Sovjetunie: kernwapens uit Oostzee Thatcher in problemen na vertrek Lawson Washington wijst voorstel af Kerncentrale Spanje stil na nieuwe brand DDR-top lijkt demonstraties zat Religieuze sjaal mag weer op Franse scholen Regering in Etiopië wankelt door rebellen Autotelefoonnet 3 even uitgeschakeld. VRIJDAG 27 OKTOBER 1989 .HBÜH. PAGINA 5 HELSINKI (Rtr/AFP/DPA/AP) - De Sovjetunie zal volgend jaar alle kernonderzeeërs van de Golf-klasse uit de Oostzee terugtrekken en de kernwapens aan boord vernietigen, zo heeft partijleider Gorbatsjov gisteren op de tweede dag van zijn bezoek aan Finland bekendgemaakt. Hij riep op het he le Oostzeegebied kernwapenvrij te maken, maar daar voe len de VS niets voor. De Sovjetunie heeft de afgelopen twee jaar een aantal stappen onder nomen waarbij zij Finse voorstellen steunde alle kernwapens uit Noord- Europa te verwijderen. Op het mo ment staan er geen wapens voor de korte en middellange afstand meer in gebieden die grenzen aan Noord- Europa. Het Witte Huis liet via woordvoer der Fitzwater weten dat de Ameri kaanse regering een terugtrekking van kernwapens uit het Oostzeege bied geen bijdrage vindt aan de Eu ropese veiligheid. "Maar wij stellen de intentie van het voorstel op prijs", zei hij. In een schriftelijke verklaring voegde de regering daar aan toe dat Washington de rede van de Sovjetleider "natuurlijk zal be studeren". Volgens hoofdredacteur Sharpe van het gezaghebbende handboek Janes's Fighting Ships zijn de on derzeeërs van de Golf-klasse meer dan 30 jaar oud en sterk verouderd. Sommige hebben bovendien raket ten aan boord die door westerse deskundigen als gevaarlijk voor de onderzeeboten zelf worden be schouwd. Volgens hem tracht Gor batsjov munt te slaan uit iets dat hoe dan ook binnenkort moet ge beuren. Volgens Sharpe kan de Sovjetunie zich permitteren 70 schepen. 23 oudere kernonderzee ërs en 100 met dieselolie aangedre ven onderzeeërs te schrappen zon der dat dat een verzwakking van haar vloot tot gevolg heeft. Helsinki Ongeveer duizend aanhangers van Nieuw Forum, discussieerden gisteren in een Lutherse kerk de tafel zat de top van de oppositiebeweging: Reinhard Schidt, Michael Goebel, discussieleider en pastoor Erich Busse, Baërbel Bohley en Jens Reich (vlnr). (foto api KGB-brigade voor dissidenten opgeheven MOSKOU (AP) - Het beruchte vijfde directoraat van de KGB, belast met de vervolging van po litieke dissidenten, is opgehe ven. De regeringskrant Izvestia meldde gisteren dat de geheime agenten worden overgeplaatst naar een nieuwe organisatie die als voornaamste taak krijgt een einde te maken aan het etnische geweld en afscheiding van Sov jet-republieken te voorkomen. De nieuwe dienst, die als 'On derafdeling ter verdediging van de grondwetsstructuur van de Sovjetunie' door het leven zal gaan, zal echter blijven waken voor "anti-socialistische ele menten", aldus KGB-topman Krjoetsjkov in een interview met de krant. Hij tekende daar bij aan dat de vroegere rol van de dienst als "gedachtenpolitie" daarmee niet in een nieuw jasje wordt gestoken. "Ideëen en opi nies worden, ongeacht hun strekking, niet meer als vergrij pen beschouwd, op voorwaarde dat zij geen gestalte krijgen in onwettige acties", aldus de KG- BONN De Oostduitse leiding lijkt genoeg te krijgen van de vele demonstraties. Woensdag al uitte de nieuwe sterke man Egon Krenz de wens dat er wordt gepraat en niet Gorbatsjov zinspeelde gisteren ook langer gedemonstreerd. Gisteren herhaaldelijk op de ondertekening kondigde Gunter Schabowski, Po- van de Slotakte van Helsinki en riep litburolid en partijchef van Oost- de 35 deelnemers aan de Conferen- Berlijn, een nieuwe