'Verkiezingen
Nicaragua
gaan door'
Stadswacht zorgt voor veiliger binnenstad
Treintaxi 1 februari 1990 van start
Referendum in Hongarije over
datum presidentsverkiezingen
Belgische Raad van State
torpedeert abortuswet
Ortega: met of zonder bestand
Eigen bijdrage
bejaardenoord
iets gunstiger
Duitse inflatie
berekend met
prijs wortelsap
DREAMING OF A WHITE CHRISTMAS
Veel belangstelling voor Amsterdams werklozenproject
WOENSDAG 1 NOVEMBER 1989
BINNENLAND BUITENLAND
PAGINA 9
MANAGUA (Rtr/DPA/UPI/IPS) De volgend jaar februa
ri in Nicaragua te houden parlementsverkiezingen gaan in
elk geval door. "Met Contra's of zonder Contra's, met oorlog
of zonder oorlog", aldus gisteren de Nicaraguaanse presi
dent Ortega in een vraaggesprek voor de Amerikaanse
NBC-televisie.
RESTAURANT KAPSEIST
SAN PEDRO - Wachtend op een grote onderhoudsbeurt in een droogdok in het Californische San Pedro kap
seisde gisteren het restaurantschip Princess Louise door nog onbekende oorzaak. Het schip zonk vervolgens on
middellijk. De enige 'opvarende', een bewaker, zag kans om het drijvende restaurant nog net op tijd te verlaten
(foto AP)
Ortega haalde zich het afgelopen
weekeinde de woede van president
George Bush van de Verenigde Sta
ten op de hals met zijn aankondi
ging een anderhalfjaar oud bestand
met de tegen de Sandinistische re
gering strijdende Contra's te willen
opzeggen. Volgens hem brengen de
Contra's het verkiezingsproces in
Nicaragua in gevaar met veelvuldi
ge schendingen van het bestand.
Ortega zei dat de presidenten Me
nem van Argentinië, Arias van Cos
ta Rica en Perez van Venezuela heb
ben toegezegd te zullen proberen de
Amerikaanse regering te overtui
gen van de noodzaak de contras te
ontwapenen.
Ook de Amerikaanse dominee
Jesse Jackson is bereid te bemidde
len, aldus Ortega. Nicaragua deed
een beroep op hem in de Verenigde
Staten steun te werven voor de de
mobilisatie van de Nicaraguaanse
rebellen. De Nicaraguaanse rege
ring hoopt dat door de bemiddeling
van de zwarte Democratische domi
nee de Amerikaanse regering en het
Congres duidelijker steun willen
geven aan het Middenamerikaanse
vredesproces.
Shell praat toch
over gedragscode
voor Zuid-Afrika
NUNSPEET (ANP) - De Indus
triebond FNV is voorzichtig opti
mistisch over de bereidheid van
Shell om met de Zuidafrikaanse
vakbeweging afspraken te maken
over de positie en sociale rechten
van de zwarte werknemers van
Shell Zuidafrika. De directie van
Shell Zuidafrika is na voortdurende
weigeringen nu bereid tot een ge
sprek over zo'n gedragscode.
Dit heeft voorzitter B. van der
Weg van de Industriebond FNV gis
teren meegedeeld na afloop van een
conferentie in Nunspeet met de
Zuidafrikaanse Chemical Workers
Industrial Union (CWIU).
Bij Philips en Unilever heeft de
bond tot nu toe bot gevangen. Deze
multinationals vinden het sociaal
beleid een zaak van de vestigingen
in Zuidafrika en stellen bovendien
dat de gedragscode in Zuidafrika
grotendeels wordt nageleefd. "Ik
hoop en verwacht dat Philips en
Unilever alsnog tot een gesprek be
reid zijn".
Door dë Industriebond FNV en
de CWIU hebben gisteren gezamen
lijk richtlijnen opgesteld waaraan
de arbeidsverhoudingen bij doch
terondernemingen van Nederland
se multinationals moeten voldoen.
