Op elk familiefeest
lopen daders rond
Freeks persoonlijke afrekening
'Laag' te pretentieus
Volksdansen verrassen niet
DINSDAG 7 NOVEMBER 1989
PAGINA 21
De Leidse Schouwburg begint
deze week met 'Winterslaap',
een kindervoorstelling door
Theatergroep Mevrouw Smit.
Dit stuk, dat werd geschreven
door Heieen Verburg, is een he
dendaags sprookje over het
meisje Jaap, dat met haar ou
ders in een hol woont. Nee, geen
krepeergeval dit keer, integen
deel. De drie hebben het best
naar hun zin daar in die onder
grondse woning. Vader en moe!
der verslapen het grootste ge
deelte van de winter, maar Jaap
blijft wakker. De voorstelling is
op woensdagmiddag en begint
om 14.30 uur.
Jaloezieën
Annet Nieuwenhuyzen, Allard
van der Scheer, Edwin de Vries
en Elsje de Wijn spelen op don
derdagavond 'Jaloezieën', het
bekroonde toneelstuk van
'coming man' Haye van der Hey-
den. 'Jaloezieën' is een komedie
die zich afspeelt in de toneelwe
reld. Het is een slapstick-achtig
geheel, maar dan wel met een
wrange, cynische ondertoon. De
regie van dit stuk is in handen
van Andy Daal.
Onze Kreek
Een voorpremière en een pre
mière deze week in de Leidse
Schouwburg. Op vrijdag- en za
terdagavond spelen André van
den Heuvel en Sjoukje Hooy-
maayer het dopr Frans Boelen
geregisseerde muzikale blijspel
'Onze kreek'. Dit blijspel is de
Scène uit 'Natieven' van de gn
ballet van Feri de Geus.
Nederlandse versie van 'La Cri-
que' van Guy Foissy. In 'Onze
kreek' maken wij kennis met
een echtpaar dat na een leven
van hard werken droomt van
een rustig stekkie in Zeeland,
compleet met sta-caravan en
visplaats. Als het moment daar
is om zich 'far from the madding
crowd' te gaan vestigen, blijkt
dat het mooie plekje is verziekt
door een dikke laag olie.
Natieven
Drie dansers en twee zangeres-
'Coup d'Amour''Natieven' is een
<foto Liesbeth Ruysink)
sen vormen samen de groep
'Coup d'Amour'. Morgenavond
is dit gezelschap met de voor
stelling 'Natieven' te gast in het
LAK-theaer. 'Natieven' is een
choreografie van Feri de Geus
waarin het gaat om de angst die
mensen kunnen hebben bij het
maken van' keuzes in intieme si
tuaties. Wat we ons daar precies
bij moeten voorstellen wordt in
de aankondiging niet vermeld.
Wel kunnen we rekenen op een
aantal gekooide vogels. Dit voor
de broodnodige symboliek.
PODIUMBUK
Redactie Pieter C. Rosier
Blokken
Stichting Recorders wordt ge
vormd door een aantal musici
die in hun optreden de beelden
de kracht van muziek als uit
gangspunt hebben genomen.
Op donderdagavond brengen
deze musici in het LAK-theaer
de voorstelling 'Blokken', een
muziekdrama dat is gebaseerd
op Bordewijks gelijknamige
verhaal. In dit drama wordt in
gegaan op de confrontatie tus
sen het zogenaamde 'blokden-
ken' en het denken van 'de vrije
geest'. Teksten van Auden,
Plath en Yeats zorgen'voor de
intellectuele ratatouille;
Incest
Onlangs ontving de schrijfster
Inez van Dullemen de Anna
Bijns-prijs voor haar oeuvre.
