"Weinig kansen voor talent
Inspirerende handen
Kippevel bij Ex Animo
Samenwerking Ned. Opera
en Forum is nog onzeker
Louis Davids op cd
Ashkenazy terug in Moskou
Japanse prijs
voor
De Kooning
Truswalsld wint cabaretconcours
Noorse wint
vioolconcours
'Kennedy's Children': flop
iNDAG 30 OKTOBER 1989
KUNST
PAGINA 23
"Stripschapsprïjs voor Theo van den Boogaard
DEN HAAG (GPD) - "Het werd na
tien jaar wel eens tijd dat de super
helden een plaats kregen binnen de
Stripdriedaagse", zegt Ans Loos
van de uitgeverij Semic Junior-
press. Helemaal onbevooroordeeld
is ze niet, want de uitgeverij zorgt
voor de Nederlandse uitgaven van
onder andere Batman en Spider-
fjman. Maar ze had het afgelopen
weekeinde in Den Haag waarsphijn-
■Ilijk weinig te klagen: op de Strip-
I driedaagse, het grootste stripevene-
ment dat Nederland kent, waren de
superhelden nadrukkelijk aanwe-
Izig.
De Stripdriedaagse kan natuur
lij lijk niet om Batman, Spiderman en
Superman heen. Met exposities,
Ifilms en verkleedpartijen wordt
vooral Batman aan de man ge
il bracht, maar ook de andere super
s-helden deinen mee op de golven
van de Batmania. De Amerikaan
John Romita, tekenaar van Spider-
ifman, is eregast op de driedaagse.
Hij hoeft niet te mopperen over ge
brek aan belangstelling: hij heeft de
handen vol aan eigen werk signe
ren.
De vraag is en blijft wat de waar
de is van rages zoals Batmania. De
comics-liefhebbers van voor 1986
toen Frank Miller Batman liet te
rugkomen in The return of the Dark
Knight hebben zo hun kantteke
ningen. "Waanzinnig, al die aan
dacht", vindt Bart Bethlehem uit
Den Helder. "Batman-uitgaves die
twee jaar geleden nauwelijks aan
sloegen worden nu opnieuw uitge
geven en vliegen de winkels uit. Er
zit een heleboel pulp bij".
De opzet van de Stripdriedaagse,
voor het derde jaar in het Congres
gebouw, was breder dan voorgaan
de edities. Met kwissen, films en
stripveiligingen had organisator
Stripschap zich meer gericht op het
grote publiek. Ton Schuringa van
het Stripschap: "De Stripdriedaag
se was er vroeger in de eerste plaats
voor de stripliefhebber. Daar willen
we vanaf. Doelstelling van het
Stripschap is belangstelling en
waardering voor strips bevorderen.
Dat is bij de liefhebbers niet nodig".
De driedaagse heeft dit jaar, zo
schatte Schuringa, 20.000 bezoekers
getrokken, een derde meer dan vo
rig jaar.
Levenskansen
De balans opmaken van het Neder
landse stripwezen heeft een vaste
plaats op de driedaagsen. Het lijkt
erop of die dit jaar ergens in het
midden blijft staan. Het gaat goed
en slecht: 'Wisselend bewolkt', was
dan ook-het thema van de driedaag
se. Want pulp of niet bij de Batman-
uitgaven, de kwaliteit van de Neder
landse strips wordt alleen maar be
ter en er is geen gebrek aan talent,
constateert Ton Schuringa.
Maar de vraag is hoe dat talent
zich moet ontplooien, want voor
een serieus stripblad zijn in Neder
land nauwelijks mogelijkheden
meer. Het Nederlandse stripwereld-
je raakte het afgelopen jaar twee
van zijn belangrijkste stripbladen
kwijt, Wordt Vervolgd en Titanic.
Voorzetting bleek niet meer renda
bel.
Titanic en Wordt Vervolgd heb
ben inmiddels een opvolger gekre
gen in De Toestand. Maar uitgever
Peter de Raaf maakt zich geen enke
le illusie: "Een zelfstandig blad met
serieuze strips heeft in Nederland
geen levenskansen, daar is de markt
gewoon te klein voor. Op De Toe
stand hoeven we niet te verdienen,
dat zou ook niet lukken. Het is voor
ons een uitlaatklep, een soort idea
lisme misschien wel".
