Het gezicht van Lubbers-HI
Ai
Ontwerp beheersregeling doorbraak Samen op Weg
PAGINA 2
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1989
ALGEMENE ZAKEN
ECONOMISCHE ZAKEN
JUSTITIE
Ernst Hirsch-Ballin (CDA)
Prof. mr. E.M.H. Hirsch-Ballin (49)
is waarschijnlijk een van de nieuw
komers in de CDA-gelederen in het
kabinet. De nieuwe minister van
justitie heeft de afgelopen jaren als
jurist binnen het CDA zijn sporen
verdiend. Hirsch-Ballin is hoogle
raar staats- en administratief recht
aan de Katholieke Universiteit Bra
bant (te Tilburg).
Daarnaast was hij, zoals een CDA-
ingewijde het noemt, "lid of voorzit
ter van alle partijcommissies die
zich op de een of andere manier met
Recht, Ethiek en Onderwijs bezig
hielden". Hij schreef onder meer
over de ethische aspecten van zaad
cel-donatie.
Hirsch-Ballin is tevens regerings
commissaris voor de toetsing van
wetgevingsprojecten, en hamert in
die hoedanigheid telkens op de
noodzaak van simpeler wetgeving.
Een politiek onbeschreven blad, ui
terst intelligent, 'coming man' bin
nen het CDA.
Ruud Lubbers (CDA)
Drs. Rudolphus Franciscus Maria
Lubbers (50) wordt weer premier.
Hij is een van de weinige politici die
al bij zijn politieke leven een legen
de is. Succesvol econoom, succes
vol directiesecretaris van het fami
liebedrijf Hollandia Kloos, succes
vol CD A-lijsttrekker.
Begonnen als minister van econo
mische zaken in 1973 onder Den
Uyl, wendde hij in de jaren tachtig
de steven naar rechts. Twee keer gaf
hij leiding aan een coalitie met de
WD, om nu weer terug te keren
naar samenwerking met de socialis
ten.
In de vele boeken die al over hem
zijn verschenen, blijft Lubbers een
onopgelost fenomeen. Talloze kwa
lificaties zijn op hem van toepas
sing: taalvirtuoos, alleskunner, 'Ma-
cher', alles-weter, bruggenbouwer
en compromissen-kampioen. Door
zijn tegenstanders wordt hij ver
guisd wegens zijn extreme pragma
tisme, complete gebrek aan idealen,
gemis aan affiniteit met de CDA-
ideologie en zijn ongrijpbaarheid.
Wim Kok (PvdA)
Wiilem Kok (51) verwierf vooral be
kendheid als voorzitter van de FNV.
Al snel kreeg hij naam door de ma
nier waarop hij de vaak verdeelde
vakbonden in één centrale bij el
kaar wist te houden. Kok dankt zijn
leiderschap van de PvdA aan de
vroegere voorzitter, Max van den
Berg. Deze wees elke andere kandi
daat die door Den Uyl als mogelijke
opvolger werd genoemd, catego
risch af. Van den Berg wilde maar
één man: Wim Kok.
Kok begon in 1986 onder gunstig
gesternte zijn fractievoorzitter-
schap, maar al snel ontstonden er
scheurtjes in zijn imago. Zijn be
sluiteloosheid in affaires, als bij
voorbeeld rond de aandelen van het
kamerlid Harry van den Bergh,
werd hem binnen en buiten de frac
tie niet in dank afgenomen. Hij
kreeg de naam de mening te hebben
van degene die hij het laatst gespro
ken had.
Tijdens de verkiezingscampagne
rees Koks ster echter weer snel.
Jacobus Andriessen (CDA)
Prof. dr. Jacobus Eije Andriessen
(61) keert terug op de post die hij 24
jaar geleden verliet. De CHU'er was
van 1963 tot in 1965 ook al minister
van economische zaken in het kabi-
net-Marijnen.
Na zijn afstuderen in 1951 werd
Andriessen aan de Vrije Universi
teit hoofd van het Economisch en
Sociologisch Instituut. Op 27-jarige
leeftijd promoveerde hij cum laude.