Het Theater van het Oosten
speelt op vrijdag- en zaterdag
avond 'Schrijf me in het zand',
een toneelstuk waarin Van Dul-
Sjoukje Hooymaayer en André
muzikaal blijspel dat werd gereg
van de Leidse Schouwburg.
lemen de geschiedenis vertelt
van het meisje Anne, dat zelf
moord heeft gepleegd. Haar zus
den Heuvel in 'Onze Kreek', een
srd door Frans Boelen, directeur
(foto Karei Helmcrs)
ter Judith gaat op zoek naar het
hoe en waarom van deze daad en
komt achter een gruwelijk ge
heim: haar vader heeft Anne ja
renlang seksueel misbruikt. De
regie van dit stuk is in handen
van Agaath Witteman.
Boj
Voor de kinderen in de leeftijd
van 4 tot en met 7 jaar brengt het
LAK-hèater op zondagmiddag
de voorstelling 'Boj' door het
Speeltheater. Boj is een klein
jongetje dat zonder vader en
moeder op ontdekkingsreis gaat
in de grote wereld.
To-ver-lei
In Leiderdorp ook toneel deze
week. In De Muzenhof speelt
theater To-ver-lei op vrijdag- en
zaterdagavond 'Geschiedenis
van een paard', een stuk dat is
gebaseerd op een novelle van
Tolstoj. In dit boek heeft de Rus
sische auteur zich vereenzelvigd
met een bonte ruin die werd ge
castreerd omdat hij niet zuiver
van ras zou zijn. Janne Jansen,
die dit stuk regisseert, liet in een
interview in deze krant weten
dat de acteurs eerst allemaal bij
een manege stage hebben gelo
pen als paard.
Imperium
In het eigen micro-theater aan
de Oxide Vest speelt de groep Im
perium op donderdag-, vrijdag
en zaterdagavond de klassieker
'Hiroshima, mon amour' van de
Franse schrijfster Marguerite
Duras. De regie van deze Neder
landse versie is in handen van
Ineke de Vos.
Toneelgroep De Giftige Appel
Giftige Appel. Regie: Caroline Barmentlo,
Bart van Bezooijen, Jeroen van de Wiel. To
neelbeeld: Henry Verboket. Gezien in het
LAK-theater op 2 november.
LEIDEN - De confrontatie van
een overledene met het (zijn ei
gen) leven is een bekend thema,
dat o.m. heeft geleid tot enkele
werken die niet meer uit de 20ste-
eeuwse (toneel)literatuur zijn
weg te denken. Wilder baseerde
er zijn 'Ons stadje' op en Sartre
speelde er op verschillende ma
nieren mee in 'Met gesloten deu
ren' en de novelle 'De teerling is
geworpen'. Ook De Giftige Appel
heeft zich daarop geworpen met
een luchtig spel over drie mannen
in een fictieve (Zuidamerikaan-
se?) politiestaat, die na hun dood
de slotfase van hun leven moeten
overdoen om daar iets van te. le
ren. Waarom zij iets zouden moe
ten leren blijft echter even ondui
delijk als de reden waarom zij alle
drie op zo'n merkwaardige wqze
(een gedwongen, tragi-komische
zelfmoord) aan hun einde kwa
men. Misschien moeten we daar
ook niet moeilijk over doen en
'Laag' gewoon zien als een luchtig
spel met invallen en associaties.
De vele, bewust of onbewust aan
gebrachte literaire verwijzingen,
voor het merendeel ironisch of
humoristisch bedoeld, wijzen
sterk in die richting en menige
grootheid komt tijdens de voor
stelling voorbij, van Brecht tot
Kees Stip, en van Voltaire tot
Frisch en Dürrenmatt. Een feest
der herkenning in tekst en thema
tiek, maar dat neemt niet weg dat
de vorige produktie van deze
groep hechter gestructureerd
was. Verkennend met toneel be
zig zijn is heel nuttig, en 'Laag' be
vat menig leuk idee, maar ver
zandt al halverwege in quasi-
diepzinnigheden en pretenties.
De Giftige Appel heeft boyendien
voldoende capaciteiten in huis
om ook technisch hogere eisen
aan zichzelf te gaan stellen. Het
aantrekken van een regisseur of
regie-adviseur van buitenaf zou
trouwens ook vruchten kunnen
afwerpen.
