'Werkloze straffen
voor tegenwerking'
3T0 p
MERKEN
poggen*
pohl
Philips ging van christendom naar islain
bruynzeel
BOLFF
FNV plots fan van
ondernemingsraad
Pensioenfondsen hebben fors overschot
DONDERDAG 2 NOVEMBER 1989
ECONOMIE
PAGINA 7
De Koning: uitkering korten bij weigeren heroriëntering
UTRECHT (ANP) - Werklozen die niet aan de 'heroriënteringsgesprekken' deelnemen
moeten voor straf op hun uitkering worden gekort. Arbeidsbureaus en sociale diensten
(die samen de heroriëntering uitvoeren) moeten niet wijzen op een tekortschietend aantal
banen maar de langdurig werklozen gewoon dezelfde kans op werk geven als nieuwko
mers, aldus demissionair minister De Koning van sociale zaken.
DEN HAAG (IPS) - De wereldbe-
roemde Friese koe is uit de gratie bij
het ministerie van ontwikkelingssa
menwerking. Haar plaats bij boeren
in de Derde Wereld moet worden in
genomen door kleinvee, zoals scha
pen, geiten en varkens. Want dan
kan de boer kan geringere hoeveel
heden vlees tegelijk verkopen, de
dieren vermenigvuldigen zich snel
ler, ze hebben minder land nodig en
ze zijn goedkoper.
Dat staat in de veehouderij-nota
die demissionair minister Piet Buk
man gisteren op de valreep aan de
Tweede Kamer heeft aangeboden.
Na een vernietigend rapport uit
1987 over de resultaten van het vee-
houderijbeleid zijn de grootschalige
leveranties de afgelopen jaren al tot
een minimum teruggebracht. Nu
wordt deze praktijk officieel beleid.
Ontwikkelingssamenwerking
Friese koe is nu
taboe bij hulp
Derde Wereld
steekt geen geld meer in de levering
van Fries stamboekvee, melkstallen
en dure machines aan ontwikke
lingslanden.
De veehouders in de Derae We
reld moeten zich ontwikkelen tot
kleine ondernemers. Met de ver
koop van melk, vlees en eieren, die
met name in de steden worden ge
geten, kunnen ze geld verdienen.
Dit brengt volgens de nota een geld
stroom op gang van de stad naar het
platteland.
Een struikelblok voor die aanpak
is de houding van regeringen in ont
wikkelingslanden, die vaak vooral
de aanvoer van melk en vlees voor
de stadsbewoners op peil willen
houden. Om dat doel te bereiken
grijpen ze liever naar technologieën
en werkwijzen tlie hun effectiviteit
in de rijke landen hebben bewezen.
In de praktijk komt dit beleid ech
ter vooral ten goede aan de midden-
en hoge inkomensgroepen, aldus de
nota.
Technologische ingrepen als
kunstmatige inseminatie en de in
troductie van exotische rassen heb
ben bovendien alleen zin als goed
voer en goede veterinaire zorg be
schikbaar zijn. Maar het gebruik
van krachtvoer bijvoorbeeld wordt
al ernstig belemmerd doordat de
landen de grondstoffen hiervoor ex
porteren. De nota spreekt zich uit
voor een beperking van die export.
Maxwell koopt
krant Hongarije
BUDAPEST (AP) - De Hongaarse
krant Magyar Hirlap heeft de ban
den met de regering verbroken en
als onafhankelijk dagblad aandelen
uitgegeven, waarvan 40 procent is
opgekocht door de Britse media
magnaat Robert Maxwell. Dat heeft
de krant gisteren bericht.
Magyar Hirlap zei zich dicht ach
ter de regering te scharen maar te
vens 'politiek onafhankelijk' te zijn,
ook als dat leidt tot voor de regering
onwelgevalllige artikelen. De
laatste maanden zijn verschillende
Hongaarse kranten en tijdschriften
gedeeltelijk in buitenlands eigen
dom overgegaan.
Op een studiedag van directeuren meewerken aan een actieplan ge-
van sociale diensten (Divosa) en zijn richt op werk.
eigen directoraat voor de arbeids- De minister wees de redering
bureaus en sociale diensten (die tot
nu toe vooral de 'kansrijke' langdu
rig werklozen hebben opgeroepen
voor een gesprek) werklozen die ze
niet meteen kunnen helpen, duide
lijk te maken dat er toch iets voor
hen wordt gedaan. Zij mogen nooit
te lang op wachtlijsten blijven staan
zonder dat er een vervolggesprek
dewerkiózëdenkTdat'het plaatsvindt. B(j terugverwijzing
ook wel weer niets zal zijn
of de sociale dienst hebben ge-
de hand, dat er te hoord niet met een straf kunnen
i mogelijkheden worden gedwongen mee te doen.
