België wacht langdurige en felle strijd om legale abortus AMIS-JM HART Van onsVOLK Mensen moeten weten waarom ze klein zijn Kerken: 'Ceausescu geliefdste Roemeense zoon lühet 'Strafrecht faalt op vele en essentiële terreinen' MAANDAG 23 OKTOBER 1 BRUSSEL Her en der in België kun je de laatste tijd pos ters zien hangen, met daarop afgebeeld een blij lachende zwangere vrouw. "Gewenste kinderen zijn gelukkige kin deren", stond er boven. En wie zal dat willen tegenspreken? Kennelijk genoeg mensen, want de posters waren meestal gescheurd of op zijn minst beklad. De plakkaten waren im mers opgehangen door de voorstanders van een liberalere abortuswet in België. Zij kunnen op veel tegenstand reke nen. door Hans de Bruijn Morgen begint de Senaat van het Belgische parlement de behande ling van een wetsvoorstel, dat onze zuiderburen na meer dan honderd jaar eindelijk een nieuwe abortus wet moet geven. En dat is ook poli tiek een emotioneel gebeuren. De huidige abortuswet dateert uit 1887 en stelt iedereen die 'door spij zen, dranken, artsenijen of enig an der middel' vruchtafdrijving ver oorzaakt zonder meer strafbaar. De strafmaat bedraagt minimaal vijf en maximaal twaalf jaar cel. Met Ierland is België het enige land in Europa dat nog een zo harde abortuswet kent. Niet dat nooit is geprobeerd daar verandering in te brengen. De abortusdiscussie sleept al twintig jaar aan en in 1982 werd al een eerder wetsvoorstel ver worpen. Dat zal dit keer niet gebeuren. Het staat vast dat het initiatief van de Vlaamse liberale senator en arts Lu- cienne Hermann-Michielsen en de Waalse socialist Roger Lallemand deze week een meerderheid in de Senaat zal halen. Daarna moet de Kamer van Volksvertegenwoordigers (de Tweede Kamer) het voorstel nog eens volledig bespreken, maar ook daar zal het met de steun van de Vlaamse en Waalse socialisten, libe ralen, groenen en enkele splinter partijen worden aanvaard. Maar of Belgie daarmee over een paar maanden ook echt een nieuwe abortuswet heeft, moet nog worden afgewacht. Het getal is in deze zaak niet doorslaggevend, maar de macht. En daarbij spelen de chris tendemocraten een uiterst belang rijke rol. Het liberaal-socialistische wets voorstel is de Vlaamse CVP en de Waalse PSC een doorn in het oog. Van beide kanten is al duidelijk ge maakt dat de christen-democraten geen middel onbenut zullen laten om het wetsvoorstel te torpederen. Volgens CVP en PSC leidt het voorstel Hermann-Michielsen/Lal- lemand tot 'abortus op aanvraag', of zoals de Walen zeggen 'abortus a la carte'. Het zou abortus vrij en vrij wel straffeloos maken, zonder enige vorm van rem of toetsing. Het initiatiefvoorstel wil abortus toestaan tot de twaalfde week van de zwangerschap, mits sprake is van een noodtoestand, de abortus medisch verantwoord geschiedt en de aborterende arts de vrouw goed heeft voorgelicht over gevolgen en alternatieven. Na de twaalfde week zou abortus straffeloos kunnen plaatsvinden als de gezondheid van de vrouw ernstig bedreigd wordt of sprake is van een ongeneeslijk ziek ongeboren kind. In alle andere gevallen blijft de strafbaarheid overeind. In juni werd het voorstel al door de speciale senaatscommissie voor de abortus goedgekeurd. Maar sindsdien is de campagne voor en tegen legalisering van abortus pas goed op gang gekomen. En niet al tijd op even smaakvolle wijze. Mevrouw Hermann-Michielsen ('Madame Abortus' noemen tegen standers haar) en andere voorstan ders kregen dreigbrieven, dito tele foontjes en foto's van geaborteerde foetussen opgestuurd. En de voor standers plakten de al genoemde posters. De afgelopen week zijn kleine de monstraties gehouden en deze zon dag vond een speciale bedevaart naar het Maria-oord Banneux plaats. Ook waren bedsstonden tegen de vrije abortus, waarvan