PAUL KORENHOF
Folkloristisch Ensemble Gantsina uit Tadji
kistan. Gezien op 6 november in de Leidse
Schouwburg.
LEIDEN - Hoewel ik al enkele
malen in deze krant verslag heb
gedaan van volksdansvoorstellin
gen, moet ik eerlijk toegeven
geen liefhebber voor dit genre te
zijn. Volksdansen, lijken te zijn
uitgevonden voor een publiek dat
niet van verrassingen houdt.
Geen van de dansen doetje op hét
puntje van je stoel zitten of wijkt
af van het verwachtingspatroon.
Het meest gewaagd zijn - mis
schien nog de schalkse knipoog
jes' van de onafgebroken glimla
chende danseressen. Verwonder
lijk is dit niet. Het repertoire van
een Staats-ensemble als dat van
Tadjikistan, een republiek van de
Sovjet-Unie, moet binnen de nor
men en grenzen vallen van het
geen de staat toelaatbaar acht;
dus -geen scherpe kantjes en poli
tieke inhoud. Integendeel; het en
semble laat een Tadjikistan zien
waar zelfs de meest brave burger
op vakantie kan gaan.
Dit karakter maakt het moeilijk
een volksdansvoorstelling te re-
Er valt namelijk nage
noeg niets op- of aan te merken.
Over de kwaliteit van de danse
ressen valt niet te twisten. De kos
tuums zijn zoals altijd verzorgd
en vrolijk en het programma is zo
gevarieerd, dat in slaap vallen on
mogelijk is, maar verrassend is ër
niets. De liedjes gaan, zoals ge
bruikelijk, over liefde en werk, al
thans zo meldt het program
maoverzicht, want de Tadjikis-
taanse teksten waren niet ver
taald.
De enige in het oog springende
elementen van de voorstelling
Waren de tot over de knie reiken
de vlechten van de meisjes en de
waarschijnlijk slechte staat van
tand verzorging in Tadjikistan.
Van minstens twee van de danse
ressen bestonden de voortanden
uit gouden kronen, die bij ont
moeting met de lichtspots ver
vaarlijk glinsterden. Een vreemd
gezicht en absoluut in strijd met
het ideaal van de Tadjikistaanse
volksdanseres.
Over smaak valt .niet te twisten,
maar dat het publiek tot slot een
staande ovatie gaf lijkt wat over
dreven. Een beleefd applausje
voor een verdienstelijk optreden
vond ik meer op z'n plaats.
WENDELIEN VOOGD
Jerome Robbins geeft leiding
New York City Ballet op
NEW YORK (AFP) De choreograaf Jerome Robbins, die beroemd werd
met zijn musicals en balletten, heeft aangekondigd dat hij eind dit jaar af
treedt als mede-directeur van het New York City Ballet.
„Het is op mijn leeftijd belangrijk andere dingen te gaan doen, ik verlaat
'de leiding, maar draai niet het gezelschap de rug toe", verklaarde de 71-ja-
rige Robbins. De choreograaf maakte onder meer de balletten van .West si-
de story', .Fiddler ön the roof en .Peter Pan'.
Robbins gaat de repetities van het ballet leiden voor een retrospectief
!,over zijn werk vanaf 1944, dat in het voorjaar wordt gepresenteerd, alvo
rens zijn memoires te schrijven en mee te werken aan een autobiografisch
i theaterstuk.
Robbins, die sinds 1949 bij het Newyorkse ballet werkt, sluit niet uit dat
fhij in Europa nog gaat werken aan balletten of opera's. De leiding van het
gezelschap in New York komt nu geheel te liggen bij de andere directeur,
|Peter Martins.
'Schrijf me in het zand' theaterstuk over incest
Agaath Witteman, die voor de regie van 'Schrijf me in het zandtekende.
