De Rolling Stones als geldmachine
'Bejaarde'
rockgroep
verdient
zeker 150
miljoen
met tournee
IZATEHLtAU ÜR'i'UÜEk iHUy
EXTRA
PAGINA 31
Als de Rolling Stones een aan de
beurs genoteerde onderneming
zouden zijn, zouden de koersen deze
maanden oververhit raken. Na jaren
van het toneel verdwenen te zijn
geweest, zijn ze nu terug met de
nieuwe lp/cd Steel Wheels en maken
ze een grote tournee door
Noordamerika. Daarbij gaan
honderden miljoenen guldens om, zo
heeft het gezaghebbende
Amerikaanse tijdschrift Forbes
berekend. De Stones hebben van te
voren een garantie van 150 miljoen
gulden gekregen voor deze trip, maar
dat is slechts een aardige basis voor
tientallen miljoenen die er nog
aankomen. De kassa rinkelt volgens
Forbes in alle hevigheid verder.
door Rien Robijns
Eind vorige maand beleefden de zo lang
zamerhand verschillende generaties fans
van de Rolling Stones eindelijk weer het
gevoel, waarop ze jaren hadden gehoopt
en gewacht. Nadat hun idolen zich zeven
jaar vrijwel afzijdig hadden gehouden en
alleen als solisten enige platen hadden
uitgebracht, kwamen ze nu op de markt
met hun nieuwe album Steel Wheels. In
het spoor daarvan begonnen ze aan een
tournee door Noordamerika, die nog tot
het eind van het jaar zal duren. Het suc
ces is enorm: avond aan avond trekken
de inmiddels behoorlijk bejaarde rock
sterren volle stadions met een wel zeer
gemêleerd publiek.
Toen ze de laatste dagen van septem
ber in Washington neerstreken, werd
daar tegelijkertijd de jaarvergadering
van het Internationale Monetaire Fonds
en de Wereldbank gehouden. Duizenden
internationale bankiers waren voor die
gelegenheid in de Amerikaanse hoofd-
stad neergestreken. Maar velen van hen
verwisselden op zondagavond de krijt
pakken voor een luchtiger outfit om zich
in hun limousines naar de Stones in het
Robert F. Kennedy-stadion te laten rij
den inplaats van naar een van de tiental
len recepties. Het waren zeker niet alleen
de jongsten uit dit exclusieve gezelschap
die het op hun heupen kregen. Per slot
van rekening omvat de historie van de
Rolling Stones nu al weer ruim 27 jaar.
Geen risico
Dat de Stones elkaar na jaren afzijdig
heid in de zomer van vorig jaar weer von
den en besloten weer te gaan repeteren,
was niet toevallig. Ze hadden zojuist van
de Canadese promotor Michael Cohl de
garantie gekregen dat ze het astronomi
sche bedrag van 150 miljoen gulden zou
den krijgen, als ze toch nog een keer sa
men een plaat wilden maken en op tour
nee zouden gaan. Voor dat bedrag waren
Mick Jagger en Keith Richards, die drie
jaar geleden de samenwerking hadden
verbroken, na diepgaande meningsver
schillen over de te volgen muzikale
koers, bereid elkaar weer ie hand te
schudden. "Wat wil je ook," verklaarde
Jagger, "ons werd dat enorme bedrag bij
voorbaat gegarandeerd. We hoefden zelf
geen enkel risico te lopen".
Het duurde bijna een jaar, voordat ze
er klaar voor waren. Ze schreven spe
ciaal voor de gelegenheid nieuwe num
mers, repeteerden intensief met elkaar
en waren deze zomer zo ver, dat Steel
Wheels op de plaat kon en de nieuwe
show in elkaar zat die in september in
Philadelphia van start ging. Het bleek al
snel dat hun promotor niet mis had ge
gokt. Voor de Stones komen nog steeds
hele volksstammen gaarne hun huis uit.
Toen Michael Cohn de vijf Rolling Sto
nes vorig jaar het vorstelijke aanbod
deed, had hij dat ook duidelijk ingecal
culeerd. Hij plande een kleine zestig con
certen en ging ervan uit dat die samen
zo'n drie miljoen bezoekers zouden trek
ken. Tegen een prijs van gemiddeld 30
tot 35 gulden per toegangskaartje zou dat
in totaal 200 miljoen gulden opleveren.