Direct daarna stapte hij over naar
Economische Zaken waar hij direc
teur algemene economische poli
tiek werd.
Het kabinet-Marijnen sneuvelde
in april 1965 en Andriessen vertrok
naar de directie van de Koninklijke
Emballage Industrie Van Leer,
waarvan hij in 1980 president werd.
Begin vorig jaar werd hij voorzitter
van het Nederlands Christelijk
Werkgeversverbond.
Andriessen vindt dat de overheid
zich tot kerntaken moet beperken,
en dat ambtenaren, ook op betrek
kelijk laag niveau, zelf beslissingen
moeten kunnen nemen.
Ien Dales (PvdA)
Ooit stonden drs. Catharina Isabella
Dales (58), de nieuwe minister van
Binnenlandse Zaken, en Wim Kok
met stijve koppen tegenover elkaar.
Het was ten tijde van het tweede ka
binet-Van Agt (1981-1982), toen Ien
Dales staatssecretaris was op socia
le zaken. Tegen haar voorstellen de
eerste ziektedagen van werknemers
een lagere uitkering door te betalen,
liep de vakbeweging onder leiding
van Wim Kok te hoop. De vertrou
wenscrisis tussen sociaal-democra
tische partij en vakbeweging liep
parallel met troebelen binnen de
PvdA, en leidde binnen de kortste
keren tot de val van het kabinet. De
PvdA ging voor lange tijd de oppo
sitie in, waar ze nu door Wim Kok
weer uitgehaald is.
Ien Dales studeerde op 44-jarige
leeftijd af in de andragogische we
tenschappen. Ze was jarenlang cur
susleidster, hoofd afdeling vor
mingswerk en directeur bij de stich
ting 'Kerk en Wereld'. In 1987 werd
Ien Dales burgemeester van Nijme
gen.
Hedy d'Ancona (PvdA).
Na het behalen van het doctoraal
examen sociale geografie trad drs.
Hedy d'Ancona als producer in
dienst van de VARA-televisie. In
1965 keerde zij terug naar 'haar' uni
versiteit (Amsterdam). Van 1974 tot
1981 was ze lid van de Eerste Ka
mer, waarna zij in het tweede kabi
net-van Agt tot het hoge ambt van
staatssecretaris van sociale zaken
(emancipatie) werd geroepen. Na
het vroegtijdige verscheiden van
dat kabinet nam ze eventjes haar ze
tel in de Eerste Kamer weer in.
Sinds 1984 zit d'Ancona in het Eu
ropees parlement, waar zij zich ont
wikkelde tot een groot voorvecht
ster voor 'het sociale Europa'. D'An
cona was nauw betrokken bij het
opstellen van het Sociaal Handvest,
dat eind dit jaar ter sprake komt. Op
het moment is ze voorzitster van de
commissie sociale zaken, werkgele
genheid en arbeidsmilieu, een van
de belangrijkste, zo niet de belang
rijkste commissies in het Europees
Parlement.
Relus ter Beek (PvdA)
Relus ter Beek (45) kwam in 1963
aan de Universiteit van Amsterdam
niet verder dan het kandidaatsexa
men algemene en sociale weten
schappen. In 1970 en '71 was hij des
ondanks wetenschappelijk mede
werker bij de VARA.
De nieuwe minister van defensie
was onder andere internationaal se
cretaris van de PvdA en lid van de
Assemblee van de Westeuropese
Unie (WEU). Hij was een van de ka
merleden met de langste staat van
dienst in het parlement: sinds 1971
was hij lid van de Tweede Kamer.
'Alles-eter' op de terreinen buiten
landse zaken en, iets minder, defen-
Houdt niet van dogma's, heeft lie
ver een compromis. Ter Beek was
bij voorbeeld niet blij met het abso
lute 'neen' van de PvdA tegen de
plaatsing van kruisraketten. Poog
de de discussie binnen zijn partij
daarover aan te wakkeren, hetgeen
resulteerde in een verzwakking van
zijn positie.