LEIDEN Een moeder
opent de kast met spullen
van haar dochter die zelf
moord heeft gepleegd. Alles
valt er uit: poppen, kleding,
brieven, dagboeken. Ineens
ligt heei het bezoedelde ver
leden van het meisje voor
haar, als door een lichaam
vol walging uitgespuugd.
Met dit beeld begint Agaath Witte
man haar regie van 'Schrijf me in
het zand', een nieuw Nederlands to
neelstuk, geschreven door Inez van
Dullemen. Een sterk beeld: het lijkt
of de spullen van het overleden
meisje eisen dat haar verleden uit
de doeken wordt gedaan. En hoe
wel de moeder liever haar ogen sluit
voor wat er is gebeurd, weet een an
dere dochter nu toch de gruwelijke
waarheid te reconstrueren die het
leven van haar zusje heeft beheerst:
incest. Er is de laatste jaren veel
over incest te doen geweest. Rap
porten van hulpverleners wezen uit,
(foto gpd) dat het aantal slachtoffers veel gro
ter was dan altijd werd vermoed.
Eén op de tien a vijftien kinderen
zou met incestueuze handtastelijk
heden of verkrachtingen te maken
hebben gehad. Een cijfer dat niet al
leen tot verbijstering aanleiding gaf
(in elke klas zitten gemiddeld twee
incest-slachtoffers.), maar ook tot
ongeloof en scepsis (op elk familie
feestje lopen een paar daders rond).
Het stuk van Inez van Dullemen
komt dus niet uit de lucht vallen.
Bovendien wil Agaath Witteman,
artistiek leidster van het Theater
van het Oosten, toneel brengen, dat
een bijdrage levert aan maatschap
pelijke discussies. Van Dullemen
en Witteman zetten een gezin op de
planken dat in alles het gemiddelde
is van de 'gevallen' die in de litera
tuur over incest aan de orde worden
gesteld. De vader is een op het eer
ste gezicht normale man, maar ui
teraard heeft hij in zijn eigen jeugd
een emotionele opduvel gekregen
waardoor hij hij als volwassene
mentaal en seksueel gemutileerd is
geraakt. De moeder wil niet zien
wat er gebeurt omdat zij van haar
echtgenoot afhankelijk is en haar
Carré, Amsterdam. Freek de Jonge met 'De
Volgende'. Nóg te zien: elke zondag-,
maandag- en donderdagavond tot en met
AMSTERDAM Hij neemt aan
gedaan de staande ovatie van een
mudvol Carré in ontvangst, prijst
het publiek om deze 'originele
vorm van bedanken voor het ge-
bodene' en complimenteert het
om het getoonde gevoel voor ti
ming, 'want het komt precies aan
het einde van de voorstelling'.
Dat Freek de Jonge vervolgens
zijn vrouw Hella op het podium
haalt en haar bedankt voor haar
steun, is even logisch als wars van
goedkope sentimentaliteit. Nie
mand in het publiek hoeft te vre
zen, getuige te zijn van een persif
lage op die grote cabaretier die
elk programma afsloot met Corry
aan zijn zijde. Want Freek de Jon
ge heeft in de voorafgaande uren
duidelijk genoeg gemaakt dat zijn
nieuwe programma 'De Volgen
de' een heel persoonlijke afreke
ning is.
Hij getuigt als zelden eerder
van zijn eigen inzichten in en zijn
boosheid en onbegrip over een
wereld waarin de idealen als vo
gels wegvliegen en de fantasie ter
dood veroordeeld wordt. Dat er
toch weer veel te lachen en (in
veel gevallen pas lang na het
laatste applaus) evenveel te den
ken valt, vormt het bewijs van De
Jonge's kunstenaarsschap. Hij
beheerst het podium, zijn vak en
het publiek als geen ander in Ne
derland.
