NOVEMBERMAAND KOOPJESMAAND
NODIG!
'Wallenbergs leenden
kapitalen aan nazi's'
Kruiswerk roept om
harde actie en 7 procent
Rode Khmer boekt terreinwinst
P.V.C.
Fa. P. Omtzigt bouwmaterialen
0100
A: C.V. monteurs
B: Hulpmonteurs
C: Onderhoudsmonteurs
tiyoscH®
PAGINA 12
mm
MAANDAG 6 NOVEMBER 1989
Onthulling van Nederlanders over Zweedse bankiers
KOPENHAGEN (GPD) De Zweedse bankiersfamilie Wallenberg heeft tijdens de Twee
de Wereldoorlog op grote schaal gecollaboreerd met de nazi's. Zo heeft de Enskilda-bank
van Marcus en Jacob Wallenberg het Duitse Rijk leningen verstrekt om onderzoek naar
een atoomwapen te doen.
Bovendien verzilverde deze bank in
neutrale landen door Duitsers aan
geboden aandelen en effecten, die
van van joden waren geroofd. Al
leen al in Nederland ging het daar
bij om 215 miljoen gulden. Dat
schrijven twee Nederlandse onder
zoekers, Cees Wiebes en Gerard
Aalders, in hun vandaag in Stock
holm verschijnende boek 'The Art
of Cloaking' (De kunst van het ver
hullen).
door
John Versleijen
Wiebes en Aalders, als historici
verbonden aan de Universiteit van
Amsterdam, verklaarden gister
avond bij VARA's Achter het
Nieuws dat de broers Wallenberg na
afloop van de oorlog hebben erkend
te hebben gehandeld in van joden
geroofde waardepapieren. Wiebes
noemde het 'cynisch' dat met dat
geld de uitbreidingen van de kam
pen Vught en Westerbork werden
gefinancierd en de Nederlandse
Spoorwegen werden betaald voor
transporten van joden naar de ver
nietigingskampen. Via leningen
van de Wallenbergs konden de
Duitsers de Noorse zwaar-waterfa-
briek, nodig voor nucleair onder
zoek, na vernietiging door de gealli
eerden weer opbouwen.
Beide onderzoekers hebben ook
de rol in de Tweede Wereldoorlog
van de Zweedse kogellagerfabriek
SKF, eigendom van de Wallen
bergs, onder de loep genomen. Deze
strategisch zeer belangrijke onder
delen werden niet alleen aan de ge
allieerden geleverd, maar ook aan
Duitsland via een Zuidamerikaanse
postbusfirma.
Het boek, dat in januari in het Ne
derlands uitkomt, is met verbazing
ontvangen in Zweden. Volgens Ulf
UTRECHT (ANP) - De roep
hardere acties voor de cao 1990 in
het kruiswerk (22.000 werknemers)
wordt luider. De vereniging Ver
pleegkundigen en Verzorgenden In
Opstand (WIO) beraadt zich op ac
ties en eist tegelijk dat de cao-on
derhandelingen snel worden her
vat.
Op de manifestatie 'Maak je sterk
voor het kruiswerk' in Utrecht wa
ren zaterdag zo'n 500 verpleegkun
digen en verzorgenden aanwezig.
Middels een enquête peilt de WIO
de actiebereidheid. De vereniging,
ontstaan uit onvrede over het optre
den van de vakbonden in het zie
kenhuiswezen, heeft ook nu geen
goed woord over voor AbvaKabo en
CFO.
De bonden hebben besloten de
cao-onderhandelingen uit te stellen
totdat bekend is hoeveel geld het
e kabinet uittrekt voor de ar
beidsvoorwaarden in de gepremi
eerde en gesubsidieerde sector,
waaronder ook het kruiswerk valt.
Voor deze sector is tot nu toe in 1990
een loonruimte van 1,55 procent
vastgesteld.
De Nederlandse Maatschappij
voor Verpleegkunde, een vakbond
die de manifestatie van'de WIO on
dersteunt, eist een ruimte van 10
procent. De WIO wil volgend jaar
alleen al een salarisverhoging van 7
procent om de achterstand ten op
zichte van het bedrijfsleven in te ha
len.
De bij de manifestatie
gen hebben kozen voorlopig voor
het informeren van overheid, poli
tiek en andere betrokken instanties.
Harde acties komen in beeld als de
cao-onderhandelingen niet naar
wens verlopen, aldus een woord
voerder van de WIO.
Olsson, hoogleraar in de economi
sche geschiedenis, is het niet zo
simpel als het Nederlandse duo
schrijft. "Na de oorlog hebben we
bezoek gehad van een aantal gealli
eerde commissies die de Duitse oor
logsbuit in Zweden grondig hebben
onderzocht. Daarbij is voor 125 mil
joen gevonden. De waardepapieren
waar de Nederlanders het over heb
ben, zijn daarbij echter buiten be
schouwing gebleven".
