Bush wil
meer ruimte
voor CIA
Zuid-Afrika wil
praten met Sisulu
Gorbatsjov haalt feit uit
naar 'glasnost' in media
Vrijlating Sisulu nog geen einde apartheid
im/v oor
Vredesbespreldngen El Salvador muurvast
Shamir ziet spanning na
afwijzen VS-voorstellen
WOENSDAG 18 OKTOBER 1989
BUITENLAND
PAGINA 5
'Mogelijkheid voor steun staatsgreep'
WASHINGTON (AP) President Bush wil de CIA meer
mogelijkheden geven bij het ondersteunen van staatsgre
pen. Volgens zijn woordvoerder Fitzwater hebben advi
seurs van Bush al met leden van het Congres gesproken
over een nieuwe richtlijn. Daarbij wordt het verbod ge
handhaafd op (mede)verantwoordelijkheid van de CIA
voor moorden op buitenlandse machthebbers, maar krijgt
de inlichtingendienst wel het groene licht om contact op te
nemen met samenzweerders, ook al zou hun staatsgreep
kunnen leiden tot de dood van de afgezette leider.
CIA-directeur Webster zei maandag
in een interview met de New York
Times dat de CIA het verbod tot nu
toe zodanig heeft geïnterpreteerd
dat de Verenigde Staten geen hulp
mogen bieden bij een coup. waarbij
de afgezette leider mogelijk wordt
vermoord. Deze interpretatie leidde
ertoe dat de CIA de opstandige offi
cieren in Panama op 3 oktober geen
enkele steun gaf bij hup poging ge
neraal Noriega af te zetten, zo zei
den niet nader genoemde functio
narissen van het Witte Huis in de
new York Times.
In het Congres werd Bush over
stroomd met kritiek omdat de VS
ondanks hun aanwezigheid in Pa
nama met 15.000 soldaten voor de
bewaking van het Panama-kanaal
zich de kans lieten ontgaan om bij
de coup tegen Noriega de dictator te
arresteren en over te brengen naar
de VS. Daar wacht hem dan een
proces wegens drugshandel ep een
vrijwel zekere zeer lange gevange
nisstraf.
Castro
Het verbod zich te mengen in staats
grepen waarbij de leider kan wor
den gedood werd in 1976 aan de CIA
opgelegd door de voormalige presi
dent Gerald Ford nadat bij een on
derzoek van het Congres boven wa
ter was gekomen dat de VS de hand
hadden gehad in moordaanslagen
op de Cubaanse leider Fidel Castro
en anderen. Het verbod werd later
door de voormalige president Jim
my Carter nog verscherpt.
"De Verenigde Staten mengen
zich niet in selectieve, individuele
moordaanslagen. Maar we hebben
andere overheersende belangen
wat betreft veiligheid en de be
scherming van democratie in gebie
den in de wereld waar we gerecht
vaardigde belangen hebben. Als
daar een despoot de macht grijpt,
moeten we daar iets tegen doen zon
der dat ons dat tot huurmoorde
naars maakt." aldus CIA-directeur
Webster in de New York Times.
JOHANNESBURG (AFP/AP) - De wegen welke stappen hij op die
Zuidafrikaanse minister Viljoen punten kan zetten.
constitionele ontwikkeling
bereid tot
der Sisulu over het betrekken
het ANC bij officiële besprekingen.
Maandag verklaarde de Zuidafri-
gesprek met ANC-lei- kaanse ambassadeur in Londen.
Peter Rae Killen, dat Pretoria be
reid is zonder voorwaarden vooraf
i interview met het Zuidafri- tê onderhandelen met het ANC. La-
kaanse dagblad Business Day
Viljoen dat het ANC moet laten
werkelijk tot vreedzame onderhan-
i hij verkeerd te zijn geciteerd
Maar in Pretoria verluidt dat Killen
zijn ministerie toestemming
delingen bereid te zijn. Maar hij had voor de verklaring, en dat deze
Duizenden inwoners van San Salvador namen maandag deel aan een wake voor de vrede, waar zij baden voor dommee Chikane
een goede afloop van de vredesbesprekingen tussen regering en verzetsbeweging. Militairen maakten op hard
handige wijze een einde aan de bijeenkomst. <foto ap>
3 erop dat de verboden organi-|
satie niet perse het gebruik van ge
weld formeel hoeft af te zweren.