Als verpakking voor de opeen
stapeling van grappen met een
navrante ondertoon, heeft Freek
Freek de Jonge: afrekening.
de Jonge gekozen voor het tumult
naar aanleiding van zijn optreden
als stadionspeaker bij de voetbal-
(foto Peter Elenbaas/GPD)
wedstrijd Ajax-Austria Wien ('Er
is telefoon voor de heer Waldheim
van de heer Wiesenthal').
Tijdens die wedstrijd werd de
doelman van de Oostenrijkers ge
troffen door een op het veld ge
gooide ijzeren staaf. Freek ver
haalt hoe de media een zondebok
zochten, een verband vonden tus
sen zijn grap en de stavengooier,
om zich vervolgens massaal te
werpen op stadionspeaker Gor
delroos. Hij lardeert het 'verhaal
van G.' met dwaze sketches
rondom het fenomeen 'de wacht
kamer' en stuurt aldus het pu
bliek de pauze in met het gevoel
dat De Jonge hier en daar ge
zwicht is voor de verleiding te
kiezen voor het te zeer voor de
handliggende.
Maar na de pauze haalt Freek
de Jonge de draden aan en blij
ken de losse grappen van voor de
pauze onderdelen van een web
zoals alleen hij het kan weven. Hij
slaat (naar) links en rechts om
zich heen en rekent en passant af
met de modieuze cabaretier en
het zich graag als links afficheren
de. cabaretpubliek dat schatert
om grapjes over WD'er Erica
Terpstra, die de filerijders op kof
fie tracteert.
Aan het slot van het program
ma maakt De Jonge zich bekend.
Hij Is Gordelroos, hij gelóóft in de
idealen die hij als vogels ziet weg
vliegen en hij blijft de verbale
veelkunner. Zijn lef toont hij door
af te sluiten met een grotesk solo
ballet, terwijl een muisstil Carré
luistert naar Labi Siffre: „Iets in
mij is zo sterk. Ik weet dat ik het
kan redden, maar jullie doen me
onrecht aan. Jullie dachten dat
mijn trots gebroken was, maar
jullie vergeten dat er in mij iets
heel sterk is...".
PETER PAUL SCHMAAL
gezin bijeen wil houden. Het slacht
offer krijgt een hekel aan haar eigen
lichaam, zal nooit meer met een
man kunnen omgaan en komt on
der psychiatrische behandeling. De
arts, een man, slaagt er niet in de
juiste diagnose tè stellen.
In 'Schrijf me in het zand' hebben
we, kortom, te maken met een in
cestueus 'modelgezin'. De tekst van
Inez van Dullemen, hoewel niet he
lemaal verstoken van in literair op
zicht geslaagde zinnen, maakt als
geheel toch vooral de indruk een ge
dramatiseerde te zijn van de boeken
en artikelen, die zij heeft bestu
deerd. En hoewel Witteman naar de
mening van de toneelmedewerker
van het Utrechts Nieuwsblad, die
de première van het stuk vorige
maand bijwoonde, de ergste uitwas
sen uit de gespeelde tekst heeft
weggelaten, heeft zij niet kunnen
voorkomen dat de voorstelling een
documentaire is geworden.
Een goed gemaakte documentai
re, overigens. Het verhaal is zo ge
structureerd, dat de scènes uit het
verleden letterlijk opnieuw worden
beleefd. De dode dochter (Yvonne
v.d. Hurk) is bijna voortdurend aan
wezig, als klein kind. als meisje, als
jonge vrouw. Die verschillende epi
sodes worden door de andere perso
nages meegespeeld. De afwisselin
gen tussen heden en verleden zor
gen, ondanks het eenduidige sche
ma waarbinnen alles zich afspeelt,
toch voor een zekere levendigheid.
Maar of er nieuwe gezichtspunten
worden aangedragen en of de we
reld zich wat betreft het probleem
van de incest een kwart slag heeft
omgedraaid? De toeschouwer kan
zich er vrijdag- en zaterdagavond in
het LAK-theater zelf een oordeel
RoofPicasso-
schilderijen
PARIJS - Uit de woning van Mari
na Picasso, de kleindochter van wij
len Pablo Picasso, in Cannes zijn
zondagmorgen schilderijen gesto
len met een gezamenlijke waarde
van naar schatting 105 miljoen franc
(35 miljoen gulden). Onder de gesto
len werken bevinden zich behalve
schilderijen van Picasso ook twee
schilderijen van Henri Matisse en
een borstbeeld van Auguste Rodin.