Om het apartheidsregime te doen
verdwijnen, verwachten de bonden
het meeste effect van totale sanc
ties. Maar zolang Nederlandse be
drijven in Zuidafrika actief zijn, is
een gedragscode onontbeerlijk.
DEN HAAG (ANP) - Als een oude
re naar een verzorgingshuis gaat,
hoeft hij vanaf 1 februari 1990 pas te
betalen zodra de kamer hem ter be
schikking is gesteld. Nu moet hij
nog over de volle maand betalen
ook al komt die kamer niet op de
eerste van de maand beschikbaar.
Dit is één van de veranderingen in
de eigen-bijdrageregeling voor be
woners van bejaardenoorden, die
demissionair minister Brinkman
(welzijn, volksgezondheid en cul
tuur) gisteren heeft aangebracht.
De veranderingen zijn bedoeld om
de eigen bijdragen van bewoners
van bejaardenoorden en die van
verpleeghuizen meer gelijk te trek
ken. Het is nog altijd zo dat mensen
in verpleeghuizen minder hoeven te
betalen dan mensen in bejaarden
oorden.
Het nieuwe Bijdragebesluit be
woners van bejaardenoorden legt
ook vast dat voor een ziektekosten
verzekering hoogstens het bedrag
voor de standaardpakketpolis bij de
bepaling van de eigen bijdrage
wordt vrijgesteld. Dat betekent dat
bij het berekenen van de eigen bij
drage eerst de prijs voor een stan
daardpakketpolis is afgetrokken
van het eigen inkomen.
Daarnaast zijn er plannen om de
eigen bijdragen in bejaardenoorden
en verpleeghuizen meer op elkaar af
te stemmen. Eén van de mogelijk
heden is dan dat in de toekomst de
bewoners van bejaardenoorden
hun vermogen niet meer hoeven
"op te eten". De adviezen, die
Brinkman deze zomer hiefover
heeft gevraagd, komen binnenkort
bij hét ministerie binnen zodat het
nieuwe kabinet hierover in de loop
van volgend jaar kan besluiten.
De Nicaraguanen hebben Jack
son ook gevraagd te bekijken of de
humanitaire steun die aan de Con
tra's is toegezegd, kan worden uit
gekeerd aan de Verenigde Naties of
aan de Organisatie van Amerikaan
se Staten (OAS). Beide organisaties
dragen zorg voor de ontmanteling
van de contra's, zoals de Midden
amerikaanse presidenten die begin
augustus in het Hondurese Tela
overeenkwamen.
Ortega liet doorschemeren dat hij
het bestand niet zal opzeggen in
dien de VS bereidheid tonen mee te
werken aan ontwapening van de
Contra's. "In dat geval zal ik een
flexibel besluit nemen", aldus Orte
ga.
Van de zijde van de Amerikaanse
regering werd maandag gesugge
reerd dat de in Nicaragua aan de
macht zijnde Sandinisten zelf een
aantal regeringssoldaten om het le
ven hebben laten brengen om een
crisissfeer te scheppen. Witte Huis-
woordvoerder Fitzwater zei dat de
Sandinisten moeten ophouden zich
als Contra's te verkleden en ande
ren moord en doodslag in de schoe
nen te schuiven.
Volgens cijfers van de Nicaragu
aanse regering zijn in de afgelopen
negentien maanden waarin het een
zijdige bestand van kracht is ge
weest, 736 doden gevallen als ge
volg van aanvallen door de Con
tra's. H«t Middenamerikaanse vre
desplan stelt dat de demobilisatie
van de contra's voor 8 december een
feit moet zijn. Volgens Ortega is het
alleen in dat geval mogelijk de ver
kiezingen van februari in vrede te
laten verlopen.
BUDAPEST (AFP/DPA) - Het Hon
gaarse parlement heeft gisteren met
grote meerderheid besloten om op
26 november een referendum te
houden over de datum van de presi
dentsverkiezingen. De kiezers moe
ten zich uitspreken over de vraag of
een nieuwe president voor of na de
parlementsverkiezingen moet wor
den gekozen. De parlementsverkie
zingen staan gepland voor komend
voorjaar.