er een (in Retie) zelfs zeven dagen non-stop duurde. De kerk speelt immers een hoofd rol in de strijd tegen legalisering van abortus. De bisschoppen, onder leiding van kardinaal Danneels, hebben zich daar in juni al scherp tegen uitgesproken. Zij leiden, sa men met de CVP, het verzet. Pijlen Veel invloed op de bevolking heeft dat kennelijk niet gehad. Uit een on derzoek van de Brusselse krant Le Soir bleek dat 87 procent van de Belgen af wil van de abortuswet uit 1887. Maar wat zij wel willen is min der duidelijk. Slechts 30 procent steunt immers de voorstellen van het voorstel van liberalen en socialisten. De rest wil abortus wel legaliseren, maar aan veel strengere voorwaarden binden. Daarop richten CVP en PSC dan ook hun pijlen in het debat. Zij hebben allerlei middelen om de goedkeuring van het omstreden initiatief tegen te werken. Bijvoor beeld door amendementen in te die nen. Dan moet het voorstel immers weer helemaal opnieuw ook in de senaatscommissies worden be handeld. Maar ook als de Senaat het voor stel aanvaard, hoeft de CVP de strijd nog niet te staken. Premier Martens liet al eerder weten dat zijn partij dan met een eigen voorstel zal komen, nog voordat de Kamer van Volksvertegenwoordigers het be spreekt. In die Kamer van Volks vertegenwoordigers, waar het an ders dan bij ons na de Senaat wordt behandeld, kan zich dat hele proces herhalen. Als Senaat en Kamer het verguisde initiatief goedkeuren, kan de CVP nog altijd een crisis ver oorzaken. CVP-voorzitter Herman Van Rompuy zinspeelde vorige week openlijk op een situatie waarbij het aanvaarde wetsvoorstel niet kan worden ondertekend door de minis ters van justitie en volksgezondheid "omdat die er dan misschien niet meer zijn". De strijd gaat dus op het scherpst van de snede. En intussen worden per jaar zo'n 11.000 Belgische vrou wen geaborteerd in de 30 Waalse en vijf Vlaamse klinieken en zieken huizen die daartoe bereid zijn, en nog eens 5000 in Nederlandse kli nieken. Die Belgische artsen overtreden daarmee de wet, dat is duidelijk. Een wet, die de laatste jaren een la chertje is geworden omdat de toe passing ervan een kwestie van wil lekeur van de justitie en van de rechterlijke macht is geworden. In het ene arrondisment (vooral in Wallonië waar het verzet tegen abortus veel minder sterk is) werd niet veroordeeld, in het andere (vooral Vlaamse) wel. Vorig jaar is in Gent nog een monsterproces te gen meer dan 60 artsen en vrouwen gevoerd. Het grootste deel werd wegens procedurefouten vrijgesproken, maar drie artsen kregen toch (voorwaardelijke) veroordeling, omdat rechters in 1988 een wet uit 1887 naar de letter en de geest van toen toepasten. MAAG» IN Vijftien jaar geleden: pro- en anti-abortus-demonstraties in Amsterdam. Voor- en tegenstanders gaan nu in Bel gië met elkaar in de clinch. and Janneke Graaman, twee koppen groter dan een amster dammertje: "Ik probeer duide lijk te maken dat verschil in lengte niet iets abnormaals is. Kleine mensen moeten voor zichzelf en aan anderen hun handicap kun nen verklaren". (foto ANP) "Het is toch wel droevig te moe ten vaststellen dat een op zich goed systeem als dat van ons strafrecht op zo vele en essentiële terreinen faalt". Deze verzuch ting slaakt de president van de Amsterdamse rechtbank, mr. B.J. Asscher, in een opmerkelijk boekje onder de titel 'Meesters der Metamorfose', waarin vooral het Openbaar Ministerie er on genadig van langs krijgt. door Gijs Schreuders "Van buitenaf lijkt het allemaal zo mooi", schrijft de rechter. "Er is onrecht gebeurd, een misdrijf! Geen nood, daar is de politie, daar is ook de justitie en de zaak komt aan het rollen. De dader wordt vervolgd en gestraft. Er is recht geschied. De gelouterde zondaar kan weer in genade worden aan genomen. Helaas...! Wat wij