Politiefunctionarissen wilden of
konden niet zeggen hoeveel werken
waren gestolen, maar. zij spraken
van één van de grootste kunstdief
stallen uit de geschiedenis.
Picasso's kleindochter bevond
zich ten tijde van de diefstal op va
kantie in Megeve. Een huisbewaar
der was op het moment van de in
braak een boodschap aan het doen.
De politie verklaarde dat de dief
vermoedelijk op de hoogte was van
de plattegrond van de woning. Hij
zou de villa zonder gebruik van ge
weld zijn binnengedrongen.
Marina Picasso erfde de collectie
van haar grootvader, die in 1973
overleed.
Duits sopraantje (11) zingt voor Kankerbestrijding
AMSTERDAM (ANP) - Sandra
Schwarzhaupt, een 11-jarig West
duits zangeresje, geeft op 26 novem
ber in het Concertgebouw in Am
sterdam een uniek benefietconcert
voor de Nederlandse Kankerbestrij
ding. Het sopraantje verzorgt een
.recital met Mozart-liederen.
Volgens een woordvoerster van
het Concertgebouw is het niet eer
der voorgekomen dat in deze mu
ziektempel een zo jonge vocaliste
met een dergelijk zwaar recital voor
het voetlicht treedt.
De pianiste Tan Crone en het Pro
menadekoor uit Almere onder lei
ding van Bert Moll zullen Sandra
Schwarzhaupt begeleiden.
Sandra is in 1978 in Keulen gebo
ren. Drie jaar geleden kreeg ze haar
eerste zanglessen. Vorig jaar trad ze
voor het eerstofficieel' op. Dat ge
beurde tijdens twee benefietconcer
ten: voor een kinderziekenhuis en
het Wereldnatuurfonds.
Soliste en koor treden eveneens
belangeloos op. De hele opbrengst
van de kaartverkoop (25 gulden per
stuk) gaat naar de kankerbestrij
ding. Haar optreden in het Concert
gebouw is georganiseerd door een
kunstgaleriehouder in Amsterdam..
Het Westduitse sopraantje Sandra
Schwarzhaupt. (foto anp>
Prijzen voor Hans Kerkhof en Piet van Eerden
AMSTERDAM (ANP) - De Hen
drik Casper Hogenbijl Stichting
heeft de Hogenbijl-prijzen dit jaar
toegekend aan chef muziek bij de
VARA, Hans Kerkhoff, en aan de in
de Beneluxlanden bekende promo
tor van de amateur-smalfilmerij
Piet van Eerden uit Heemskerk. Dit
heeft het stichtingsbestuur vandaag
bekend gemaakt.
De prijzen van elk 20.000 gulden
worden op 2 december in het Con
certgebouw in Amsterdam uitge
reikt.
Op initiatief van Kerkhoff ont
stond dertig jaar geleden de VARA-
matinee op de vrije zaterdag. De ju
ry voor toekenning van de prijs oor
deelde dat Kerkhoff al die tijd een
hoog artstiek peil wist te handha
ven met een een grote verscheiden
heid aan repertoire en gerenom
meerde orkesten en solisten.
Van Eerden is al 25 jaar een gemo
tiveerd filmer die zich ook op het
gebied van de video beweegt. Oude
ren en jongeren weet hij te boeien
binnen de federatie van Noord-Hol
landse smalfilmclubs, tijdens werk
weekeinden, op festivals, in cursus
sen, en met de produkties van nieu
we films die hij entameert. Volgens
de jury is Van Eerden een volmaak
te schakel tussen stromingen in de
wereld van amateur sttialfilmers.
