Vredig einde
bootkaping
in Suriname
Atari en NEC introduceren nieuwe klasse draag-pc
LAATSTE SS-23VERNIETIGD
Acties bij Philips
door nieuwe verkoop
Mijnwerkers SU blijven staken
Democratisch bestuur voor Europese centrale bank
Ongelukken
met vliegtuigen
eisen 25 levens
MAANDAG 30 OKTOBER 191
(NtAAN
■Str
MS-DOS-computers zonder diskdrives:
Twee uiterst lichte en kleine
MS-DOS computers hebben
het levenslicht gezien. De
computers zijn onafhankelijk
van het lichtnet en hebben
geen schijfeenheden aan
boord. Toch zijn het volledig
MS-DOS compatibele
computers.
Het gaat om de Atari Portfolio en de
NEC Ultra-lite. De computers heb
ben een verschillend formaat, maar
hebben beide in plaats van diskdri
ve een niet vluchtig werkgeheugen.
Ook kunnen ze worden voorzien
van inschuifkaarten met program
matuur in ROM of extra geheugen.
Per definitie is een MS-DOS-com-
puter een computer met ten minste
een diskdrive aan boord. Sinds er
miniatuur 3,5 inch drives zijn, heeft
men de meeste, echte batterij porta
bles uitgerust met twee van die klei
ne schijfeenheden. Die met slechts
één drive liggen al bij 'De Slegte'
van de computerindustrie.
MS-DOS staat voor het MicroSoft
Disk Operating System. Wanneer er
geen floppydrive aanwezig is, moet
men dit Operating System in de
computer opnemen. Dat hebben
beide merken ook gedaan: DOS is
opgeslagen in ROM. Overigens is er
een groot verschil in geheugen-in
deling van de beide machines. Maar
de prijs loopt ook aanzienlijk uit
een, dus dat lijkt logisch. De Atari
beschikt standaard over 128 Kiloby
tes; de NEC over liefst een of twee
Megabyte.
Proef
In juli begon Atari in Nederland (als
proefmarkt) met de leverantie van
de Portfolio. Hij past in je binnen
zak en het apparaat kost 950 gulden.
Het DOS-systeem dat is inge
bouwd, is niet het modernste. Het is
de - overigens vrijwel foutloze - ver
sie 2.11. Deze versie beschikt echter
lang niet over alle mogelijkheden
van DOS 3.1 en hogere versies. Re
den dat men voor DOS 2.11 heeft ge
kozen is vermoedelijk het feit dat
dit systeem niet zo veel ruimte in
neemt.
Dat de Atari in de binnenzak past
is de charme van het apparaat, maar
tevens z'n zwakte. Het apparaat
(precieze afmetingen 18 bij 10 bij 2,7
cm) kan natuurlijk nooit een com
pleet schrijfmachine toetsenbord
hebben. Het toetsenbord is dus he
lemaal uitgevoerd in kleine, overi
gens naar omstandigheden redelijk
te bedienen toetsen. Het zijn er 63,
maar een aantal daarvan wordt dub
bel gebruikt door eerst een funktie-
toets te bedienen.
Acht regels
Het scherm telt acht regels van
veertig karakters en is goed lees-
De PC-folio, een van de kleinste MS-DOS-computers van het moment. Hij komt i
hand en weeg 1500 gram.
x Atari, is iets groter dan e
baar. In plaats van op disk worden
alle gegevens die aan het apparaatje
worden toegevoerd in het geheugen
geschreven. Men zou kunnen spre
ken van een RAMdrive. Er is zo'n
100 K van de 128 K geheugen voor
de gebruiker beschikbaar. Dat wil
zeggen: vrij geheugen voor aller
hande gegevens, want de Portfolio
kent een reeks ingebouwde pro
gramma's.
De voornaamste programmatuur
is in ROM ingebakken. De Portfolio
kent een ingebouwd adressen-be
standsprogramma, een rekenma-
chine-achtig programma, een ka
lender- en agenda-programma voor
afspraken en planning, een tekst
verwerker en een spreadsheet. Op
merkelijk.veel, ook nog makkelijk
te benaderen programmatuur bij
zo'n machientje.