in werkelijkheid zien is een trooste loos tekortschietend systeem". Het probleem is volgens As scher niet dat het strafrechtelijk systeem onbeheersbaar zou zijn, maar dat de overheid, de minister van justitie en het Openbaar Mi- Asscher haalt uit naar Openbaar Ministerie nisterie de kansen om er greep op te krijgen en te houden, nauwe lijks benutten. In de 19 arrondissementen waar ons land in is verdeeld, voert het Openbaar Ministerie een be leid, waarvan de onderlinge sa menhang onduidelijk is en onvol doende geloofwaardig voor de rechter. Asscher beschouwt dit als een bron van rechtsongelijk heid: vergelijkbare misdrijven worden op de ene plaats veel zwaarder bestraft dan op de ande re. Plannen om de rechters onder ling meer op één lijn te krijgen, wijst de Amsterdamse president van de hand. De onafhankelijk heid van de rechterlijke macht verzet zich hiertegen. Het Open baar Ministerie zou echter een duidelijker, controleerbare lijn moeten trekken. Nu lijkt het wel of de toevallige, persoonlijke voorkeur van een korpschef van de plaatselijke politie de doorslag geeft bij de keuze van opsporings- en vervolgingsactiviteiten. Het strafrecht schiet ook tekort in de aanpak van milieuvervui ling, fraude, discriminatie, racis me enzovoorts, concludeert As scher. "Denkt u werkelijk dat daarmee het verschijnsel bestre den wordt", vraagt Asscher over het uitzonderlijk geval dat ie mand wegens discriminatie door de strafrechter wordt veroor deeld. "U weet wel beter! Niets, het haalt niets uit". Hetzelfde geldt volgens hem voor bijvoorbeeld zwart-geld- praktijken van banken. "Een strafzaak tegen de verantwoorde lijke directeuren kan nooit, zelfs niet bij een veroordeling, berei ken dat de ongewenste praktij ken ophouden. Een kort geding 'tegen de bank zelf kan dat wèl". Via een verbod, waaraan een dwangsom is gekoppeld, valt vol gens hem veel doelmatiger op te treden tegen allerlei "ormen van criminaliteit. Daarom pleit Asscher ervoor het Openbaar Minister, als hoeder van het algemeen belang, de mo gelijkheid te geven een kort ge ding aan te spannen als alterna tief voor een strafproces. Het is jammer dat hij niet duidelijk maakt waarom het Openbaar Mi nisterie op deze manier niet in precies dezelfde problemen zou belanden als zich nu voordoen in het strafrechtelijke systeem. Ondanks alle door hem gecon stateerde feilen blijft Asscher er van overtuigd dat er geen samen leving denkbaar is zonder straf recht, maar "evenzeer weet ik dat een samenleving aan kwaliteit wint, naarmate zij erin slaagt de werkzaamheid van het strafrecht te beperken". Het mooiste vindt de president zijn werk dan ook, wanneer de conflictpartijen tot de ontdekking komen dat zij hem ei genlijk niet nodig hebben, dat zij er samen ook wel zonder rechter uit kunnen komen. Rapport brengt 200 oorzaken van groeistoornissen in kaart AMSTERDAM - Nederland telt naar schatting 15.000 kleine men sen: mannen kleiner dan 1.51 meter en vrouwen kleiner dan 1.45 meter. De oorzaken kunnen zeer uiteenlo pend zijn, evenals de ernst van de handicap en de medische proble men die er mee samenhangen. "Kleine mensen worden op straat vaak uitgescholden voor lilliputter of ze worden 'een gek klein manne tje' genoemd. Dat is heel vervelend. Vooral omdat velen van hen niet weten waarom ze zo klein zijn. Er zijn ontelbare rapporten versche nen over groeistoornissen, maar die zijn voor de meeste mensen vol strekt onbegrijpelijk. Kleine men sen moeten weten waarom ze niet meer groeien, zodat ze voor zichzelf en aan anderen hun handicap kun nen verklaren". Dit zegt Janneke Graamans, voorzitter van de Belangenvereni ging Van Kleine Mensen (BVKM). Het rapport 'Klein door groeistoor nis; medische informatie', dat afre kent met de onbekendheid over groeistoornissen, is