Veroordeling
IRA-aanslag
was blunder
Vervroegde verkiezingen gunstig voor Gandhi
Zirid-Afrika bederft
jubileum Gemenebest
Vredesoverleg El Salvador gevorderd
Hongaarse grondwet
ingrijpend gewijzigd
BESEFT UW AUTO DAT HET LEVEN GEEN SHOWROOM IS?
DONDERDAG 19 OKTOBER 1989
BUITENLAND
'Vier van Guildford' na 14 jaar vrij
LONDEN - Drie mensen die in 1975 tot levenslang zijn ver
oordeeld voor hun aandeel in een IRA-bommencampagne,
zullen op staande voet uit de gevangenis worden ontslagen.
Het lot van een vierde veroordeelde, die een dubbele straff
uitzit, is nog niet duidelijk. Het Openbaar Ministerie zegt1
gevangenhouding van het viertal niet langer te kunnen ver
dedigen. Drie agenten die destijds de verhoren afnamen,
worden gerechtelijk vervolgd.
door
Lia van Beekhoven
Patrick Armstrong, Carole Ri
chardson, Paul Hill en Gerard Con-
Ion werden veertien jaar geleden
veroordeeld tot levenslang. Het
viertal werd gearresteerd een paar
weken na aanslagen op pubs in
Guildford en Woolwich, die onder
deel uitmaakten van een bommen-
campagne van de IRA ie Engeland
moest reduceren tot het Libanon
van Europa. Binnen enkele maan
den werden tientallen Britten ge
dood bij aanslagen op pubs en ande
re gelegenheden. De druk op de po
litie om daders te arresteren, was
groot.
Alle vier tekenden schuldbeken
tenissen die ze later weer introkken.
Ze waren verward, onjuist en tegen
strijdig. Getuigen of vingerafdruk
ken waren er niet. De bekentenis-
Bouterse bepleit
snel ontmantelen
gewapend verzet
PARAMARIBO (ANP) - Het leger
van Suriname heeft er gisteren bij
de regering aangedrongen alle 'on
grondwettelijke gewapende troe
pen' zó snel mogelijk te ontmante
len. Legerleider Desi Bouterse
heeft in een brief aan president
Ramsewak Shankar gepleit voor
onmiddelijke uitvoering van het
ontmantelingsplan dat hij eind juli
heeft ingediend.
Het plan had eerst alleen betrek
king op het Junglecommando,
maar moet nu ook gelden voor de
Tucayana-Amazone-indianen en de
Unie voor Democratie en Bevrij
ding van Suriname. Bouterse vindt
dat deze groepen binnen een door
de regering vastgestelde termijn
hun wapens moeten inleveren. Zij
dienen zich ook aan het centrale
wettelijke gezag onderwerpen of
het land te verlaten.
sen vormden het enige bewijs waar
op de vier uiteindelijk zijn veroor
deeld.
Hoop voor de naar eigen zeggen
onschuldig veroordeelden kwam in
1977 met de arrestatie van een pro
fessionele IRA-cel. Vier IRA-acti-
visten namen in gedetailleerde en
accurate bekentenissen de verant
woordelijkheid op zich voor meer
dan honderd aanslagen, waaronder
die op de pubs in Guildford en
Woolwich.
Onprofessioneel
Drie Britse rechters concludeerden
dat de IRA loog en zag geen reden
om het proces tegen de vier van
Guildford te heropenen. Dat zou op
zijn zachtst gezegd niet in het be
lang van 's lands hoogste wetsverte-
genwoordigers zijn. Een nieuwe
rechtszaak zou wel eens kunnen to
nen dat Britse rechters zich destijds
door dezelfde vooroordelen lieten
leiden als de rest van het Britse piw
bliek. Of, zoals Lord Denning, oud
lid, van de hoogste gerechtelijke in
stantie, de Law Lords ooit zei: "Als
de vier onschuldig vastzitten, wijst
dat op valse verdachtmaking, cor
ruptie en onprofessioneel gedrag en
dat is in onze rechtspraak totaal on
mogelijk".