Luidspreker
Een bijzonder aardige functie daar
bij is dót de luidspreker van de com
puter de telefoonnumers uit het
adresboek kan afroepen. Het werkt
alleen wanneer men via een moder
ne telefooncentrale belt die de
'toontjes' uit de computer herkent,
maar dan is het een handig hulp
middel voor onderweg!
De programmaatjes die zijn inge
bouwd laten zich makkelijk bedie
nen. Alles is menu-gestuurd, al zijn
er voor degene die snel allerhande
functies wil oproepen, ook nog een
soort 'macro-commando's' voor
handen. Alle functies die men een
maal heeft vastgelegd blijven be
houden in het geheugen. Al het
schrijf- en leeswerk, dat normaal via
disk zou lopen, gaat razendsnel om
dat het uit de 'RAMdisk' komt.
Ingebouwd is ook een klein com
municatieprogramma waardoor ge
gevens kunnen worden overge
bracht van en naar de Atari via een
van de twee poorten die op het com
putertje aanwezig zijn. Zowel voor
printen (parallel) als voor communi
ceren met de buitenwereld via een
seriele aansluiting zijn extra kaar
ten nodig. Wat deze extra's zullen
gaan kosten is nog niet bekend.
Duidelijk is wel dat die aansluitin
gen met de buitenwereld echt nodig
zullen zijn om de Portfolio tot een
succes te maken, want de mini-mi
crocomputer zal altijd als tweede
machine worden gebruikt en thuis
dus op de eigen computer moeten
worden aangesloten.
Netvoeding
Voor de Portfolio is ook een netvoe
ding te krijgen, al lijkt dat niet zin
vol voor een v^stzakcomputer (hij
werkt op enkele penlite-batterijen;
ze gaan verscheidene weken mee).
Verder zijn er eventueel uitbreidin
gen van het geheugen te bereiken
door kaarten in een uitsparing in de
machine te schuiven. Maximaal kan
men tot 640 K RAM gaan (naast de
bestaande 256 K ROM). In de Port
folio zit een heuse 8088 Intel micro
processor, die hem bruikbaar
maakt voor MS-DOS commando's.
De kloksnelheid ligt op 4,9 Mega-
Hertz.
Onderweg
Atari geeft toe dat het een typische
'tweede computer' is. Men denkt
dat hij echter bruikbaar is voor on
derweg, bijvoorbeeld voor zaken
mensen, journalisten en vertegen
woordigers. Als er uitbreidings
kaarten komen voor verbinding
met de buitenwereld, zal er zeker
een categorie mensen in de Folio ge
ïnteresseerd zijn. De ingebouwde
programmatuur is daar vriendelijk
genoeg voor. Komen er geen uit
breidingskaarten dan blijft het ap
paraat een speeltje, zeker zonder
het standaard toetsenbord.
Atari heeft nog een echte, dat wil
zeggen wél met een toetsenbord uit
geruste portable. Die heeft ook disk
drives aan boord. Voorts heeft hij
de gewone afmetingen, maar een
ongewone microprocessor. Aan
boord een sterk op grafiek en geluid
georiënteerde Motorola-chip uit
68000-serie. De portable heeft ook
standaard een Midi-aansluiting,
waardoor hij ideaal voor reizende
componisten en musici genoemd
wordt.
Ultra licht
Vergelijkbaar (behalve in prijs) met
de Portfolio is - zoals gezegd - de
NEC-Ultralite. De zeer platte ma
chine heeft wel de afmetingen die
het gebruik van een normaal toet
senbord toestaan: 30 bij 20 bij 3 cm
ongeveer. Ook hier weer geen plaats
voor een floppy drive, hoewel MS
DOS 3,3 is toegepast. Het toetsen
bord is een standaard schrijfmachi
nebord met zeer vlakke toetsen. Hij
weegt ongeveer 2,5 kilo, wat erg
licht is.