dit weekeinde overhandigd aan de Nederlandse Groeistichting en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV). In het rapport staan 200 verschillende groeistoornissen in eenvoudige taal beschreven. In 1985 gaf de BVKM opdracht aan medische studenten van de Universiteit van Amsterdam'om de diverse groeistoornissen in duidelij ke taal op papier te zetten. Volgens Janneke Graamans waren er te veel mensen die niet wisten waarom ze klein waren. Dat geldt voorname lijk voor 30-plussers. "Toen zij klein waren, wisten huisartsen nog heel weinig over de verschillende soorten groeistoor nissen. De dokter constateerde al leen dat de patiënt niet meer groei de, maar kon de afwijking niet be noemen. Hij kon het beestje geen naam geven. Het is natuurlijk heel raar voor een patiënt om niet te we ten wat hij mankeert. Pas de afgelo pen 15 jaar is er meer bekend ge worden over de verscheidenheid in soorten groeistoornissen". Buiten adem Door een gebrek aan kennis bij huisartsen worden de problemen van kleine mensen vaak niet serieus genomen. "Mensen met te korte be nen (veroorzaakt door een botgroei- stoornis) kunnen soms moeilijk lo pen. Om de vijf minuten staan ze dan stil om op adem te komen. Een huisarts weet vaak niet waar zo'n klacht vandaan komt. De patiënt kan gewoon oververmoeid zijn. Het moeizaam lopen van kleine mensen heeft vaak te maken met een zenuw beknelling in de rug. Dat kan leiden tot verlamming. De huisarts moet zo'n patiënt eigenlijk doorverwijzen naar een neurochirurg. Die kan de zenuwen door een operatie weer uit de knel halen". Door te weten wat je mankeert, kun je volgens Graamans ook beter met je handicap omgaan. Dan ben je bijvoorbeeld in staat om aan kinde ren op straat uit te leggen dat klein- zijn niet gek is. Graamans, die zelf door een botgroeistoornis te korte armen en benen heeft, praat vaak met kinderen over haar handicap. "Die vragen er immers altijd naar. Ik vraag dan eerst of hun pappa en mamma ook even lang zijn. Zo pro beer ik duidelijk te maken dat ver schil in lengte niet iets abnormaals is. Meestal vertel ik dan heel simpel dat ik wat langzamer groei dan an deren". Nieren monale groeistoornis. Dat kan ont staan op latere leeftijd na een hart- of nierziekte. Bij een aandoening aan de nieren functioneert het bij- nierschorshormoon niet meer, waardoor de groei van het lichaam wordt uitgeschakeld; Voor Graamans was het grote aantal hormonale groeistoornissen een onbekend gegeven. De leden van de belangenvereniging hebben namelijk voornamelijk last van bot- groeistoornissen. Graamans: "Het blijkt dat mensen met een hormo nale groeistoornis weinig behoefte hebben om lid te worden. Dat is be grijpelijk. Mensen die bijvoorbeeld een nierziekte hebben, liggen gere geld in het ziekenhuis. Daar worden dan de nieren schoongemaakt. Voor die ménsen is de nierziekte vaak erger dan het klein-zijn". "Ook mensen die lijden aan een hormonale stoornis kunnen gene zen. Bijvoorbeeld diegenen die een afwijking aan de hypofyse (hersen- aanhangsel) hebben. Deze produ ceert normaal gesproken groeihor monen. De hypofyse die niet in orde is, kan worden gestimuleerd door een kunstmatig hormoon. Zo kan iemand alsnog 1.60 meter worden in plaats van te blijven steken op een lengte van 1.30 meter. Mensen met een botgroeistoornis kunnen daarvan niet genezen. Om beter met hun handicap om te gaan, sluiten zij zich wel aan bij de Belan genvereniging Voor Kleine Men sen. In samenwerking met de Ne derlandse Gehandicaptenraad streeft de vereniging naar aanpas singen in openbare gelegenheden. "Wij kunnen nog lang niet overal bij", zegt Graamans. "Telefoons in telefooncellen hangen te hoog, ba lies in banken zouden lager kunnen en de gleuf van de brievenbus is j soms ook moeilijk bereikbaar. In die