Vrachtwagens taboe
in de bebouwde kom
'Wat krom is toch recht zien te maken'
Medicijnverslaafde vrouwen kicken op eigen kracht af
De Anna Kliniek 60 jaar: van haalt als hand naar slank kunstbeen
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1989
REGIO
PAGINA 13
REGIO Vrouwen die verslaafd
zijn aan slaap- en kalmerende mid
delen kunnen binnenkort terecht
bij de zelfhulpgroepen van de stich
ting Vrouwen en Medicijngebruik.
De provincie Zuid-Holland heeft de
stichting 4000 gulden subsidie ge
geven om komend jaar een netwerk
van hulpgroepen op te zetten. Re
den voor de oprichting is het toene
mend aantal vragen om hulp.
Volgens I. Thomeer, oprichter
van de inmiddels 12 jaar oude stich
ting. zijn ook in Zuid-Holland dui
zenden vrouwen verslaafd aan
slaap- en kalmerende middelen.
"Het is een geheime maar legale
verslaving die op den duur een ver
nietigende werking heeft. Een op de
negen vrouwen gebruikt dit soort
medicijnen", aldus Thomeer. De
stichting richt zich óp verslaafden
aan middelen die benzodiazepine
bevatten omdat juist deze stof zo
Provincie geeft 4000 gulden subsidie voor opzetten van hulpgroepen
wel geestelijke als lichamelijke af
hankelijkheid veroorzaakt.
Opvallend is volgens Thomeer
dat de vrouwen op steeds jongere
leeftijd naar de slaap- en kalmeren
de middelen grijpen. Vroeger was
het merendeel van de gebruikers
ouder dan 40 jaar, nu tekent het pro
bleem zich al af bij vrouwen van
eind 20, begin 30.
De stichting heeft al zelfhulp
groepen in Brabant, Limburg, Gel
derland en Drente. Over de proble
men in Limburg zegt Thomeer:
"Daar gebruiken verhoudingsge
wijs veel vrouwen slaap- en kalme
rende middelen. De strenge gods
dienstige opvoeding met alle beper
kingen van dien en het idee dat een
vrouw aan het aanrecht hoort, zijn
daarvan de belangrijkste oorza
ken".
Hoewel verwacht mag worden dat
de Randstad wat progressiever
staat ten opzichte van de rol van de
vrouw, liggen volgens Thomeer ook
hier de problemen voor het opra
pen. "Vrouwen worden vaak in een
keurslijf gedwongen. Ze trouwen
en daarmee is het vanzelfsprekend
dat zij thuis blijven en voor de kin
deren zorgen". Juist dit tevoren
vastliggende rolpatroon is er vol
gens Thomeer de reden van dat
twee keer zo veel vrouwen midde
len slikken dan mannen. "Als iede
re man verplicht werd timmerman
te worden, zou je ook bij deze bevol
kingsgroep een gigantische stijging
van het medicijngebruik zien".
Het werk van de stichting, die
met vrijwilligers draait en als vaste
adviseurs twee huisartsen en een
apotheker heeft, bestaat uit voor
lichting, directe hulp en onderzoek.
De regionale instellingen voor de
ambulante geestelijke gezond
heidszorg (Riagg's), huisartsen,
maatschappelijk werkers, verple
gers en andere werkers in de ge
zondheidszorg krijgen van de stich
ting infoïmatie over de problema- Afkicken
tiek.
"Vrouwen kloppen het eerst bij
deze instanties aan voor hulp. Zon
der goede kennis van de problemen
rond medicijnverslaving kunnen de
hulpverleners nauwelijks iets doen.
Dat betekent voor de vrouwen een
eindeloze lijdensweg van hulpverle
ner naar hulpverlener".
Goede voorlichting zorgt er vol
gens Thomeer voor dat de instellin
gen op maatschappelijk, sociaal en
gezondheidsterrein de problemen
vroegtijdig onderkennen en de
vrouwen doorsturen naar de zelf
hulpgroepen.