Dat leidt tot een vicieuze cirkel
de kaartenbakken
beidsbureaus, zouden ze de toezeg
ging moeten krijgen bijvoorbeeld
maanden lang
een topambtenaar liet uitspreken)
het argument v
weinig banen
zijn om voor deze langdurig werklo
zen een actieplan te maken. Vol
gens De Koning is het probleem is
niet dat er onvoldoende en ook laag daarom maar niet
geschoold werk is maar de verde- Voor de Koning
ling van deze nieuwe banen. zeker: blijft hij of zi
Doel van de heroriënteringsge- zij in elk geval kansloos. Hij dat dit afaren inhoudt voor de
sprekken (zo'n 45.000 per jaar) is de langdurig werklozen er nog eens werkeliik kansarmen die daardoor
kans op werk te vergroten van duidelijk op dat ook zij verantwoor- ™TJwfudSSSS
werkzoekenden die drie jaar of lan- delijk zijn nu de overheid mogelijk- bhiven
ger werkloos zijn. Deze zogenoem- heden biedt hun kans op werk te J
de werkloosheid vergroten. Het past niet in het stel-
an sociale zekerheid om tegen-
de inspanningen van de over
heid een vrijblijvende medewer-
de harde kern
omvat 175.000 mensen. Veel
hen zijn werkloos geworden in
crisis van begin jaren tachtig
staan al langer dan vijfjaar langs de king van de betrokkenen tot uit-
zijlijn. Het is de bedoeling een actie- gangspunt te maken. En dit zeker
plan op te stellen dat scholing, be- niet als in de komende jaren de mo-
roepskeuzeadvies en bemiddeling gelijkheden voor langdurig werklo-
Daf kansloos bij
gevecht in Spanje
om autofabriek
kan omvatten. De meesten verschij
nen voor een gesprek, 9 procent
doet dat niet. Van de werklozen die Arbeidsvoorziening, drs'
wel komen wil 2 tot 3 procent niet waarschuwde
dat arbeids-
ADVERTENTIE
o n d e
één dak
Villeroy&Boch
BADKAMER SANITAIR
keukens kasten
ALKMAAR
Edisoriweg 1, Industrieterrein Oudorp,
Tel. 072-18 1300.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK
Industrieweg 14, De Grote Polder,
Tel. 071 - 89 92 06.
RUIME PARKEERGELEGENHEID
worden vergroot zo meende hij. madrjd (GPD) De Nederlandse
Directeur Bemiddelmg van de vrachtwagenbouwer Daf-trucks is
r1, maakt vrijwel geen kans meer om
het Spaanse bedrijf ENASA over te
nemen. Het Nationale Instituut
voor de Industrie (INI) in Spanje be
schouwt het aanbod van de West-
duitse vrachtwagenfabrikant MAN-
Daimler Benz op ENASA als verre
weg het beste.
ENASA, dat deel uitmaakt van
het staatsbedrijf INI en dat de
Spaanse Pegaso-vrachtwagens
maakt, wordt binnenkort geprivati
seerd. Behalve MAN-Daimler Benz
en Daf hebben ook het Italiaanse Fi
at en het Zweedse Volvo aanbiedin
gen gedaan aan de Spaanse rege
ring. De beslissing over welk West-
europees bedrijf ENASA zal gaan
overnemen, werd al twee weken ge
leden verwacht. Maar omdat de aan
biedingen van de belangstellende
kandidaten met de dag aantrekke
lijker werden, besloot de regering-
Gonzalez nog even te wachten met
de definitieve beslissing.
De verantwoordelijke Spaanse
minister van Industrie en Energie,
Claudio Aranzadi, heeft zelf een
voorkeur heeft voor IVECO-Fiat.
De Italiaanse autogigant zou heb
ben aangeboden om een nieuwe fa
briek in Spanje te openen, wat een
investering gaat vergen van ruim 2
miljard gulden. In deze fabriek wil
Fiat tussen de 250.000 en 450.000 au
to's van het populaire model Tipo
gaan fabriceren.