De volksraadpleging over de ver
kiezingsdatum was een eis van de li
berale oppositie. De Bond van Vrije
Democraten (SZDSZ) had hiervoor
meer dan 200.000 handtekeningen
verzameld. De oppositiebeweging
wil dat de presidentsverkiezingen
pas worden gehouden nadat er een
AMSTERDAM - Slechts bewapend
met een vriendelijke glimlach wil
de pas opgerichte Amsterdamse
Stadswacht voor een veiliger bin
nenstad zorgen. "De stadswacht
wordt het verlengstuk van het
openbaar gezag", zegt directeur Ni
co van Eijk, "we willen nauw sa
menwerken met de gemeentepoli
tie."
door
Weert Schenk
De stadswachters krijgen op de
politieschool hun opleiding. Begin
december gaat daar de zeven weken
durende cursus van start. Om die re
den is Van Eijk momenteel druk be
zig met de werving van stadswach
ters onder langdurig werklozen. AIS
alles volgens plan verloopt, ver
schijnt op 26 januari de eerste lich
ting van twintig man op straat.
De brigade, gekleed in een koren
bloem-blauw uniform met rode
kraag, zal groeien tot een sterkte
van 250 aan het eind van dit jaar.
Daarmee heeft Amsterdam de eer
ste grootschalig opgezette Stads
wacht van Nederland.
Het idee is gepikt van Dordrecht,
waar al een soortgelijke dienst be
staat met slechts een handjevol
mensen. Volgens Van Eijk treffen
diverse andere steden voorberei
dingen om een stadswacht naar het
model van Amsterdam op poten te
zetten.
De Stadswacht in de hoofdstad
krijgt een niet geringe taak. Ze moet
de verloedering en verpaupering
van de binnenstad tegen gaan en de
kleine criminaliteit bestrijden. De
nieuwe dienst moet ook optreden
UTRECHT/ROTTERDAM
(ANP/GPD) Vanaf 1 februari vol
gend jaar kunnen treinreizigers in
Leiden en de 29 andere gemeenten
met een Intercity-station zich voor 5
gulden laten vervoeren van het sta
tion naar een willekeurige plaats
binnen de gemeente of omgekeerd.
De treintaxi is een project van de
Nederlandse Spoorwegen, een sa-
nieuw parlement is gekozen, om
tijd te hebben zich te profileren. De
radicale hervormer Pozsgay, naar
voren geschoven door de Hongaar
se Socialistische Partij, geldt nu als
de meest kansrijke van de totaal vijf
kandidaten voor het president
schap.
Dë afgevaardigden besloten dat
in geval van directe verkiezing, die
op 7 januari plaats heeft. Een even
tuele tweede ronde, nodig als de lei
dende kandidaat geen absolute
meerderheid haalt. In de tweede
ronde is een enkelvoudige meerder
heid voldoende.
Drie weken nadat zij ontstond uit
de geliquideerde communistische
partij heeft de Hongaarse Socialisti
sche Partij nog de grootste moeite
menwerkingsverband van 24 taxi
bedrijven en de betrokken gemeen
ten.
Het treintaxi-plan werd in maart
van dit jaar gepresenteerd. Toen
was het nog de bedoeling dat de eer
ste treintaxi al dit najaar zou rijden.
Volgens een woordvoerder van NS
kostte het project echter veel meer
voorbereiding dan was voorzien.
met ledenwerving. Tot nu toe heb
ben slechts 15.000 van de 720.000 ex-
leden van de communistische partij
de oversteek naar de HSP gemaakt,
aldus Fabry, lid van het leidend co
mité van de HSP. De termijn waar
op ex-leden zich bij de HSP kunnen
aanmelden, is derhalve verlengd tot
31 december.
