Kruiswerk in regio:
tekort van 7 miljoen
Muziekmakers beducht voor cd-verhuur
Ulysses zoekt de zon op
Sportvisser verdient dik aan zwarte handel kabeljauw
Patiëntenzorg loopt gevaar
Vooropleiding pabo onvoldoende
Uitleen compact discs in Leiden en Lisse van start
DINSDAG 7 NOVEMBER 1989
REGIO
PAGINA 15
DEN HAAG/KATWIJK De Ne
derlandse Vissersbond heeft de
vaste kamercommissie voor visse
rij een brandbrief geschreven om
nu eindelijk eens een einde te ma
ken aan de lucratieve zwarte han
del in kabeljauw door sportvis
sers. Een woordvoerder van de
Vereniging voor Schippers-Eige-
naren in Katwijk zegt wel op de
hoogte te zijn van de problemen,
maar dat ze voor de Zuidhollandse
kust minder frequent lijken voor
te komen dan, bij voorbeeld, in
Stellendam.
Voorzitter Nooitgedacht van de
Nederlandse Vissersbond vertelt
desgevraagd dat leden van vis
clubs in het weekeinde hoeveel
Nederlandse Vissersbond stuurt kamercommissie brandbrief
heden van deze vissoort naar bo
ven halen die met gemak een
waarde van 2000 gulden vertegen
woordigen. De sportvissers verko
pen die kabeljauw clandestien
aan de handel.
De Vissersbond stelt in zijn
brief dat de sportvisser, net als de
beroepsvisser, moet worden on
derworpen aan een vangstbeper
king. Alleen op die manier kan
worden voorkomen dat de 'spor
ter' geld aan zijn vangst verdient.
Indien een sportvisser wordt be
trapt, moet hem een hoge boete
worden opgelegd. Net als bij de
beroeps visserij, waar wel strenge
vangstvoorschriften gelden. Bij
overtreding van het quotum kan
de rechter fikse geldboetes opleg
gen.
Voorzitter Nooitgedacht
spreekt van stroperij die de be
roepsvissers schade berokkent.
Volgens hem is er in deze gevallen
geen sprake meer van sportvisse-
rij. De man die zich sportvisser
noemt gaat elke dag op stap. Dan
wordt het je beroep, zegt hij.
Sommige sportvissers zijn zo in
tensief bezig, dat ze meer verdie
nen dan een beroepsvisser. Dat
kan ongestraft, omdat er in Euro
pa geen regels bestaan over de
vraag hoeveel zeevis een sportvis
ser aan wal mag brengen. Nooit
gedacht heeft daar grote proble
men mee, omdat boomkorvissers
hun kabeljauwvangsten zonder
pardon weer overboord moeten
zetten. Hij noemt het daarom on
verteerbaar dat de recreatievisser
zo maar zijn gang kan gaan.
De Nederlandse Vissersbond
zegt dat de kottervissers het
meest worden getroffen door té
actieve sportvissers. Het is zelfs
wel voorgekomen dat ze met hun
bootje wel 40 mijl (ruim 60 kilo
meter). buiten de kust werden
aangetroffen. De sportvisser weet
precies waar hij moet zijn: bij een
wrak. Want juist daar houdt de ka
beljauw zich massaal op. Als er
eenmaal bij zo'n wrak wordt ge
vist, mag er geen ander in de buurt
zijn net uitgooien. Soms
sportvissers zelfs een duiker mee
naar zee om hun boot aan het wrak
vast te laten leggen.
De voorzitter van de bond pleit
er voor om in Nederland het voor
beeld van België te volgen. Onze
zuiderburen verbieden het sport
vissers om verder dan drie mijl
(ongeveer vijf kilometer) uit de
kust te gaan. Engeland gaat nog
een stapje verder. Daar mag de
sportvisser niet in de buurt van
een wrak vissen. Voor Nederland,
zegt Nooitgedacht, is dat geen
haalbare kaart, omdat er niet vol
doende mankracht is om te con
troleren.
LEIDEN/KATWIJK/ALP
HEN - Het kruiswerk in
Leiden, de Bollenstreek en
Het Kruiswerk Leiden klaagt
over de grote werkdruk. Een druk
die ertoe heeft geleid dat er te veel
werk moet blijven liggen. Maar c
mate voorkomen dat jonge
besluiten hun toekomst niet
kruiswerk te zoeken.