De onthullingen van de Neder
landse onderzoekers staan in scher
pe tegenstelling tot de Wallenberg
legende, volgens welke de twee
broers tijdens de Tweede Wereld
oorlog via hun contacten met de ge
allieerde zakenwereld het neutrale
Zweden grote diensten bewezen.
"Zaken waar we in dienst van de
Zweedse staat waren en geen cent
verdienden", aldus de overleden
Marcus Wallenberg in een televisie
interview van 1980.
Zijn broer Raoul heeft als Zweeds
diplomaat in Budapest paspoorten
verstrekt aan joden, die op die ma
nier aan hun nazi-beulen ontkwa
men. Na de Tweede Wereldoorlog is
nooit meer iets van hem vernomen.
Hij zou door de Russen zijn gearres
teerd en al lang overleden. Enkele
weken geleden kreeg de familie
Wallenberg zijn persoonlijke bezit
tingen terug van de Russische auto
riteiten.
Gert Nylander, woordvoerder
van SE-Banken, de huidige Enskil-
de-Bank, bevestigde gisteravond
dat er na de oorlog inderdaad een
groot aantal Nederlandse waarde
papieren waren gevonden. "De oor
sprong daarvan hebben we niet
kunnen vinden. Daarvoor is nader
onderzoek nodig. De Nederlandse
schrijvers komen echter met vage
informatie en geven nauwelijks dui
delijkheid".
De laatste jaren verschijnen er
meer en meer onthullingen over de
dubbelrol die het neutrale Zweden
heeft gespeeld tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Zo stelde Zweden
niet alleen haar spoorwegen ter be
schikking van de Duitse troepen
transporten maar kreeg ook de oor
logsvloot van de nazi's toestem
ming door Zweedse territoriale wa
teren te varen.
BANGKOK (GPD/Rtr) - De Rode
Khmer is nog maar 40 kilometer
verwijderd van Battambang, na
Phnom Penh de belangrijkste stad
in Cambodja. Verder naar het noor
den heeft de guerrillabeweging een
Hoofddoekjes bij
Raad van State
PARIJS (AP) De Franse minister
van onderwijs Lionel Jospin heeft
vandaag de Raad van State om ad
vies gevraagd over de vraag of isla
mitische meisjes hoofddoekjes op
school mogen dragen. Over de
kwestie is grote beroering ontstaan
in Frankrijk sinds drie meisjes door
een schoolhoofd uit de klas werden
geweerd omdat zij een hoofddoek
droegen dat het haar, de oren en de
nek bedekt. Hoewel de Raad van
State alleen adviezen kan uitbren
gen die niet bindend zijn, zei Jospin
dat met een uitspraak 'wel een basis
kan worden gelegd voor een lande
lijk debat'.
offensief geopend op Phnom Malai.
Dit heeft het Thaise leger vanoch
tend in Bangkok bekendgemaakt.
Volgens de militaire
vecht de Rode Khmer met uiterst
moderne wapens, geleverd uit het
westen en uit China. Als Phnom
Malai valt, ligt voor de Rode Khmer
de weg naar het Cambodjaanse bin
nenland open. Inneming van Batt
ambang zou een enorme klap zijn
voor het door Hanoi gesteunde be
wind in Phnom Penh en door vre
zen voor een terugkeer van de Rode
Khmer in de hoofdstad, zo menen
de Thaise militaire
Intussen wordt uit Phnom Penh
gemeld, dat premier Hun Sen de af
gelopen weken niet meer in het
openbaar is gezien. Het Thaise blgd
The Nation, dat als eerste Aziati
sche blad vorige week een kantoor
heeft geopend in de Cambodjaanse
hoofdstad, meldt dat Hun Sen
voortdurend met militaire leiders,
kabinetsleden en de communisti
sche partijtop aan het vergaderen is.
Ingelichte kringen zeggen dat het
Cambodjaanse leger, met steun van
de volgens Thaise schatting 30.000
achtergebleven Vietnamese solda
Scheuring in
democratische
partij Hongarije
BUDAPEST (Rtr) - Een kleine
groep binnen de Hongaarse Sociaal
Democratische Partij heeft zich za
terdag op het eerste partijcongres
sinds 40 jaar afgesplitst wegens de
"te liberale en burgerlijke" koers
van de partijtop.
Radio Budapest meldde dat circa
60 afgevaardigden onder leiding
van de advocaat Gyoergy Ruttner
uit het congres wegliepen om een
onafhankelijke Sociaal Democrati
sche Partij op te richten.