Het maakt de concurrentie bin
nen de Nederlandse stripwereld al
leen maar groter. En dat heeft ook
zijn voordelen. Schuringa: "Kijk
maar eens naar de kwaliteit van de
amateurstripbladen van tegen
woordig. Het eerste werk van teke
naars als Franquin, Kresse of Toon
der zou tegenwoordig de selectie
van zo'n blad niet doorstaan. De
kwaliteit is, vergeleken met twintig
Voorzitter Ton Schuringa (links) van het Stripschap reikt tijdens de Stripdriedaagse in Den Haag de Strip-
schapsprijs uit aan Theo van den Boogaard voor zijn gehele oeuvre. De tekenaar oogst momenteel succes met zijn
Van Oekel-strips. (foto anp)
jaar geleden, duidelijk verbeterd".
En dan zijn er natuurlijk nog de
prijzen. Dat de belangrijkste prijs,
de Stripschapsprijs, is vergeven aan
Sjef van Oekel-tekenaar Theo van
den Bogaard was vooraf al bekend.
Drie prijzen resteren: die voor het
beste Nederlandse album gaat naar
ENSCHEDE (GPD) - De samen
werking tussen De Nederlandse
arr Opera en Forum is nog lang niet ze-
Forum-directeur Peter Wester
houd stelde gisteren in Enschede
dat er alleen voorlopige contacten
geweest. Toen bleek dat de op-
sje vattingen over de wijze van samen-
aai werking diametraal tegenover el-
te staan.
Afgelopen donderdag stelde di-
Pierre Audi van De Neder-
Opera dat vanaf 1993 reis-
ei'voorstellingen zouden worden ge
door beide opera-insti
tuten. Hij dacht daarbij aan reper
toire voor een breed publiek (Mo
zart, Puccini, Bizet, Verdi, Rossini,
Donizetti).
Westerhoud ontkende zowel het
bestaan van de plannen als de inte
resse -daarvoor bij Forum. Het zou
namelijk een doublure van de hui
dige repertoire-opbouw betekenen.
Wel verklaarde hij zich voorstander
van samenwerking die kon leiden
tot producties, die binnen de huidi
ge opzet door geen van beide gezel
schappen gerealiseerd worden.
ek; HEEMSTEDE (GPD) - De eerste
ies persing van Louis Davids' platen
1Sg betrof doorgaans slechts 500 exem-
de plaren. Gemeten naar zijn bekend-
,en heid eigenlijk een zeer kleine opla-
1 aj ge, maar toch verkocht die lang niet
altijd uit. Vandaar dat de 'grote klei
ne man' van het Nederlandse lied in
februari 1935 moest accepteren dat
na vier jaar zijn contract met de
Britse firma His Masters Voice niet
werd verlengd.
Deze en nog vele andere curieuze
feiten omlijsten de uitgave van het
eerste deel van 'Louis Davids op
CD', een project van EMI dat aan
sluit op de vijftigste sterfdag van de
roemruchte zanger, 1 juli jongstle
den. Verantwoordelijk voor de over
zestien paginaatjes uitgesmeerde
wetenswaardigheden is Jacques
Klöters van het Nederlands Theater
Instituut.
op Hoewel reeds een groot Davids-
kenner heeft hij aan het verzamelen
er, en rangschikken van alle gegevens
er- wekenlang zijn handen vol gehad,
de aldus 'eindredacteur' Hans van Ex-
te ter.
ei- Minstens zoveel moeite vergde de
ng transplantatie van de historische
,or opnamen uit de diverse Londense
en studio's (vastgelegd op 78 toeren
de schellakplaten) naar het nieuwe
medium. Temeer daar het uitgangs
punt was om het oorspronkelijke
geluid zo natuurgetrouw mogelijk
te weer te geven. "Bij het overgaan
van de 78 toeren plaat naar de 33
toeren elpee, die rond pakweg 1960
ns heeft plaatsgevonden, is dat juist
00 niet gebeurd", weet Hans van Ex-
ter. „Het geluid is toen telkens gefil
terd. Dat wegknippen van alle spet
ters en ruis heeft geleid tot een ver-
de snelling van de weergave, zodat de
•k- stem van Davids soms wel een hal
ve toon hoger klinkt dan in werke
lijkheid het geval is geweest. De wa
re kenner is dat nooit ontgaan, maar
vond het destijds allang best, omdat
het al heel wat was dat die muziek
weer verkrijgbaar was".