De voorkeur van de president van
INI, Jordi Mercader, wordt bepaald
door het feit, dat MAN-Daimler
Benz heeft aangeboden om 90 pro
cent van de EN AS A-aandelen op te
kopen en de overige 10 procent bij
INI te laten zitten. Daarnaast heeft
het Westduitse bedrijf voorstellen
gedaan voor de fabricage in Spanje
van een lichte vrachtwagen.
Het aanbod van DAF Trucks,
waarover door geen van de betrok
ken partijen ook maar iets in de
openbaarheid is gebracht, lijkt geen
enkele rol te spelen. Opvallend is
ook, dat DAF amper genoemd
wordt als serieuze kandidaat.
keukens badkamers
DEN HAAG - "Activiteiten van
de ondernemingsraden (or) en
vakbondsactie dienen elkaar te
stimuleren en te ondersteunen
met het oog op betere resultaten
voor de werknemers". FNV-voor-
zitter Johan Stekelenburg liet er
gisteren geen twijfel over bestaan
dat de FNV or-leden wil betrek
ken bij de besluitvorming over
het vakbondswerk in de onderne
ming. De FNV lijkt daarmee defi
nitief te breken met een traditie
van wantrouwen te aanzien van
de or, die teruggaat tot het einde
van de vorige eeuw.
door
Paul Wessels
De bonden waren bang dat de
medezeggenschapsorganen in de
bedrijven hen in de cao-onder
handelingen voor de voeten lo
pen, dan wel hun plek aan de on
derhandelingstafel wilden over
nemen. Tijdens de jaren zeventig
nam met name de Industriebond
FNV een afwijzende houding aan
jegens de or. pas de invoering van
de nieuwe wor in 1979, waardoor
elk bedrijf met 50 werknemers of
meer wettelijk werd verplicht een
ondernemersraad te hebben, leid
de tot een voorzichtige herwaar
dering bij de vakcentrales.
Het is opmerkelijk dat de vak
centrale FNV en aangesloten
bonden zich nu wel sterk maken
voor uitbreiding van de wet op de
ondernemingsraden (wor). Steke
lenburg verklaarde dat sociale
vernieuwing (het belangrijkste
thema van het nieuwe kabinet)
'niet mogelijk is zonder meer me
dezeggenschap'. Samen sterk om
eikaars positie te versterken is het
achterliggende idee van Steke
lenburg. Daarom ook wil hij de
positie van de or versterken en
uitbreiden. De verschillen tussen
raden bij bedrijven met meer en
minder dan honderd werknemers
moet volgens de FNV verdwij
nen. Ook moet de or invloed krij
gen op de aanwijzing van leden
van raden van commissarissen.
Op Europees niveau zal de vak
centrale het idee van een 'Euro-
or' ter tafel brengen in afwachting
van wettelijke regelingen voor
grensoverschrijdende informatie,
raadpleging en deelname van
werknemers aan overleg.
Van de kant van de werkgevers
vielen tijdens drie dagen praten
over OR geen verassende gelui
den te beluisteren. Drs J. Blan-
kert, de voorzitter van de werkge
versvereniging FME (metaal en
elektrotechnische industrie) ver
klaarde dat uitbreiding van de
wor niet goed zou zijn voor de
concurrentiepositie van de Ne
derlandse bedrijven: "Als een on
derneming kan kiezen tussen Ne
derland en een land waar de me
dezeggenschap soepeler is gere
geld, valt de beslissing in het na
deel van Nederland uit".
BERN Aan duidelijkheid laat dit bord niet te wensen over: er wordt
hier in Bern gewerkt. Het is bevestigd aan de gevel van de voormalige cho
coladefabriek van Tobler. De arbeider op het bord moet worden geacht het
Tobler-bergje rechtsnaar de veel kleinere Uni-hoop te scheppen. 'Uni'
staat voor de universiteit van Bern die in het gebouw trekt. (foto epa>
ADVERTENTIE
HH grondeigenaren, archi-
tekten, makelaars en aan
nemers: biedt zich aan
RISICO-DRAGER
voor deelname in toek.
bouwprojekten. Br. onder
nr. 0668 van dit b,ad-
AMSTERDAM (GPD) De Nederlandse pensioen
fondsen hebben met elkaar een vermogensoverschot
van 107 miljard gulden. Eind 1990 beloopt het geza
menlijke belegde vermogen van alle fondsen 387 mil
jard gulden. Het Centraal Planbureau (CPB) heeft ech
ter uitgerekend dat ze veel minder vermogen nodig
hebben om aan al hun toekomstige uitkeringsver
plichtingen te kunnen voldoen.