- Het openbaar ministerie legt van
daag uit waarom het wel mogelijk
is. Drie agenten die destijds de ver
horen afnamen, zullen gerechtelijk
worden vervolgd. Een nieuw alibi
voor Conlon en een doktersverkla
ring dat Richardsons schuldbeken
tenis 'zeer waarschijnlijk onbe
trouwbaar' was (ze had kort voor de
bekentenis een pethidine-injectie
gekregen) vormt de basis voor de
vrijlating. Of Paul Hill daar bij zit is
nog niet zeker, omdat hij in 1975 af
zonderlijk is veroordeeld voor
moord op een Britse soldaat.
De vier van Guildford zijn niet de
enige slachtoffers van de geweldda
dige IRA-campagne en de dubieuze
Britse rechtspraak. Achter de tra
lies wachten de zes van Birming
ham, die veertien jaar schuld heb
ben ontkend, op verdere ontwikke
lingen. De zes zouden achter de aan
slag op een pub in Birmingham ge
zeten hebben waarbij 21
om het leven kwamen.
HOUSTON -
Het ruimteveer
Atlantis ging
gisteren na ver
schillende keren
uitstel wegens
computersto
ring en slecht
voor zes uur gis
teravond de
lucht in. Aan
boord bevond
zich de de ruim
tesonde Galileo,
die luttele uren
na de geslaagde
lancering aan
zijn zes jaar
lange reis naar
Jupiter begon.
De lancering
was vooral om
streden omdat
Galileo voor
zijn energie
voorziening een
kleine kernreac
tor aan boord
heeft. Als er iets
fout zou gaan
bij de lancering,
zou dat een
kernramp van
betekenis zijn.
Reden waarom
milieugroepe
ringen, overi
gens tevergeefs,
trachtten via de
rechter de lance
ring te voorko
men. (foto AP)
KUALA LUMPUR (AP/Rtr/GPD)
- De Britse premier Thatcher is gis
teren op de eerste dag van de jubile
umvergadering van het Gemene-
best, dat dit jaar 40 jaar bestaat, in
botsing gekomen met de overige le
den. Die willen een verscherping
van de sancties tegen Zuid-Afrika,
maar Thatcher noemde dat "in dit
stadium uiterst onverantwoorde
lijk", waarmee de feestelijke sfeer
plaats maakte voor één van con
frontatie.
Canada en het gastland hadden
gepleit voor meer sancties omdat
deze de Zuidafrikaanse president
de Klerk ertoe hebben gebracht
zwarte leiders vrij te laten en her
vormingen in het vooruitzicht te
stellen. De uiteenlopende stand
punten gisteren voorspellen een
nieuwe confrontatie over Zuid-Afri-
ka binnen het Gemenebest als van
daag de conferentie verder gaat.
"We zullen ons doel veel eerder
bereiken door aanmoediging te ge
ven dan door te doen alsof er niets
van belang is gebeurd", aldus That-
SAN JOSE (AP/IPS) De regering
en het verzet van El Salvador zijn
vanmorgen na drie dagen onder
handelen in Costa Rica uiteen ge
gaan zonder een akkoord. Toch zijn
de partijen een stuk dichter bij el
kaar gekomen, zo zei de Sal
vadoraanse minister Santamaria.
Hij verwacht dat de nieuwe overleg
ronde op 20 en 21 november de
doorbraak zal opleveren.
Comandant Shafick Handal, een
van de leiders van het bevrijdings
front FMLN, zei dat de beide partij
en de nu ter tafel liggende voorstel
len zouden bestuderen. Wel be
schuldigde hij de regering ervan
"obstakels" te hebben opgeworpen.
