Het verleden in kaart brengen
Liefhebben
(At
Onze taal
ENKWIJZER
De horoscoop als psychotherapeutisch hulpje
eu.
*1
ij-
vu.
oe.
ZATERDAG 21 OKTOBER 1989
PAGINA 27
De horoscoop als hulpmiddel bij een
behandeling door psycholoog of psy
chiater. Dat is het ideaal van astro
loog Dirk Wiggerink. Met dat doel
voor ogen verzorgt hij sinds kort een
hbo-opleiding voor (psychothera
peutische hulpverleners die meer
over het fenomeen astrologie te we
ten willen komen. Wiggerink noemt
de horoscoop een fantastisch middel
om iemands karakter snel te ontle
den. In 'het veld' is men minder en
thousiast. "Het is gevaarlijk om een
behandeling op een horoscoop te ba
seren. Daarvoor is het middel veel te
onbetrouwbaar. Wie beschermt de
cliënt als het misgaat?".
door Margot Klompmaker
De buurman van astroloog Dirk Wigge
rink uit Oud Aa (bij Breukelen) kent zijn
pappenheimers. Verdwaalde bezoekers
die bij hem aankloppen verwijst hij zon
der vragen door. "Voor een horoscoop
hè", voegt hij er begrijpend aan toe.
Een horoscoop. Een woord dat beel
den oproept van donkere kamers waar
louche lieden voor veel geld naiëve men
sen wazige toekomstvoorspellingen
doen. 'Ik zie een donkere man in uw leven
die heel belangrijk voor u is'. Spielerei
dus. Iets dat je niet serieus hoeft te.ne-
Deze fantastrologie heeft volgens Wig
gerink niets met de oorspronkelijke as
trologie te maken. Van toekomstvoor
spellingen moet hij niets hebben. Voor
hem is astrologie een hulpmiddel om ie
mands karakter te ontleden. "Een ma
nier om er achter te komen waarom men
sen op een bepaalde manier handelen".
Wiggerink is van huis uit socioloog en
heeft jaren in de hulpverlening gewerkt,
onder andere bij het Utrechtse Pieter
Baan Centrum. Hij heeft lange tijd ge
zocht naar een methode om zijn cliënten
zo goed mogelijk te helpen en meent de-"
ze gevonden te hebben in de astrologie.
Inmiddels is hij full-time astroloog en
propageert hij zijn visie via het door hem
opgezette Instituut voor Toegepaste As
trologie Nederland (ITAN).
"Ik heb ontdekt datje door middel van
een horoscoop mensen in één keer veel
meer over hun handelen kan vertellen
dan een psycholoog in tien gesprekken.
Het is heel normaal om eens in het half
jaar naar de tandarts te gaan ter controle
van je gebit. Zo zou je ook elk jaar de as
troloog moeten bezoeken om je leven ge
ordend te houden".
Het zit Wiggerink dwars dat de astrolo
gie door toedoen van beunhazen besmet
is geraakt. Er lopen nog steeds te veel lie
den rond die mensen belazeren door wat
te goochelen met termen uit een astrolo-
gieboekje, constateert hij. Wiggerink
verwerpt deze vorm van 'sterrenwichela
rij'. "Ik kan niet in de toekomst kijken en
voorspellingen doen. Met behulp van de
astrologie kan ik alleen iets zeggen over'
iemands verleden, meer niet. Met een ho
roscoop kunnen bepaalde traumatische
gebeurtenissen uit het verleden worden
benoemd. Gebeurtenissen die een mens
heel sterk hebben bepaald. Die zaken bo
ven water halen is zinvol. Daarvan leren
we. De toekomst voorspellen is net zo on
zinnig als het voorspellen van het weer
over een week".
Wiggerink ziet zijn werk als een nutti
ge uitgangsbasis voor een psycholoog of
psychiater bij de behandeling van een
patiënt. "Het bespaart veel gesprekken
als er eerst een geboorte-horoscoop is ge
maakt. De horoscoop is een snelle me
thode om een diepgravende analyse te
maken en vertelt veel over iemands be
weegredenen".