Volgens hem is het in dit verband
'een groot geluk' dat Louis Davids
(geboren 1883) in Engeland nooit tot
de verbeelding heeft gesproken.
Anders zouden de schellakplaten
stellig (meer) zijn gedraaid en zou
den ze minder gaaf zijn geweest.
"Daarnaast is het natuurlijk een
klein wonder dat we na zoveel jaar
nog zoveel achtergrondinformatie
uit de EMI-archieven hebben kun
nen achterhalen. In een aantal ge
vallen zijn we niet alleen te weten
gekomen waar en wanneer de opna
men waren, maar hebben we zelfs
de precieze bezetting kunnen re
construeren".
'Louis Davids, De grote kleine
man, Deel 1', zoals de officiële titel
luidt, telt 24 liedjes, waarvan een
aanzienlijk deel algemeen bekend
is. Zoals: 'Naar de bollen', 'De voet
balmatch', 'In de Jordaan', 'Weetje
nog wel oudje' en 'De Olieman heeft
een Fordje opgedaan'.
Het tweede deel van deze zogehe
ten compact-price serie (winkel
prijs net onder 30 gulden) zal niet zo
lang op zich laten wachten. Voor
een verder vervolg is er zeker nog
repertoire in overvloed, maar de
vraag is of de kwaliteit van de reste
rende opnamen nog wel voldoende
zal zijn. "In principe beperken we
ons tot de elektrische opnamen van
na 1930. De akoestische van voor
die tijd zijn soms toch wel erg grui
zig en dus slechts in beperkte mate
bruikbaar", stelt projectleider Hans
van Exter.
PARIJS (AFP) De pianist en dirigent Vladimir Ashkenazy zal volgende
maand voor het eerst na 26 jaar weer optreden in de Sovjetunie. Dit heeft
zijn platenmaatschappij vrijdag in Parijs bekendgemaakt.
De 52-jarige Ashkenazy, ruim een kwart eeuw door de Sovjetunie als
persona non grata beschouwd, zal op 11 en 12 november in Moskou con
certen geven op uitnodiging van het Cultuurfonds, waarvan Raisa Gor-
batsjov beschermvrouwe is.
Ashkenazy komt met het Britse Royal Philharmonic Orchestra en zal zo
wel soleren als dirigeren. Op het programma staan het derde pianoconcert
van Beethoven en het tweede pianoconcert van Rachmaninov.
Vijf eeuwen Duitse motetkunst. Concert van
het Leids Vocaal Ensemble met medewer
king van Takami Mizutani-gamba, Erika
Marseille-contrabas en Theo Goedhart-cla-
vecimbel en algehele leiding. Gehoord 29
okt in het Groene Kerkje in Oegstgeest.
LEIDEN In tegenstelling tot
het vorig concert van het Leids
Vocaal Ensemble was 'het' er de
ze keer meteen: die zuivere homo
gene ruis, in de goede zin van het
woord, die als een windvlaag over
je heen komt, nog versterkt in het
tweede lied: 'Locus iste a Deo fac-
tus est', waarin een contrastrijke
dynamiek werd opgebouwd van
fluisterzacht naar een breeduit
fortissimo, weer terug naar piano.
Dat fortissimo werd helaas wat
té nadrukkelijk in het 'Propter
quod' van de volgende 'Graduale'
van Anton Bruckner, waarin met
name de sopranen wat te schel
uithaalden.
de belangrijke vernieuï
wers van de Protestante kerkmu
ziek rond 1900 geworden. In zijn
'Drei Gesange' voor vierstemmig
vrouwenkoor verraadt Reger zijn
RK afkomst met het toonzetten
van een zeer zoetelijke middel
eeuwse tekst; de muziek is welis
waar prachtig, onder andere door
de unieke stemvoering, de woor
den moet je tijdens het luisteren
maar gewoon onvertaald en onbe
grepen houden.