Alphen en omgeving zegt danks die verhoogde werkdruk
minstens zeven miljoen gul-
den nodig te hebben om zijn
werk naar behoren te kun
nen doen. Geld dat voor het kruisvereniging Hart
grootste deel moet worden
aangewend voor het werven
van extra personeel. De drie
kruiswerkorganisaties kam- den
Alphen zeggen
ervaring te hebben.
Van Soolingen voorspelt dat Lei-
i alle kanten klem komt te
nen pik met~pPn tekort van zitten als die extra mankracht uk-
pen elK met een tekort van blijft 0ok al omdat de iigdagen in
zeker tien werknemers.
het ziekenhuis steeds korter
den. De patiënt mag dan wel
huis, maar alleen als er hulp v
Een gevolg hiervan is dat de preven-
tieve zorg op een laag pitje staat kruiswerk ITESdenkampt "boven-
i moeder
van de rekening dreigen te worden.
Huisbezoek wordt tot
ia„bLh,lkiILd. dien met het probleem dat
begin van de jaren tachtig e
terstand is ontstaan
beperkt, omdat mankracht isTesS' Nu pfuït
i^rtK°ra,°lb^k\,?®^rrgl"g het daarvan de wrange vruchten.
.b_6^enfi-.VefS?e..-_,pa: Want die achterstand.
Van Soolingen, kan
acht
uwelijks
worden ingelopen.
Woordvoerder H. Schuurman van
lat het kruiswerk in de Bollenstreek
of zegt blij te zijn dat het personeel zo
gemotiveerd is. Alleen daaraan
tiënten slokt, aldus het kruiswerk
de Leidse regio, de meeste tijd op.
Voorlopig stopt dat niet, omdarer
tot 1995 een toename van die ver
grijzing is berekend. Alleen
op te vangen heeft Leiden
vijf extra mensen nodig.
De kruisverenigingen steunen het danken, meent hij, dat het
dan ook de dreigende cao-acties loop onder de medewerkers zo i
vanuit deze hoek die eind vorige valt. Indien hij inderdaad de moge-
het personeelsbe-
uit te brei-
de werkers den, dan worden die ingezet uitslui-
moet minder tend achterstand weg te werken.
Mevrouw S.R. Bullinga, directeur
van de kruitvereniging Hart van
Holland, ziet de toekomst met vrees
moet worden tegemoet. Zij denkt dat het over eni-
>r het kruiswerk moeilijk
personeel te werven. Nu
al ziet zij dit als een probleem omdat
zich weinig jonge mensen aandie-
Blijven de salarissen zoals die
zijn, dan zal het in toenemende
week op een bijeenkomst in lijkheid krijgt
Utrecht zijn aangekondigd. Er moet stand met tien
wat aan het salaris
worden gedaan en
worden bezuinigd op de post ge
zondheidszorg, is de nadrukkelijke
wens. Verder zegt het kruiswerk
de Leidse reg:
afgestapt van een landelijke
er een cao moet komen die
stemd op de regio waar de kruisver
eniging actief is. Het leven en wo
nen in de Randstad is duurder dan
elders in het land.
ge tijd a
s afge- wordt
Mogelijk acties
bij kruiswerk
UTRECHT (ANP) - De vereni
ging WIO beraadt zich op ac
ties in het kruiswerk. De vereni
ging eist bovendien dat de cao
onderhandelingen snel worden
hervat. De bonden hebben die
onderhandelingen uitgesteld
totdat bekend is hoeveel geld
het nieuwe kabinet voor onder
meer het kruiswerk wil uittrek
ken. De WIO is het niet eens
met die opstelling.
De vereniging, die niet deel
neemt aan de cao-besprekingen,
eist alleen al voor volgend jaar
een salarisverhoging van 7 pro
cent. Die is nodig om de achter
stand op het bedrijfsleven in te
halen. Verder wil de WIO een
duidelijke verbetering van se
cundaire arbeidsvoorwaarden
als toeslagen voor overwerk en
voorzieningen voor deeltijd
werk, kinderopvang en zwan-
gerschaps- en ouderschapsver
lof.