Verschillen
Bij een horoscoop gaat het om datum,
plaats en tijdstip van de geboorte. Deze
gegevens vormen een moment in tijd en
ruimte dat voor iedereen verschillend is.
De kans dat twee mensen een identieke
horoscoop hebben en dus een over
eenkomstige levensloop is heel klein.
Bij tweelingen kan het voorkomen dat zij
ogenschijnlijk een vrijwel identiek leven
leiden, maar toch zijn er kleine verschil
den.
Een astrolobg tekent de geboortegege-
vens in op een ronde schijf (de zodiac)
met de stand van planeten, zon en maan
als wijzers en de dierenriem als wijzer
plaat. Aan de hand van vaste formules
("het is soms pure wiskunde") analyseert
de astroloog iemands levensloop. Wigge
rink: "Het voordeel van een horoscoop is
dat die snel het verleden in kaart brengt
en ordent".
De astrologie als hulpmiddel bij het le
ven. Een mogelijkheid om meer over je
zelf en anderen te weten te komen, zon
der poespas, mystiek of occulte toestan
den. Dat is Wiggerinks ideaal dat hij al ja
ren via het ITAN probeert uit te dragen.
Het instituut organiseert cursussen, le
zingen en workshops, die voor iedereen
openstaan.
Sinds enkele maanden verzorgt het
ITAN ook een post-hbo-opleiding voor
psychologen, psychiaters, maatschappe
lijk werkers en overige .hulpverleners.
Een cursus die afhankelijk van reeds ver
worven ke.nnis tweeëneenhalf tot vier
jaar in beslag neemt. De cursisten be
kwamer! zich in de astrologische reken
kunde en het maken en interpreteren
van geboorte-horoscopen. Kosten van
deze (particuliere) opleiding: 1200 gul
den per jaar.
Niet iedereen wordt tot de opleiding
'hogere astrologie' toegelaten. Wiggerink
heeft met alle kandidaten lange intake
gesprekken gevoerd om het kaf van het
koren te scheiden. Van de honderd aan
meldingen zijn slechts 16 mensen over
gebleven, onder wie maatschappelijk
wërkersf, psychologen, en een psychia
Directeur Dirk Wiggerink van de nieuwe Hogere Astrologische Beroepsopleiding en Ietje Muiderman van het Insti
tuut voor Toegepaste Astrologie in Nederland: "Een goede astroloog houdt je leven geordend". (foto Michael Kooren/GPD)
ter. Maar ook een secretaresse en kraam
verzorgster zijn tot de cursus toegelaten.
Want Wiggerink denkt niet in officiële
papiertjes, maar gaat voornamelijk af op
iemands motieven. "Als algemeen ken
merk kun je stellen dat het allemaal men
sen zijn die in de hulpverlening zitten,
beroepsmatig of privé. Bovendien heb
ben ze affiniteit met astrologie".
Inzicht
"Het leren van astrologie maakt je nog
geen therapeut. Een goede astroloog
moet inzicht hebben in de psychologie.
De mensen die het meest geschikt zijn
hebben affiniteit met talen (de A-klan
ten) maar ook gevoel voor exacte vakken
(de B-figuren). Iemand van de Techni
sche Hogeschool zie ik geen astrologie
bedrijven".
Wiggerink wil.de astrologie zoals die
hem voor ogen staat zo zuiver mogelijk
houden. Zijn streven is om de astrologie
een vaste plaats te bezorgen tussen de
menswetenschappen. "We hebban ook
telefoontjes gehad van mensen die dach
ten op een snelle manier veel géld te kun
nen verdienen. Die komen er bij ons niet
in. We willen alles heel integer brengen.
Bij ons is geen sprake van occulte, vage
toestanden. Vandaar ook onze strenge
selectie voor de cursus".
Wiggerink heeft grootse plannen. Hij
wil zijn visie op het gebruik van de astro
logie in de hulpverlening ook over de
grenzen uitdragen.Volgend voorjaar
geeft hij cursussen in Londen en Madrid.