Het 'Lobet den Herrn, alle Hei
den' van J. S. Bach was niet de
sterkste kant van deze uitvoering.
Waarschijnlijk lag dat aan het feit,
dat de dirigent Theo Goedhart
zijn beweeglijke, leidinggevende
handen deze keer niet op het koor
maar op de clavecimbel gericht
hield. Hoewel het koor deze be
weeglijkheid direct overnam (de
zangers werden ogenblikkelijk
na inzet een barok deinend schip,
heel komisch en hartverwarmend
om te zien) had het toch niet die
uitwerking die Goedhart bewerk
stelligde in zijn gewetensvolle en
rechtstreekse directie. Het geheel
klonk mooi maar bleef vluchtig
en wat ondoorzichtig.
Na de pauze vormde het grote
en grootse werk 'Totentanz' van
Hugo Distier (1908-1942) het
hoogtepunt van de middag. To
tentanz doet qua inhoud denken
aan de middeleeuwse Elckerlijc.
Ieder mens wordt opgeroepen
door de Dood om zich klaar te ma
ken voor de overgang van het tij
delijke naar het eeuwige. Ieder
een, de bisschop, de edelman, de
koopman, de kluizenaar, de
schipper, ja zelfs het kleine onbe
dorven kind moet naar Zijn pij
pen dansen en iedereen is daar
nog niet klaar voor en heeft dui
zend excuses om deze stap nog
even uit te stellen.
Deze dialogen tussen de mens
en de Dood worden door een
spreekstem ingevoerd en zoals de
reien in het Griekse drame funge
ren, zo roepen de koren steeds
wisselende gemoedstoestanden
op, zingen waarschuwingen en
evocaties in de vorm van spreu
ken. Elke spreuk heeft zijn eigen
kleur en intentie. Schitterend en
vederlicht zong het koor in de eer
ste spreuk 'Das überlichte Licht',
waarin zij zichzelf als het ware
overstegen. Ook de dertiende
spreuk sprak van de echte warme
samenzang die in alle facetten een
hechte eenheid blijft, zoals in de
ragfijn uitgesponnen strofe 'der
schönste Engelein sein', waarin
'deze mooiste engel 'op vleugelen
van de wind' de hemel werd inge
zongen. In de laatste en veertien
de spreuk bleef over: een bezon
ken, zeer goed naar elkaar luiste
rend, ingetogen koor dat met een
zeker overwicht een eindafreke
ning maakt onder de inspireren
de handen van Theo Goedhart.
LI DY VAN DER SPEK
Dick Matena voor De laatste dagen
van Edgar Allen Poe. Het beste bui
tenlandse album is Daredevil van
Bill Sienkewicz en Frank Miller. En
om de hele superhelden-rage
meteen maar weer wat te relative
ren, de Stripschap Publiekspen-
ning, via de Veronicagids vergeven
door de jeugdige stripslezers in Ne
derland, was met overmacht voor
Suske en Wiske De Krimson-cri-
sis gevolgd door Donald Duck,
Joop Klepzeiker, Jan, Jans en de
Kinderen, en de familie Doorzon.
The Killing Joke van Batman moet
het doen met de zesde plaats.
TOKYO (AFP) Eeuwenoude
hofrites kwamen er vrijdag aan
te pas bij de prijsuitreiking van
de 'Praemium Imperiale' aan
zes internationaal vermaarde
kunstenaars, onder wie de in de
VS wonende Nederlandse schil
der Willem de Kooning.
Uit handen van prins Masa-
hito Hitachi, een broer van de
keizer, kreeg De Kooning een
medaille uitgereikt, samen met
de Britse schilder David Hock-
ney, de Franse cineast Marcel
Carné, de Amerikaanse archi
tect Ioh Ming Pei en de Italiaan
se beeldhouwer Umberto Mast-
roianni. De Franse dirigent Pier
re Boulez liet verstek gaan we
gens werkzaamheden in de VS.