De betere arbeidsvoorwaar
den zijn nodig omdat de werk
druk in het kruiswerk door de
vergrijzing van de bevolking, de
bezuinigingen in de gezond
heidszorg en het sneller naar
huis sturen van patiënten fors is
toegenomen. De WIO, die is
ontstaan uit onvrede met het op
treden van de bonden in het zie
kenhuiswezen, peilt de actiebe
reidheid onder haar leden.
'Alleen vwo-leerlingen toelaten'
NOORDWIJKERHOUT - Op de een universitaire studie". Hij tekent ven zijn dergelijke cursussen de
pedagogische academies voor het erbij aan dat hij de maatregel niet normaalste zaak van de wereld. Het
basisonderwijs (pabo's) zouden al
leen nog maar leerlingen met
vwo-diploma moeten worden toe
gelaten. Dit bepleitten K. Hansel-
man, voorzitter van de adviesraad
voor het basisonderwijs (ARBO), en
het WD-Kamerlid J. Franssen gis
teren tijdens een studiedag over le
rarenopleidingen in Noordwijker-
hout.
De pabo's zijn nu ook toeganke
lijk voor leerlingen met een havo-di
ploma. Volgens Hanselman levert
dit in de praktijk problemen op.
"Havo-leerlingen hebben vaak on
voldoende kennis om een pabo-op
leiding goed te kunnen volgen. Er
moeten dan inhaalmanoeuvres wor
den uitgevoerd, wat ten koste gaat
van het overige onderwijs".
Ook vwo-leerlingen kampen
soms met achterstanden, maar zij
zijn, aldus Hanselman, sneller in
staat die in te lopen. Directeur J.
Bosch van de pabo in Oegstgeest
beaamt de stelling van Hanselman.
Hy wijst erop, dat de lerarenoplei
ding een zeer brede is met ongeveer
17 vakken. Nu al moeten veel pabo
leerlingen worden bijgespijkerd
met wiskunde en spelling, voordat
ze de opleiding mogen vervolgen.
Bosch vindt vwo eigenlijk ook nog
een te beperkte vooropleiding voor
het pabo-onderwijs.
Overigens zal het geen eenvoudi
ge zaak zijn om pabo's alleen voor
vwo-leerlingen toegankelijk te ma
ken. Op dit moment kan in principe
iedereen met een havo-diploma een
hbo-opleiding - waartoe ook de pa
bo behoort - volgen. Pas in 1992
moet een havo-leerling verplicht
wiskunde in zijn pakket hebben.
Overigens is het volgens ARBO-
voorzitter Hanselman helemaal niet
zo uitzonderlijk dat pabo-opleidin
gen slechts toegankelijk worden
voor vwo-leerlingen. "In veel ande
re landen is een lerarenopleiding
Eurocross breidt uit
NOORDWIJK Alarmcentrale Eu
rocross in Noordwijk zal dit jaar on
geveer 16.000 huipaan vragen ont
vangen, een stijging van 40 procent
ten opzichte vay 1988. De organisa
tie die donderdag haar intrek neemt
in een grotere behuizing, maakte dit
gisteren bekend. Die grotere behui
zing is noodzakelijk geworden om
dat de alarmcentrale al enkele jaren
een stijgingspercentage van het
aantal hulpaanvragen van 40 pro
cent per jaar heeft.
bepleit omdat havo-leerlingen voor onderwijs loopt hierbij achter",
de klas niet zouden voldoen. stelde een van de deelneemsters.
Tijdens de studiedag werd ook Willen deze cursussen echter ooit
een warm pleidooi gehouden voor van de grond komen, dan zal het
verplichte nascholingscursussen rijk met aanmerkelijk meer geld
tijdens werktijd. "In het bedrijfsle- over de brug moeten komen.