De kersverse cursisten moeten dan ver
volgens zelf de kennis weer overdragen
op anderen. Een managementsbureau
zal het geheel coöordineren en controle-
Wiggerinks filosofie wordt volledig on
derschreven door de overige zeven me
dewerkers van het ITAN. Een van hen is
Ietje Muiderman, secretaris van het insti
tuut, lerares op een LOM-school in Breu
kelen en tevens astrologe. Zo'n tien jaar
geleden ontdekte zij de astrologie, liet
een horoscoop maken en vond dit zo fas
cinerend dat zij zich verder verdiepte in
de wetenschap.
Volgens Ietje Muiderman kan een ho
roscoop iemand veel vertellen over zich
zelf, mits de horoscoop op de juisté wijze
wordt gemaakt, toegelicht en geïnterpre
teerd. Astrologe Muiderman voert met
iedere betrokkene een persoonlijk ge
sprek waarin de horoscoop .uitgebreid
wordt doorgenomen.
De christelijke schooi van mevrouw
Muiderman accepteert haar passie voor
astrologie. Dat heeft zorgvuldige voorbe-
- reiding gevraagd. Maar nu is het ijs ge
broken. "Kinderen en ouders vinden het
boeiend en "vragen soms om een horo
scoop". Volgens de lerares kan een horo
scoop in het onderwijs van nut zijn om
inzicht te krijgen in blokkades bij som
mige kinderen.
Slecht imago
Het klinkt zo simpel. Laat mij uw horo
scoop maken en ik zal zeggen wie ubent.
Waarom is de astrologie nog niet massaal
door de hulpverlening omarmd? Wigge
rink wijt dit aan het slechte imago. "Eén
of twee astrologen kunnen het leuk, hon
derden maken er een puinhoop van. Dat
maakt ons er niet geloofwaardiger op".
Wiggerink krijgt wel eens verzoeken
van psychologen of psychiaters om een
horoscoop van een patiënt te maken.
Vaak gebeurt dit achter de schermen.
"Ik heb voor een therapeute van de
Riagg voor een. van haar cliënten een be
handelplan opgesteld aan de hand van
zijn horoscoop. Dat was een succes, maar
daarover kan niet openlijk worden ge
praat. Dan zou iedereen zich rot schrik
ken".
Wiggerink noemt de acceptatie van de
astrologie door de hulpverlening een
zaak van lange adem. "Je moet opboksen
tegen een gevestigde traditie". Hij noemt
zichzelf als voorbeeld. "In mijn werk als
hulpverlener heb ik altijd de mens cen
traal gesteld. Jarenlang heb ik gezocht
naar methoden om iemand zo goed mo
gelijk te begeleiden. Ik zeg eerlijk dat ik
vroeger astrologie de grootste onzin
vond die er bestond. Maar sinds ik heb
ontdekt dat het een fantastisch hulpmid
del is, ben ik over de streep".
Een fantastisch hulpmiddel om ie
mands karakter te ontleden, zegt Dirk
Wiggerink. De Utrechtse psycholoog
Wim Kramer, gespecialiseerd in de para
psychologie, denkt er genuanceerder
over. Kramer, medewerker van het Ne
derlands Instituut van Psychologen, be
handelt in zijn praktijk voornamelijk
mensen met problemen als gevolg van
paranormale ervaringen (telepatie, hel
derziendheid en dergelijke). Ook van as
trologie is hij op de hoogte, hetgeen
blijkt uit zijn medewerking aan een boek
over dit onderwerp.
Uitkijken
Kramer kijkt kritisch aan tegen Wigge
rinks enthousiasme voor de horoscoop.
"Ik zeg niet dat het niks is, maar je moet
ermee uitkijken". De psycholoog schetst
de geschiedenis van de astrologie. Van
de middeleeuwen tot in de Renaissance
was het een officiële wetenschap die aan
de universiteiten werd onderwezen. Tot
dat het vak werd overschaduwd door de
geneeskunde en de natuurkunde, die be
ter en betrouwbaarder bleken te zijn.
"Astrologie is een achterhaalde zaak",
stelt Kramer. "Dat wil niet zeggen dat het
onzin is. Maar het combineren van een
verouderde methode met een moderne
behandelingswijze is een hachelijke on
derneming".
Kramer benadrukt dat de bescher
ming van dè cliënt bij elke arts, psycho
loog of psychiater voorop dient te staan.