Hans Alders (PvdA)
Johannes Gerardus Maria Alders
(PvdA) is de enige echte partij-ap
paratsjik in het kabinet. Hij is met
zijn 36 jaar de jongste minister in
het kabinet. Na de detailhandels
vakschool en enige baantjes in de
administratieve sector, kwam Hans
Alders op 24-jarige leeftijd in de po
litiek. Aanvankelijk werkte hij als
politiek medewerker en ambtelijk
secretaris van de PvdA-fractie in de
Nijmeegse gemeenteraad (zijn ge
boorte- en woonplaats). Later werd
hij lid van de provinciale staten in
Gelderland en fractievoorzitter.
Eind 1982 kwam Alders op 29-ja-
rige leeftijd in de Tweede Kamer.
Daar ontpopte hij zich al snel als
deskundige op het gebied van bin
nenlandse zaken. Ook in de fractie-
hiërarchie werkte hij zich omhoog,
totdat hij enige jaren geleden frac
tiesecretaris werd. Naast Thijs
Wöltgens is Alders de steun en toe
verlaat van Wim Kok geweest. Een
rol die nu beloond wordt met het
ministerschap op VROM.
Gerrit Braks (CDA)
Het heeft erom gespannen, maar ir.
Gerardus Johannes Maria Braks
(56) is toch weer minister van land
bouw en visserij geworden. Braks
ondervond de afgelopen weken bin
nen zijn eigen CDA concurrentie
van collega-minister Piet Bukman,
maar beschikte al met al toch over
voldoende steun van boeren en par
tijleiding.
Braks treedt voor de derde ach
tereenvolgende maal aan op Land
bouw. Hij had het er de afgelopen
jaren niet makkelijk. Impopulaire
maatregelen van bijvoorbeeld de
EG, de achteruitgang van inkomens
van akkerbouwers en de (voor boe
ren dure) mestwetgeving werden
hem niet in dank afgenomen.
Politiek riskant was vooral de
conclusie van een onderzoekscom
missie die hem 'verwijtbaar mede
weten' van de visfraude in de schoe
nen schoof. Het kwam Braks op een
motie van wantrouwen in de Twee
de Kamer te staan. De PvdA (i.e.
Jan Pronk) verzuimde overigens
die motie te steunen.
Jan Pronk (PvdA)
Drs. Johannes Pieter Pronk (49) is
de enige PvdA'er in de ploeg die
eerder minister was. In het roem
ruchte kabinet-Den Uyl 'deed' hij
ook al ontwikkelingssamenwer
king. Juist vanwege die ervaring wil
Kok hem graag aan zijn zijde in het
kabinet.
Voor velen in CDA en WD ging
hij destijds veel te ver. Zo riep hij de
Nederlandse Commissie voorlich
ting Ontwikkelingssamenwerking
(NCO) in het leven. Een min of meer
onafhankelijk opererende'organisa-
tie, geheel gesubsidieerd door OS,
die ook zelf weer subsidiegever was
voor voorlichtingsprojecten.
Zijn grootste bekendheid 'dankt'
Pronk waarschijnlijk aan het feit
dat hij eens dronken een sloot in
reed.
Pronk wordt beschouwd als een
van de grootste denkers in de PvdA
op het gebied van het buitenlands
beleid en ontwikkelingssamenwer
king: hij werkte jarenlang bij de
Unctad.
Hanja May-Weggen (CDA)
Net als voor Justitie, bestaat ook
voor Verkeer en Waterstaat nog een
vraagteken. Als de voortekenen
niet bedriegen, krijgt dat ministerie
weer een vrouw aan het hoofd: de
voormalig verpleegster Hanja May-
Weggen (45) volgt Neelie Smit-
Kroes op. Ze studeerde pedagogiek
en was lerares verpleegkunde bij
het hbo-gezondheidszorg. Trad in
1979 toe tot het Europees Parle
ment, waar zij zich specialiseerde in
de sociale wetgeving en op milieu
gebied interesse kweekte voor het
Rijnwater.
Sinds 1987 ondervoorzitter van
de EVP, waar het CDA deel van uit
maakt. In die functie belast met bui
tenlandse betrekkingen. Is lid van
de commissie milieubeheer, volks
gezondheid en consumentenbe
scherming in het EP en maakt deel
uit van de commissie rechten voor
de vrouw.