demonstratie- tie voor'Europese Veiligheid en Sa- wet aan. Details zijn nog niet be- menwerking (CVSE) op in 1992 een kend. nieuwe conferentie in Helsinki te houden, om te bekijken hoe de ak- koorden worden nageleefd en hoe (joor de politieke ontwikkelingen in Eu ropa op lange termijn verlopen. De'partijleider zei verder dat de Sovjetunie nauwere economische betrekkingen wil met Europese lan den. Hij stelde in dit verband voor een Europese commissie op te rich ten met deskundigen van de drie economische blokken: de EG, de Comecon en de Europese Vrijhan dels Associatie. Doel is om econo mische mechanismes te harmonise- MADRID De burgemeesters van vier Spaanse gemeenten hebben gisteren de sluiting geëist van de kerncentrale Vandellos I in Tarra gona, die vorige week na een brand in een van zijn twee turbinegenera toren schade opliep aan het koelsys teem. Gisteren brak opnieuw brand uit toen een hulptransformator oververhit raakte, maar volgens de Spaanse commissie voor nucleaire veiligheid was dat "volkomen onbe duidend". De centrale is inmiddels stilgelegd, omdat het koelsysteem gedeeltelijk onklaar is geraakt. De schade daar- Bom van mafia doodt 4 agenten in Colombia MEDELLIN (Rtr/AFP) - In de Co lombiaanse stad Medellin zijn vier Berlijn. Achter politiemensen gedood en 40 ande ren gewond geraakt nadat een bom ontplofte dichtbij de politiebus waarin zij zaten. De bus werd volle dig vernield door de 20 kilo zware bom, die waarschijnlijk vanuit een voorbijrijdende auto is gegooid. Volgens de Colombiaanse radio is de verantwoordelijkheid voor de aanslag nog niet opgeëist, maar kan i het verzet, discussieerden don- hij op rekening worden geschreven derdagavond 200 hervormers met het drugskartel in Medellin. gen te beschikken dat er plannen de als gematigd bekend staande Eerder op de dag schoten waren voor een gewelddadige partijchef Modrow en burgemees- lin onbekenden vanuit grensdoorbraak bij de Brandenbur- ter Berghofer. Het gesprek volgde twee politiemannen dood. Een Hans Hoogendijk Sinds donderdag wordt in de media weer een hardere toon aangeslagen. Nadat eerst de politiecommandant van Oost-Berlijn duidelijk had ge maakt dat demonstraties in de toe komst om "verkeerstechnische re denen" niet meer wenselijk zijn, ger Poort in Oost-Berlijn. Uitvoerig wordt ook het telefoon gesprek aangehaald dat de 15 jaar geleden uitgewezen DDR-zanger Wolf Biermann via een Westduitse radiozender voerde met Barbel Bo hley van Nieuw Forum. Biermann uitte daarin onder meer zijn twijfels aan de oprechtheid van het regime bij de hervormingen. "Ik moet eer lijk zeggen, Barbel, die aapachtige snelheid waarmee die oude varkens zich nu veranderen... Dan word je natuurlijk bang, dat het maar schijn zegsman van de politie verklaarde geen enkele aanwijzing is dat denkenden aanwezig waren. Onder die aanslag is gepleegd door de leiding van Berghofer werd over al- drugsmafia. aan loopt in de miljoenen guldens. Door het stoppen van de centrale wordt dagelijks een omzetverlies van een miljoen gulden geleden. De eerste brand in de kerncentra le begint steeds meer emoties in Spanje los te maken. Pas twee da gen na de brand verschenen er in de Spaanse pers de eerste verhalen over wat zich precies die avond in de centrale had afgespeeld. Zondag stond in de kranten, dat de Costa Brava aan een ramp als in Tsjerno- bil ontsnapt was. Dit is inmiddels officieel tegengesproken door zo wel de Spaanse premier Felipe Gonzalez als het Internationale Atoomagentschap (IAEA) in We nen, maar de ongerustheid bij de plaatselijke bevolking is daarmee niet verdwenen. Omdat door het personeel van de centrale een groot aantal proce