Een bepaalde behandelmethode mag al
leen worden gebruikt als de hulpverle
ner weet dat de methode werkt en geen
schade toebrengt. Kramer: "Dat is bij as
trologie niet het geval. Uit onderzoeken
blijkt dat de waarde en betrouwbaarheid
van de methode gering zijn. Op grond
van een onbetrouwbare methode mag je
geen mensen behandelen, vind ik. Daar
bij komt dat de astroloog geen be
schermd beroep is. Iedere malloot kan
zich na het lezen van een boekje voor as
troloog uitgeven. Mensen weten niet bij
wie ze terecht komen".
Kramer prikt ook het idee door dat as
trologie nog steeds van alles te maken
heeft met de stand van de planeten en
sterren. "Wie dat beweert loopt hopeloos
achter. De zodiac, waarmee een horo
scoop wordt berekend, is een paar dui
zend jaar oud. De hemel is inmiddels al
lang veranderd. Ik zie de zodiac meer als
eén abstract, psychologisch model. Een
schema dat iets zegt over het feit dat be
paalde mensen die op een bepaalde tijd
worden geboren bepaalde eigenschap
pen hebben. Dat gegeven is gebaseerd
op honderden jaren menselijke ervaring
en klinkt niet onzinnig".
"Je kunt een horoscoop best als onder
steunend middel in je behandeling ge
bruiken, als een cliënt er gevoelig voor is.
Maar een therapeut mag er niet op blind
varen. De kans op fouten is te groot. Als
een behandeling mislukt kun je niet te
gen je cliënt zeggen: sorry, maar het ligt
aan de horoscoop die niet goed was".
Gevaarlijk
Ook in de Leidse regio staan psychothe
rapeutische hulpverleners kritisch te
genover het gebruik van astrologie. Off
the record wel te verstaan, want openlijk
in de krant hun mening geven vinden
sommigen een probleem. Onkunde met
het fenomeen, luidt het excuus. Mieke
Tuinenburg, adjunct-directrice van de
Riagg in Leiden, wil wèl voor haar me
ning uitkomen. Zij noemt de horoscoop
een onbetrouwbaar, zelfs gevaarlijk mid
del.
"Horoscopen zijn voor velerlei uitleg
vatbaar. De ene astroloog zegt dit, de an
dere dat. Gezien die grote verschillen
lijkt het me geen betrouwbare methode
om mee te werken. De beste manier is
een goed contact met je therapeut. In
zicht in het handelen van een cliënt kan
alleen ontstaan op basis van persoonlijke
gesprekken".
Eén psychologe uit de Leidse regio,
die anoniem wil blijven, staat niet afwij
zend tegenover het gebruik van horoso-
copen bij een therapeutische behande
ling. Ze verwijst vaak genoeg cliënten
door naar het 'alternatieve circuit' als ze
denkt dat iemand ermee gebaat is. Een
astroloog zit daar nog niet bij, maar waar
om niet "als het een integer iemand is?".
De psychologe vindt dat haar collega's
vaak te veel in een ivoren toren zitten en
te weinig kijken naar wat er om hen heen
gebeurt. "De psychologie gaat steeds
meer de kant op van een officiële weten
schap, terwijl het toch in eerste instantie
om mensen gaat. Je bent immers met ie
mands geest bezig. Ik vind het dan ook
verkeerd om a priori elke vorm van spiri
tueel denken buiten de psychologie af te
wijzen".
DOOR JOOP VAN DER HORST
Vroeger was Het Spectrum in Utrecht een
echt katholieke uitgeverij. Tegenwoordig
is dat niet meer zo, en dat is te merken.
Bijvoorbeeld aan hun zojuist uitgegeven
Prisma Handwoordenboek Spelling
{f 19,90). Ik zal mij nader verklaren.
Het Groene Boekje, onze enige officië
le spellinggids, is verschenen in 1954 en
het is nog steeds van kracht. Nadien zijn
er heel wat nieuwe woorden bij gekomen
en die staan er dus niet in. Er bestaat
daardoor behoefte aan een herziening en
Uitbreiding van de officiële lijst. Om de
een of andere reden gebeurt dat niet. Al
lerlei uitgeverijen zien nu hun kans
schoon om met een eigen spellinggids
voor de dag te komen. Eerder dit jaar
kwam uitgeverij Wolters met een Spel
linggids eigentijds Nederlands en nu Het
Spectrum met zijn Prisma Handwoorden
boek Spelling.