Daarvan zou hij zo'n veertig percent, een
tachtig miljoen gulden, kwijt zijn aan het
huren van stadions, het opzetten van de
podia en het inschakelen van plaatselij
ke promotors. Tussen zijn garantie aan
de Stones en dat bedrag zat weliswaar
dertig miljoen gulden, maar hij twijfelde
er niet aan dat hij dat gat makkelijk zou
dichten.
Het gerenommeerde Amerikaanse za
kenblad Forbes rekende uit hoe hij dat
deed. Speciaal voor de nieuwe tournee
werd het aantal Stones-souvenirs dat
vroeger bij concerten werd verkocht, da-
.nig uitgebreid. Niet alleen de klassieke,
zwarte T-shirts werden opnieuw vervaar
digd, maar er kwam een heel arsenaal bij:
van ruige sneeuwjacks die voor een klei
ne duizend gulden werden verkocht, tot
eenvoudige sweatshirts, skateboards en
hoofdbanden (van een tientje) toe. Ze
werden allemaal bedrukt met een spe
ciaal vervaardigd Steel Wheels-logo. De
verkoop van deze artikelen zou ervoor
zorgen dat promotor Cohn spoedig quit
te zou gaan spelen.
Potjes
Maar daar bleef het niet bij. Tal van ande
re bronnen werden aangeboord om de
geldmachine deze maanden op volle toe
ren te laten draaien. Het huishoudboekje
werd zo in elkaar gezet dat ook de kassa
voor de Stones extra zou gaan rinkelen,
wanneer Cohn zijn kosten er uit zou heb
ben. Daarvoor werden verschillende pot
jes op het vuur gezet.
Allereerst werden lokale en regionale
televisiestations in de Verenigde Staten
benaderd om de rechten van de optre
dens in hun gebied te kopen. Die hapten
gretig toe. Dat leverde meteen al weer 15
begin hebben we nooit gedroomd dat we
er ooit nog eens veel geld mee zouden
verdienen", aldus Keith Richards. "We
gingen alleen muziek maken, omdat we
niet wisten wat we anders zouden moe
ten doen. Maar plotseling gebeurde het
onverwachte".
Wanneer de Stones een beursfonds
zouden hebben willen worden, was de
tijd daar na zo'n drie jaar rijp voor ge
weest. Dat gebeurde met de hit Satisfac
tion, die in 1965 alle stoppen deed door
slaan en ongetwijfeld een levendige aan
delenhandel tot gevolg zou hebben ge
had. Daarna kwam er enigszins de klad
in. De psychedelische lp Their Satanic
Majesty's Request sloeg niet erg aan en
mede-oprichter Brian Jones verliet de
groep met veel rumoer. Hij zou kort daar
na overlijden. De Stones werden al snel
vereenzelvigd met drank en drugs. Maar
in 1968, toen de Beatles besloten van het
toneel te verdwijnen, herstelde men zich
weer. Nieuwe LP's als Beggar's Banquet
en Sticky Fingers werden kassuccessen.
De nieuwe glorieperiode duurde zo'n
vier jaar. Daarna volgde in het midden
van de jaren zeventig weer een terugslag,
waarvan de groep zich in 1978 herstelde.
Toen zouden de koersen weer hebben
kunnen stijgen via hits als Some girls,
Emotional Rescue en Tattoo You. Boven
dien poetsten de Stones hun image danig
op met verschillende, uiterst succesvolle
toernees, waaronder een in de Rotter
damse Kuip.
Het mocht niet zo blijven. In de jaren
tachtig verminderde de kwaliteit van de
nieuwe albums en bovendien kregen
Mick Jagger en Keith Richards ruzie
over de te volgen koers. Het leidde er toe
dat de verschillende leden van de groep
vooral op de solotoer gingen en dat de
band in 1986 uiteen dreigde te vallen. Het
vertrouwen van de trouwste aandeelhou
ders zou de volgende jaren behoorlijk
zijn geschokt, maar hun wachten zou dit
jaar dan toch weer zijn beloond.
Belastingvlucht
Hoewel de prestaties van de Stones alzo
door de jaren heen grote pieken en dalen
kenden, hebben ze nooit bang hoeven te
zijn dat ze aan de bedelstaf zouden raken.
Ze hebben hun zakelijke belangen altijd
uitstekend weten te verdedigen. Toen ze
in de jaren zestig plotseling vermogens
gingen verdienen, verlieten ze ook al
gauw Engeland, waar de toenmalige so
cialistische regering van Harold Wilson
besloot topinkomens te gaan belasten
met een tarief van 98 percent.