durefouten zijn gemaakt, onder meer door de verantwoordelijke au toriteiten niet tijdig te alarmerep en de omvang van de brand te verzwij gen, hebben vijf burgemeesters in de omgeving van de centrale zich te ruggetrokken uit de raad, die in het geval van een ramp noodzakelijke maatregelen moet coördineren. Ook hebben de vijf van de landelij ke overheid geëist dat de centrale zo snel mogelijk dicht gaat. De burge meesters hebben daarbij steun ge kregen van 26 plaatselijke en lande lijke organisaties, waaronder de grootste vakcentrale in Spanje, UGT. De provinciale bestuurder van Tarragona en omgeving, Ramon Sanchez, heeft aangekondigd de noodprocedures opnieuw te bekij ken en zo nodig aan te passen en ook aangedrongen op een sneller en efficiënter waarschuwingssysteem. Het hoofd van de Catalaanse Gene raliteit. Jordi Pujol, heeft eveneens van de Nationale Raad voor Nucle aire Veiligheid een beter rampen plan geeist. Hij noemde het be staande ernstig verouderd. Ie problemen gepraat. Hij het begin dat de toestand van col lectieve sprakeloosheid voorbij is en dat nu over alles open moet wor den gepraat. Donderdagavond gin gen desondanks weer 100.000 men sen de straat op. Ook in andere ste den werd gedemonstreerd. De Oostduitse advocaten eisen een omvangrijke hervorming van het juridische bestel. In een door PARIJS (GPD) het officiële persbureau ADN De religieuze sjaal is voortaan weer toegestaan op De Oostduitse Aktuelle Kamera spreide verklaring stellen zij verder openbare scholen, nadat hij kortge- x waar- tekortkomingen vast bij het nale- leden door het onderwijspersoneel commentarieerde schijnlijk geen ander land ter reld is, waar via de ether leiders van andere staten zo beledigd kunnen de 1 bijna in geheel Frankrijk "Te lang zijn verkeerde ontwikke- weerd. Minister van onderwijs Jos- hngen geduld", aldus de juristen. pin heeft bepaald dat de Moham- land "een dialoog nodig heeft en geen onrust en gebrul". De tv meldde dat een militante harde kern betogers de confrontatie zoekt en dat politiemannen met de dood waren bedreigd. Neues Deut- schland schreef dat demonstranten politiemannen in het gezicht had den gespuugd en brandende kaar- Wapens De VS en Sovjetunie beginnen ko mende maandag aan hun overleg over het terugdringen van chemi sche wapens en zo mogelijk een al geheel verbod van strijdgassen. Beide landen hebben dit gisteren bij de de VN bekend gerqaakt. Het wordt de eerste gespreksronde over de voorstellen die de Amerikaanse president Bush en Sovjet-minister van buitenlandse zaken Sjevard- nadze verleden maand op dit terrein deden. UPI De regering van Panama heeft gis teren het Amerikaanse persbureau UPI opdracht gegeven zijn kantoor in Panama-stad te sluiten. Alle bui tenlandse correspondenten van UPI dienen het Middenamerikaan- se land binnen 72 uur te verlaten. De ministeries van binnenlandse zaken en justitie beschuldigden het in de VS gevestigde persbureau van valse nieuwsberichten Piraat De Nederlandse pastoor Johann van den Brule is gisteren door de rechtbank in het Westduitse Duder- stadt veroordeeld tot een boete van ruim 2500 gulden voor het gebruik van een piratenzender. Via de zen der verstuurde Van den Brule, die zijn standplaats heeft in Breiten- berg (Nedersaksen), kerkelijke be richten naar zieke mensen. De pas toor wil ondanks de veroordeling doorgaan met de uitzendingen. Bulgarije De Europese Gemeenschap heeft Marcos mag van Hooggerechtshof niet teruglieren MANILA (AP) - Het Hoogge rechtshof van de Filipijnen heeft vanmorgen besloten dat het li chaam van de overleden oud-presi dent Ferdinand Marcos niet op de Filipijnen mag worden begraven. President