Allebei hebben ze heel wat woorden
toegevoegd die nog niet in het Groene
Boekje van 1954 genoemd staan. Het
probleem is alleen dat dit soort spelling
gidsen niet officieel is. Als ieder op zijn ei
gen manier knopen gaat doorhakken,
ontstaat er chaos.
Een voorbeeld waar het misgaat, is het
woord heiligedag. In de nieuwe Prisma
spellinggids staat het als heiligendag.
Hoe komt men daartoe? Het oude Prisma
woordenboek van A. Weijnen had heilige
dag. en ook het Groene Boekje heeft hei
ligedag. Ook de grote Van Dale en de
woordenboeken van Koenen hebben hei
ligedag. Waarom hebben ze dat bij Het
Spectrum ineens veranderd in heiligen
dag
Ik kan twee verklaringen bedenken. De
eerste luidt: de secularisering is bij Het
Spectrum zo ver voortgeschreden dat
-men'niet meer weet wat een heiligedag is
en dat men meende het Groene Boekje te
moeten corrigeren. De tweede verklaring
is: er is domweg overgeschreven uit het
woordenboek Hedendaags Nederlands
van professor P G. J, van Sterkenburg,
het enige mij bekende dat eveneens af
wijkt van het Groene Boekje en dat ook
heiligendag heeft.
Hoe moet je heilige(n)dag schrijven
volgens de officiële regel? Die regel luidt
als volgt: de tussenklank van samenstel
lingen wordt in het algemeen als -e ge
schreven, maar er zijn twee uitzonderin
gen: ten eerste als het eerste woord
noodzakelijk de gedachte aan een meer
voud opwekt, ten tweede als het eerste
woord een persoonsnaam is die niet een
bepaalde vrouwelijke persoon aanduidt.
Volgens de algemene regel schrijft men
apehaar, leeuwemoed, notedop, strate-
maker. Volgens de eerste uitzondering
gaan bijenkorf, woordenlijst, druiventros;
volgens de tweede uitzondering boeren
knecht, herenhuis en weduwenpensioen.
Is het eerste woord in heilige(n)dag het
zelfstandig naamwoord heilige? In dat
geval zou het Groene Boekje 2ich vergis
sen en zijn eigen regel niet consequent
toepassen. Heiligedag zou dan, volgens
uitzondering nummer 2, heiligendag
moeten zijn. Of is het opgebouwd als wit
tebrood. hogeschool en langevinger; met
andere woorden: is het eerste deel wel
licht het bijvoeglijke naamwoord heilig?
Wet is een heiligedag eigenlijk? Is het
de dag van een heilige, of is het een heili
ge dag? De samenstellers van het Groe
ne Boekje wisten het nog, maar bij Het
Spectrum anno 1989 weet men het niet
meer. Het is een katholieke feestdag die
ook als die op een doordeweekse dag
valt, gevierd dient te worden als een zon
dag: Hemelvaart, Maria Hemelvaart, Al
lerheiligen en vroeger ook Driekoningen
en Sacramentsdag. Daarom zal het heus
heiligedag moeten zijn.
Stel u voor dat een van uw kinderen, jong
of niet zo heel jong meer, bij u komt en de
volgende vraag stelt: "Wat moet ik goed
kunnen om in het leven te slagen"? Tien
tegen één dat u een antwoord geeft dat
begint met iets dat in de opleidings- of
werksfeer ligt.
Dezelfde vraag werd ooit ook gesteld
aan de beroemde psycholoog Sigmund
Freud, en zijn eenvoudige antwoord
was: "Liefhebben en werken". Werkezel
van het ergste soort als hijzelf was, zette
hij toch niet werken maar liefhebben op
de eerste plaats. Dat kwam overigens be
slist niet omdat hij toevallig in een senti
mentele bui was. Freud had zowel in zijn
eigen leven als in zijn psychologische
praktijk maar al te vaak kunnen vast
stellen hoe het onvermogen tot liefhebben
zelfs de meest succesvolle maatschapélij-
ke carrière tot een masker kan maken,
waarachter een peilloze leegte en ellende
schuil kan gaan.