Projectleider Derek Eaton bij de i
getest.
i Noordwijk afgeleverde satelliet Ulysses, die bij Estec uitgebreid wordt
(foto Dick Hogewoning)
Unieke satelliet wordt bij Estec getest
NOORDWIJK Nagenoeg
geen Europese satelliet pas
seert de dampkring zonder
uitgebreid te zijn getest en ge
controleerd bij Estec in
Noordwijk. Daar wordt mo
menteel de ruimtesonde Ulys
ses aan extreme temperaturen
tot zo'n 180 graden onder nul
blootgesteld om te te beproe
ven of de sateliet bestand is te
gen de bizarre omstandighe
den in de ruimte. Ulysses ver
trekt in oktober 1990 vanaf Ca
pe Canaveral naar de zon.
Ulysses, de Latijnse bena
ming van koning Odysseus uit
de Griekse mythologie, is be
kend om zijn tienjarige zwerf
tocht langs verre, onontdekte
werelden. Ook zijn naamge
noot van nu zoekt het onbe
kende op. Het is de eerste keer
dat een ruimtesonde van zo'n
kleine afstand, altijd nog 150
miljoen kilometer, de polen
van de zon gaat bestuderen.
Hoewel Ulysses met een
snelheid van 15,4 kilometer
per seconde de snelste satel
liet aller tijden is, neemt de
ruimtesonde er drie jaar de
tijd voor om de zon te berei
ken. Om energie te besparen
maakt de satelliet een omweg
via Jupiter. Deze planeet heeft
een enorme aantrekkings
kracht en zuigt de satelliet
over grote afstand naar zich
toe.
Eenmaal bij de zon aangeko
men gaat Ulysses gegevens
verzamelen over de samen
stelling van de zonnewind, de
snelheid van kosmische deel
tjes en de kosmische straling.
Projectleider D. Eaton: "Het
gaat om basisonderzoek waar
mee we meer van de ruimte om
ons heen te weten proberen te
komen. Op langere termijn
kunnen dergelijke gegevens
bruikbaar zijn voor bij voor
beeld de milieuproblematiek
op aarde".
Gloeilamp
Door de omweg die Ulysses
maakt, kan er geen gebruik
worden gemaakt van zonne
cellen. Jupiter ligt te ver van
de zon af. Een uiterst kleine
radioactieve reactor zorgt
voor de energievoorziening.
Ulysses is op meer punten
uniek. De antenne, waarmee
de gegevens naar de aarde
worden overgeseind over een
afstand van ten hoogste een
miljard kilometer, heeft een
vermogen van slechts 20 W.
Dat is minder dan het vermo
gen van een zwakke gloei
lamp.
Ulysses blijft 4,5 jaar in de
ruimte. De satelliet weegt 360
kilogram en is 2,6 bij 3,2 meter
groot. Het idee voor dit project
naar de zon ontstond al in 1959
maar toen was de technische
kennis onvoldoende om het te
realiseren. Het was de bedoe
ling de sateliet in mei 1986 te
lanceren met het ruimteveer
Challenger. Het tragische on
geval begin van dat jaar waar
bij de Challenger verloren
ging, gooide roet in het eten.
De missie is een samenwer
king tussen de Amerikaanse
en de Europese ruimtevaaror
ganisaties. De ESA heeft de
satelliet ontwikkeld, NASA
levert de helft van de weten
schappelijke instrumenten.
Aan boord van Ulysses zijn ne
gen wetenschappelijke instru
menten. Ook deze worden stuk
voor stuk getest. Al met al zal
tot februari van het volgend
jaar het Noordwijkse centrum
de handen vol hebben aan
Ulysses.
LEIDEN De verhuur van com
pact discs door openbare bibliothe
ken en commerciële bedrijven is
een regelrechte aanslag op de mu-
ziekbranche. Uit onderzoek is ge
bleken dat negentig procent van de
verhuurde cd's op cassettes wordt
gekopieerd waarvoor geen auteurs
rechten wordt betaald. Bovendien
dreigt de verkoop van cd's gevoeli
ge klappen op te lopen.
Er moet daarom zo snel mogelijk
een wettelijke regeling komen voor
de verhuur van cd's, vinden compo-
nisten en producenten. Zo'n wette
lijke regeling moet onder meer lei
den tot een verhoging van de huur
prijs. Deze opslag moet ten goede
komen van de uitgevers, tekstdich
ters en musici.