Hanja May-Weggen wordt om
schreven als zeer kundig, met grote
kennis van de sociale wetgeving in
de Europese lidstaten.
ONDERWIJS
Jo Ritzen (PvdA)
Het besturen van het ministerie van
onderwijs is volgens hem vooral
een management-kwestie. Tegelijk
is hij echter van mening dat het mi
nisterie geld te kort komt. Nog maar
enkele weken geleden voorspelde
hij dat er jaarlijks ongeveer een mil
jard gulden extra naar Onderwijs
zou moeten. De naam: professor,
doctor Jozef Ritzen (44).
Hij was hoogleraar onderwijs
planning en -economie aan de ka
tholieke universiteit van Nijmegen
en is thans hoogleraar financiën van
de publieke sector aan de Erasmus
Universiteit. Ooit schreef hij ge
schiedenis door als adviseur van
Den Uyl grootschalige banenplan
nen te ontwerpen. Die werden ove
rigens, door de val van het tweede
kabinet-Van Agt, nooit uitgevoerd.
Ritzen zelf hield er wel een perma
nent adviseurschap op Sociale Za
ken aan over, net als hij Economi
sche Zaken van advies dient over
het technologiebeleid.
Na bijna twaalf jaar studie en
discussie lijkt er een oplossing
in het verschiet voor een van de
grootste obstakels voor de her
eniging van hervormden en ge
reformeerden, het financiële
beheer in de plaatselijke ge
meente. De raad van deputaten
Samen op Weg legde deze week
de laatste hand aan een voorstel
dat zeer waarschijnlijk eind de
ze maand zal worden voorge
legd aan de combi-synode.
Ds. Jan Aalbers, begeleider van
Samen op Weg, is opgetogen over
de verwachte doorbraak. "De be
heerskwestie was een duidelijk
bewijs van de taaiheid van de ker
kelijke structuren. Wat er nodig is
om tot hereniging te komen, is in
het verleden wel eens onderschat.
Dat is niet altijd kwade wil".
Het beheer en bestuur in de
plaatselijke gemeente was histo
risch een groot verschilpunt tus
sen beide protestantse kerken. In
de Hervormde Kerk is de kerke-
raad belast met het pastorale be
leid, maar het beheer van geld en
goederen is van oudsher toever
trouwd aan een college van kerk
voogden. Bovendien kent de Her
vormde Kerk verschillende vor
men van bovenplaatselijk toe
zicht. op het beheer. De gerefor
meerden hebben bestuur en be
heer beide in handen van de
plaatselijke kerkeraad gelegd en
kennen op dit terrein geen be
voegdheden toe aan bovenplaat
selijke organen.
Het ei van Columbus om dit
ogenschijnlijk onoverbrugbaar
verschil te overwinnen, is een re
geling waarbij het beheer in Sa
men op Weg-gemeenten wordt
toevertrouwd aan een college van
beheer wiens besluiten achteraf
geratificeerd moeten worden
door de gereformeerde kerkeraad
en de hervormde kerkvoogdij. Zo
krijgen beide kerken de gelegen
heid in een overgangsperiode aan
de nieuwe situatie te wennen.
De ontwerpregeling heeft ver
geleken met eerdere voorstellen
het grote voordeel dat hij geen
van beide kerken in kerkordelij-
ke problemen brengt. De eigen
organen blijven intact, er wordt
alleen een Samen op Weg-struc-
tuur tussengeschoven die van
beide kerken de positieve ele
menten in zich verenigt. Volgens
ds. Aalbers een keurig compro
mis waarbij beide kerken wat in
leveren. "De gereformeerden zul
len moeten toestaan dat het colle
ge van beheer in beroep kan gaan
tegen kerkeraadsbeslissingen.
Daartoe worden in negen regio's
in het land beroepsinstanties ge
schapen. Voor de hervormden zit
de pijn in het feit dat niet het be-
heerscollege, maar de kerkeraad
de begroting vaststelt".