Een gunstig klimaat voor onder
handelingen "kan alleen tot stand met het ANC
komen als mensen zich in de prak
tijk distantiëren van geweld en de
stabiliserende activiteiten", aldus
Viljoen, die is belast met het voor
bereiden van besprekingen met lei
ders van diverse zwarte organisa
ties. Het gesprek zou dienen om de
hinderpalen voor echte bespreking
gen te inventariseren en uit de weg
te ruimen. Het moet onderdeel wor
den van de 'besprekingen over be-1
sprekingen',
Klerk vorige week sprak na zijn ont
moeting met de kerkelijke leiders
bisschop Tutu, dojninee Boesak
stap vormt in de strategie i
de Zuidafrikaanse regering om
blanke bevolking te laten 1
het idee van onderhandelingen
Ambtenaren in
Luik staken door
MEXICO-STAD/SAN SALVADOR
(GPD/IPS) - De vredesdialoog tus-
i de regering en de linkse guerril- militaire academie van het Sal
la-beweging van El Salvador zat af- vadoraanse leger, kolonel Oscar
ook
i nicht 'i
gelopen nacht nog muurvast. Tot in Casanova,
de vroege ochtend is koortsachtig de in juni
gezocht naar mogelijkheden om de minister vi
buitenwereld toch een positief sig- genio Vides Casanov
naai te kunnen laten horen. Het eni
ge concrete akkoord op dat moment o_
was dat beide partijen in ieder geval elkaar de schuld
volgende maand verder praten in de regeringsdelegatie kondigde zelfs
Sisulu verklaarde zelf gisteren
nogmaals dat het ANC geweld niet
zal afzweren. "Niet omdat het ANC
gelooft in geweld als zelfstandig
doel, maar vanwege dwingende om
standigheden. Verwijder die dwin
gende omstandigheden en er zal
hele opperbevel van het Sal- vrede heersen", zo zei hij.
vadoraanse leger, bestaande uit 2 De zwarte leider herhaalde dat er
de generaals en 31 kolonels. De rege- met het ANC alleen valt te praten
ringsdelegatie bleef vasthouden over algemeen kiesrecht. Sisulu
aan haar plan om onmiddelijk alle heeft eerder verklaard dat het ANC
vijandelijkheden te staken en pas bereid is tot onderhandelen als de
dit jaar opgestapte daarna verder te onderhandelen, regering alle verboden politieke or-
defensie. generaal Eu- Maar tot een dergelijke 'overgave' ganisaties erkent, de noodtoestand
zijn de rebellen niet bereid. „Nu niet opheft, alle politieke gevangenen
en nooit niet", aldus het krachtige vrijlaat en alle ter dood veroordeel-
In San José gaven beide partijen antwoord van guerrilla-leider Joa- den gratie verleend. President De
de moord. De quin Villalobos. Klerk heeft gezegd te zullen over-
m de 18-jarige Ana Isabel Cas-
Zij was niet alleen de doch-
de huidige directeur
LUIK (GPD) - De ambtenarensta-
king in Luik gaat door ondanks het
feit dat zij binnenkort hun achter-
- ,janf r»o stallig salaris krijgen uitbetaald. Re-
president pe den daarvoor is dat het akkoord met
de banken om opnieuw de geld
kraan open te draaien gepaard gaat
met het ontslag van bijna duizend
ambtenaren. "De strijd gaat door",
aldus gistermorgen voorzitter
Christian Remacle, voorzitter van
de Luikse afdeling van de Socialisti
sche vakbond voor overheidsperso
neel CGSP.
Volgens Remacle staken de amb
tenaren zolang het salaris nog niet
binnen is. "Ons devies 'geen geld;
geèn werk' blijft van kracht. Wij
voeren actie voor een rechtvaardige
|zaak". De vakbondsbestuurder
deed een oproep aan de leden om
[vooral solidair te zijn met degenen
die ontslag boven het hoofd hangt.
[Of zijn oproep bij de vakbondsle
den gehoor zal vinden, is maar de
vraag omdat veel ambtenaren bang
zijn voor nog meer bezuinigings
maatregelen.