Dat is de tweede poot waarop het
werk van de stichting steunt. Vrou
wen die willen afkicken kunnen
zich aanmelden voor de zogeheten
zelfhulpgroépen. In clubjes van zes
vrouwen en onder begeleiding van
een vrijwilligster van de stichting
gaan ze het probleem zelf te lijf.
"Dat is een enorm zware opgave. We
bouwen het medicijngebruik gelei
delijk af, maar geestelijke en licha
melijke afkickverschijnselen zijn
niet te voorkomen", zet Thomeer
uiteen.
Van de ene dag op de andere stop
pen met het slikken van middelen
heeft volgens Thomeer weinig zin.
"Vrouwen slikken niet zo maar,
daar is een dieperliggende reden
voor. Ze moeten eerst leren leven
met die problematiek uit het verle
den. Pas als ze die hebben geaccep
teerd, is vermindering van het me
dicijngebruik mogelijk".
De stichting laat, als derde onder
deel van haar werk, onderzoek doen
naar de gevolgen van overmatig me
dicijngebruik,
Het is de bedoeling de komende
maanden samenwerking te zoeken
met de Riagg's en andere hulpverle
ners. Die samenwerking is volgens
Thomeer noodzakelijk om te voor
komen dat verslaafde vrouwen van
het kastje naar muur worden ge
stuurd. De stichting heeft nu al nau
we banden met de stichting Corre
latie en is 24 uur per dag telefonisch
bereikbaar.
Gemeenten nemen maatregelen tegen parkeeroverlast
REGIO Vrachtwagens in
de bebouwde kom vormen
voor veel mensen een voort
durende bron van ergernis.
De wagens worden bij nacht
en ontij in de straat gepar
keerd en 's morgens wordt
met het nodige kabaal de ca
bine alvast opgewarmd
voordat de chauffeur aan
zijn rit begint.
Verschillende gemeenten,
der Alphen aan den Rijn, Lisse, Kat
wijk en Leiden hebben de afgelo-
Het Kativijkse gemeentebestuur heeft
te heeft dan ook nauwelijks problemen.
Provincie gaat
bedrijfsleven
meer betrekken bij
stadsvernieuwing
LEIDEN "Het is wel zeker dat in
Nederland talloze slachtoffers van
medische fouten geen schadever
goeding krijgen hoewel ze daar
recht op hebben. Anders dan in
Amerika blijven hier fouten veel
'Meer openheid
noodzakelijk
DEN HAAG - De provincie Zuid-
Holland wil het bedrijfsleven meer
betrekken bij dorps- en stadsver
nieuwing. Gedeputeerde Van
Heemst (volkshuisvesting) is ge
sprekken bégonnen met organisa
ties van bouwbedrijven, in dé hoop'
van hen geld te krijgen voor de ver
betering vah woningen en wijken,
gezondheidszorg'
gen toe. Als argument wordt veelal
•ïKa Olijven nier routen veei p
onder tafel en dat heeft tot-ge- OVer IOUteil 111
volg dat men van gemaakte fouten
niet kan leren".
De Leidse jurist mr. C.Stolker
pleit in zijn deze week verschenen
boek 'Van arts naar advocaat' voor
veel meer openheid en onderzoek.
Volgens Stolker maken overheid en
organisaties van artsen en zieken
huizen zich geregeld zorgen over
het grote probleem van fouten in de
gezondheidszorg en over de schade.
Van HeemsrMdl^met'deze bijdragen door die fouten wordt aange-
ontwikkelingsfonds opzetten ncht. "Niettemin js er in Nederland
dorps- en stadsvernieuing. De n001t. onderzoek verricht naar wat
inrip is hereirl ipprliiks ann linn er misgaat in de Nederlandse ge-
krijgen.
Stolker heeft onderzocht of hier
sprake is van indianenverhalen. Hij
stelde vast dat de problemen vooral
liggen bij gynaecologen, neurochi-
rurgen en orthopedisten. Van hen
wordt per jaar minstens één op de
twee geconfronteerd met een scha
declaim. Premies van meer dan
100.000 dollar per jaar zijn aller
minst een uitzondering.