Nobutaka Shikanai, die een
vooraanstaande rol in de Japan
se kunstwereld speelt en het
prijzengeld van elk 100.000 dol
lar beschikbaar stelte, zei dat Ja
pan niet alleen een economische
reus is maar ook wil bijdragen
aan de bloei van de internationa
le kunst als vredesfactor. Het
gaat om een jaarlijkse prijs om
andere kunstuitingen dan litera
tuur waarvoor een Nobelprijs
bestaat, te eren.
Ie Chr. Oratoriumver
eniging Ex Animo o.l.v. Wim de Ru, m.m.v.
de Philips Orkestvereniging uit Eindhoven.
Solisten: Lisette Emmink sopraan en Joep
Bröcheler bariton. Brahms: Ein Deutsches
Requiem en Tragische Ouverture. Stadsge
hoorzaal 28 oktober 1989.
LEIDEN Een van de belang
rijkste pijlers van het muziekle
ven wordt gevormd door de ama
teuristische muziekbeoefening.
Wie geen instrument heeft leren
bespelen kan in een koor de
vreugde, die het zelf, en vooral
ook samen, muziek maken geeft
aan den lijve ervaren. Ex Animo,
dat nu al 70 jaar aan muzieklief
hebbers uit Leiden en omgeving
de gelegenheid tot deze muzikale
ervaring biedt, vierde dit met een
feestelijk en uiteraard zeer goed
bezocht jubileumconcert.
Misschien lijkt de keuze van
een Requiem voor een 70-jarige
op het eerste gezicht wat bizar,
maar als men weet dat dit Requi
em geen latijnse dodenmis voor
kerkelijk gebruik is, wordt de
keuze begrijpelijker: Brahms
koos zelf teksten uit de Bijbel die
hem aanspraken en schreef veel
eer een persoonlijke geloofsbelij
denis, waarin naast menselijke
droefheid ook de eeuwige vreug
de een plaats heeft gevonden.
Voor een koor vormt dit romanti
sche, grote en veeleisende werk
bepaald een uitdaging, die een ui
terste krachtsinspanning vraagt.
Ex Animo heeft dan ook een jaar
lang zeer intensief gerepeteerd
om tot de prestatie van zaterdag
avond te komen in een uitvoering
die het beluisteren alleszins
waard was. Als bij de meeste ko
ren worstelt ook Ex Animo met
de handicap van onderbezetting
bij tenoren en bassen, waardoor
op sommige plaatsen het even
wicht tussen de vier koorstem-
men eenvoudigweg niet te verwe
zenlijken valt. Het is een gegeven
waarmee een dirigent moet leren
leven. De mannen die er stonden
zetten hun beste beentje voor en
trachtten aan inzet goed te maken
wat aan kwantiteit ontbrak.
Brahms maakt het de zangers
ook vaak niet gemakkelijk met
extreem lage liggingen, waarbij
het zeer moeilijk is klank en volu
me te behouden. Met vaste hand
en duidelijke gebaren loodste
Wim de Ru zijn mensen door de
lastige passages heen, en wist het
koor meermalen tot een zeer goe
de sfeertekening en expressivi
teit te inspireren. Ontroerend was
Lisette Emmink's schitterende
hoge stem in haar enige solo,
waarin zij het steeds weerkerende
woord 'Traurigkeit' met een kip
pevel verwekkende intensiteit
kleurde. Bariton Joep Bröcheler,
die te elfder ure Huub Claessens
verving, zong zijn partij gerouti
neerd en betrouwbaar, maar be
paald minder expressief. Een ver
rassing was de begeleiding door
de Philips Orkest Vereniging,
waarmee in het verleden al eens
eerder samengewerkt werd. De
keuze was op dit orkest gevallen
omdat Wim de Ru de uitdaging
om dit grote werk nu eens hele
maal met amateurs te doen be
wust verkoos. De Philips Orkest
Vereniging is een flink uit de klui
ten gewassen symfonie-orkest
met een grote strijkersgroep
waarin ook celli en contrabassen
goed vertegnwoordigd zijn, en
een zeer behoorlijke hout- en ko
perblazers groep. Wegens afwe
zigheid van de vaste dirigent Ju
les van Hessen werd de Tragische
Ouverture uitgevoerd onder lei
ding van Loes Visser, die duide
lijk maakte dat ook een vrouw op
doortastende en zekere wijze een
orkest kan leiden. De typisch
Brahmse donkere orkestklank
werd zeer dicht benaderd, het
geen het beste deed verwachten
voor de begeleidingstaak in het
Deutsches Requiem. Ondanks de
altijd te weinige gezamenlijke re
petities bleken koor en orkest tot
een uitstekende eenheid te ko
men. Vanzelfsprekend waren er
veel bloemen als versiering en als
dank, maar het meest feestelijke
en verheugende was toch wel de
aanblik van een podium vol musi
ci die hun vreugde in het muziek-
maken op een volle zaal wisten
over te dragen.