Venezolaanse hoofdstad Caracas. aan dat er de komende dagen
De gesprekken, in een klooster offensief van de guerrilla moet wor-
nabij de Costaricaanse hoofdstad den verwacht. Woordvoerders van
San Jose, zijn op de tweede dag ern- de rebellen beloofden een 'diep-
stig verstoord door berichten uit El gaand' onderzoek. Zij zeiden te ge-
Salvador zelf. Militairen hebben (oven dat de aanslag een poging
maandag op hardhandig w t
groep van voor de vrede vastende binnen het Salvadoraanse leger
en biddende katholieken uit de ka- de vredesgesprekken te ondermij-
thedraal van de hoofdstad San Sal- nen.
vador verwijderd. Een dochter var
een familie van vooraanstaande mi
litairen is gisteren voor haar huis
deur met kogels doorzeefd. Het gebeurtenissen het aftreden
ultrarechtse kringen
Binnenskamers eisten de guerril-
leros naar aanleiding van de jongste
TEL AVIV - De Israëlische pre
mier Shamir heeft gisteren voor
speld dat zijn land een periode tege
moet gaat van politieke spanningen
met de Verenigde Staten. De Ame
rikanen, zei Shamir, proberen Israël
ertoe te bewegen de bezette gebie
den te verlaten en te gaan onderhan
delen met de PLO. "Maar we zullen
niet toegeven, zelfs niet aan de Ver
enigde Staten"
hij.
[Justitie Colombia staakt na moord
ken. Volgens Russische journalis-
door
Ad Bloemendaal
werping, zij het nog onofficieel, van
de Amerikaanse compromis-voor
stellen. Ook de PLO heeft verklaard
dat ze niets voor het Amerikaanse
plan voelt.
Volgens Shamir kunnen er nu
twee dingen gebeuren. Als de Ame- rige rechter Jiminez
rikanen hun voorstel verder verge- ning van de staking voor onbepaalde tijd die het personeel van de recht
ten, zoals in het verleden altijd is ge- bank in Medellin onmiddelijk na de moord op hun collega afkondigde,
beurd, zullen de betrekkingen met Volgens de landelijke vakbond van rechters
waarschuwde Israël niet te lijden hebben. Maar als Asonal is de Colombiaanse regering niet in staat
ze op hun stuk blijven staan, dan heid van rechters te verzekeren. De rechters vragen daarom de hulp
zullen de Amerikaans-Israëlische ternationale instellingen.
relaties een keer ten kwade nemen. Jiminez, magistraat bij het gerechtshof van Medellin, is gisteren door redacteur Korótïtsj
MOSKOU (AP/Rtr) Sovjet-presi- voor de kar laten spannen van parle-
dent Gorbatsjov heeft fel uitge- mentslid Boris Jeltsin, metwieGor-
De premier sprak in een bijeen
komst van de Likoed-fractie over de
mogelijke gevolgen van
impasse, die is ontstaan door de
BOGOTA (IPS) Rechters en ander rechtbankpersoneel in Colombia II
hebben gisteren voor 72 uur het werk neergelegd na de moord op de 55-ja- ten heefttïörbatsjov vrüdagop
Medellin. De landelijke staking is een ondersteu- bijeenkomst op het partijhoofd-
I I-J- kwartier in Moskou felle kritiek ge
leverd op verschillende hoofdre-
rechtbankpersoneel dacteuren die hij daar had laten ko-
de persoonlijke veilig- men.
Volgens de journalisten werden
met name opiniemakers als hoofd-
- - - Korotitsj van het week-
Shamir: Wij zoeken geen confron- twee mannen op een motorfiets voor zijn huis neergeschoten. Zijn collega blad Ogonjok, de historicus Afa-
tatie, integendeel, we proberen die Jaime Ancira raakte gewond. De aanslag is telefonisch opgeëist door de nasjev en de' liberale
te voorkomen. Maar we zullen niet 'Extradictables'. Deze gewapende groep is ingehuurd door de drugshan- Popov i
toegeven, zelfs niet aan de Verenig- delaren. De drugsbaronnen hebben gedreigdTT
haald naar journalisten en media batsjov op voet van oorlog staat^Zij
die hun grotere vrijheid volgens
hem misbruiken om de communis
tische partij en hemzelf zwart te i
Volgen
Staten uitgeleverde
tien rechters te vermoorden,
- Sjmelev zwaar op de kor-
elke aan de Verenigde rel had genomen. De laatste drie
hebben zich volgens Gorbatsjov
JOHANNESBURG - Met de on
voorwaardelijke vrijlating van Wal
ter Sisulu en zeven andere politieke
gevangenen heeft de Zuidafrikaan
se regering een daad gesteld, waar
van de symbolische waarde groot is,
maar de praktische betekenis nog
De Sovjetunie heeft zich gisteren moet blijken. Na de ontmoeting tus-
x-president Botha en ANC-I
i jaar onthou-
Onthouding
r het eerst i
den van stemming bij de stemming der Nelson Mandela betekent het
over de aanvaarding van de geloofs- feit dat Sisulu en de zijnen onge-
brieven van Israël bij de Verenigde stoord een persconferentie konden
Naties. De afgelopen zeven jaar houden, de tweede stap naar de er-
heeft de Sovjetunie steeds tegenge- kenning van de formeel nog verbo-
stemd. De onthouding houdt vol- den zwarte bevrijdingsbeweging,
gens ambassadeur van de Sovjetu- Gisteren zette minister voor consti-
nie bij de Verenigde Naties Alexan- tutionele ontwikkeling Viljoen de
der Belogonov niet in dat Moskou derde stap door zich bereid te ver
anders denkt over de "helaas on- klaren tot een gesprek met het ANC
veranderde" Israëlische buiten- zonder veel beperkende voorwaar-
landse politiek. den.