Stolker doet een aantal aanbeve-
de privacy van de patiënt gegeven, lingen hoe artsen met fouten en juri-
waarschijnlijker is dat het dische procedures moeten omgaan.
zwijgen wordt ingegeven uit
currentie-overwegingen van verze
keraars en ziekenhuizen", aldus
Stolker.
Volgens hem toept men binnen
de gezondheidszorg het spookbeeld
op van 'Amerikaanse toestanden'.
Men denkt daarbij aan artsen die
provincie is bereid jaarlijks 300.000 er misgaat -
gulden ter beschikking te stellen zondheidszorg. Alle betrokkenen, hun verzekeringspremie niet
de grote verzekeraars, kunnen betalen of aan artsen die
r dit fonds.
Het ontwikkelingsfonds is vooral ^eeeen niets
bedoeld om kleinere gemeenten
fouten
staat te stellen plannen voor te be- ten: En ,voor
reiden en onderzoek te doen, bij weten, doen
voorbeeld naar de verplaatsing van
milieuhinderlijke bedrijven. De
voorbereiding van dergelijke plan
nen komt nu vaak niet van de grond
omdat gemeenten met geldgebrek
kampen. De provincie meent dat
het bedrijfsleven zelf baat heeft bij
het fonds. Stadsvernieuwing levert
immers werkgelegenheid in de
bouw op.
De samenwerking met het be
drijfsleven moet vanaf 1991 gestalte
krijgen. De provincie richt zich met
het fonds vooral op het opknappen
van particuliere woningen, de ver
betering van in het slop geraakte na
oorlogse wijken en dorpsvernieu
wing. Die hebben vaak nog geen
goed plan voor de verbetering van
de woningvoorraad, de verplaatsing
van bedrijven of de verbetering van
het dorpscentrum. Het fonds, dat
naast een aantal andere provinciale
regelingen komt te staan, moet
daarin verandering brengen.
aantallen een verkeersslachtoffer onderweg
de aard van die fou- tegenkomen en dat gewoon laten
r ze al iets zouden liggen uit angst dat ze later met een
het liefst het zwij- proces te maken zouden kunnen
Hij pleit voor meer aandacht i
artsenopleiding voor de juridische
aspecten van het artsenberoep.
"Licht de patiënt eerlijk in als er iets
mis is gegaan. De verzekeringsvoor-
waarden verbieden de arts niet met
zijn patiënt over de mogelijke fout
te spreken. De arts kan er ook zon
der enig bezwaar op wijzen dat het
ziekenhuis een aansprakelijkheids
verzekering heeft afgesloten waar
onder een mogelijke claim valt. Een
arts mag alleen geen schadevergoe
ding toezeggen".
Duinrell wil
hogere glijbaan
dan toegestaan
WASSENAAR Het Wasse-
naarse recreatiepark Duinrell
wil een 'droge glijbaan' bou
wen, maar door onduidelijk
heid'over bouw- en goothoogte
vreest Duirell geen bouwver
gunning te krijgen.
De directie van Duinrell wil
van de zaak een test-case ma
ken. Terwijl de provincie met
bepalingen over lage goten de
bouw van blokkendozen wil
voorkomen, werkt ze juist het
ontstaan van lelijke bouwsels
in de hand, vindt men in Duin
rell.
Wanneer de provincie de be
zwaren afwijst en een bouw
vergunning uitblijft, komt er
begin volgend jaar een lelijke
recht-toe-recht-aan glijbaan
waar mensen met kussens van
af kunnen suizen. Als het mee
zit komt er een romantisch to
rentje in Italiaanse stijl, net
als de architect nu al heeft ge-
Schetst. Wethouder A.F. Co-
cheret de la Morienière wacht
de uitspraken van de provincie
af en is benieuwd wanneer
Duinrell de bouwaanvraag wil
indienen.
pen tijd korte metten gemaakt met
deze overlast. In de algemene plaat
selijke verordening is een parkeer
verbod voor de bebouwde kom
vastgelegd. Ook zijn terreinen of
straten aangewezen als parkeerter
rein voor vrachtwagens.