MIES ALBARDA
MULTATULIPRIJS VOOR ARMANDO
Schrijver/schilder Armando geportretteerd tijdens een bezoek aan Am
sterdam, waar hij de Multatuliprijs in ontvangst mocht nemen voor zijn
boek 'De straat en het struikgewas', dat bij de Bezige Bij is verschenen.
GRONINGEN (GPD) - Een stren
ge selectie-procedure kan het stu
denten-cabaretfestival voor Gro
ningen en Nederland in de toe
komst misschien redden. De kwali
teit was op de eerste avond (vrijdag)
in de Oosterpoort bijzonder slecht,
maar in de eindconclusie merkte ju
ryvoorzitter Patrick van den
Hanenberg toch op dat het peil van
ROTTERDAM (GPD) - Het Rot
terdams vioolconcours dat gisteren
voor de eerste maal onder grote be
langstelling werd gehouden in de
Doelen, zal volgend jaar open staan
voor jonge altviolisten en cellisten.
Over twee jaar volgt dan opnieuw
een wedstrijd voor violisten.
Het concours werd gisteren in de
oudste leeftijdscategorie (16-18 jaar)
gewonnen door de 18-jarige Noorse
Birgitte Güssow Starnes. In de cate
gorie 12-15 jaar kreeg de 13-jarige
Maile Stam uit Gouda de eerste
prijs. Bij de jongste deelnemers (tot
11 jaar) wees de jury, die onder lei
ding stond van de bekende violist
Theo Olof, de 10-jarige Daniël Torri-
co aan als
dit derde concours bijzonder was
meegevallen, gezien de voorge
schiedenis.
De winnaars kwamen dan ook
voort uit de deelnemers op de zater
dagavond. De viermans-formatie
Truswalski uit Utrecht kreeg de
hoofdprijs met een zorgvuldig ge
speeld theaterachtig program
maatje van losse sketches in de stijl
van het helaas inmiddels opgedoek
te duo Frisse Jongens. Het publiek
koos voor Mark Pekelharing en
Frank van Oosten, beiden uit Lisse.
Dezelfde Mark Pekelharing
mocht de persoonlijkheidsprijs in
ontvangst nemen. De jury, met na
me Adelheid Roosen, was wèg van
hem. Zij typeerde hem als een gebo
ren conférencier, die als eentje van
een duo prima improviseert en
sterk contact met de zaal opbouwt.
Een eervolle vermelding ging naar
Bianca Bartels uit Amsterdam.
Aan het Rotterdams vioolcon
cours, dat zonder subsidie tot stand
is gekomen, was een voorronde
vooraf gegaan waaraan in totaal
tachtig kandidaten hadden deelge
nomen. In de finale stonden giste
ren uiteindelijk veertien jonge vio
listen uit binnen- en buitenland.
Op 9 december aanstaande zal
Theo Olof, die onder meer als viool
pedagoog bekend staat, in het Rot
terdams conservatorium lessen ge
ven aan een aantal geselecteerde
jongeren die aan het concours heb
ben meegedaan. Olof constateerde
gisteren dat er, na een aantal minde
re jaren, weer jeugd is met veel ta
lent voor het vioolspel.