Op advies van hun financiële adviseur
prins Rupprecht Loewestein, die afkom
stig was uit het belastingparadijs Liech
tenstein, trokken ze al snel de grens van
hun vaderland over. "Ik ben niet tegen
belasting betalen", verklaarde Mick Jag
ger die stap, "maar ieder land waar we
speelden, wilde een eigen stukje van de
cake en als we niet oppasten, zouden
we niets hebben overgehouden".
Toen onder premier Thatcher de belas
tingtarieven voor topinkomens naar be
neden gingen, keerde drummer Charlie
Watts weer terug naar zijn vaderland,
maar de rest van de groep bleef weg. Jag
ger woont nu beurtelings in zijn villa's in
het zuiden van Frankrijk of in het Ca-
ribisch gebied.
Een belangrijke stap om de belas
tingdruk te verminderen deden ze ook
toen ze besloten hun holding onder te
brengen in Amsterdam en daar een groot
aantal BV's onder te hangen. Zo zijn in
ons land bijvoorbeeld gevestigd Eder
.BV, Promotone BV, Musidor BV, Pro
mopub BV, Promoright BV, Lettaros
BV, EG International BV, Musifilm BV,
Promobill BV en Promotours BV. De
uiteindelijke eigenaars zijn de Stones,
die langs deze wegen hun royalties, film-
inkomsten, concertverdiensten en sou
venirverkoop wegzetten.
Daarmee profiteren ze van het feit dat
Nederland voor buitenlandse onderne
mingen die hier op papier worden geves
tigd een belastingparadijs is, dat nog
gunstiger is dan bijvoorbeeld Zwitser
land. Doordat Nederland zo ongeveer de
meeste belastingverdragen met andere
landen in de hele wereld heeft afgesloten
en daardoor kan worden voorkomen dat
een dubbele belasting wordt betaald,
hebben zich hier talloze buitenlanders
gevestigd die zo tegen een schijntje de
belasting elders kunnen ontlopen. Zij
maken gebruik van de zogeheten deelne
mingsvrijstelling en laten de Nederland
se BV's als kassier van de inkomsten el
ders optreden. Om alle risico's te vermij
den hebben de Stones ook nog firma's op
de Kanaaleilanden (Jersey en Guernsey)
en andere belastingparadijzen. Hun be
lastingdruk is daardoor tot vrijwel nul
gereduceerd.
Binnenlopen
Ook al zouden de Stones nooit meer een
gitaar aanraken, dan zouden ze nog mak
kelijk binnenlopen. Jaarlijks worden
hoe dan ook een miljoen platen van hen
verkocht, wat met een geschatte royal
ty van f3,50 per plaat - altijd 3,5 miljoen
gulden opbrengt. Bovendien krijgen ze
als tekstschrijvers ongeveer een dubbel
tje voor elke plaat, die ergens voor de ra
dio wordt gedraaid. Dat levert ook nog
eens miljoenen op. Maar wanneer ze de
handen ook maar even uit de mouwen
steken en een nieuwe LP vol spelen, dan
kunnen ze rekenen op een verkoop van
minstens drie miljoen platen en een op
brengst van zo'n vijftien miljoen gulden
extra.
En bij al die berekeningen is nog niet
ingecalculeerd wat er zou gebeuren als
ze hun rechten op hun songs in een klap
zouden verkopen, zoals de Beatles vorig
jaar deden. Die deden hun hele pakket
voor enkele honderden miljoenen' gul
dens over aan Michael Jackson. De waar
de van de Stones-portefeuille wordt op
het ogenblik geschat op 100 miljoen dol
lar, een dikke 200 miljoen gulden. Het is
duidelijk. Bijna 25 jaar na hun hit I can't
get no satisfaction zijn de Rolling Stones
behoorlijk aan hun trekken gekomen.
miljoen gulden extra op, een bedrag dat
aanmerkelijk zal stijgen, wanneer ook
zoals gepland met buitenlandse televi
sie-stations constracten zullen worden
getekend. Daarnaast wordt van de tour
nee een aparte film gemaakt en gebruikt
de grote Amerikaanse tv-maatschappij
NBC veel materiaal voor een twee uur
durende special die over de Stones
wordt voorbereid.
Verder werd een grote sponsor ge
zocht. De Stones wisten uit ervaring hoe
lucratief dat k^n zyn. Jaren geleden wa
ren ze een van de eerste groepen, die ont
dekten dat er op deze markt ongekende
mogelijkheden zouden kunnen liggen.