In Noordwijk zijn ambtenaren
naarstig op zoek naar een terrein en
in Rijnsburg is een notitie in voor
bereiding. Sassenheim heeft geen
plek waar vrachtwagens kunnen
parkeren en krijgt er voorlopig ook
geen. "Onderzoek hiernaar staat op
het lijstje van dingen die we ooit
nog moeten doen. Omdat het hier
geen probleem is, er zijn nauwelijks
klachten, kan het nog wel even du
ren", aldus een ambtenaar van deze
gemeente.
Alphen aan den Rijn heeft onder
meer plaatsen voor vrachtwagens
ingericht op de industrieterreinen
Rijnhaven, Molenwetering en De
Bijlen. Dit voorjaar is onderzocht of
er zich nog problemen voordeden
met vrachtwagens in de bebouwde
kom. Het aantal klachten vanuit de
bevolking bleek laag te liggen, maar
de chauffeurs waren minder tevre
den. Het terrein De Bijlen ligt ver
van de 'bewoonde wereld' waar
door diefstal van en inbraak in de
wagens geregeld voorkomt. Veel
chauffeurs zien er daarom vanaf het
terrein te gebruiken en zetten de
wagen toch maar voor de deur. De
zer dagen wordt het terrein evenwel
met een hek beveiligd.
Hangijzer
In Noordwijk is een parkeerterrein
voor vrachtwagens volgens wet
houder V. Salman al acht jaar een
heet hangijzer. Gezien het aantal
klachten, is volgens de wethouder
haast geboden. Hoewel een aantal
terreinen beschikbaar is, kan
Noordwijk moeilijk een keuze ma
ken. Het dorp streeft ernaar binnen
enkele jaren een bedrijventerrein te
krijgen, maar de plek is nog niet be
kend. Het meest logische is volgens
Salman om het parkeerterrein bij
het bedrijventerrein te leggen. Juist
omdat dat nog wel enkele jaren op
zich kan laten wachten, overweegt
het gemeentebestuur een tijdelijk
terrein aan te wijzen.
Katwijk heeft, zo meldt een amb
tenaar, geen problemen met de
vrachtwagens. Door het jaar heen
wordt slechts een enkele klacht ge
uit. Het dorp heeft in het verleden
verschillende parkeerterreinen aan
gewezen. "De vrachtwagenchauf
feurs geven behoorlijk gehoor aan
het verbod tot parkeren in de be
bouwde kom".
Ook Lisse kent volgens een amb
tenaar geen problemen met de
vrachtwagens. Het gemeentebe
stuur besloot al in 1980 tot de aanleg
van een flink aantal plaatsen. "Lisse
telt veel transportbedrijven waar
door het probleem zich hier eerder
dan in andere plaatsen manifesteer
de. We hebben daarom ook eerder
maatregelen getroffen", meldt een
woordvoerder van de gemeente.
De bewoners van Voorhout heb
ben niet zo zeer last van geparkeer
de auto's in de dorpskern, alswel
van door de straten denderende wa
gens. Het parkeerterrein ligt ten
noordoosten van het dorp. Verkeer
vanaf de Leidsevaart, een belangrij
ke aanvoerroute, moet het hele dorp
door om het terrein te bereiken.
Flora
De bloemenveiling Flora in Rijhs-
burg trekt het nodige vrachtverkeer
aan. Jaren geleden kocht de ge
meente een stuk grond aan de Korte
Voorhouterweg met de bedoeling
er een vrachtwagenparkeerterrein
van te maken. Dat is er nooit van ge
komen. 'Het terrein is te klein en de
inrichtingskosten zijn te hoog", al
dus gemeentesecretaris G.J. Visser.