OOSTBLOK-ARTIESTEN - Ver
schillende artiesten uit het Oost
blok zullen in december een bezoek
aan Scheveningen brengen. Thea
ter, circus en opera uit Tsjechoslo-
wakije en Polen zullen in het Cir
custheater te zien zijn. Op 6 decem
ber voert het Zwarte Theater van
Praag 'Alice in Wonderland' op. Vijf
dagen later, op 11 december, be
treedt de Poolse Staatsopera van
Krakeu het podium van het Circus
theater. Het gezelschap zal 'La Ce-
nerentola', het moeilijkste stuk van
Rossini, ten gehore brengen.
door L
i Robert Patricl
her Crawford, Jenny Mijnhijmer, Jeremy
Bentham, Vanessa Baksh en Christopher
Buck (tevens regie). Gezien op 29 oktober
in Sociëteit de Burcht. Aldaar nog op 5,12
en 19 november te zien (aanvang 19.30
uur).
LEIDEN Vijf monologen via
een willekeurige montagetech
niek tot één geheel aaneenge
smeed. Dat is 'Kennedy's
Children van Robert Patrick.
Hoe maak je daar theater van?
Voor deze allesbehalve gemak
kelijke opgave zag LEST zich
gesteld en zocht de oplossing in
een bijzondere 'setting': de bar
van Sociëteit de Burcht. De keu
ze voor een locatieproject lijkt
hier zonder meer gerechtvaar
digd. Gesitueerd binnen een
lijsttoneel zou dit stuk ook nog
eens de spanning missen, die
het spelen temidden van het pu
bliek automatisch met zich mee
brengt. Desondanks is de nieu
we theaterproduktie van het ge
renommeerde Leiden English
Speaking Theatre daarmee niet
gered.
Het zou een televisiedocu
mentaire kunnen zijn, met een
sombere terugblik op de jaren
zestig. De camera brengt vijf
mensen in beeld, die afwisse
lend hun verhaal vertellen. Een
zekere Wanda moet haar preoc
cupaties met de vermoorde pre
sident Kennedy en diens familie
kwijt. Rona geeft als het ware in
de vorm van een jaaroverzicht
ontwikkelingen binnen de toen
malige hippie-beweging weer.
Carla, de derde vrouw In het ge
heel, filosofeert over de sym
boolfunctie van Marilyn Mon
roe, en is - zoals zo velen - mis
lukt in haar ambities om in Mari
lyns voetsporen te treden. Van
de twee optredende mannen is
er één een gesjeesd acteur en de
ander een brieven schrijvende
Vietnam-veteraan die mijmert
over mondiale vredesvraagstuk
ken en zijn eigen rol daarin.
Misschien dat er met uitge
kiend camerawerk en techni
sche foefjes zoals indringende
close-ups nog wat van te maken
zou zijn. Als toneelstuk doet het
niets, vooral ook omdat de vijf
personages geenszins met el
kaar communiceren of ander-
zins een reactie op eikaars ver
haal vertonen. Het is een drama
loos toneelstuk - ondanks de
somstijds dramatische inhoud
van de verhalen.
Als na ongeveer drie kwartier
de posities van de personages
duidelijk zijn, duurt het 'toneel
stuk' nog eens bijna een uur.
Wat er dan nog te berde wordt
gebracht, levert geen nieuws
meer op, zodat de aandacht gaat
verflauwen. Daaraan kan het
onmiskenbare verbale talent
van de LEST-spelers niets ver
anderen; evenmin de speciale
setting - eerder integendeel. Het
publiek zit op de banken tegen
de wand en aan tafeltjes in de
zaal. Hoofdzakelijk rond de bar,
en lopend tussen het publiek
wordt er gespeeld. De zoge
naamde 'zichtlijnen' zijn lang
niet altijd voor iedereen even
optimaal, hetgeen het zonder
pauze gespeelde stuk er niet
aantrekkelijker op maakt. Ter
wijl de spelers -zoals gezegd -
onafhankelijk van elkaar hun
verhaal doen, gaat er van hun
spel wel de suggestie uit, dat ze
op een informele manier de toe
schouwer toespreken. Door de
speciale setting sorteert dat enig
effect, maar helaas bij lange na
niet genoeg om door dit verbin
dingselement deze verknipte
monologen spannend te laten
blijven. Een mislukt experi
ment derhalve, ook al heeft de
tekstregie (de goede LESt-tradi-
tie getrouw) terecht veel aan
dacht gekregen - het heeft niet
mogen baten.
WIJNAND ZEILSTRA
