Velen geroepen maar
weinigen uitverkoren
Proefproces over kerkelijke collecte en optreden kinderkoor
Achtergrond
Namen nieuwe ministers volgende week bekend
PAGINA 2
VRIJDAG 20 OKTOBER 1989
H. Eversdijk, CDA, verliezer die zelfs niet aanmerking komt voor een
troostprijs als een kaderfunctie in de partij. (archieffoto)
staatssecretaris voor EG-zaken vvor- oren echter teveel hangen naar zijn
den. Eveline Herfkens maakt kans fractie, dan blijft daar weinig kwali-
op het staatssecretariaat voor bui- teit achter. Van de wethouders die
tenlandse handel. De Nijmeegse hogerop willen (vooral uit Rotter-
burgemeester Ien Dales waar- dam: Henderson, Simons, en uit
schijnlijk haar eigen glazen inge- Leiden Van Dongen-van der Lin-
gooid: ze solliciteerde openlijk, ter- den) kan er één benoemd worden
wijl een terughoudende campagne op WVC. Om dan de gewone fractie-
in Den Haag tot de goede zeden leden tevreden te stellen, zal het ge
wordt gerekend. wone Kamerlid Frits Castricum het
Van twee vrouwen circuleren de ministerie van Verkeer kunnen krij-
namen veelvuldig: Saskia Stuive- gen.
ling, lid van de Rekenkamer, is in de p1 nri i
markt voor Binnenlandse Zaken, ^OCUOipilJb
Meinie Epema-Brugman, lid van de %Tenslotte de staatssecretariaten,
Energieraad, gooit hoge ogen voor waarvan de waarde varieert van
Milieu. Hun mannelijke tegenstre- poedelprijs tot mooie beloning voor
vers zijn Hans Alders en Ad bewezen diensten. Gebruik is dat
Melkert. de 'staats' van de andere politieke
Ma rm pn kleur is dan zijn minister. Een enke-
IViannen ie outsider maakt hier kans, bijvoor-
Mannelijke ministerskandidaten beeld topambtenaar drs. K. van der
heeft de PvdA in overvloed. Van Steenhoven van WVC, die op het ei-
Wim Kok wordt aangenomen dat gen departement veranwoordeijk
hij het 'solide en sober' socialisme zou kunnen worden voor de media,
op Financiën vorm zal geven, al Maar het zullen voornamelijk Ka-
biedt Binnenlandse Zaken ook ge- merleden zijn, die naar de posten
noeg politieke armslag. Tweede solliciteren. Kanshebbers in over
man bij de PvdA is Hans Kombrink, vloed, maar met stip genoteerd in
die van vele markten thuis is, maar elk geval Maarten van Traa (PvdA,
vooral goed met geld kan omgaan. Justitie), de Leidenaar Willem Ver-
Financiën dan wel het moeilijke be- meend (PvdA, Onderwijs), Frans
zuinigingsdepartement Defensie Wolters (CDA, Volkshuisvesting),
behoren tot zijn mogelijkheden. Als Marian Soutendijk-Van Appel-
Kombrink buiten de prijzen valt, doorn (CDA, Binnenlandse Zaken),
verdwijnt hij overigens naar een Ton Frinking (CDA, Defensie) en
wethouderszetel in Rotterdam. Marius van Amelsvoort (CDA, Fi-
Oud-minister Jan Pronk is even- nanciën).
eens een 'all-rounder', die naar De- Hun succes vormt de keerzijde
fensie, VROM of eventueel Ontwik- van de teleurstelling, die de achter-
kelingshulp kan, al is dat laatste wat blijvers ten deel zal vallen. De poli-
mager. Kandidaat-op-het-randje is tiek kent vele verliezers, ook vol-
Relus ter Beek, die misschien mi- gende week: Piet Bukman, Ad Lan-
nister van ontwikkelingssamen- sink, Huib Eversdijk, Fred Borg-
werking wordt. man (allen CDA) en Jacques Walla-
Kok staat voor een moeilijke af- ge, Hans Alders, Flip Buurmeijer,
weging: teveel kandidaten 'van bui- Dick Dolman, Aad Kosto (PvdA),
ten' leidt tot gemor in de fractie. Op hen rust de taak de 'kwaliteit in
waar Jacques Wallage en anderen de fractie' op peil te houden, zoals
zich al jaren Verbijten. Laat Kok de dat dan heet.