Wat wil dat eigenlijk zeggen: liefheb
ben? En ho'e komt het dat bepaalde men
sen daartoe niet in staat lijken te zijn?
Laat ik, alvorens daarop in te gaan, be-
door René Diekstra
hoogleraar psychologie te Leiden
ginnen met een trendy vooroordeel om
zeep te helpen. Dat liefde geen mannen
werk zou zijn, zöals enkele chaotisch den
kende schrijvers ons tegenwoordig willen
doen geloven, is net zo waar als de stel
ling dat vrouwen er niet van houden om
te werken.
Liefde is net als werk een assortiments
woord, dat wil zeggen: er gaan allerlei
soorten en smaken achter zo'n woord
schuil. Voor sommige soorten werk en
liefde zijn vrouwen misschien geschikter
vrijwel geen werk- of liefdesoort waar
voor één van beide geslachten volmaakt
en eeuwig ongeschikt zou zijn. Ik zou ten
minste niet weten waarom vaderlands
liefde, dierenliefde, teddy) berenliefde,
kinderliefdé, partnerliefde, ouderliefde
en noem maar op, meer een vrouwelijke
dan een mannelijke aangelegenheid zou
den zijn.
Je kan natuurlijk gaan beweren dat de
echte liefde, de liefde waar het uiteinde
lijk allemaal om draait, de partnerliefde
is en dat mannen in dat opzicht een ramp
zijn voor hun vrouwen. Maar ook dat is
in het algemeen klinkklare kletskoek,
waarmee ik niet gezegd "wil hebben dat
zich in individuele gevallen nooit dit
soort rampen voordoen. Partnerliefde is
een vorm van liefde die in een mensenle
ven pas in een betrekkelijk laat stadium
opduikt. Ze wórdt voorafgegaan en voor
bereid door andere soorten liefde, zoals
ouderliefde en vriendschap. Het valt niet
vol te houden dat meisjes meer dan jon
gens van hun ouders, hun vriendjes of
vriendinnetjes houden. De lange aanloop
naar partnerliefde is psychologisch ge
zien overigens niet voor niks. Liefde is
een complex patroon van gevoelens en ge
dragingen, dat voor het grootste deel ge
leerd moet worden. En dat leren begint
(of zou moeten beginnen) bij de geboorte
en misschien zelfs al daarvoor.
Maar het feit datje als kind een moeder
en een vader hebt aan wie je je hecht is be
paald geen garantie voor je vermogen tot
het liefhebben van andere mensen later.
Hechting en liefde zijn twee verschillende
dingen. Als een eendekuiken uit het ei
komt en u trekt op dat moment op een be
paalde manier de aandacht van het
beestje, dan is de kans groot dat het ach
ter u aan gaat, omdat het u van dat mo
ment af'Ziet' als zijn (of haar) moeder en
dat voortaan blijft doen. Deze vorm van
hechting - psychologen spreken van 'Im
printing' - is biologisch bepaald.
Bij mensenbaby's gaat dat vermoede
lijk min of meer op dezelfde manier, en
het is alleszins handig dat de natuur dat
zo geregeld heeft, want zowel heel jonge
dieren als baby's hebben, om teoverleven,
de veiligheid en bescherming nodig van
een volwassene. Hééft een kind de nei
ging ontwikkeld om de nabijheid vay. een
bepaalde volwassene te zoeken en zich
veilig(er) te voelen in diens aanwezig
heid, dan is er sprake van hechting. Die
hechting is vooral nodig omdat het kind
vandaaruit geleidelijk de wereld en rela
ties met andere mensen kan gaan verken
nen en uitproberen, en steeds mooi kan te
rugkeren als het te onveilig gaat aanvoe
len. De hechtingsrelatie is er dus op de
eerste plaats voor het kind, hoewel de vol
wassene er natuurlijk ook het nodige ple
zier aan kan beleven.