Uit het onderzoek van de auteurs
rechtorganisatie Stemra en de Ne
derlandse Vereniging van Produ
centen en Importeurs van Beeld- en
Geluidsdragers blijkt dat het afge
lopen jaar in ons land 6,2 miljoen
cd's werden verhuurd met een tota-
Medewerkers van de Alpheuse bibliotheek bij de bakken met uitleen-cd's
(foto Ben de Bruyn)
le huurwaarde van 16 miljoen gul
den. Zouden deze cd's niet zijn ge
huurd maar gekocht, had dat een
bedrag van 200 miljoen gulden op
geleverd.
Het merendeel wordt gehuurd via
de openbare bibliotheken. De overi
ge verhuur heeft plaats via speciale
cd-verhuurwinkels en in mindere
mate via videotheken. "Er is veel
belangstelling voor", bevestigt di
recteur H. Puister-Idenbrug van de
openbare bibliotheek in Alphen,
waar al bijna twee jaar cd's worden
verhuurd. De huurkosten bedragen
drie gulden per schijf per week.
"Ik vind de verhuur van geluids
dragers passen in het takenpakket
van de bibliotheek. Maar het is een
beetje raar om het kopiëren nu in de
schoenen van de bibliotheken te
schuiven. Uiteindelijk weet je ook
niet wat particulieren doen met hun
cd's. Die worden vast ook gekopi
eerd".
Bus
De belangstelling voor het huren
van cd's is zo groot dat de openbare
bibliotheek in Lisse volgend jaar
ook cd's ëaat uitlenen. De biblio
theek begint met een bestand van
1200 schijfjes die voor een bedrag
van 2,50 gulden per week worden
uitgeleend.
De openbare bibliotheek in Lei
den is van plan binnenkort in sa
menwerking met de Centrale Dis
cotheek in Rotterdam cd's te gaan
verhuren. Omdat de bibliotheek
geen geld heeft voor het opzetten
van een eigen muziekafdeling,
komt de bus van de Rotterdamse
discotheek op vrijdag bij de Koper-
molen en op het Diamantplein te
staan. In de bus kunnen cd's wor
den gehuurd en gereserveerd. De
huur van een cd kost vier gulden
per week. "Aan dit soort activiteiten
is absoluut behoefte", weet direc
teur E. van Sprundel van de Leidse
bibliotheek.
De overkoepelende organisatie
van de bibliotheken, het NBLC,
heeft inmiddels laten weten voor
stander van een wettelijke regeling
te zijn. "Net als bij het lenen van
boeken waarin een vergoeding zit
voor auteurs en uitgevers, zou je dat
voor cd's wettelijk kunnen regelen.
Ook bij de bron, dus bij de aankoop
van geluiddragend materiaal valt te
denken aan een extra bedrag", zegt
E. Duijker lid van de directie van
het NBLC.
Instellingen
gezondheidszorg
draaien beter
UTRECHT (ANP) - Steeds minder
instellingen voor gezondheidszorg
kampen met tekorten. Dit blijkt uit
cijfers van het Centraal Orgaan Ta
rieven Gezondheidszorg (COTG).
Zoals al eerder bekend werd draai
den vorig jaar meer ziekenhuizen
met verlies. De overige instellingen
echter, zoals psychiatrische zieken
huizen, verpleeghuizen, zwakzinni
geninrichtingen, revalidatie-inrich-
tingen, RIAGG's en medische kleu
terdagverblijven, zagen hun tekor
ten juist dalen. Alles bij elkaar geno
men maakten de instellingen, op de
ziekenhuizen na, een kleine 'winst'.
Zij het een zeer kleine: minder dan
één procent van de totale omzet, al
dus het COTG.
Scherpe controle
lokale omroepen
op reclame
LEIDEN/HILVERSUM - Het
Commissariaat van de Media con
troleert nog deze maand de radio
uitzendingen van lokale en regiona
le omroepen op reclameboodschap
pen. Omroep Rijnland komt even
eens aan de beurt. Eerder dit jaar
luisterde het Commissariaat Rijn
land ook af, maar ontdekte toen
geen overtredingen.
Als gevolg van een wetswijziging
gaat het Commissariaat na 1 decem
ber strenger optreden tegen lokale
en regionale omroepen die zich niet
aan de voorschriften houden. In het
meest ongunstige geval kan dit lei
den tot een maximale boete van
50.000 gulden. Het verzorgen van re
clameboodschappen is voorbehou
den aan de STER.