Op de tweede dag van het congres
waarop de verkiezingscampagne
zou worden besproken, beschuldig
den leiders van de afgesplitste On
afhankelijke Sociaal Democrati
sche Partij hun tegenvoeters van
"bourgeois-neigingen". Woord
voerster Anna Petrasovits van de
SDP verweet de dissidenten dat zij
aansluiting zoeken met Oosteuro
pees links. "Wij staan voor West-
europees links".
ROSMALEN - Een veelkoppig publiek ondernam dit weekeinde de agng van Autotron in Rosmalen om de inter
nationale old-timerbeurs te bezoeken. Ook uit het buitenland was er veel belangstelling. Dat bij de aankoop van
een old timer het binnenwerk nauwkeurig moet worden geïnspecteerd spreeekt vanzelf.
(foto ANP)
ten een offensief voorbereiden om
de oprukkende Rode Khmer terug
te dringen. Een handicap zou echter
de aanhoudende regen zijn waar
door het leger de tanks, het afweer
geschut en de luchtmacht niet kan
inzetten. Een tegenoffensief wordt
verwacht zodra het regenseizoen af
gelopen is. Dat zou slechts een
kwestie van dagen zijn.
De Rode Khmer beweerde giste
ren sinds het begin van het regen
tijd-offensief in mei er 17.200 solda
ten van het Cambodjaanse rege
ringsleger bij gevechten zijn ge
dood. Volgens in Bangkok opge
vangen berichten van de klande-
stiene Khmer-radio heeft de' door
China gesteunde Rode Khmer vier
divisies en drie regimenten van het
regeringsleger vernietigd. Westerse
■militaire waarnemers konden dit
bericht evenwel niet bevestigen.
De parlementsverkiezingen in
Cambodja zijn waarschijnlijk vol
gend jaar maart. Aan die verkiezin
gen, de eerste sinds 1981, zullen
geen oppositiepartijen mogen mee
doen. "We willen niet een tweede
front als de oorlog nog steeds
woedt", aldus de woordvoerder.
Toekomst TV10
baart vakbond
ernstig zorgen
DEN HAAG (GPD) - De Dien
stenbond FNV ziet de toekomst
van TV10 en Joop van den Ende
Productions somber in. Volgens
FNV-bestuurder K. Koornstra is
het niet uitgesloten dat alleen de
'gezonde delen' uit de bedrijven
behouden blijven en de rest fail
liet wordt verklaard.
Koornstra zei uit goede bron
vernomen te hebben dat TV10
kampt met een verlies van 85
miljoen gulden. "Ik denk dat er
voor grote delen van het bedrijf
gevreesd moet worden en dat er
surséance van betaling komt of
een faillissement. En dan praat
je over het verlies van werkgele
genheid voor zo'n honderd tot
honderdvijftig mensen", aldus
Koornstra voor de Tros-radio.
Het uitstel, voor onbepaalde
tijd, van de start van TV10 heeft
voor een aantal coryfeeën uit de
stal van Joop van den Ende tot
gevolg dat zij voorlopig niet op
de Nederlandse beeldbuis te
zien zullen zijn. Alleen sterren
als Ron Brandsteder, Andre van
Duin en ook Hennie Huisman
wordén gedeeltelijk door de
TROS ingelijfd. Volgens een
woordvoerder van Joop van den
Ende Productions is op dit mo
ment nog geen zinnig woord te
zeggen over de werkzaamheden
van deze sterren.
Gouda -
Lange
Tiendeweg.
Nu op al onze P.V.C. produkten 10% korting.
Deze aanbiedingen is geldig tot 19 nov. a.s.
Hoge Rijndijk 155, Zoeterwoude, 071-410246/410278
CENTRALE
VERWARMING B.V.
FLEVOWEG18-2318 BZ LEIDEN
TEL. 071-219805
Wij zijn verhuisd en in ons nieuwe pand kun
nen wij het niet bijhouden.
WIJ ZOEKEN VOOR DIRECT:
(opnamè in LL-stelsel mogelijk)
Solliciteren na tel. afspraak op bovengenoemd adres.
Het Leidsch Dagblad, we kunnen 'm geen dag missen.
Wie wil er nu niet precies weten, wat zich in de direkte
omgeving afspeelt?
Daarom besteedt het Leidsch Dagblad veel aandacht aan
al die zaken, die u direkt raken. Dat betekent veel nieuws,
tips en wetenswaardigheden uit uw eigen omgeving.
Dat is dus meteen al een goede reden, waarom u het
Leidsch Dagblad nodig heeft.
yoQL
/e»t ripverhoJe,
yunr&n l
ie bourt