D. Dolman,
PvdA, zat als
komervoorzitter
lang hoog op de
troon, komt niet
in aanmerking
voor een plaats
op een ministe
rie. Mag nu als
kamerlid zor
gen voor "kwa
liteit in de frac
tie", zoals dat
heet.
Protestant
De vraag wie die posten gaat bezet
ten is een stuk moeilijker. Het CDA
bijvoorbeeld moet zijn mensen ge
lijkelijk verdelen over de katholie
ken en de protestanten. De katho
lieken hebben Hans van den Broek
voor Buitenlandse Zaken en Gerrit
Braks. Braks wil graag op Land
bouw blijven, maar is enigszins ge
blesseerd geraakt door de visfrau-
de.
Piet Bukman (nu ontwikkelings
samenwerking) wil ook graag naar
Landbouw, maar is anti-revolutio
nair en tot die bloedgroep behoren
ook de belangrijke kandidaten voor
Sociale Zaken en Economische Za
ken, Bert de Vries en Enneüs Heer-
ma, de succesvolle staatssecretaris
van Volkshuisvesting. Bukmans
kansen zijn klein, aangezien één
van de drie prostestantse ministers
van CHU-huize hoort te zijn.
Dit langzaam uitstervend ras
heeft in de kweekbak van de Twee
de Kamer nauwelijks kandidaten
meer, nu Deetman Kamervoorzitter
is geworden. De CHU dient dus
mensen van 'buiten' te betrekken.
Twee namen circuleren: prof. Fran
ken uit Leiden, die genoemd wordt
voor Justitie, en de Groningse rec
tor magnificus E. Bleumink, die ho
ge ogen gooit voor onderwijs.
Vrouwen
De Partij van de Arbeid heeft zich- De Leidse H. Van Dongen-Van der Linden, PvdA, maakt samen met andere wethouders, Henderson en Simons
zelf de plicht opgelegd voldoende uit Rotterdam, kans om hogerop te komen. (foto wim Dijkman)
DEN HAAG Sleutel tot de stoe
lendans is de verdeling van de de
partementen over CDA en PvdA.
Aangenomen wordt dat beide par
tijen de huidige 14 departementen
intact willen laten, zij het met hier
en daar een verschuiving van be
voegdheden tussen bijvoorbeeld de
'politie-ministeries' Justitie en Bin
nenlandse Zaken. Daarbij is het één
van de weinige zekerheden, dat
CDA en PvdA elk zeven zetels krij
gen en dat het CDA de premier le
vert (Lubbers).
Voor het overige kan slechts een
scenario worden opgesteld, waar
van het zekerheidsgehalte erg laag
is. Want in de verdeling van de mi
nistersposten hangt alles met alles
samen, en als men één steen uit het
fragiele bouwwerk verwijdert, stort
het geheel in.
door
Henri Kruithof
en Peter de Vries
Met dit voorbehoud is het hoogst
waarschijnlijk dat Financie'n in so
cialistische hand komt. Voorkomen
moet worden dat er een soort poli
tiek handjeklap ontstaat tussen de
premier en een eventuele partijge
noot op Financiën. Bovendien
vindt het CDA het heilzaam wan
neer de socialisten zelf de kastanjes
van de bezuinigingen uit het vuur
halen.
De PvdA claimt in dit scenario
vervolgens Binnenlandse Zaken,
waar de meeste benoemingen gere
geld worden. De PvdA klaagt name
lijk al jaren steen en been over de
christendemocratische hegemonie
onder de burgemeesters. De twee
andere posten in de sociaal-econo
mische vijfhoek, Economische Za
ken en Sociale Zaken, vallen daarna
'automatisch' toe aan het CDA.
Zelden liggen persoonlijk succes en tragiek in de politiek zo
dicht bij elkaar als dezer dagen. De macht van de Trèveszaal
wenkt, en nerveus wachten de kandidaten op het verlossen
de telefoontje: gaan zij het derde kabinet-Lubbers gezicht
geven? De race om de ministerszetels kent echter naast 14
winnaars ook de onvermijdelijke verliezers.