Volgens verzetsleider Jesus Rojas
is het niet tot een akkoord was ge
komen omdat de regeringsdelegatie
"geen beslissingsbevoegdheid" zou
hebben gehad. Santamaria ontken
de dat en zei dat er nog complicaties
ken.
die moesten worden bespro-
"Het overleg is gered. We wisten
van te voren dat dit een belangrijke
en moeilijke ontmoeting zou wor
den", zo reageerde de Salvadoraan
se bisschop Gregorio Rosa Chavez,
bemiddelaar bij de besprekingen.
Het maandag begonnen overleg
zou aanvankelijk maar twee dagen
duren. De onderhandelaars hebben
echter besloten vandaag verder te
praten, nadat het overleg ook giste
ren geen resultaat opleverde. Dins
dag leken de besprekingen nog stuk
te lopen na de moord op de dochter
van een kolonel in de Salvadoraan
se hoofdstad San Salvador, waar
van de regering de FMLN de schuld
Beide partijen hebben zich bereid
getoond tot een staakt-het-vuren in
de tien jaar oude burgeroorlog. Er
blijven echter tal van grote me
ningsverschillen bestaan over de
voorwaarden van een bestand.
Het Farabundo Marti Bevrij
dingsfront (FMLN) had voorgesteld
om met ingang van 15 november
een staakt-het-vuren in acht te ne
men, op voorwaarde dat de regering
van de rechtse president Alfredo
Cristiani belooft politieke en sociale
hervormingen door te voeren. Maar
de regering wil dat het verzet on
middellijk de wapens neerlegt en
wil daarna pas over de FMLN-eisen
praten.
President Arias van Costa Rica
greep dinsdag persoonlijk in om het
vastgelopen overleg te redden. Hij
belde zijn collega Cristiani en zei
hem dat het van groot belang is dat
de dialoog met het verzet niet wordt
afgebroken. In de jaren 1984-1987
zijn al drie overlegrondes tussen de
regering van de toenmalige presi
dent Jose Napoleon Duarte en het
FMLN op niets uitgelopen.
Iran-schandaal
was valstrik
Iran, zegt Reagan
WASHINGTON (AP) - De
Amerikaanse oud-president Ro
nald Reagan vraagt zich ach
teraf af of het Iran-Contraschan-
daal geen valstrik is geweest van
Iran. Hij heeft die opvatting ver
woord in zijn memoires, die bin
nenkort verschijnen onder de ti
tel 'Speaking my mind' (mijn
hart luchten).
De commisie-Tower die het
schandaal in opdracht van
Reagan heeft onderzocht, con
cludeerde in 1987 dat de beslis
sing om Iran wapens te verko
pen neerkwam op "beloning
van een regime van terroristen
en gijzelnemers".
Sindsdien heeft Reagan vaak
gezegd dat hij veel aspecten van
de zaak nog altijd niet begrijpt.
In het boek verdedigt hij de
transactie met Iran, maar zegt
hij dat "duidelijk iets verkeerd
is gegaan met het oorspronkelij
ke plan".
"Als ik er nu op terugkijk
vraag ik mij af of dit hele geval
geen opzet, geen valstrik van de
Iraniérs is geweest", schrijft
Reagan. "Misschien werden we
in de waan gebracht dat we met
gematigde Iraniërs van doen
hadden, terwijl zij in werkelijk
heid rechtstreeks voor de aya
tollah werkten".
cher. Ze stelde dat De Klerk "een
belangrijke stap voorwaarts" heeft
gezet door de vrijlating van acht
zwarte anti-apartheidsleiders, het
toestaan van vreedzame betogingen
en door bereidheid te tonen om te
luisteren naar uiteenlopende me
ningen.
Premier Mohamad van Malaysia
stelde daarentegen dat de apartheid
nog steeds bestaat en dat de sanc
ties tegen Zuid-Afrika daarom ver
hevigd moeten worden. "Bezorgd
heid over het effect van sancties op
de zwarten is misplaatst. Daarom
moeten de sancties niet alleen wor
den voortgezet, maar ook uitge-
breid", zei hij.