Elders in het dorp zijn kleinere ter
reinen waar vrachtwagens mogen
worden geparkeerd en met de bloe
menveiling is afgesproken dat bloe
menwagens op het Floraterrein mo
gen worden gestald. Omdat er bij de
politie geregeld klachten binnenko
men is de gemeente begonnen met
een onderzoek dat moet uitwijzen
of er wel voldoende plaatsen zijn.
De gemeente Leiden heeft al ja
ren geleden parkeerplaatsen voor
vrachtwagens aangelegd. Klachten
over verkeerd geparkeerde vracht
wagens komen voornamelijk uit de
Stevenshof, waar nog geen vracht
wagenparkeerterrein aanwezig is.
Een ambtenaar van de directie ver
keer en vervoer verwacht dat ook
deze klachtenstroom snel zal zijn
opgelost; burgemeester en wethou
ders staan op het punt in de nieuw
bouwwijk, terreinen aan te wijzen.
Informatie over emigratie
LEIDEN - In het Antonius Club
huis aan de Lange Mare in Leiden
wordt woensdag 15 november een
informatieavond gehouden over de
mogelijkheden van emigratie naar
Nieuwzeeland. Dat land is meer in
de belangstelling gekomen nu in
Australië sinds kort'strengere bepa
lingen ten aanzien van immigratie
gelden. Vanuit de regio Leiden zijn
bij de Nederlandse Emigratiedienst
herhaalde verzoeken binnengeko
men om informatie omtrent emigra
tiemogelijkheden naar Nieuwzee
land. De bijeenkomst begint om
20.00 uur.
Radio Gezondheid op kabel
LEIDEN - Radio Gezondheid, een
radio-programma van de Stichting
Gebruikersorganisaties Gezond
heidszorg, besteedt zondag aan
dacht. aan de samenwerking die
sinds januari bestaat tussen ver
schillende patiëntenverenigingen
en gehandicaptenórg^nisaties in de
duin- en bollenstreek, de Rijnstreek
en de Leidse regio. Het programma
wordt uitgezonden via Omroep
Rijnland van 10.30 tot 11.00 uur op
105,7 MHz of 88,1 Mhz op de kabel.
LEIDEN Het is vandaag
precies zestig j aar geleden dat
de arts Murk Jansen, zoon
van een hoofdonderwijzer, en
Anna Grol, een behoorlijk
kapitaalkrachtige dame,
elkaar vonden in wat anno
1989 een particulier initiatief
zou worden genoemd: de
oprichting van een
'Vereeniging voor
Misvormden'. Later werd de
naam naar Anna Grol
gewijzigd in de Vereeniging
voor Orthopaedie 'De Anna-
kliniek'.
door
Annemiek Ruygrok
Tien jaar ervoor had Jansen de
vereniging al opgericht en in die
tien jaar wist het tweetal een kli
niek op te zetten, waarin een ope
ratiekamer, een röntgenkamer en
verpleegzalen de patiënt ten dien
ste zouden staan.
Het doel was om alles te doen
aan mankementen in het mense
lijk bewegings-apparaat (ge
wrichten) en correcties in ver
keerde houdingen aan te bren
gen. "Wat krom is recht maken"
was dan ook de leuze van deze
pioniers in de orthopedie.
Ter ondersteuning van het bewe
gingsapparaat moesten zoge
naamde orthesen worden ge
maakt en ter vervanging van
geamputeerde ledematen begon
men zelf protheses te vervaardi
gen. In die begintijd waren de
middelen nog gebrekkig: leer,
hout en metalen. De kunstlede
maten waren dus bepaald niet
licht van gewicht. Bovendien wa
ren de mogelijkheden beperkt.
Een kunsthand was niet veel
meer dan een haak, goéd genoeg
om het stompje te verbergen,
maar niettemin overduidelijk een
kunstgreep.
Tègenwoordig staan zoge
naamde composieten, ten behoe
ve van de ruimtevaart ontwikkel
de kunststoffen, en computers de
instrumentmakers van de Anna
Kliniek ten dienste. Zo kunnen
de mooiste kunstbenen worden
ontwikkeld, licht en nauwelijks
van echt te onderscheiden.
