, die koketteren met
hun milde en liberale klimaat. Honderd
duizenden papieren (schijn)firma's en
gevelondernemingen zijn in die verschil
lende landjes opgezet. Het doel: de ho
ge belastingdruk in eigen land ontgaan.
Een opvallende beroepsgroep die daar
van de laatste tijd profiteert is het wieler
peloton. Onze coureurs hebben begerig
het oog laten vallen op Jersey. Een van
hen is Panasonic-rennerTeun van Vliet,
die dit seizoen op de weg misschien niet
tot glanzende prestaties is gekomen,
maar die zich uitstekend heeft geweerd
tussen advocaten, notarissen en ac
countants. De rondreis langs de Europe
se belastingparadijzen blijft daarom nog
even steken op het Britse Kanaaleiland.
door Rien Robijns
Boven: een bord vol naamplaat
jes, waaronder die van Burntry Li
mited waarachter het geld van
wielrenner Phil Anderson schuil
gaat. Links: het belastingparadijs
Jersey. «foto's gpd>
Teun van Vliet dacht eind vorig jaar een
beslissende slag te slaan. Zijn salaris was
in 1987 na zijn successen in enkele wie
lerklassiekers door Panasonic (Peter
Post) in korte tijd van 100.000 via 220.000
opgetrokken tot 300.000 gulden, maar de
nieuwe ploeg van Cees Priem (TVM)
bood hem in 1988 maar liefst 550.000 gul
den per jaar. Toen Van Vliet enkele we
ken lang zeer verbeten en tot in de
rechtszaal toe zijn contract bij Post
trachtte te beëindigen, deed hij dat even
wel niet alleen om de inderdaad forse sa
larisverhoging van een kwart miljoen.
Besparing
Op de achtergrond speelde ook de moge
lijkheid om in het spoor van zijn vriend
Phil Anderson (TVM) het grootste deel
van dat geld in het belastingvriendelijke
Jersey te laten vallen. Dat was zelfs be
trekkelijk gemakkelijk te regelen, zo had
hij op een vakantietrip van Anderson ge
leerd. Hij hoefde daarvoor slechts een fir
ma in Jersey te laten oprichten waarnaar
TVM zijn honorarium zou overmaken.
Vandaaruit zou een klein deel - pakweg
een ton - worden gesluisd naar de bank
rekening van Van Vliet, die in het Belgi
sche Baarle-Hertog woont, om in zijn da
gelijkse levensonderhoud voorzien.
Over dat bedrag zou hij ook normaal be
lasting betalen.
Maar van de overige 450.000 gulden zou
hij op Jersey hoogstens zo'n 800 pond
(een dikke 2500 gulden) aan de fiscus
kwijt zijn, terwijl hij anders tonnen zou
moeten neertellen. Een fiscale besparing
van vele tonnen derhalve, die hem in
staat zou stellen in enkele jaren miljonair
te zijn.
In het contract dat Van Vliet op 27 sep
tember 1988 alvast met TVM (of liever:
de Stichting Wielerpromotie Benelux)
tekende, was alles al tot in de puntjes ge
regeld. Daarin stond in artikel 22 dat de
betaling aan de renner "slechts zal
plaatsvinden op een nader door Van
Vliet aangegeven wijze". Van Vliet han
delde daarbij "voor zichzelf dan wel voor
een nader te noemen rechtspersoon naar
Nederlands of buitenlands recht". Het
was de formele omschrijving voor zijn
voorgenomen gang naar Jersey.
Tijdens de rechtszaak die Van Vliet eind
november aanspande tegen Panasonic,
kwam de Jersey-route openlijk aan de
orde. Uitvoerig werd uit de doeken ge
daan hoe Van Vliet via dit Britse Kanaal
eiland zou worden uitgeleend aan de
nieuwe wielerploeg. Toen evenwel zijn
overstap niet doorging, begon hij in in
terviews danig om die sluipweg heen te
draaien. Voor de televisie ontkende hij
glashard dat hij zoiets zou willen, en te
gen het weekblad Nieuwe Revu zei hij
een maand later: "Ik heb geen Jersey-be
lastingconstructie. Ik ontken niks en ik
bevestig niks".
Rotgeld
Wel bevestigde hij "een manier uit te zoe
ken om op een legale manier meer over
te houden". Hij zuchtte diep toen het ge
sprek op zijn verdiensten kwam: "De he
le wereld hangt van rotgeld aan elkaar en
dat zal nog niet zo snel veranderen ook.
Maar wat is geld? Een klote middel.
Niks. Een briefje en wat muntjes waar je
dingen voor terugkrijgt. Maar ik kan
over tien jaar niet zonder geld bij de bak
ker om een brood komen omdat ik in
1987 twee klassiekers heb gewonnen.
Dat is nou het hele leven. Als je niks hebt
krijg je er ook niks voor terug".
De stormachtige verwikkelingen rond
zijn eventuele transfer naar TVM legden
hem overigens geen windeieren. Hoewel
hij dat seizoen weinig had gepresteerd,
kreeg hij van Post een nieuwe salarisver
hoging die hem in de buurt van een half
miljoen gulden bracht. Hij tekende ver
volgens gaarne een contract voor drie
jaar.
Toen hij in december 1988 verklaarde dat
hij op Jersey geen constructie had, loog
hij niet. Maar precies een maand later
had hij wel de manier gevonden om daar
in de toekomst over wat meer ruilmoge-
lijkheden te beschikken. Op 30 januari
1989 werd namelijk bij het Royal Court
in St. Heilier de firma 'Professional Cy
cling Promotion Ltd' opgericht, die be
heerd werd door de zogeheten 'Central
Management Group'. Het adres: Queens
House aan de Don Road. Toen de aktes
de notaris passeerden werd een aande
lenkapitaal van 10.000 pond gestort, in
ruil waarvoor 10.000 aandelen werden
verkregen.