Waarnemers wijten de geringe
groei van de HSP aan de afwachten
de houding van de bevolking, die
nog niet geheel overtuigd is van de
oprechte metamorfose van een
heersende communistische in een
sociaal-democratische partij. Vol
gens opiniepeilingen zou slechts 10
tot 20 procent van de kiezers op de
HSP stemmen als er nu verkiezin
gen zouden zijn gehouden.
Het ministerie van verkeer en wa
terstaat draagt in het kader van het
Structuurschema Verkeer en Ver
voer 15 miljoen gulden bij aan de
treintaxi. NS betaalt een even groot
bedrag. Om het volgens NS in de
wereld unieke project kostendek
kend te maken zijn 3 miljoen reizi
gers per jaar nodig.
Uiteindelijk zijn er voorlopig 30
Intercity-steden voor het treintaxi-
project geselecteerd: alle provincie
hoofdsteden behalve Arnhem en
Utrecht en verder een groot aantal
plaatsen met een intercity-station.
Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag doen niet mee.
Kaartjes voor de treintaxi zijn al
leen te koop aan het NS-loket op
vertoon van een geldig treinkaartje.
Reizigers die zi'ch thuis willen laten
BRUSSEL (AP) t)e Belgische
Raad van State heeft gisteren de
ontwerp-abortuswet getorpedeerd
die in het Belgische parlement mo
menteel onderwerp is van felle de
batten. Volgens de Raad is het ont
werp in strijd met het wetboek van
strafrecht en behoeft daarom op een
belangrijk onderdeel wijziging.
De Raad van State heeft voorge
steld de bepaling dat abortus tot 12
weken is toegestaan bij vrouwen
die volgens hun arts in een "noodsi
tuatie" verkeren, uit het ontwerp te
schrappen. Daarmee zou echter de
beoogde legalisering van abortus
vrijwel teniet worden gedaan.
De abortuswetgeving heeft een
conflict teweeggebracht in het cen
trum-linkse Belgische kabinet. De
uitspraak van de Raad van State,
die niet bindend is, betekent een
overwinning voor de christen-de
mocraten van premier Martens, die
tegen de legalisering van abortus
zijn. De socialisten zijn voor legali
sering.
De Raad van State is gestruikeld
over de term "noodsituatie", omdat
het geen juridische term is en niet
overeenstemt met "een van de in
het strafrecht erkende subjectieve
of objectieve rechtvaardigheids
gronden". De voorzitter van het
Belgische parlement, de christen
democraat Swaelen, legde het wets
ontwerp vorige week ter beoorde
ling voor aan de Raad van State di-
ophalen moeten hun trein-taxibiljet
derhalve in de voorverkoop aan
schaffen. Iemand die gebruik wil
maken van deze vorm van vervoer
moet er rekening mee houden dat
een taxi wacht (maximaal tien mi
nuten) op medepassagiers. Trein
taxi's rijden vanaf zeven uur 's och
tends tot na aankomst van de laatste
trein.
Bedrijfsbus
Het Streekvervoer Nederland gaat
ook actief de markt op om bedrijven
te interesseren voor besloten ver
voer op maat. Bedrijven kunnen
dan bij het streekvervoer een bus
charteren die de werknemers in
hun woonplaats oppikt en afzet bij
het werk.
reet na de aanvang van de parle-
mentsdebatten over de wet.
In Belgie worden al sinds 1973 po
gingen ondernomen om abortus te
legaliseren. Het huidige wetsont
werp is al het vijftiende. Op het
ogenblik staat op het ondergaan of
het uitvoeren van een abortus nog
een gevangenisstraf van maximaal
tien jaar, maar de laatste jaren zijn
geen hoge straffen meer opgelegd.
Jaarlijks worden in Belgische zie
kenhuizen naar schatting 15.000 als
baarmoederoperaties geregistreer
de abortussen uitgevoerd. Ver
wacht wordt overigens dat het hui
dige wetsontwerp door het parle
ment zal komen.