Over het lot van de politieke carrières wordt begin volgen
de week beslist. Formateur en CDA-partijleider Ruud Lub
bers maakt dan de uitslag bekend. Na ruggespraak met
PvdA-voorman Wim Kok uiteraard, want bij de samenstel
ling van het kabinet komt veel kijken: ijdelheid en ambitie,
persoonlijke verplichtingen en sympathieën, kwaliteit, af
komst en toekomst, bloedgroep en religie (vooral bij het
CDA), en sexe (meer bij de PvdA).
Het CDA krijgt dan Justitie. Het is
immers goed gebruik dat politie
(Binnenlandse Zaken) en vervol
gingsbeleid (Justitie) niet bij één
partij zijn ondergebracht. Boven
dien wil het CDA op Justitie een
vinger in de pap houden van de met
argwaan bekeken euthanasie-prak-
tijk. Om nu te voorkomen dat het
CDA het hele heikele euthanasie
beleid dicteert, moet de PvdA het
ministerie van Volksgezondheid
(plus Welzijn en Cultuur) opeisen.
Onderwijs, waar het meeste geld
wordt uitgegeven, is dan weer voor
het CDA, al staat die partij niet te
trappelen na zeven jaar Deetman.
Een bittere strijd zal worden uit-
E. Herfkens, kamerlid PvdA, seri
euze kandidaat voor de ministers
post op Ontwikkelingssamenwer
king. (foto ANP)
gevochten om het prestigeuze mi
nisterie van Milieu, waar de komen
de jaren veel eer te valt behalen en
betrekkelijk veel geld is uit te ge-
De Leiderdorper H. Franken,
CDA, maakt als buitenstaander
(hoogleraar in Leiden) kans op een
ministerspost, omdat toch iemand
van CHU-huize moet komen
De Leidse E. Ter Veld, kamerlid
PvdA, komt niet in aanmerking
voor een ministerschap, maar is vrij
zeker van een staats secretariaat op
het terrein van sociale zekerheid.
De Leidenaar W. Vermeend, ka
merlid PvdA, in de markt voor een
'troostprijs' van het staatssecreta
riaat. (foto ANP)
fcÜ ilf-
ven. Omdat het CDA al drie zware
ministeries heeft, ligt het voor de
hand dat de PvdA Milieu in de
wacht sleept. Temeer daar het chris
tendemocratisch Groene Front on
begrip en opstand heeft voorspeld
wanneer die partij Landbouw
kwijtraakt. Het derde 'milieu-minis
terie', Verkeer, is dan weer voor de
PvdA.
In de 'buitenland-hoek' is de ver
deling relatief het meest eenvoudig.
Buitenlands Zaken behoort tradi
tiegetrouw toe aan het CDA, de
PvdA moet het doen met het popu
laire Ontwikkelingssamenwerking
en het impopulaire Defensie.
vrouwen af te vaardigen voor een
ministerschap of een staatssecreta
riaat. De Leidse Elske ter Veld bij
voorbeeld geldt niet als ministeria-
bel, maar is in de markt voor een
post op het gebeid van de sociale zer
kerheid. Europarlementariër Hedy
d'Ancona staat goed aangeschre
ven, maar kan behalve minister ook
ARNHEM (ANP) - Na een proces
gang van meer dan drie jaar zal
het gerechtshof in Arnhem op 2
november uitspraak doen in een
proefproces over een kerkelijke
collecte, die volgde op een optre
den van een kinderkoor. De ar
beidsinspectie wil een gerechte
lijke uitspraak over een goed doel
en de medewerking daaraan door
niet gebonden personen en groe
pen.
Op een aantal principiële vra
gen moet het hof antwoorden c.q.
daarover opheldering verschaf
fen: mag een kerkelijk genoot
schap de opbrengst van een col
lecte naar believen schenken aan
welk (goed) doel dan ook? Of gaat
het dan om commercie? Als dat
laatste waar is. kan het optreden
van een zangkoor met kinderen
mogelijk beschouwd worden als
kinderarbeid.