gevallen moetje altijd aan men sen vragen of ze je willen helpen". Sommige kleine mensen vinden het gênant om andermans hulp in te schakelen. Om die schroom te over winnen komt de belangenvereni ging twee keer per jaar een week einde lang bij elkaar. Ze logeren dan gezamenlijk in een hotel of pension om ervaringen uit te wisselen. Dit weekeinde waren ze met zijn allen in hotel Boschlust in Bergen. Daar ontvangen ze het rapport waarin hun groeistoornissen staan be schreven. Graamans over de bijeen komsten: "Ik vind het weieens lek ker om iemand recht in de ogen te kijken. Normaal gesproken sta ik al tijd met mijn neus bovenop ander mans billen en buiken". De voornaamste vertegen woordigers van de grotere ker ken in Roemenië vinden dicta tor Nicolai Ceausescu de "grootste held uit onze geschie denis en de geliefdste zoon van ons land". Zij hebben dit de po litieke leider laten weten in een brief die door een geschokte Wereldraad van Kerken open baar is gemaakt. De kerkleiders houden de "ge weldige grondlegger van het soci alistische Roemenië" voor "één van de belangrijkste persoonlijk heden ter wereld". Ceausescu heeft het land naar de "hoogste toppen van de beschaving" ge leid, schrijven zij ter gelegenheid van de 45ste verjaardag van de Roemeense onafhankelijkheid, die al in augustus werd gevierd. De brief is ondertekend door de lutherse bisschop Albert Klein, de hervormde bisschop Laszlo Papp en de orthodoxe patriarch Antonie, maar ook door vooraan staande vertegenwoordigers van de Rooms-Katholieke Kerk en de joodse gemeenschap. Een woord voeder van de Wereldraad van Kerken noemde hun brief "rond uit schandalig". Overigens heeft het centraal co mité (bestuur) van de Wereldraad van Kerken het niet aangedurfd om een veroordeling over het het beleid van Ceausescu uit te spre ken. Vorig jaar zomer durfde men de dictator, ondanks verzoeken daarom, niet aan de kaak te stel len, omdat de Roemeense verte genwoordigers daar niks voor voelden. Ook een jaar eerder haal de een voorstel om het minderhe denbeleid in Roemenië aan de kaak te stellen, het om die reden niet. Door christenen uit Roemenië, die niet bij de bewuste kerken zijn aangesloten, wordt al gerui me tijd felle kritiek geuit op de houding van de grote kerken ten opzichte van het bewind van Ceausescu. Volgens hen vormen de officiële kerken en de dictator twee handen op één buik. Overigens is dit weekeinde ook bekend geworden dat de Roe meense predikant Laszlo Tokes, vervolgd vanwege zijn kritiek op partijleider Nicolai Ceausescu, zich sinds vrijdag schuilhoudt in een kerk in Timisoara in het wes ten van Roemenië. Tokes protes teert hiermee tegen het feit dat hij afgelopen week door de politie uit zijn woning in Timisoara is gezet. Enige jaren terug leverde zijn kri tische houding hem zelfs enige weken gevangenisstraf op. Onlangs bleek uit informatie van de WARC (Wereldbond van Hervormde en Gereformeerde Kerken) dat kritische theologen in Roemenië regelmatig 'onge lukken' overkomen. Niet alleen kwam een medewerker van To kes onlangs op mysterieuze wijze om het leven, een orthodox pries ter werd onlangs doodgeslagen teruggevonden. Een andere ver miste predikant bleek verdron ken te zijn in een meer, weer een ander werd door een auto overre den. Rome Moskou Vertegenwoordigers van de Sovjetunie en. het Vaticaan heb ben in het Westduitse Klingent- hal vier dagen vertrouwelijk ge sproken over de toekomst van Europa en over de godsdienstvrij heid. De conferentie heeft "een groter wederzijds begrip" en "toenadering van de standpun ten" opgeleverd, deelden zij na af loop mee. De voorzitter van de pauselijke raad voor de dialoog met de onge lovigen, kardinaal Paul Poupard, onthulde zaterd*" ook al contacten waren tussen het Vaticaan en de Sovjetunie. In