De NEC-machine wordt met een
eveneens prachtig groot 'twisted
pair' LCD-beeldscherm geleverd,
de tekstmode is 80 kolommen bij 25
regels. Grafisch wordt de CGA-mo-
de gebruikt, dus 640 x 200 pixels.
Het toetsenbord kent numerieke
toetsen en gescheiden functietoet
sen. De NEC wordt wel met netvoe
ding geleverd en alle kabels die no
dig zijn om hem met de buitenwe
reld te verbinden.
Ook hier gaat het weer om een
echte MS-DOS computer door toe
passing van een eigen NEC-proces
sor, de V-30, een snellere versie van
de 8086 van Intel. NEC's micropro
cessor loopt met een kloksnelheid
van 9,83 MegaHertz. In plaats van
de diskdrive benut hij het nodige
geheugen. Standaard is dat 1,6 of 2,6
Megabyte in de Ultralite aanwezig
is: 640 K werkgeheugen en een ex
tra 1 of 2 Megabyte als echte RAM
drive. Het ingebouwde DOS moet
daar nog wel van af.
Behalve het communicatie-pro
gramma Laplink zijn er geen pro
gramma's ingebouwd. Laplink be
stuurt de seriele poort die met de
buitenwereld spreekt via een heel
klein Din-plugje met bijbehorende
kabel. Geen spradsheet, tekstver
werker of soortgelijk handige pro
grammatuur in ROM, maar de favo
riete programmatuur kan met
Laplink wel worden gehaald uit de
gewone computer. Het Laplink-
In Japan is de computer die overal mee naartoe genomen kan worden al
lang geen nieuwtje meer. In Nederland moet de 'boom' nog komen.
ENS(
werki
beetje afhankelijk van het program pPeIï
ma dat men gebruikt: tamelijk koijker-1
slanke meeneem-compu5oud
programma bestuurt ook een inge
bouwd modem met als maximale
snelheid 2400 baud.
ter.
Communicatie
Extra's zijn er voldoende
dunne, lichte Ultralite. Men kan
bijvoorbeeld een 1,4 Megabyte, los- boord. Hij is hier
se schijfeenheid voor krijgen. De verschijning. Zo niet
prijs daarvan is nog niet bekend, heeft
evènals de prijs van de IC-kaarten met
die in een overgebleven slot passen
Het gaat om IC-kaarten die ROM
dat
In Nederland zal de Ultralite mozlJn .6
de gelijk zo'n 9000 gulden exclusie! vatt,ir
gaan kosten, met 2 Megabyte aai)werk;
opvallendl^3**1
w Japan. Daai
op dit moment te makejj[ec^ei
boom' op het gebied vaijlands
lichte schootcomputers. Ze zijn eivoors
in alle soorten en maten en van vrijj orSar
en/of RAM-functies kunnen heb- wel alle bekende merken. Nadruk,-
ben. Volgens importeur Intralec in kelijk wordt iedereen attent ge
Zoetermeer zal op zo'n kaart bij- maakt op de mogelijkheid om vooi
voorbeeld de tekstverwerker Word- onderweg een tweede computei
perfect worden geleverd.
Naast de modem en de seriele
poort zijn er twee wat
RJ11-poorten. Voor
te schaffen.
Elke elektronicashop heeft
noemt hele hoek voor deze computers in-
parallel- gericht, evenals de kantoorboek!
printer is een optionele parallel handel. Maar de meeste machines Pe[sl
adaptor nodig. Opvallend is dat het vind je op Akihabara, het Japanse bftrc
)pv
verbruik van de Ultralite vrij hoog elektronicaparadijs,
ligt. En kennelijk slurpt het inge- schootcomputers je
bouwde geheugen nogal
stroom, want de portable kan
maal twee uur achtereen fungeren
op de ingebouwde batterijen, een
dePla"
kettingen heid
wat staan toe te blinken en waar je ze al ®e'.
of niet met tien vingers kunt probe-l.altijd
ren. In Nederland moeten -
golf nog krijgen.
febri
PARAMARIBO (GPD) De twee veerboten die vorige
week dinsdag door 'gewapende indianen' zijn gekaapt, zijn
onbeheerd teruggevonden op de Coppenamerivier door
manschappen van het nationaal leger. De militairen hadden
van de regering opdracht gekregen de boten terug te halen.