Corazon Aquino had het gerechtshof gevraagd haar verbod op de terugkeer van Marcos te handhaven. Het hof besliste met acht tegen ze ven dat er nog geen tekenen zijn dat maanden nadat Etiopische officie- de bedreiging voor de regering- ren een mislukte staatsgreep uit- Aquino is afgenomen, en dat de te- voerden, wankelt het regime van rugkeer van het lichaam van Mar- president Menghistu Haile Marijam cos en diens familie onlusten zou- opnieuw. Ditmaal door toedoen van den kunnen aanwakkeren. De ze- noordelijke rebellen, die de afgelo- ven tegenstemmende rechters heb- pen weken een reeks militaire suc- ben betoogd dat het leger geen dui- cessen hebben geboekt en een flink delijke bewijzen heeft kunnen leve- eind in de richting van de hoofdstad ren dat de familie Marcos een ge- Addis Abeba zijn opgerukt. De vaar oplevert voor de nationale vei- strijd concentreert zich momenteel ligheid. rond de belangrijke gamiezoens- Ongeveer 200 Marcos-aanhangers plaats Bese, het laatste regerings zijn een demonstratieve mars be- bolwerk dat de rebellen nog scheidt gonnen van Marcos' geboorteplaats van de hoofdstad Addis Abeba. Ilocos del Norte naar Manila, om de eis tot terugkeer van het lichaam kracht bij te zetten. Marcos over leed op 26 september in balling schap op Hawaii, nadat hij in 1986 had moeten uitwijken voor een volksopstand onder leiding razon Aquino. dus de Aktuelle Kamera. Neues Deutschland: "Het taalgebruik van Biermann is in de meest positieve uitleg het ophitsen van diegenen, die stenen smijten en ruiten ingooi- Discussie In Dresden, eer de bolwerken NAIROBI (GPD)_— Nog geen vijf Tigre-volksbevrijdingsfront (TPLF) en de veel kleinere Etiopi sche Democratische Volksbewe ging (EPDM). Het marxistisch-leni- nistische TPLF vecht al sinds 1974 tegen de Etiopische regering, telt tussen de 20.000 en 30.000 goed be wapende soldaten en heeft veel steun van de bevolking. Sinds februari van dit jaar, toen de rebellen de provincie Mekele in namen, is vrijwel de hele provincie Tigre in handen van het TPLF. De strijd verplaatste zich vervolgens zuidwaarts in de richting van het centrale Abessinisch Hoogland. Ook daar is het regeringsleger de af gelopen weken herhaaldelijk ver slagen. Volgens het TPLF vielen tij dens de gevechten aan regeringszij de meer dan 17.000 doden en ge wonden, terwijl zo'n 10.000 militai ren gevangen zijn genomen. Tegenslag Gandhi bij verkiezingen Het grootscheepse offensief te gen het militaire bewind in Addis Abeba wordt uitgevoerd door de Etiopische Revolutionaire Demo cratische Volksbeweging Co- (EPRDM). Deze eerder dit jaar op gerichte groepering bestaat uit het NEW DELHI (IPS/Rtr/UPI) - De Indische premier Gandhi heeft gis teren de noodtoestand afgekondigd door het plan in de oostelijke deelstaat Bihar na- listische Hind dat daar bij gevechten tussen isla- tempel te bouwen by Ayopdhya, medaanse fundamentalisten hun dochters met haar en oren bedekt naar school mogen laten als zij dat willen en dat onderwijzers zich daarbij moeten neerleggen. Het be sluit van de socialistische minister van onderwijs is in brede kring, ook binnen zijn eigen partij, op grote te genstand gestuit. Niet duidelijk is waarom Jospin, tegen deze consensus in, de tegen het dragen van de sjaal gekante on derwijzers het initiatief uit handen heeft genomen. Toen hij zijn partij bestuur om diens mening vroeg, had dat zes uur discussie nodig al vorens het Jospin schoorvoetend gelijk gaf. Wat niet wegneemt dat partijvoorzitter en oud-premier Mauroy doorgaat met openlijk het dragen van de sjaal op school te ver oordelen. En dat Mauroy daarin door een groot aantal van zijn poli tieke vrienden