De Anna Kliniek groeide in de
loop der jaren uit tot een vooraan
staand instituut voor orthopedie,
zowel in klinische als technische
zin. Uit binnen- en buitenland ko
men hier mensen zich laten be
handelen.
Sinds 1977 kwam een scheiding
tussen het klinische en het tech
nische gedeelte tot stand. Onder
wijs en onderzoek werden onder
gebracht bij het Academisch Zie
kenhuis. Een erkenning van het
specialisme dat in De Anna Kli
niek was opgebouwd.
Faam
De roem die de kliniek in de loop
der jaren opbouwde, werd niet al
leen door de patiënten die van
heinde en ver kwamen bewerk
stelligd, maar ook door de specia
listen, afkomstig van De Anna
Kliniek. Van tijd tot tijd vestigde
zo'n orthopedist zich elders, nam
soms een instrumentmaker mee
en zo kwamen er in het land or
thopedische centra van faam. Op
het ogenblik zijn er acht polikli
nieken onder auspiciën van De
Anna Kliniek verspreid over het
land gevestigd. Behalve in Lei
den is er ook in Emmen een fa
briek voor orthesen en prothesen
om het noorden van het land te
kunnen bedienen.
De werkplaats heeft altijd
ruimte voor goede mensen. Na
een mts-opleiding tot instrument
maker kunnen jongeren hier aan
de gang. Zij krijgen dan een door
de kliniek betaalde opleiding in
Den Bosch met de garantie dat zij
na afloop in de werkplaats terecht
kunnen. "Het is niet zo dat zij mèt
hun diploma ook hun ontslag
brief krijgen", aldus waarnemend
directeur H. van den Heuvel.
Sinds enkele maanden is een
2 divisie verbonden aan De
Anna Kliniek: Anna Medical Sys
tems. Deze divisie importeert pre-
cisie-instrumenten, benodigd om
de protheses nauwgezet af te stel
len. Van den Heuvel: "De kwali
teit die hier wordt geleverd, is me
de te danken aan de kennis van
biomechanica. JUs een prothese
moet worden gepast, wordt die
heel fijn afgesteld. Het ligt eraan
voor wie hij bestemd is. Als een
ouder iemand een kunstarm
krijgt, worden daar andere eisen
aan gesteld dan aan een kunstarm
voor een 18-jarige. De uitlij n-ap-
paratuur die we hiervoor gebrui
ken is voor andere specialisaties
ook geschikt. Bij voorbeeld voor
metingen in de sport of voor ergo
nomische doeleinden. Wij heb
ben de kennis in huis om de goe
de, computergestuurde appara
tuur te beoordelen en advies te
geven aan anderen welke appara
ten geschikt zijn".
Volgens hem is deze divisie een
'toegevoegde waarde'. Uit de
winst die hiermee kan worden ge
maakt kan De Anna Kliniek, zo is
de bedoeling, weer onderzoek en
ontwikkeling van nieuwe pro-
dukten bekostigen.
Rusland
Het zestigjarig bestaan wordt
vandaag gevierd met een sympo
sium over orthopedie. In samen
werking met de Boerhaave Com-
missie zullen Nederlandse en
Russische geleerden hun licht la
ten schijnen over onderwerpen
als reuma-orthopedie, bottumo-
ren en bottransplantaties en kin-
der-orthopedie. Vanwaar die
Russische specialisten? Volgens
Van den Heuvel is er op het ge
bied van de orthopedie veel ken
nis in West-Europa en de VS aan
wezig. "Maar de landen achter het
Ijzeren Gordijn vormen een grijze
vlek. Daar weten we weinig van.
Dus dachten we dat het mogelijk
interessant zou zijn een aantal he
ren eens wat uit de doeken te la
ten doen. Via een kliniek in Mos
kou zijn de contacten gelegd. En
het is heel spannend, want het is
onbekend wat die Russische ge
leerden te bieden hebben".