Bij de actie is geen schot gelost. De veerdienst over de Cop-
pename is na een onderbreking van vijf dagen weer hervat.
BINNENLAND/BUITENLAND/ECONOMIE
door
Marie Annet
van Grunsven
De kapers van de veerboten hebben
zich nog niet bekend gemaakt. Poli
tieke eisen, zoals van de opstandige
Toekayana-indianen die op 31 au
gustus het eerste veer kaapten, ble
ven uit. Dit grote autoveer ligt nog
steeds afgemeerd bij het indianen
dorp Cornelis Kondre, 60 kilometer
stroomopwaarts op de Coppename.
Tientallen auto's die tijdens de ka
ping op het veer waren, zijn ontdaan
van hun nummerplaten en door de
indianen in gebruik genomen.
Toen de twee laatste veerboten
door onbekenden werden gekaapt,
distantieerden de Toekayana's zich
van de actie en verklaarden juist
van plan te zijn 'hun' veer terug te
brengen. In het rijstdistrict Nic-
kerie, dat afhankelijk is van de veer-
verbinding, wordt nu verwacht dat
ook het eerste veer zal terugkeren.
Het leger heeft geen opdracht ge
kregen de opstandige Toekayana's
aan te pakken.
Het ophalen van de gekaapte
veerboten was de tweede opdracht
van de regering aan het nationaal le
ger om militair in te grijpen. In juni
moesten de militairen de stuwdam
van het Brokopondomeer terug ver
overen op het junglecommando.
Ook toen werd geen schot gelost,
omdat de bezetters de dam voortij
dig hadden verlaten.
AUTO'S IN BRAND - In het cen
trum van Hilversum zijn zaterdag
ochtend vroeg zeven personenau
to's in brand gestoken. Zes in een
parkeergarage bij een garagebedrijf
en een op het nabijgelegen Melk-
pad. Niemand raakte gewond, aldus
de Dolitie.
MOSKOU (AP)
De Sovjetu
nie heeft vrijdag
de laatste van
haar middellan-
ge-afstandsra-
ketten vernie
tigd, aldus het
Russische pers
bureau TASS.
De vernieting
van de SS-23,
op het testge
bied in Saijozek
in de Sovjet-re
publiek Ka-
zachstan, werd
bijgewoond
door Ameri
kaanse
De vernieti
ging van de ra
ketten vloeit
voort uit het
INF-verdrag,
dat in 1987 werd
ondertekend
door de toenma
lige Amerikaan
se président
Reagan en Sov
jet-leider Gor-
batsjov.
(foto AP)
MOSKOU (AFP/AP) - Ondanks
een verbod van de rechter wordt in
de grootste kolenmijn bij de Siberi
sche stad Vorkoeta wordt nog
steeds gestaakt. Het werk in de Vor-
gasjor-mijn ligt al sinds woensdag
stil, omdat de mijnwerkers vinden
dat de regering in Moskou eerder
gedane beloften niet nakomt.
De toezeggingen om de sociale en
economische situatie te verbeteren
werden gedaan na een langdurige
staking in juli van dit jaar. De Var-
gasjor-mijn is de grootste van negen
kolenmijnen in de regio, waar in to
taal rond de 18.000 mensen werken
in de mijnindustrie.
Volgens het Hooggerechtshof
van de autonome regio Komi heb
ben de mijnwerkers van de kolen
mijn Vargasjor de op 9 oktober van
kracht geworden stakingwet op
grove wijze overtreden door in sta
king te gaan.