De evangelische zendingsge
meenschap 'Menorah' uit Apel
doorn stond gisteren terzake te
recht bij het Gerechtshof in Arn
hem. Óp 9 maart 1986 trad in
Apeldoorn een Ugandees koor
op. dat bestond uit kinderen van 7
tot 14 jaar. Tijdens de eredienst
besloot het bestuur van de zen
dingsgemeente de opbrengst van
.de collecte aan de Ugandese kin
deren mee te geven, zodat het
geld in hun vaderland besteed
kon worden aan een weeshuis.
De kantonrechter in Apeldoorn
sprak in 1987 de zendingsge
meente vrij. Het Openbaar Minis
terie ging in beroep bij de recht
bank in Zutphen, die Menorah
veroordeelde zonder strafopleg
ging. Menorah ging in cassatie bij
de Hoge Raad, die het Zutphense
vonnis begin dit jaar nietig ver
klaarde en de zaak terug verwees
naar het hof in Arnhem.
Procureur-generaal mr.
Hulsenwek stelde daar gisteren
dat het gaat om een goed doel,
niet helemaal vrij van commer
ciële trekjes. Volgens hem moet
ook de kerk zich aan de regels van
de wet houden en een vergunning
aanvragen. De procureur-gene
raal eiste een symbolische boete
van 500 gulden.
Willibrordjaar
Hernieuwde bewustwording van
de christelijke grondslagen van
de Nederlandse samenleving, een
nieuw bewustzijn van de missio
naire opdracht van de kerk en een
nieuwe impuls voor de oecume
ne. Dat zijn de drie doelstellingen
van het Willibrordjaar, waarmee
de kerken in Nederland dit jaar
de 1250ste sterfdag van deze En
gelse monnik herdenken en vol
gend jaar het feit dat hij 1300 jaar
geleden hier voet aan wal zette en
met de verkondiging van het
evangelie begon.
Nederland bevindt zich wat be
treft het christelijk geloof in een
"crisistijd". Het is thans eb, aldus
kardinaal dr. A.J. Simonis,
rooms-katholiek aartsbisschop
van Utrecht. Van het Willibrord
jaar hoopt Simonis dat er weer
een vloed komt, "dat er een won
der gebeurt". Daarvoor ziet hij
reeds zeer duidelijke tekenen, zij
het nog niet grootschalig.
Simonis maakte deze opmer
kingen gisteren in Amersfoort tij
dens de presentatie van het Willi
brordjaar, een initiatief van de rk-
Kerk dat door de Raad van Ker
ken is overgenomen. Centrale
vraag is: 'wat is de betekenis van
het evangelie in de huidige gese
culariseerde sahienleving'.
Op 1 november brengt een dele
gatie van Nederlandse jongeren
en kerkleiders officieel een bijbel
vanuit Noord-Ierland, waarvan
daan Willibrord naar de Lage
Landen vertrok, naar Nederland.
Deze zal in de Lijdenstijd een
rondreis langs veertien Willi-
brordparochies en -gemeenten
maken. Zondag 5 november is
uitgeroepen tot Willibrordzon-
dag.
De uitdaging om het evangelie
in deze tijd centraal te stellen, is
bij uitstek oecumenisch, meent
prof. dr. D.C. Mulder als voorzit
ter van de Raad van Kerken. Alle
kerken hebben immers te maken
met het feit dat de mensen geen
boodschap meer aan de Bood
schap van het evangelie hebben.
Ook Simonis onderstreepte de
oecumenische opzet. Hoewel er
verschillend over uitgangspunt
en doelstellingen van de oecume
ne wordt gedacht, is het streven
naar de eenwording der kerken
"zowel plicht als noodzaak".
Sinds het Tweede Vaticaans
Concilie is in de visie van Simonis
de rk- Kerk er meer en meer van
overtuigd geraakt dat missie niet
alleen in de Derde Wereld, maar
vooral in de Eerste Wereld, in ei
gen land nodig is. "Getuige van
Christus zijn, geldt in de eerste
plaats in eigen omgeving".