Het is heel goed mogelijk dat het kind,
als het eenmaal is opgegroeid en de be
scherming en veiligheid van een volwas
sene niet meer nodig heeft, de hechtings
relatie 'opzegt' en zonder nog eens te kij
ken de wijde wereld in trekt. Er heeft zich
dan in feite geen liefdesrelatie tot de op
voeders gevormd, een ervaring die veel
ouders in de loop der tijd tot grote bitter
heid heeft gestemd. Dat kind kan als voir
ook andere volwassenen op de
zelfde manier gaan behandelen, dat wil
zeggen: zich er aan hechten en ze gébrui
ken zonder ze echt lief te hebben.
Volgens de Duitse psychiater Bodamer,
die daarmee woordvoerder is van veel
psychologen en psychiaters, betekent lief
hebben op z'n minst twee dingen. Op de
eerste plaats een sterke betrokkenheid op
de ander. Dat wil zeggen dat het wel en
wee van een ander ons zeer ter harte
gaat, en dat we dingen doen om dat 'wee'
weg te houden en dat 'wel' te bevorderen.
Op de tweede plaats is er bij liefhebben
sprake van intimiteit, dat wil zeggen het
uitdrukken, met of zonder woorden zoals
door aanraking, van heel persoonlijke
gedachten en gevoelens, zowel positieve
(vaak) als ook negatieve (minder vaak)
ten opzichte van een ander. Betrokken-
i duidelijke wederzijdse hartstocht
zijn als partners met elkaar 'in
love' op een manier die wel goed zit (hoe
wel het natuurlijk niet zeker is dat het al
tijd zo blijft). Helaas komt het maar al te
vaak voor dat een relatie maar aan één
in plaats van aan drie draden hangt, en
dat we onszelf voor de gek houden door te
geloven dat hartstocht hetzelfde is als
liefhebben.
Hoewel vrouwen vaker liefdesromans
lezen en Dallas-achtige series kijken, we
ten we uit onderzoek dat mannen vaker
hartstochtelijk bezeten raken van een
vrouw dan omgekeerd en alleen al op
grond daarvan een relatie of een huwe
lijk voorstellen. Maar zolang er geen be
trokkenheid en emotionele intimiteit is,
blijft het bloedlicht aan zo'n relatie te be
ginnen. Hartstocht is nu eenmaal een
heid zonder intimiteit is wat een chirurg
kan ervaren die en moeilijke operatie op
een medemens moet verrichten. Intimi
teit zonder betrokkenheid is wat we te
genwoordig zo vaak op de televisie zien
in zogenaamde persoonlijke diepte-inter
views door journalisten die om 10 uur
persoonlijk worden met meneer A en om
11 ur even intiem met mevrouw Z tekeer
gaan.
Hechte vriendschap, of het nu met ie
mand van hetzelfde of het andere ge
slacht is, is een vorm van liefde en wil
zeggen dat we een sterke betrokkenheid
ervaren en een grote vertrouwelijkheid
op een aantal gebieden. Bij een partner
relatie komt er meestal nog een derde
kenmerk bij, namelijk lichamelijke
hartstocht, sterke lichamélijk-séksuele
gevoelens ten opzichte van de ander.
Twee mensen, die sterk op elkaar be
trokken zijn, heel intiem met elkaar zijn
egocentrische emotie. De hartstochtelijk-
bezeten man wil de vrouw 'nemen' eerder
dan dat hij zich aan haar wil geven. In
zijn roman 'Het Processchildert Franz
Kafka meedogenloos het portret van dat
type man: "Hij is nog steeds het kind dat
van zijn moeder afhankelijk is, dat alles
van haar verwacht, dat haar gebruikt en
naar zijn pijpen laat dansen. Zijn voor
naamste zorg is aardig en prettig te zijn
zodat de vrouwen hem geven wat hij no
dig heeft; zijn grootste angst is dat ze
boos worden en ophouden te geven".
Hij is dus wel gehecht aan vrouwen,
maar echt liefhebben kan hij ze niet. Kaf
ka stelt dit type man in staat van be
schuldiging. Als aan het einde van het
proces de man zijn hebzucht inziet, ziet
hij ook voor het eerst de mogelijkheid van
liefde en vriendschap. Voor bepaalde
mannen betekent liefde blijkbaar veel
werk.