Overeenkomst
De Canadese premier Mulroney
stelde voor de bestaande sancties te
handhaven en herschikking van de
Zuidafrikaanse schuldenlast op te
schorten. Met nieuwe sancties wil
Canada een halfjaar wachten om de
Zuidafrikaanse regering de kans te
geven brede hervormingen door te
voeren. "Wij vinden het uitermate
belangrijk dat vooral de financiële
druk net zo lang wordt gehand
haafd tot wij eindelijk het einde van
de apartheid kunnen zien", aldus
Mulroney.
Hoewel ook Australië vanmorgen
bij monde van premier Hawke een
dergelijk voorstel lanceerde, maak
te de Zuidafrikaanse Centrale Bank
bijna op het zelfde moment bekend
dat het land overeenstemming over
een soepeler regeling heeft bereikt
met de banken en overige schuldei
sers. Van de acht miljard dollar aan
kortlopende schulden op het totaal
van 20 miljard hoeft Zuid-Afrika
voorlopig maar anderhalf miljard in
acht termijnen terug te betalen.
"Bankiers zijn geen politici, ze wil
len alleen hun geld terugkrijgen",
aldus de gouverneur van de Centra
le Bank lakoniek.
Zuidpool geen
natuurreservaat
PARIJS (IPS) - De Zuidpool zal
niet tot natuurreservaat worden uit
geroepen, zo melden welingelichte
kringen rond de Zuidpoolconferen-
tie die op dit moment in Parijs
plaatsvindt. Wel wordt waarschijn
lijk volgend jaar een speciale confe
rentie belegd over het milieu op het
zesde continent.
In Parijs zijn de 39 landen bij el
kaar die het Zuidpoolverdrag heb
ben ondertekend. Het initiatief om
de Zuidpool uit te roepen tot na
tuurgebied is afkomstig van Frank
rijk en Australië, daarin gesteund
door milieugroeperingen.
BUDAPEST (AP) - Het Hongaarse
parlement heeft gisteren met over
weldigende meerderheid een aantal
wijzigingen op de grondwet aange
nomen die een verdere stap beteke
nen naar invoering van een meer-
partijenstelsel. Tot .de 94 grond
wetswijzigingen die door het 380 le
den tellende parlement zijn goedge
keurd, behoort de vrijheid tot het
oprichten van politieke partijen,
mits deze de grondwet en andere
wetten respecteren. Slechts een
tiende van de oorspronkelijke stali-
Buitenland kort
IRA
De IRA heeft gisteravond in het
dorp Magheralin bij Belfast een pro
testante man voor de ogen van zijn
vrouw en dochter in de deurope
ning van zijn woning doodgescho
ten. Volgens de IRA was het slacht
offer een leidend figuur van een pa
ramilitaire protestantse groep was
en als zodanig betrokken bij een
aantal aanvallen op katholieken.
Özal
Een Turks parlementslid van de re
gerende Moederlandpartij heeft
zich gisteren opgeworpen als tegen
kandidaat voor zijn partijgenoot
premier Turgut Özal bij de komen
de presidentsverkiezingen. De 77-
jarige Fethi Celikbas verklaarde
zich kandidaat te stellen omdat vol
gens hem bij democratische verkie
zingen meerdere kandidaten zijn
vereist. „Het is niet noodzakelijk
om te winnen", aldus Celikbas, pro
fessor in de economie en voormalig
minister.
Chemische wapens
Het is in het belang van de nationale
veiligheid van de Verenigde Staten
om chemische wapens te blijven
produceren, terwijl ondertussen
wordt gewerkt aan een verdrag om
ze uit te bannen, zo heeft hoofd Leh
man van het bureau voor wapenbe
heersing en ontwapening ver
klaard. Volgens recente berichten
heeft president Bush opdracht ge
geven om de produktie van nieuwe
chemische wapens voor onbepaal
de tijd voort te zetten.
nistische grondwet blijft nog over
eind.