'Evensong'. In de Hooglandse
kerk in Leiden is zondagavond
van 19.00 uur de -voorlopig-
laatste 'evensong' van de Leidse
Cantorij te beluisteren. Daartoe
geïnspireerd door organist Joop
Brons, anglofiel bij uitstek, ver
tolkt het koor in hoofdzaak Angli
caans werk.
Tijdens de 'evensong' van zon
dag laat de Leidse Cantorij wer
ken hoten uit de late romantiek
van Stanford, Darke en Noble.
Ds. A. Alblas, hervormd predi
kant in Leiden, is de liturg van de
dienst.
Protesten. De Amsterdamse
studentenpredikant S. de Lange
blijft verbonden aan de gerefor
meerde kerk van Amsterdam-
Zuid. Maar de kerkeraad van deze
kerk distantieert zich van zijn op
vattingen over het avondmaal.
Dat is de strekking van een
brief die de kerkeraad binnenkort
zal sturen naar de kerkeraden en
kerkleden die hebben geprotes
teerd tegen een beschouwing van
de studentenpredikant over
'Christus en promiscuïteit'. De
kerkeraad is naar aanleiding van
het artikel met De Lange in ge
sprek gegaan.
De voorzitter van de kerkeraad,
prof.dr. J. Lever, bevestigt dat er
binnenkort een brief naar de be
zwaarde kerkeraden gaat, maar
onthoudt zich verder van com
mentaar.
Het Confessioneel Gerefor
meerd Beraad (CGB), dat er op
toeziet dat de Gereformeerde
Kerken zich aan de belijdenis
houden, had de kerkeraden via
een voorgedrukt formulier opge
roepen bij de synode of de kerke
raad van Amsterdam-Zuid te pro
testeren tegen het artikel. Het sy
nodebureau heeft de bezwaar
schriften doorgestuurd naar de
kerkeraad van Amsterdam-Zuid.
De Lange betoogde ruim een
jaar geleden tijdens een seminar
over homotheologie dat de bijbel
promiscuïteit, door hem om
schreven als "het delen van
seksuele genoegens met velen",
niet verbiedt, maar eerder aan
moedigt als mogelijkheid naast
de tweepersoonsrelatie.
Vooral de manier waarop De
Lange met de instellingswoorden
bij het avondmaal (Neemt, eet, dit
is Mijn lichaam) omgaat, heeft
veel beroering veroorzaakt. De
Lange ziet deze woorden evenwel
als een oproep van Christus aan
de mens om Hem lijfelijk aan te
raken, te knuffelen, te kussen, om
geslachtsgemeenschap met Hem
te hebben en "Zijn slechte li
chaamsgeur" te verdragen.
De Wereldraad van Kerken
moet de financiële steun aan de
Namibische verzetsbeweging
Swapo intrekken. Dat eisen 17
predikanten uit 5 kerken in een
verklaring naar aanleiding van de
berichten over de schending van
mensenrechten in de gevange
nenkampen van Swapo.
Beroepingsberichten
Hervormde Kerk. Beroepen te
Amsterdam (toezegging): drs. T.
H. Hibma, gereformeerd predi
kant aldaar (voor de arbeid onder
de schippers), part-time. Beroe
pen te Amsterdam met bijzonde
re opdracht (kerkeraadscommis-
sie Tenach en Evangelie), part-ti
me: G. J. Venema, kandidaat al
daar. Beroepen te Goedereede
(toezegging): F. Hoek te Aalst
(Gelderland). Beroepen te Los
ser: W. P. J. Janssen, kandidaat te
Hengelo (Overijssel).
Aangenomen naar Waarden
burg-Neerijnen: S. Jumelet te
Polsbroek.
Toegelaten tot de evangeliebe
diening en beroepbaar: W. P. J.
Janssen. D. Dijkhuisstraat 31,
7558GJ Hengelo (Overijssel), tel.
074-773468.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt. Beroepen te Nieuwleu-
sen: P. W. van de Kamp als mis
sionair predikant verbonden aan
de kerk van Assen-Zuid, laatste
lijk werkzaam te Brazilië, wonen
de te Assen.
Gereformeerde Gemeenten.
Beroepen te Spijkenisse: G. J.
van Aalst te Benthuizen, die be
dankte voor Utrecht.