nog steeds wordt ge volgd. Jospin heeft naar zijn zeggen de volledige steun van president Mit terrand en premier Rocard. Steun heeft hij in ieder geval niet van de nationale bisschoppenconferentie, die op het ogenblik in Lourdes bij een is, en evenmin van een aantal vooraanstaande islamitische orga nisaties in Frankrijk en in de landen rond de Middellandse Zee. De kwestie van de religieuze sjaal - niet te verwarren met de tsjador die een groter gedeelte van het ge zicht verbergt - werd enige weken geleden plotseling een halszaak, toen op een school in de Parijse bui tenwijk Creil vier meisjes naar huis naar het gebied ging, vreest dat de werden gestuurd die weigerden gevechten zich verder uitbreiden hun sjaal in de klas af te doen. mieten en hindoes zeker 51 om het leven kwamen. Op de sta tions vc werden sleept en gelyncht. Gandhi, die gisteren persoonlijk LONDEN (Rtr/AFP/ANP) - De Britse premier Margaret Thatcher staan roerige tijden te wachten na het vertrek van haar minister van fi nanciën Nigel Lawson. Weliswaar werden via een doorschuifoperatie de gaten op de belangrijke posten in het kabinet snel opgevuld, maar desondanks zijn Thatchers gezag en geloofwaardigheid op het spel ko men te staan. Eerder deze maand sprak That cher op het partijcongres van de conservatieven immers nog publie kelijk haar volledige steun aan Lawson, en iedereen nam aan dat de herschikking van haar kabinet Bulgarije om opheldering gevraagd julj de iaatste zou zijn voor de de aanhouding gistermorgen van zeker 24 leden van de niet-offi- ciële Bulgaarse milieubeweging Ecoglasnost. Volgens ooggetuigen is een aantal arrestanten bij hun aanhouding geschopt en geslagen. De milieu-activisten zijn korte tijd later weer op vrije voeten gesteld. Golfoorlog Een Irakees is woensdag gedood bij de beschieting kiezingen. Gisteren bleek echter op een voor de premier uiterst pijnlijke manier dat de geruchten over de verkilde verhouding tussen Lawson en Thatcher op waarheid berustten. Ondanks vier pogingen van de premier hem op zijn besluit te laten terugkomen, besloót Lawson af te treden. Lawson was vooral boos omdat sleepboot door twee Iranese ge vechtsschepen in de 'Perzische Golf. Dat heeft de scheepsinlichtin- gendienst van Lloyd's donderdag gemeld. Het was het eerste incident op zee, sinds veertien maanden ge leden een bestand van kracht werd in de oorlog tussen Iran en Iraq. Iraakse Thatcher duidelijk oor had r de adviezen van Walters. In zijn ont slagbrief stelde Lawson dat het eco nomisch beleid alleen succesvol kan zijn als er overeenstemming be staat tussen de premier en de minis ter van financiën. "Recente gebeur tenissen geven aan dat dit niet het meer verzoenlijk Sensationeel Het was een van de sensationeelste politieke echtscheidingen in de re cente Britse geschiedenis. Nog maar 18 maanden geleden om schreef Thatcher Lawsons leiding over de economie als briljant en werd hij de architect genoemd van haar verkiezingsoverwinning in 1987. Maar nu struikelde hij dan toch eindelijk over zijn forse en con troversiële renteverhogingen. In ruim een jaar verdubbelde de rente - van 7,5 procent in juni 1988 naar 15 procent deze maand (vergelijk: de rente in Nederland is 7,5 procent). Een renteverhoging is de be proefde methode om de inflatie te gen te gaan. Maar de inflatie daalde in dit geval niet, hij steeg van 4 naar bijna 8 procent in een jaar. De rente verhoging was ook een uitvloeisel van de krampachtige pogingen van Lawson om de koers van het Engel pond tegenover de Duitse mark handhaven. Toen de Duil Zijn adviezen waren voor Lawson de rente vorige maand met een pro- aanleiding om op te stappen. cent