Die wet verbiedt stakingsacties in
bepaalde vitale sectoren van de
Sovjeteconomie, waaronder de mij
nen. Ondanks deze bepaling is afge
lopen week in negen van de dertien
mijnen actie gevoerd.
ZEIST (GPD) - Het bestuur van de
voorgestelde Europese centrale
bank zou democratisch kunnen
worden verankerd. Gedacht kan
worden aan een constructie waarbij
de leiding van de bank indirect (via
de regering) of direct door de volks
vertegenwoordiging wordt be
noemd, zo hield president dr. W.
Duisenberg van De Nederlandsche
- Bank in een lezing op de AMRO-Ka-
pitaalmarktdag zijn gehoor voor.
Tegenstanders van een zelfstan
dige Europese centrale bank voeren
aan dat onafhankelijkheid niet zou
passen in een democratisch bestel.
In democratische landen als West-
duitsland en de VS is toch ook spra
ke van onafhankelijke centrale ban
ken, zo merkte de DNB-voorman
op. Er zijn echter regels te stellen
waardoor een zelfstandige Europe
se centrale bank democratisch kan
zijn.
Bepaald kan bijvoorbeeld wor
den dat regering of parlement be
noemingsrecht krijgen. Ook zou de
centrale bank een verantwoor
dingsplicht aan het parlement kun
nen worden ODgelegd.
Onlosmakelijk verbpnden met de
onafhankelijkheid van de centrale
bank is de.omschrijving van haar
taakopdracht. Het nastreven van
stabiele prijzen is van groot belang
voor totstandkoming van monetai
re eenheid. Prijsstabiliteit is vol
gens Duisenberg een noodzakelijke
voorwaarde voor een op langere ter
mijn zo hoog mogelijke economi
sche groei.
Als de Europese centrale bank de
taak krijgt prijsstabiliteit na te stre
ven kan worden voorkomen dar in-
flatiebestrijding ondergeschikt
wordt gemaakt aan andere doelein
den. Stabiliteit van prijzen is een
voorwaarde voor de beoogde stabi
liteit van de wisselkoersen en de
handhaving daarvan. Alleen op die
manier kan het succes worden ver
zekerd van de Economische en Mo
netaire Unie, denkt de bankpresi-
dent.
Om te voorkomen dat het anti-in-
flatiebeleid van de Europese centra
le bank wordt doorkruist is het nut
tig regels te stellen voor de manier
waarop de overheden hun tekorten
mogen financieren. Het zal tenmin
ste noodzakelijk zijn rechtstreekse
kredietopneming door nationale en
Europese overheden by het Eu
ropese stelsel van centrale banken
uit te sluiten Omdat ook andere vor
men van financiering denkbaar zijn
zouden meer beperkende bepalin
gen nodig zijn.
Duisenberg is zich ervan bewust
dat dit een omstreden zaak is. "Men
kan zeggen dat de bemoeizucht te
ver gaat. Maar beperking van de be
grotingstekorten is nodig om over
matige geldschepping te voorko
men. Begrotingstekorten kunnen
leiden tot rentestijgingen in andere
Europese landen. Omvangrijke te
korten kunnen inflatieverschillen
aanwakkeren en verlies aan kre
dietwaardigheid van landen veroor
zaken".
EINDHOVEN (GPD) - Acties lij
ken onafwendbaar in het conflict
tussen Philips en de Industriebond
FNV over de toekomst van de Phi-
lips-afdeling Vervoer en
Het concern wil deze tak,
mensen werken, verkopen. De In
dustriebond eist een drietal garan
ties, zo. bleek tijdens een ledenver
gadering afgelopen zaterdag. Behal
ve behoud van volledige werkgele
genheid moet de directie garande
ren dat niemand er in inkomen of
HONOLULU/PENSACOLA
(Rtr/AFP/UPI) - Een vliegtuigje mei
20 mensen aan boord is zaterdag
neergestort op Molokai, een van d€
Hawaii-eilanden. Alle inzittenden,
onder wie spelers van twee volley
balteams van een middelbare
school, vonden de dood, zo deelde
een woordvoerder van de brand
weer van het nabijgelegen eiland
Maui gisteren mee.