Als wordt uitgegaan van de gebruikelijke rekenren-
te van 4 procent, zouden het Algemeen Burgerlijk
Pensioenfonds (ABP), de tachtig bedrijfspensioen
fondsen voor bedrijfstakken en de iets meer dan dui
zend ondernemingspensioenfondsen met een belegd
vermogen van 280 miljard gulden kunnen volstaan.
Deze 'overreserves' zijn vrijgesteld van belasting
heffing en dat was minister van financiën Ruding al ja
ren een down in het oog. Daarom heeft de toen al de-
2 regering in juni 1989 een wetsontwerp bij
de Tweede Kamer ingediend waarin een speciale be
lasting wordt voorgesteld op de vermogensoverschot
ten van de pensioenfondsen.
De pensioenlobby, de Raad van State en bijna alle
fiscalisten hebben dat wetsontwerp afgebrand. Het
belangrijkste argument is dat na de vette jaren '80 on
getwijfeld weer eens magere jaren zullen aanbreken.
"Maar", aldus de Groninger hoogleraar dr. Flip de
Kam in het weekblad Intermediair, „de woordvoer
ders van de pensioenwereld overdrijven. Dat de over
reserves op het ogenblik echt te groot zijn, blijkt uit
een andere cijferopstelling van het CPB. Zelfs indien
wordt uitgegaan van een - historisch gezien beschei
den - rekenrente van twee procent, bedragen de over
reserves van de gezamenlijke pensioenfondsen nog al
tijd 24 miljard gulden".
Economie kort
Wolters Kluwer
De grafische bond van de FNV,
Druk en Papier, is tevreden met de
manier waarop het uitgeverscon
cern Wolters Kluwer zijn grafische
bedrijven wil verzelfstandigen. De
werkgelegenheid blijft evenals het
sociale beleid. Bestuurder H. van
den Dungen heeft dat gisteren ge
zegd na afloop van een gesprek tus
sen de concernleiding en de vak
bonden. Het concern rekent het gra
fische werk in tegenstelling tot
dochterbedrijf Sijthof in Alphen
aan den Rijn niet meer tot zijn kern
activiteiten.
Haven-cao
De Vervoersbond FNV eist bij de
komende CAO-onderhandelingen
in de Rotterdamse haven, naast de
prijscompensatie, 2 procent koop
krachtverbetering. Daarnaast moet
nog eens twee percent vrijkomen
voor maatregelen die de werkgele
genheid vergroten. Arbeidstijdver
korting wordt daarbij als een van de
instrumenten genoemd. De TJb-
drijfsgroep Havens van de Ver
voersbond heeft gisteren de contou
ren opgesteld voor het komende
CAO-overleg bij de GEM.
Swartouw en de complete olie-op
slagsector (Paktank, Panocean en
Matex).
Kinderleidsters
In Den Haag heeft gisteren een
groot aantal assistent-kinderleid
sters het werk neergelegd. Zij wil
len hetzelfde salaris als de leidsters,
omdat ze in de praktijk ook hetzelf
de werk verrichten. De CFO en Ab-
va Kabo staan achter de acties. Het
geld zal vooral van de gemeente,
maar misschien ook van de werkge
vers moeten komen. Volgens een
woordvoerder van de bonden staak
ten 175 mensen in 14 kinderdagver
blijven.
Topman Van der Klugt hekelt 'Fort Japan'
LEIDEN - Nog maar enkele jaren
geleden is het roer bij Philips rigou
reus omgegaan. De concurrentie
werd namelijk steeds heviger op
een markt waar de consument zich
kan permitteren het groeiend aantal
aanbieders van elektronische pro-
dukten hoge eisen te stellen. Van
een federatie van nationale landelij
ke organisaties met Eindhoven als
Zenuwcentrum werd het bedrijf
omgetoverd in sterk zelfstandige di
visies (onder meer gloeilampen,
elektronische onderdelen, informa
tica, test en meetapparatuur) in een
grote Philips-familie.
door
Raymond Peil
"Onze omzet maakten we voor 80
procent in Europa. Maar met de Eu
ropese concepten konden we niet in
de Verenigde Staten en Japan te
recht", schetste Philips-topman
Van der Klugt gisteravond bij de
Leidse universiteit de problemen.