FRANKFURT (KRF/DPA) -
De prijzen van wortelsap, dieet-
margarine, tennisrackets en
loodvrije benzine, zullen
voortaan mede worden gebruikt
om de inflatie in West-Duitsland
te berekenen. Herenpyjama's,
zwart-wit-tv's en filmprojecto
ren worden nog nauwelijks ver
kocht en spelen daarom geen rol
meer bij de vraag hoeveel min
der de Duitse consument voor
de mark in de loop der jaren kon
kopen.
Het Westduitse bureau voor
de statistiek is namelijk overge
gaan op een andere methode om
de inflatie (en dus het verlies
van koopkracht) te berekenen
zo heeft directeur Egon Holder
gisteren bekendgemaakt. Het
'mandje' van 751 produkten, dat
dient als richtsnoer voor het be
rekenen van de prijsstijgingen,
is van samenstelling veranderd
en aan de tijd aangepast. Ter
vervanging van de cassettere
corder dient bijvoorbeeld de
walkman.
Als basis voor de berekenin
gen dient voortaan ook januari
1985 in plaats van januari 1980.
De nieuwe berekeningsmetho
de heeft tot gevolg dat de inflatie
iets lager is dan volgens de oude
methode: 2,8 procent in plaats
van 3,1 procent.
moeten verder weten hoe het open
baar vervoer in elkaar steekt en wat
de toeristische trekpleisters zijn.
De geslaagden mogen rekenen op
een contract van een half jaar, dat
verlengd kan worden met dezelfde
periode. In die tijd ontvangen de
stadswachters het wettelijk mini
mumloon voor 23-jarigen en ouder.
"Dat is altijd nog een of tweehon
derd gulden meer dan de sociale
dienst uitkeert", zegt Van Eijk. "De
mensen moeten het vooral zien als
een investering in hun toekomst."
De stadswachters hebben vol
gens hem na hun dienstjaar grote
kans op vast werk. "Velen kunnen
zo terecht in de beveiligingsbran
che, zeker als ze ondertussen ge
bruik gemaakt hebben van de gele
genheid om het basisdiploma Be
veiligingsbeambte te behalen. De
Nederlandse Veiligheidsdienst
heeft al gezegd er zo'n 125 te kun-
De directeur gelooft ook dat de
oud-Stadwachters gemakkelijk aan
de slag kunnen als huismeester,
concierge, trambestuurder of wel
licht ook als chauffeur. "We garan
deren geen baan. Maar gezien de re
acties uit het bedrijfsleven zijn er
aanzienlijke mogelijkheden. De eer
ste 250 mensen kan ik in elk geval zo
kwijt."
Van Eijk, die nog naar een be
hoorlijk onderkomen voor de
Stadswacht zoekt, heeft af en toe
een nachtmerrie waarin zijn men
sen vanaf de eerste dag van de straat
worden gefloten. "Je vraagt je na
tuurlijk af hoe het publiek gaat rea
geren. Maar ik verwacht dat ze de
dienst op prijs stellen." Dan. zelf
verzekerd: "De Stadswacht wordt
een vast verschijnsel in het Amster
damse straatbeeld."
BEVERLY HILLS - Een duur kerstgeschenk deze Rolls-Royce Cornice III met een opklapbaar dak. Het prijs
kaartje vermeldt een bedrag van 215.000 dollar, ongeveer 450.000 gulden. Rolls-Royce heeft dit model zojuist op
(foto AP)
de markt gebracht.
Nico van Eijk: "De bedoeling is vooral dat er van onze aanwezigheid zo
veel preventie uitgaat, dat de mensen dat soort overtredingen niet meer
maken". (foto gpd)
tegen de parkeeroverlast, waardoor
de doorstroming van het openbaar
vervoer wordt bevorderd. Daar
naast dienen de stadswachters als
wandelende vraagbaak.
Oude politietaak
"Wij nemen een oude politietaak op
ons" zegt directeur Van Eijk, "door
het stellen van andere prioriteiten
komt de gewone agent nauwelijks
meer aan dit soort zaken toe. De
Stadswacht wil een zekere overlast
terugdringen die nu door de politie
wordt getolereerd."