De ontwerpregeling is van
groot belang voor de ruim hon
derd gemeenten die al Samen op
Weg zijn. In het verleden is name
lijk een wildgroei ontstaan van
beheersvormen, tot grote erger
nis van onder andere de Vereni
ging van Kerkvoogdijen in de
Hervormde Kerk. De kwestie is
vooral voor de hervormden nij
pend omdat veel plaatselijke
kerkvoogdijen en de eveneens
volledig zelfstandig opererende
diakonieën nog over bezit, gebou
wen en zelfs grond beschikken.
Daarnaast is er nog de complica
tie dat in de Hervormde Kerk drie
historisch gegroeide beheersvor
men van kerkvoogdijen naast el
kaar bestaan. Zo zijn er bijvoor
beeld kerkvoogdijen die geen toe
zicht van bovenplaatselijke orga
nen toestaan.
'Pastoraal appèl'
Er is dringend behoefte aan ver
antwoorde voorlichting over ho
mofilie in de Gereformeerde
Bondsgemeenten. Deze kwestie
is nu nauwelijks bespreekbaar,
waardoor "homofiele gemeente
leden hun gevecht tegen verkeer
de begeerten moederziel alleen
strijden", aldus dr J. Hoek in een
'pastoraal appèl' van de Gerefor
meerde Bond in de Hervormde
Kerk.
De predikant uit Veenendaal
heeft in opdracht van het hoofd
bestuur een korte brochure ge
schreven over homofilie en ho
moseksualiteit. Aanleiding vorm
de het besluit van de hervormde
synode om elke tuchtmaatregel
tegen homoseksuele gemeentele
den af te wijzen (juni 1989). De
Bond heeft zich vanaf het begin
fel verzet tegen deze 'homo-mo
tie'.
Homofiele gemeenteleden heb
ben net zo goed als anderen toe
gang tot het avondmaal, schrijft
Hoek. "Wanneer een broeder of
zuster die homofiel is in onthou
ding leeft en biddend strijdt om
voort te gaan op de weg van de
heiliging, is er geen enkele reden
aanwezig om tot tuchtmaatrege
len over te gaan". Voor de homo
fiele broeder hoeft ook het ambt
geen probleem te zijn.
Is er echter sprake van homo
seksuele praktijk en leiden de
vermaningen van de ambtsdra
gers niet tot "daadwerkelijke be
kering", dan zal een formele ont
zegging van het Avondmaal de
uiteindelijke consequentie zijn,
schrijft Hoek. De kerkeraad zal
volgens hem echter met grote te
rughoudendheid en omzichtig
heid te werk moeten gaan, voor
dat hij deze "droeve, maar nood
zakelijke maatregel" neemt.
Hoek raadt de kerkeraden aan
zo snel mogelijk een pastoraal be
zoek te brengen aan homoseksue
le gemeenteleden. Zeker als deze
leden er wisselende seksuele con
tacten op nahouden, maar ook als
er sprake is van een vaste relatie
zal "in alle liefde en bewogenheid
moeten worden gewezen op de
fundamentele bezwaren die er
vanuit Gods Woord tegen deze
leefwijze bestaan".
De predikant waarschuwt ech
ter voor selectieve verontwaardi
ging binnen de rechtervleugel
van de Hervormde Kerk. De tucht
geldt nog zoveel andere levens
terreinen, vindt hij, waarbij
kwaadsprekerij en financiële cor
ruptie als voorbeeld worden ge
noemd. Het is onjuist homofiele
gemeenteleden op grond van hun
geaardheid als grotere zondaren
te beschouwen dan de heterofiele
broeders en zusters, aldus Hoek.
Jubileum Rijnsburg
De Gereformeerde Kerk in Rijns
burg zal de komende weken uit
gebreid stil staan bij het 150-jarig
bestaan. Zondag 19 november
vindt een herdenkingsdienst
plaats, maar voor het zo ver is ver
schijnt eerst een fraai jubileum
boek, valt er een foto-expositie te
bewonderen en zijn er diverse ac
tiviteiten voor de gemeente.
Vindt er in de Immanuelkerk
aanstaande maandag een bingo
avond plaats en een dag later een
toneelavond, voor de jeugd is het
woensdag echt feest door een op
treden van de bekende Zweedse
gospel-rocker Ingemar Olsson
band. Een bazar op vrijdag sluit
de eerste week af.