"Terwijl Noord-Amerika de helft
van de wereldmarkt uitmaakt".
Mede speelde daarbij de belang
rijke rol die de VS en Japan min of
meer in samenspraak op de wereld
markt speelden: door gezamenlijke
standaarden (oorspronkelijk voort
vloeiend uit de naoorlogse hulp van
VS bij de wederopbouw van Jap'an)
en grote grote handelsstromen sta
ken beide landen Europa als cen
trum van de elektronica naar de
kroon. Vandaag verwezenlijkt Phi
lips eenderde van zijn omzet in de
VS.
Van der Klugt omschrijft de ver
andering in de cultuur van zijn be
drijf als een bekering. "Van chris
tendom naar islam. Ik ben er nog
verbaasd over dat het nu zo goed
loopt". De noodzaak om uit te ma
ken welke divisie bovenaan het Phi-
lips-Iijstje kwam staan ('je kunt niet
in twaalf divisies tot de eerste van
de wereld behoren') betitelt de Phi
lips-topman als een drama. "Het is
moeilijk vast te te stellen welke di
visie je de laagste prioriteit geeft".
Eén van de speerpunten bij Phi
lips is de sub-micron-electronica
(een micron is een miljoenste milli
meter), volgens Van dor Klugt de
snelst groeiende en zich snelst ont
wikkelende industrie ter wereld.
Als de ontwikkeling in de vliegtuig
industrie net zo snel zou zijn gegaan
dan zouden de gebroeders Wright
vorige week met hun Kitty Hawk
zijn opgestegen. Of vergeleken met
de autoindustrie: dan zou er van
daag voor 2,75 dollar een Rolls Roy-
ce te koop zijn die een miljoen kilo
meter aflegt op een liter benzine.
"Wij denken dat in het jaar 2000
elektronica de belangrijkste indus
trie ter wereld is".
Van der Klugt waarschuwde voor
het gevaar dat Europa achterblijft
bij de concurrentie in deze race. De
VS en Japan steken veel geld in de
ontwikkeling van hi-tec. Er bestaat
in die landen een vruchtbare sa
menwerking tussen banken, uni
versiteiten, overheid en industrie
op dit gebied. "De EG heeft dat
hard nodig om de komende tiental-
levn jaren mee te komen in de ra
zendsnelle ontwikkelingen". En
hoewel hij voorwendde de vraag
slechts op te werpen, vindt Van der
Klugt dat de (Europese) overheid er
dringend tijd en geld in moet ste
ken.
Syndroom
Van der Klugt sprak tot een goed
gevuld Groot Auditorium van de
Leidse universiteit. Zijn lezing
maakt deel uit van een reeks over
internationaal topmanagement, ge-
i der Klugt
organiseerd door de Leidse studen
tenvereniging voor internationale
betrekkingen.
Geheel in lijn met het thema van
,zijn lezing 'Philips, vrijhandel, elek
tronica, Europa' bestempelde Van
der Klugt de vrije handel in de we
reld als één van de belangrijke ver
oorzakers van de groei van de multi
national. Met 300.000 werknemers,
een wereldwijde jaaromzet van 56
miljard gulden, een winst in 1981
van 1 miljard gulden is Philips één
van de grootste elektronicacon
cerns ter wereld. Het in Eindhoven
begonnen bedrijf heeft onder meer
40 procent van de wereldmarkt voor
gloeilampen in handen en is de
grootste producent van tv's. Van
der Klugt is een verklaard voorstan
der van een vrije EG-markt, zoals
die in 1992 tot stand moet komen,
"hoewel die Europese binnenmarkt
eigenlijk allang bestaat".
Verwijten van vooral de VS dat
Europa zich zo afschermt ('Fort Eu
ropa) vindt hij een fabeltje, een syn
droom. "De verworvenheden die de
EG ten koste slechts van grote of
fers heeft verkregen, moet men niet
gratis weggeven. Pas als er een cor
responderende waarde tegenover
staat". De forten moeten, volgens
Van der Klugt elders worden ge
zocht, zo constateerde hij met enige
bitterheid. Bij de landen die lak
hebben aan vrije handel en ook de
internationale handelsafspraken
(van de wereldhandelsorganisatie
GATT) aan hun laars lappen, Japan
voorop.
De Philips-topman illustreerde
de stelling dat Japan botweg wei
gert de grenzen in enige mate open
te stellen voor buitenlandse pro-
dukten met een reeks voorbeelden.