Zoals de oude diender wandelen
de stadswachters de hele dag door
de stad en merken wel wat ze tegen
komen. Als ze op het verkeerde tijd
stip en op de verkeerde plaats een
hoop vuilnis aantreffen, melden ze
dat via de portofoon aan de meldka
mer die vervolgens de stadsreini
ging waarschuwt.
Als de stadswachter weet wie die
troep gemaakt heeft, deelt hij een
standje uit. Bij herhaling stuurt hij
de reinigingspolitie er op af. Daar
over heeft Van Eijk afspraken ge
maakt met de Stadsreiniging. Op
dezelfde wijze gaa* de Stadswacht
'projectmatig' optreden tegen fout-
parkeerders.
"De bedoeling is vooral dat er van
onze aanwezigheid zoveel preventie
uitgaat, dat de mensen dat soort
overtredingen niet meer maken",
zegt Van Eijk. Dat geldt ook zeker
voor de zwaardere vergrijpen.
De Stadswachters zullen goed let
ten op boefjes die auto's kraken,
tasjes roven of zich anderszins cri
mineel gedragen. "Als ze zo'n per
soon op heterdaad betrappen,
wordt geprobeerd die staande te
houden", zegt Van Eijk, "dat mag
iedere burger doen." Er is nog niet
duidelijk afgesproken in welke ge
vallen de politie de dader komt op
halen.
In het eerste jaar is de Stadswacht
alleen overdag op pad, behalve in
het weekeinde. Van Eijk hoopt dat
het op den duur mogelijk wordt om
ook 's avonds en 's nachts te pa
trouilleren, waarbij de Stadswacht
als een soort bewakingsdienst ope
reert.
"We houden dan toezicht om ver
nieling, beschadiging en inbraak te
voorkomen. Daardoor kunnen bij
voorbeeld de rolluiken uit de Kal-
verstraat weg, waardoor het weer
aantrekkelijk wordt om daar na
sluitingstijd etalages te bekijken."
Goed humeur
Voor de functie van Stadswachter
bestaat al een redelijke belangstel
ling. Op de eerste advertenties zijn
ongeveer 200 reacties binnengeko
men. Van Eijk streeft er naar even
veel mannen als vrouwen aan te ne
men. Het kwart van personeel zal
bestaan van mensen uit etnische
minderheden.
Aan de kandidaten wordt als ei
sen gesteld dat ze tussen de 21 en
ongeveer 40 jaar oud zijn, geen straf
blad hebben, tenminste drie jaar in
geschreven staan bij het Geweste
lijk Arbeidsbureau en een opleiding
hebben genoten op het niveau van
lboc of mavo. Het bezit van diplo
ma's strekt tot aanbeveling, evenals
enige talenkennis en een goed hu
meur: "Stadswachters moeten van
mensen houden".
Op de opleiding op de politie
school, die leidt tot het certificaat
Stadswacht, wordt een training ge
geven om zowel fysiek als mentaal
weerbaarder te worden. Een ander
onderdeel is rechts- en wetskennis.
Ook wordt de kandidaten bijge
bracht hoe de stad functioneert. Ze
Proef met meidenbus in Emmen
EMMEN (GPD) De gemeente Emmen gaat op korte termijn praten
met de streekvervoersmaatschappij in Drenthe, de DVM, om na te
gaan of er mogelijkheden zijn om in de weekeinden een zogeheten
'meidenbus' te laten rijden. Uit onderzoek is gebleken dat vrouwen en
meisjes zich steeds onveiliger voelen op weg van en terug naar huis.
Welke vorm de Emmer meidenbus gaat krijgen, is nog niet duidelijk.
Gedacht wordt aan een soort buurtbelbus. In ieder geval moeten vrou
wen en meisjes in de hele gemeente profijt kunnen hebben van de nieu
we vervoersmogelijkheid. Niet alleen de woonwijken, ook de buiten-
dorpen, aldus wethouder Reuver van emancipatiezaken.