Het vliegtuig was zaterdag onder
weg van Maui naar Molokai, een
tocht die ongeveer 20 minuten in
beslag neemt. Kort voor de landing
op Molokai verdween het toestel,
een Twin Otter, van het radar
scherm. Een vliegtuig van de kust
wacht ontdekte de Twin Otter bran
dend en wel in een vallei aan de
oostkant van Molokai. Toen brand
weerlieden per helikopter op de
aangegeven plaats arriveerden was
het vliegtuigje geheel uitgebrand.
Een tweepersoons oefenvliegtuig
is gisteren door nog onbekende oor
zaak neergestort op het dak van het
Amerikaanse vliegdekschip
Lexington in de Golf van Mexico.
Daarbij zijn vermoedelijk vijf men
sen gedood en twee gewond. Ver
schillende vliegtuigen aan boord
van de Lexington liepen schade op,
aldus een officiële Amerikaanse
zegsman. Het toestel vloog na de
mislukte landing onmiddellijk in
brand maar de brandweer kon de
vlammen snel bedwingen. Het
vliegdekschip voer voor de kust van
haar thuisbasis Pensacola (Florida),
toen het ongeluk gebeurde. De
Lexington dateert uit- 1943 en is
daarmee het oudste Amerikaanse
vliegdekschip. Het wordt alleen
nog voor het opleiden
personeel gebruikt.
secundaire arbeidsvoorwaarden op
achteruit gaat.
Philips wil de afdeling Vervoer, e
in navolging van het vorig jaar ver- V
kochte Bedrijfsrestauratie, van de a
hand doen in het streven zich tét
concentreren op vier kernactivitei
ten. Afgelopen jaar was de afdeling t
al geprivatiseerd. Nu is tijd rijp voor c
een verkoop, waardoor 300 mensen s
een andere baas krijgen. Voor de s
resterende 100 wordt binnen Phi- r
lips ander werk gezocht. E
De Industriebond eist nu de ze-1
kerheid dat niemand buiten de boot t
valt, want vooral de toekomst van v
4e 20 monteurs is onzeker. Door de t
overgang naar vermoedelijk Frans 1
Maas of Nedlloyd zullen de 300 r
werknemers onder de beroepsgoe-1
deren-cao vallen. t
Bij de privatisering afgelopen t
jaar zegde de directie al toe dat de s
Philips-cao op de betrokken werk-
nemers van toepassing zou blijven, I
ongeacht de toekomst van de afde-1
ling. Afgelopen week echter ontvin-, I
gen die een brief waarin stond dat I
'werkgelegenheid zoveel mogelijk
in stand wordt gehouden'.
Verdrijving van
geesten mislukt,
vrouw f 500 armer I
DIDAM (GPD) - Een 42-jarige
vrouw uit Didam is het slachtoffer
geworden van twee zich geestver-
drijvers noemende mannen. De c
bekenden plaatsten enkele ma£
den geleden een advertentie in e
landelijk ochtendblad. Daarin v
klaarden ze dat echtscheidingen
niets met stukgelopen relaties,
maar alles met het werk van boze
geesten te maken hebben. Tegen
betaling van 400 gulden zouden ze,
die uitdrijven, waarna het huwelijk
als vanzelfsprekend weei
den hersteld.
Bij de vrouw togen de r
betaling aan de slag met spuitbus
sen, spiegeltjes en andere attribu
ten. Kort daarna vertelden ze dat dej
geesten in de woning wel zeer hard
nekkig waren, reden om het ge
vraagde bedrag te verhogen naar
1000 en zelfs 1500 gulden. Toen*
bleek dat de vrouw zoveel geld niet
in huis had, vertrokken de weldoe-1
ners onverrichterzake.
Volgens een woordvoerder van
de politie is de vrouw ernstig over
stuur geraakt. Van een strafbaar feit
lijkt echter geen sprake.