Een andere amendement bepaalt
dat de leidende rol van de marxis-
tisch-leninistische partij van de ar
beidersklasse 'uit de tijd' is. In
plaats daarvan moet de weg worden
geplaveid voor een meerpartijen-
systeem. Verder is gekozen voor
een andere naam: Hongarije, nu nog
volksrepubliek geheten, zal straks
als 'republiek Hongarije' door het
leven gaan.
De verstrekkende besluiten vol
gen op de eerder genomen histori
sche beslissing de communistische
partij te ontbinden en te vervangen
door de Hongaarse Socialistische
Partij. De aangenomen wijzingen
zijn de jongste uiting van de bereid
heid tot verstrekkende hervormin
gen in Hongarije, waarmee het land
samen met Polen voorop loopt in
Oost-Europa.
LEIDEN - De Indiase premier Ra
jiv Gandhi zegde er dinsdag zelfs
zijn bezoek aan de vergadering van
het Britse Gemenebest in Kuala
Lumpur voor af. Hals over kop, zo
lijkt het, besloot de politieke leider
van de grootste democratie ter we
reld om zijn landgenoten op 22 en 24
november vervroegd naar de stem
bus te sturen, zoals hij gisteren be
kend maakte. Het was een verras
sing voor vriend en vijand in een pe
riode van grote politieke moeilijk
heden voor Gandhi en zijn Congres-
partij.
door
Sjaak Smakman
Die problemen zijn in een woord sa
men te vatten: Bofors. De regering-
Gandhi wordt er door een groot deel
van de media van beschuldigd voor
ruim 100 miljoen guldens aan steek
penningen te hebben aangenomen
van de Zweedse wapenfabrikant
Bofors in ruil voor de order voor
Houwitzer-kanonnen ter waarde
van 2,8 miljard gulden. De geruch
ten over de steekpenningen kwa
men kort na het gunnen van de or
der in 1986 op gang. Ze achtervol
gen sindsdien de Indiase leider, die
vanwege zijn niet-betrokkenheid
bij de wijd verbreide corruptie bij
zijn aantreden de bijnaam 'Mr.
Clean' kreeg, als een vloek.
Gandhi heeft altijd ontkend dat
hij of leden van zijn regering steek
penningen hebben aangenomen. Al
willen de meeste Indiërs nog wel
aannemen dat Gandhi persoonlijk
geen geld heeft gekregen, zijn hard
nekkige verdediging van een aantal
in de ogen van het publiek wel de
gelijk schuldige hoge regerings
functionarissen heeft aan de popu
lariteit van hem en zijn partij fors af
breuk gedaan. Volgens de meest re
cente opiniepeiling kan de Congres
partij nog rekenen op 314 zetels in
de 542 leden tellende Lok Sabha,
het Indiase lagerhuis.
Maar die peiling dateert van au
gustus, en sindsdien zijn er weer tal
rijke onthullingen geweest die Gan
dhi in een ongunstig daglicht stel
len. Vorige week werd bekend dat
de regering grote druk heeft uitge
oefend op het nationale dagblad
The Hindu om een aantal documen
ten over de Bofors-zaak niet te pu
bliceren. Toen de hoofdredacteur
bezweek voor die druk, besloot de
adjunct-hoofdredacteur naar eigen
zeggen de documenten door te spe
len naar een concurrerende krant,
die de stukken wel afdrukte.
Listig
Maar de manoeuvre van Gandhi is
niet zo onverstandig als hy lijkt. In
de eerste plaats zou de premier ui
terlijk januari volgend jaar toch ver
kiezingen moeten uitschrijven. Ook
dan zal hij de rekening van het Bo-
fors-schandaal gepresenteerd krij
gen. En bij de verkiezingen in no-
Gewapend met stokken patrouilleerde de politie gisteren in de stad Indo-
re in centraal-lndia, waar deze week ernstige rellen tussen moslims en hin:
does uitbraken. Daarbij vielen 24 doden en meer dan 200 gewonden. Hét
waren de ernstige religieuze rellen sinds de onafhankelijkheid in 1947.