"We hebben het niet over show-im
porten van 1000 BMW's of 25.000
Cartier-horloges. Het kost een gere
nommeerde buitenlandse bank vijf
jaar om een bankvergunning voor
Japan te krijgen. In Europa krijgt
een Japanse bank in drie maand^p
de vergunning. Het is geen wonder
dat de tien grootste banken van de
wereld Japanse banken zijn".
Het Japanse markt wordt in ex
treme mate afgegrendeld. Van der
Klugt: "Nederlandse bloembollen
moeten een jaar in de Japanse
grond, omdat men wil kijken of de
kwaliteit, voldoende is als ze in Ja
panse grond uitkomen. Rossignol
had 60 procent van de Japanse
markt voor skibindingen in han
den. Van de ene op de andere dag
kon men er echter niet meer impor
teren. Omdat het MITI (het machti
ge Japanse ministerie van handel
en industrie) oordeelde dat de
sneeuw in Japan anders is".
Van der Klugt verweet de EG te
langzaam op te treden, vooral tegen
Japanse dumping-praktijken.
"Voor de behandeling van een
klacht over dumping heeft men drie
jaar nodig. In dit tijd is de concur
rentie geëlimineerd". Hij consta
teerde echter ook het verheugende
feit dat de Japanners stukje bij
beetje toegeven. En dan mag Japan
gesloten zijn, het kan nog erger. Van
der Klugt: "Korea kom je helemaal
niet binnen".
Banken schelden
Mexico deel van
schuld kwijt
MEXICO CITY (Rtr/AP) - De
meeste banken waarbij Mexico in
het krijt staat schelden de schuld
van het land gedeeltelijk kwijt of
kiezen op zijn minst voor een rente
verlaging. Dat heeft de Mexicaanse
minister van financiën, Pedro Aspe,
gisteren verklaard na onderhande
lingen met de vooral Amerikaanse
banken. Dat is een doorbraak, want
voor het eerst kiezen banken voor
een vermindering van de hoofd-
De banken hadden ook kunnen
kiezen voor het verstrekken van
nieuwe kredieten, want dat was de
derde mogelijkheid naast de
schuldvermindering en de rente
verlaging. Deze drie methoden om
de schuldenlast van Derde Wereld
landen te verlichten zijn dit voor
jaar afgesproken in het basisak
koord dat bekend staat als het plan-
Brady, genoemd naar de de Ameri
kaanse minister Brady (financiën).
Argentinië, dat ook in onderhan
deling is met de banken, wil dat de
buitenlandse kredietverleners de
helft kwijt te schelden van de in to
taal 64 miljard dollar bedragende
schuld. Dat heeft minister van eco
nomische zaken Rapanelli dinsdag
avond bekendgemaakt. Argentinië,
dat van alle armlastige landen de op
twee na grootste buitenlandse
schuld heeft, heeft sedert begin dit
jaar hoegenaamd geen afbetalingen
meer gedaan.
Mijnen twee uur
plat in Oekraïne
MOSKOU (AP) Duizenden mijn
werkers in het Don-kolenbekken in
het oostelijk deel van de Oekraïne
hebben gisteren gedurende twee
uur het werk neergelegd. De stakers
eisten een hogere kolenprijs, beëin
diging van de corruptie, en politie
ke hervormingen.
De staking vond plaats ondanks
het feit dat een regionaal stakings-
comite dinsdag had besloten dat er
niet gestaakt zou .worden. Volgens
Joeri Bolderev, een lid van het sta
kingscomité in de stad Donetsk,
zijn de mijnwerkers bij een schacht
een staking van 24 uur begonnen.
Volgens Bolderev eisen de sta
kers dat regionale en nationale lei
ders direct worden gekozen, en dat
er een einde komt aan de leidende
positie van de communistische par
tij in de maatschappij, die is veran
kerd in de grondwet.
De mijnwerkers in het Don-bek
ken, het belangrijkste kolenwin-
ningsgebied van de Sovjetunie, zyn
in juli ook al in staking gegaan om
verbetering van hun sociale en eco
nomische omstandigheden te eisen
en aan te dringen op politieke her
vormingen. De regering heeft toen
de meeste eisen van de stakers inge
willigd, maar de mijnwerkers kla
gen dat de uitvoering van deze be
loften veel te langzaam gaat. In een
mijn in de streek Voroetka in het
Sovjet-gedeelte van de Noordpool
wordt al sinds vrijdag gestaakt.