Het controleren van de radio-uit
zendingen geschiedt vanuit een au
to waarin ontvangstapparatuur is
gemonteerd. Indien een omroep
wordt betrapt dan beperkt het com
missariaat zich, voorlopig tot 1 de
cember, tot het geven van een waar
schuwing. In februari of maart
komt een boete in beeld.
Een woordvoerder van het com
missariaat vertelde dat het bij het
controleren slechts om steekproe
ven gaat. De uitzendingen worden
niet dag en nacht afgeluisterd. Een
gevolg hiervan kan zijn dat er recla
meboodschappen aan het oor van
de controleurs ontsnappen.
De controlewerkzaamheden be
staan hoofdzakelijk uit het beluiste
ren van de radioprogramma's. Zou
een lokale omroep zich bij voor
beeld laten betalen voor het uitzen
den van een mededeling, dan heeft
het Commissariaat daarvan geen
weet. In principe kan het admini
stratieve gegevens opvragen, maar
in de praktijk is dit slechts een en
kele keer voorgekomen bij landelij
ke omroepen.
Onlangs tikte het Commissariaat
de Omroep Haarlemmermeer op de
vingers, omdat die de reclameregels
had overtreden. De omroep noem
de geregeld de namen van sponsors
hetgeen voor het Commissariaat
aanleiding was een reprimande uit
te delen.
Lezers schrijven
Beroepsonderwij s
Vorige week stond in uw krant
(donderdag 2 november) een artikel
over het beroepsonderwijs met de
vette kop 'Het beroepsonderwijs zit
diep in de put'. Mijn boosheid over
deze kop neemt met de dag toe, van
daar mijn reactie.
Wat is er aan de hand? De Katholie
ke Technische School Voorhout be
staat 65 jaar. Wij proberen onder an
dere deze gelegenheid waar te ne
men het beroepsonderwijs in z'n al
gemeenheid op een positieve ma
nier in de publiciteit te brengen. Wij
menen namelijk dat langzamer
hand de waardering voor het be
roepsonderwijs weer toeneemt, zo
wel van de kant van het bedrijfsle
ven als van de kant van vele ouders
die een goede toekomst zoeken
voor hun kind in een technische
richting.
Natuurlijk, de beide inleiders die
wij hadden uitgenodigd - de heer
Koning, secretaris onderwijszaken
van het Ned. Chr. Werkgeversver
bond en de heer De Jager, inspec
teur-generaal van het ministerie
van onderwijs en wetenschappen -
noemden cijfers waaruit onder an
dere blijkt dat het beroepsonder
wijs slechte tijden achter de rug
heeft en er nog lang niet bovenop is.
Zij noemden echter ook cijfers
waaruit blijkt dat leerlingen vanuit
het beroepsonderwijs de beste kan
sen hebben.
Beide heren staken ook niet onder
stoelen of banken dat de aandacht
voor het stimuleren van goed be
roepsonderwijs, zowel vanuit de
overheid (let op de huidige actie
voor het beroepsonderwijs bij post
bus 51) als het bedrijfsleven noodza
kelijk en nuttig is, en dat het ver
dwijnen van deze onderwijsvorm
rampzalig zou zijn voor grote groe
pen jeugdigen. Zij verwachten ook
niet dat dit zal gebeuren. Zie hier de
reden dat ik de kop boven het ge
wraakte artikel volkomen mis
plaatst acht.
Ik zou alle ouders die dit lezen wil
len zeggen: Laat u niet misleiden
door een journalist "die nog even
een pakkende kop bij zijn artikel
moet bedenken". Het beroepson
derwijs is springlevend. Er werken
hoogst gemotiveerde docenten aan
een prima opleiding voor uw kinde
ren. Zonder mankeren vinden die
kinderen daarna hun weg in het ver
volgonderwijs of de maatschappij.
Misschien zat er in de kop boven het
artikel een drukfout en had er moe
ten staan: het beroepsonderwijs zit
niet in de put.
T. van Oort
adj.-directeur
KTS Voorhout