Het doel en de activiteiten van de firma
werden uitgebreid beschreven in een 26
pagina's dik memorandum, waar de
sportiviteit van af straalde. Zo zou de fir
ma wielrenners en andere sportmensen
gaan adviseren, service verlenen bij tra
ningen, wielerverenigingen en ploegen
met raad en daad bijstaan, optreden als
marketingadviseur, een baken zijn voor
de hele sport- en vrijetijdsindustrie, fit
ness-centra exploiteren, alsmede adver-
teren, factureren, promoten, optreden
als trustee en administratie voeren.
Het ware wellicht eenvoudiger geweest
om eenvoudig te hebben geschreven:
'onder meer dekmantel van Teun van
Vliet', maar zo werkt dat niet in een be
lastingparadijs waar de belastingvluch-
teling immers is verzekerd van de
grootst mogelijke discretie.
Verfijnd
Een dikke week later, op 8 februari 1989,
werd vervolgens de eerste directieverga
dering gehouden in het Queens House.
Dat werd eenvoudig gehouden. Van
Vliet of welke andere renner hoefde er
niet bij te zijn. Aanwezig waren slechts
twee beheerders van kaartenbakken van
de overkoepelende 'Centre Management
Group': David Brian Francis Ruellan en
Peter David le Seeleur. Ruellan werd tot
voorzitter van de vergadering gekozen
en beide heren benoemden zichzelf ver
volgens tot directeur. Besloten werd de
aandelen te laten beheren door drie, ook
alweer op hetzelfde adres gevestigde fir-
Meegedeeld werd ten slotte dat voor Pro
fessional Cycling Promotion Limited een
bankrekening was geopend bij de bank
Bauman Co aan de Route d'Arlon in
Luxemburg. Op die manier werd de con
structie meteen nog wat verfijnd. Het
geld zou in dit land met het strikste
bankgeheim van de Europese Gemeen
schap nog verder uit het zicht van de fis
cus kunnen worden gehouden en boven
dien was het maar drie uur rijden van
Van Vliets woonplaats Baarle-Hertog.
De renner had in die tussentijd ook nog
het zekere voor het onzekere genomen
door een huis te kopen in het Italiaanse
Manerba del Garba ("daar woon ik offi
cieel", beweert hij). Alle ijzers lagen toen
in het vuur voor een zonnige toekomst:
een Nederlander, woonachtig in een Bel
gische enclave op Nederlands grondge
bied, met een huis in Italië, een firma op
Jersey en een bankrekening in Luxem
burg.
Seintje
Wanneer we evenwel bij de betrokkenen
aankloppen om nog wat meer achter
gronden te weten te komen, kruisen
slechts stuurse reacties ons pad. We bel
len allereerst de stromannen van Van
Vliet op Jersey om een afspraak met hen
te maken. De telefoniste belooft vriende
lijk dat er snel zal worden teruggebeld.
Dat gebeurt een week later, alleen niet
vanuit St. Heilier, doch vanuit het Drent
se Borger. Aan de andere kant van de lijn
bevindt zich oud-wielercoach André
Boskamp, onder meer manager van
Teun van Vliet. Hij deelt mee als direc
teur van zijn firma Sports Business een
seintje te hebben gehad van 'een Lon-
dense groep' die wil weten wat we op
Jersey komen doen.
Na dat te hebben uitgelegd, neemt Bos
kamp een week later weer contact op. In
die tussentijd is hij links en rechts onder
het motto 'heb jij iets verklapt?' aan het
informeren geslagen over onze bedoelin
gen. "Het is problematisch", meldt hij
vervolgens zoetsappig, "ze houden de
deur daar liever dicht, ze zijn bang dat u
zich op het privéterrein van hun klanten
beweegt. Ze zijn dus niet bereid tot een
gesprek, omdat ze dat niet verstandig
vinden".
Monter klinkt het vervolgens: "De men
sen die zich daar vestigen willen nu een
maal anoniem blijven, nietwaar, die heb
ben er geen belang bij wanneer een jour
nalist gaat wroeten. Wat wilt u eigenlijk
precies weten?".
Hoe de constructie van Teun van Vliet in
elkaar zit, delen we mee. De heer Bos
kamp lijkt achter de telefoon als een pud
ding in elkaar te zakken. Dan zegt hij: "Ik
mag nergens over spreken, ik weet hier
niks van".
Weet de manager van Van Vliet niet
eens hoe die de zaken geregeld heeft? U
moet toch wel eens geld naar hem over
maken?
Weer is het enige tijd stil in Borger. Uit
eindelijk horen we geïrriteerd: "U noemt
nu een naam. Maar dat is de enige niet, er
zijn er meer hoor". Hetgeen juist is (zie
eerder in dit artkel).
Als het graf
Enkele dagen later zoeken we in St. Hei
lier naar het Queens House in de Don
Street: een smalle straat in het hart van
de stad. Eén kant wordt geheel in beslag
genomen door een kantoorgebouw. Op
de begane grond zijn een filiaal van de
Bank of Nova Scotia en de beleggings
maatschappij Save Prosper gevestigd.
In de hal is aangegeven dat de Centre
Management Group op de eerste verdie-
Links: het kantoorgebouw waar Teun van Vliet z'n geld laat beheren. Rechts: de Royal
Trust Bank waarmee Phil Anderson zaken doet.