verhoogde (waardoor de mark (foto ap» duurder werd) moest en zou Enge land volgen. De markt reageerde echter verontrust en de koers van soonlijke adviseur blijft", schreef de pond daalde, hij bitter. Thatchers antwoord 400 km ten noorden van New Delhi, op de plaats waar nu nog de islami- Bhagalpur en Jamalpur tische Babri-moskee staat. Volgens uit de treinen ge- de hindoes is Ayopdhya de legenda rische geboorteplaats van de god Rama. Gandhi kreeg gisteren met nog meer tegenslagen te kampen. De eerste was dat de belangrijkste op positiepartij in India, de Janata Dal, de kleinzoon van Mahatma Gandhi, R^jmohan Gandhi, bereid heeft ge vonden als tegenkandidaat te fun geren in de kieskring van Rajiv Gandhi. Rajmohan Gandhi, die geen familie is van de Indische pre mier, is schrijver en journalist. Een andere tegenvaller voor Ra jiv Gandhi is dat de Janata Dal-par tij erin is geslaagd voor bijna 90 pro cent van de kiesdistricten één kan didaat te stellen. Gandhi had de ver vroegde verkiezingen deels uitge schreven tie er niet in zou slagen wegens derlingen verdeeldheid eensgezind i toon, luid- Eenling geval is zolang Alan Walters uw per- de dat het haar speet "dat u besluit Waarnemers zijn van mening dat Lawson op zijn minst één zwakke kant had, al was hij met zijn onafge broken ministerschap gedurende zes jaar de langst dienende minister van financiën van Groot-Brittannië in meer dan 70 jaar tijd: hij was be paald geen diplomaat. "Ik ben nogal eenzelvig, een eenling", zei hij ooit over zichzelf. Diepere achtergrond van zijn af treden vormt echter waarschijnlijk de toenemende onrust in de gelede ren van de Tories over de kritiek die alom de kop opstak naar aanleiding van zijn 'eigenzinnige' aanpak van de inflatie. Het lijkt er dan ook meer op dat hij controverse rond Walters heeft aangegrepen om de eer aan zichzelf te houden. In de peilingen ligt Labour inmid dels ettelijke punten voor op de Conservatieve partij. De oppositie maakte gisteren direct gretig ge bruik van dit buitenkansje om daar nog een paar punten aan toe te voe gen. Labour-leider Neil Kinnock verklaarde dat Thatcher heeft na gelaten Lawson de steun te geven die hij nodig had en dat zijn aftre den volledig haar verantwoordelijk heid is. "Mevrouw Thatcher is dui delijk niet langer in staat een rege ring te leiden", zei hij. Paddy As- hdown, van de kleine Liberaal De mocratische partij, verklaarde: "Wij hebben jarenlang gehoord dat er geen alternatief is. Er is een alterna tief. Zij moet opstappen". Leger Suriname moet veerboten terughalen PARAMARIBO (GPD) - De Suri naamse regering heeft het leger op dracht gegeven om de drie gekaapte veerboten terug te halen bij de op standige Toekayana-indianen. De eerste veerboot werd op 31 augus tus gekaapt, de tweede en derde eer der deze week. De veerboten bevin den zich stroomopwaarts op de Coppenamerivier, dicht bij het in dianendorp Corneliskondre. In Moengo, dat wordt bezet door de 'Unie tot Bevrijding en Demo cratie', is de situatie gespannen na dat de regering gisteren de eisen de bezetters, die i wer^en met het Junglecommando, afwees. De eis dat het leger zich te- rugtrekt uit de direct omgeving is zijn Congrespartij tegemoet te tre- volgens de regering "niet in te willi gen. gen en onuitvoerbaar'. ADVERTENTIE Wegens uitbreiding van de centrale voor het 3de autotelefoonnet wordt dit net vannacht (27 op 28 oktober) plaatselijk enkele minuten uitgeschakeld. Om zoveel mogelijk ongemak te voorkomen vinden de werkzaamheden plaats tussen 22.00 en 06.00 uur. Wij hopen dat u begrip heeft voor de noodzaak van dit tijdelijk ongerief.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5