(foto EPA)
vember speelt een aantal factoren in menwerkingsverbanden, waarvan
zijn voordeel. het Nationaal Front het belangrijk-
Zo is er, behalve het feit dat ver- ste is, zijn nogal los. Die verdeeld-
kiezingen in november toch mooi heid is nog gegroeid door recente
twee maanden nieuwe onthullingen geweldsuitbarstingen tussen hin-
in het Bofors-schandaal schelen, does en moslims, omdat de meeste
het overrompelingseffect op de op- regionale partijen slechts één van
positie. De Congrespartij is een na- beide godsdiensten vertegenwoor-
tionale partij, terwijl de oppositie digen. Gandhi speculeert er kenne-
vooral uit regionale partijen (wat lijk op dat de oppositie, overrom-
heet regionaal in een land van 880 peld door de snelle verkiezingen,
miljoen inwoners) bestaat. De sa- haar geschillen niet snel genoeg kan
bijleggen om met overtuigende te
genkandidaten te komen.
De vervroeging biedt nog meer
voordèlen. Op 14 november wordt
de honderste geboortedag herdacht
van Jawaharlal Nehru, de legenda
rische eerste premier van India en
vader van Indira Gandhi, de moe
der van R^jiv Gandhi. Trouwens, op
19 november wordt haar geboorte
dag herdacht.
Maar zijn belangrijkste wapen
werd hem vorige week door de op
positie zelf in handen gespeeld.
Toen torpedeerden zijn politieke te
genstanders een voorstel om de
grondwet zodanig te wijzigen dat de
dorpsraden meer macht zouden
krijgen. Volgens de oppositie is het
voorstel namelijk niet zozeer een
machtsvergroting voor de dorpsra
den, maar een machtsvergroting
voor de centrale regering ten koste
van de deelstaatregeringen.
Gandhi echter zal in de komende
campagne proberen de 498 miljoen
stemmers ervan te overtuigen dat
het tegendeel waar is en dat de op
positie tegen de belangen van de ge
wone mensen heeft gestemd. Als hij
daarin slaagt, heeft hij een belang
rijke winst gehaald: 80 procent van
de Indiërs woont op het platteland.
Een medewerker van Gandhi be
stempelde daarom diens besluit als
een "meesterzet", waardoor de pre
mier van de verdediging naar de
aanval kan overschakelen. En de
aanval is de beste verdediging, in
elk geval tegen het Bofors-schan
daal.
Bent u ook wel eens aan een relatie begonnen
met een auto die in de showroom liefde op het eer
ste gezicht leek? Waarna die liefde in het volle leven
al snel wat deukjes ging vertonen?
Maak dan 'ns een afspraakje met de nieuwe
Mini Jumbo van Subaru. Het is waarschijnlijk de
betrouwbaarste partner waarmee u ooit op stap
ging. Want zijn goede eigenschappen zijn er vele.
Probeer bijvoorbeeld z'n nieuwe vier-cylinder
motor met reuze soepele vijf-bak en milieubewuste
katalysator.
Controleer ook gerust z'n zuinigheid (bij con
stant 90 km/u maar liefst 1 op 23). Verbaas u over z'n
onvoorstelbare binnenruimte, waardoor vier 1,90
meter lange volwassenen plus bagage riant kunnen
reizen. En voel u veilig bij hem. Met z'n gelaagde
voorruit, kooiconstructie, samendrukbare stuur-
kolom en halogeen koplampen. Kijk, dan snapt u
dat u de auto van uw leven gevonden hebt.
SUBARU
EEN RELATIE DIE NIET STUK KAN.
Maak een proefrit bij een Subaru-dealer. Zie de Gouden Gids of bel Subaru Nederland. Telefoon 02977-40906. Prijzen exclusief afleveringskosten, inclusief BTW. Wijzig