In de week van 13 tot 19 novem
ber valt in de gereformeerde kerk
een expositie van zo'n 150, gro
tendeels historische, foto's te be
wonderen. Zaterdag de 18de is er
een ontmoetingsdag voor oude en
huidige gemeenteleden. Dan ver
schijnt ook het omvangrijke jubi
leumboek.
In de Sint Willibrordkerk in
Oegstgeest celebreert bisschop
Bar zondagmorgen (aanvang half
elf) een feestelijke mis bij de ope
ning van het Willibrordjaar.
De Raad van Kerken in
Noordwijk grijpt Willibrordzon-
dag aan om de jaarlijkse serie van
zes gastdiensten te beginnen. In
'Maria ter Zee' begint zondag om
half elf een dienst waarin pastor
Straathof voorgaat.
Op zondag vindt in de Hulp
en Heilkerk van Schakenbosch in
Leidschendam weer een zang-
dienst (thema: 'De Oogst') plaats.
Medewerking verleent 'Jubilate
Deo' uit Haarlem. Aanvang tien
Beroepen
Hervormde Kerk: bedankt voor
Amstelveen-Buitenveldert drs.
W. Christiaan Hovius Katwijk
aan Zee.
Geref. Kerken vrijgemaakt:
beroepen te Vollenhove-Kadoe-
len T. Wendt Bunschoten; be
dankt voor Middelharnis B. C.
Buitendijk Vleuten.
Christelijke Geref. Kerken: be
roepen te Driebergen M. C. Tanis
Sliedrecht-centrum.
FINANCIËN
BINNENLANDSE ZAKEN
-
SOCIALE ZAKEN
BUITENLANDSE Z AKEN
Bert de Vries (CDA)
Dr. Bert de Vries (51) mag de ko
mende jaren op het ministerie van
sociale zaken en werkgelegenheid
bijkomen van zijn drukke werk
zaamheden als fractievoorzitter.
Zijn benoeming is een beloning
voor bewezen diensten, al twijfelt in
Den Haag niemand of de econoom
De Vries op 'SoZa' op zijn plaats is.
Wel werd het raadzaam geacht dat
de rechtlijnige en orthodoxe pro
testant De Vries de emanicipatie-
portefeuille aan zijn staatssecretaris
delegeert.
De Vries is elf jaar lid geweest van
de Tweede Kamer. In 1982 werd het
onbekende en tot dan toe onopval
lende kamerlid gekozen tot fractie
voorzitter van het CDA. Hij ontpop
te zich als 'sous-chef van Lubbers,
en dwong met harde hand steun van
de CDA-fractie aan het regeringsbe
leid af. Onder het tweede kabinet-
Lubbers groeide De Vries snel uit
tot een van de invloedrijkste tegen
spelers van met name CDA-minis-
ter Ruding.
Hans van den Broek (CDA)
Mr. Hans van den Broek (52) gold ja
renlang als de kroonprins van het
CDA, maar ontwikkelt zich langza- I
merhand tot een moderne uitvoe-
ring van de legendarische Joseph
Luns, de KVP'er die zeven keer mi
nister van buitenlandse zaken was.
De katholiek Van den Broek is ove
rigens pas aan zijn derde ambtster-
,mijrr toe. Hij was twee keer eerder
staatssecretaris.
De carrière van Van den Broek
kreeg de afgelopen jaren een lelijke
knauw door de paspoort-affaire.
Van den Broek verdedigde zijn aan
gevallen staatssecretaris René van
der Linden, en kwam na diens aftre
den zelf in de vuurlinie te liggen.
Slechts door de persoonlijke be
scherming van Ruud Lubbers in te
roepen overleefde de minister de
scherpe aanval van de PvdA. Nu zit
de op de rechterflank van het CDA
opererende Van den Broek met de
socialisten in één kabinet. Maar zijn
kansen om ooit Lubbers op te vol
gen als CD A-leider zijn aanzienlijk
geslonken.
-2» 0
DEFENSIE
VROM
LANDBOUW
VERKEER