Tijdens hun laatste tournee door de Ver
enigde Staten, in 1981, tekenden ze een
contract met een parfumfirma. Dit jaar
wordt de trip gesponsored door de bier-
fabriek Anheuser-Busch, die het merk
Budweiser op de markt brengt. Het be
drijf was bereid in ruil daarvoor 15 mil
joen gulden neer te tellen.
Alles bij elkaar opgeteld zal de hele
Steel Wheels-tournee deze maanden on
geveer zo'n kwart miljard gulden in het
laadje brengen. Forbes heeft berekend
dat de inkomsten van de Stones zelf dit
jaar de 200 miljoen gulden zullen bena
deren. Een deel daarvan zal volgend jaar
nog binnenvloeien, maar dit jaar houden
ze er naar schatting al zeker de helft van
over. Daarmee hebben ze zich in één klap
in de top-10 van veelverdienende arties
ten over de laatste twee jaar genesteld
(zie het kader op deze pagina).
Oververhit
Wanneer de groep een op de beurs geno
teerde onderneming zou zijn geweest,
zou de handel in de aandelen deze maan
den waarlijk oververhit zijn geraakt. Als
beleggingsfonds zouden de 'Stones' toch
|moeilijk meer stuk kunnen door alle
rechten en royalties die in het verleden
zijn opgebouwd, maar dat is zeker niet al
tijd zo geweest. De koersen van de groep
hebben sinds de oprichting in 1962 een
behoorlijk grillig verloop gehad, zo
knobbelde Forbes uit.
Toen de Rolling Stones begonnen was
al snel duidelijk dat zich naast de Beatles
een tweede Engelse, artistieke geldma
ker aandiende. Maar niemand had ge
dacht dat het succes zo lang zou aanhou
den. Hoeveel popgroepen verdienden in
de jaren zestig immers niet kortstondig
fortuinen om vervolgens min of meer in
de vergetelheid te verdwijnen? "In het
1 Michael Jackson (popzanger)130 120 250
2 Steven Spielberg (filmregisseur)128 82 210
3 Bill Cosby (filmacteur)120 70 190
4 Mike Tyson (bokser)52 90 142
5 Charles M. Schulz (cartoonist)56 64 120
6 Eddie Murphy (acteur)44 70 114
7 Pink Floyd (popgroep)50 62 112
8 The Rolling Stones (popgroep)88 22 110
9 Oprah Winfrey (tv-presentatrice)..60 50 110
10 George Michael (popzanger)22 72 94
11 Julio Iglcsias (zanger)44 48 92
12 Johnny Carson (tv-presentator)50 40 90
13 Jack Nicholson (filmacteur)68 20 88
14 Sylvester Stallone (filmacteur)76 12 88
15 Madonna (zangeres)46 40 86
16 Sugar Ray Leonard (bokser)56 28 84
17 Arnold Schwarzenegger (filmacteur)70 12 82
18 Bruce Springsteen (popzanger)12 68 80
19 Bon Jovi (popgroep)50 30 80
20 Prince (popzanger)40 32 72
21 U 2 (popgroep)40 26 66
22 The Who (popgroep)60 4 64
23 Dcf Leppcard (popgroep)10 50 60
24 Van Halen (popgroep)10 44 54
25 Bill Murray (filmacteur)34 18 52
26 Siegfried Roy (illusionisten)36 16 52
27 Andrew Lloyd Webber (componist)24 28 52
28 Frank Sinatra (zaqger)28 24 52
29 Grateful Dead (popgroep)26 24 50
30 Jim Davis (cartoonist)22 28 50
31 Guns N' Roses (popgroep)26 22 48
32 Kenny Rogers (zanger)26 20 46
33 Jane Fonda (filmactrice).10 36 46
34 Tom Selleck (filmacteur)16 28 44
35 Acrosmith (popgroep)18 24 42
36 Rod Stewart (popzanger)18 24 42
37 Michael J. Fox (acteur)20 20 40
38 Steve Martin (acteur)16 24 40
39 Stephen King (schrijver)20 20 40
40 Mel Gibson (filmacteur)22 18 40
De Rolling Stones toen: v.l.n.r. Charlie Watts, Mick Taylor, Mick Jagger, Keith Richards en Bill
Wyman. i.rchi.n..»)
De Rolling Stones nu: v.l.n.r. Watts, Wyman, Richards, Jagger en Ron Wood.