te genstelling tot deze bijeenkomst in Budapest werd in Klingenthal "de sfeer minder gestempeld door ideologie", aldus Poupard. De vice-voorzitter van het offi ciële Helsinki-comité van de Sov jetunie, Eugenij Silin, kondigde aan dat de gesprekken in Moskou een vervolg zullen krijgen. Pou pard deelde mee dat de datum voor de ontmoeting tussen Sov jetleider Gorbatsjov en paus Jo hannes Paulus II in het Vaticaan inmiddels is vastgesteld op 1 de cember. Belgische kerken Er zijn vergevorderde plannen om in België naar Nederlands voorbeeld een Raad van Kerken in het leven te roepen. Dit bleek zaterdag tijdens de synodeverga dering van de Verenigde Protes tantse Kerk in België (VPKB). Volgende maand zal deze syno de de ontwerp-statuten goedkeu ren, waarna de Raad van Kerken begin 1990 van start kan gaan. Naast de VPKB zullen de Rooms- Katholieke Kerk, de Anglicaanse Kerk en de Orthodoxe Kerk deel nemen in dit nieuwe oecumeni sche orgaan. De vier kerken zijn Ho pnioo oWrictolHlro b-orUopnont- schappen die zijn erkend door de Belgische overheid. Het bestuur van de synode meldde tevens dat er plannen be staan om met de evangelische kerkgenootschappen te komen tot een 'gemeenschappelijk getui genis'. De VPKB zet hiermee een stap in de richting van (niet-er- kende) evangelische kerkgenoot schappen, die al geruime tijd aan dringen op de vorming van een representatief orgaan voor het ge hele protestantisme in België. De ze nieuwe 'protestantenraad' zou in plaats van de VPKB als officië le gesprekspartner van de over heid moeten optreden. Palestijnse staat Paus Johannes Paulus II heeft gisteren een pleidooi gehouden voor een "vaderland" voor de Pa- lestijnen. Na het angelus-gebed sprak hij voor 30.000 pelgrims zijn "diepe solidariteit" uit met de Pa- lestijnen in de door Israel bezette Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. De paus sprak van het "legitie me verlangen" van de Palestijnen om in vrede te leven in een land dat hun toekomt. Net als elk an der volk heeft het Palestijnse volk recht op veiligheid en de nodige rust. zo zei hii. "Ik ben verontrust over een heel volk, dat op dit moment erg lijdt en verzwakt is na jarenlange conflicten met een ander volk, dat op grond van zijn geschiedenis en geloof aanspraak maakt op het zelfde land", aldus de paus. Hij riep de aanwezigen op gehoor te geven aan de "hulpkreten om so lidariteit uit het Heilige Land". Katholieke jeugd. "Van jul lie moeten we het in de toekomst hebben", zei kardinaal A. J. Simo- nis zaterdag tegen ongeveer dui zend rooms-katholieke jongeren in Utrecht. Zij namen deel aan de landelijke ontmoetingsdag van de Werkgroep Katholieke Jonge ren (WKJ). De WKJ werd in 1978 opgericht en telt inmiddels zo'n veertig plaatselijke groepen die trouw willen zijn "aan het geloof van de Katholieke Kerk, zoals dit wordt voorgehouden door de Paus in eenheid met de bisschop pen". Krenkend. Het hoogge rechtshof in Nepal heeft de pro testantse pastor Charles Mendez veroordeeld tot zes jaar gevange nis omdat hij "het christendom op een voor hindoes krenkende wijze heeft gepropageerd", aldus het nationale persbureau. Zen dingswerk in het enige hindoe koninkrijk in de wereld is illegaal. Beroepen Hervormde Kerk: aangenomen naar Zuidwolde J. R. Smit Sex- bierum-Pietersbierum; bedankt voor Hazerswoude E. van den Ham Brakel, voor Wageningen P. J. den Admirant Kampen. Geref. Kerken vrijgemaakt: be roepen te Bunschoten-West P. W. van de Kamp als missionair pre dikant Assen, te Kantens drs. C. J. Harryvan kand. Groningen; be dankt voor IJmuiden K. de Vries te IJsselmuiden-Grafhorst. Gereformeerde Gemeenten: bedankt voor Alblasserdam en voor Wageningen A. Bac Bode graven, voor Boskoop P. Hon- koop Kampen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 2