Angola
De Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken Pik Botha is er
van overtuigd dat voor het eind van
de maand een nieuwe wapenstil
stand in de Angolese burgeroorlog
kan worden gesloten. Botha keerde
gisteren in Pretoria terug na bespre- Dat kon moeilijk anders, want Si
kingen in Frankrijk met de Zaïrese sulu herhaalde zondag in de Kerk
president Mobutu Sese Seke, de ar- van het Heilige Kruis in
chitect van een eerder akkoord over eisen die sinds jaar en
Angola en de Angolese rebellenlei- standaardrepertoire va:
der Jonas Savimbi. behoren: vrijlating
door
Peter van Nuijsenburg
de mening van Gor
batsjov een "fascistische kliek die
uit is op de macht".
Afanasjev, hoofd van het Histo
risch Archief en een van de meest
uitgesproken parlementariërs in
het nieuwe Congres, staat volgens
Gorbatsjov maar één ding te doen:
onmiddellijk uit de partij stappen
voor hij eruit wordt gezet. Ook de
hoofdredacteur van het baanbre
kende weekblad Ogonjok moest het
ontgelden. Volgens Gorbatsjov zijn
er grenzen aan de glasnost en vrij
heid van meningsuiting, zoals
overal elders in de wereld, en gaat
Ogonjok veel te ver door harde, on
gefundeerde kritiek te richten op
partij en regering en de meest radi
cale hervormingen te eisen.
In het Congres wordt momenteel
gewerkt aan een nieuwe wet, waar
in de rechten en plichten vari de ge
schreven en audio-visuele pers in
het glasnost-tijdperk worden gere
geld. Eind deze maand, zo wordt
verwacht, zal de wet in het Congres
worden behandeld.
Jeltsin
Boris Jeltsin heeft gisteren de Sov
jetleiding ervan beticht dat zij hem
zwart probeert te maken door te
zeggen dat hij een moordaanslag op
zijn leven heeft bedacht. Minister
van binnenlandse zaken Bakatin
grote symbolische la- vertelde de Opperste Sovjet, het
geen 'overhaaste' stap- Sovjetparlement, maandag dat Jelt
sin vorige maand op een avond in
een drijfnat pak naar de politie was
gegaan met het verhaal dat iemand
geprobeerd had hem te
den. Jeltsin zou hebben verteld dat
hij door een paar onbekende man
nen in een auto was gesleurd, een
zak over zijn hoofd getrokken kreeg
en uiteindelijk van een brug in de ri
vier de Moskva gegooid was.
Jeltsin zei gisteren dat het "geen
zaak voor de Opperste Sovjet" is en
beschuldigde de Sovjetleiding er
van dat zij het verhaal verzonnen
heeft om hem zwart te maken. "Het
is de bedoeling van de leiding om
een afgevaardigde in diskrediet te
brengen, zijn gezag te ondermijnen
en de aandacht van de kiezers af te
leiden van pijnlijker onderwerpen",
aldus de voormalige partijchef van
Moskou.
heid voor wie de gebeurtenissen
van de laatste maand zich te snel
ontwikkelen en de 'internationale
gemeenschap' waarvoor het tempo
nog te traag is. De Klerk moet in elk
geval voor binnenlands gebruik de
indruk wekken, dat hij de situatie
nog volledig meester is en zich niet
de wet laat voorschrijven door het
'buitenland' en de zwarte oppositie.
Dat betekent voorlopig initiatie
ven met
ding, mó
pen tot de officiële erkenning
het ANC, laat staan de ontmante
ling van de apartheid.
Giftige koekjes
eisen 36 levens
JAKARTA (AP) - De Indonesi
sche regering heeft vijf fabrie
ken gesloten die giftige koekjes
op de markt hebben gebracht.
Daardoor hebben sinds afgelo
pen juli ten minste 36 mensen
het leven verloren.
Minister Sudomo van politie
ke aangelegenheden zei dat de
regering in het hele land alle
koekjes uit de verkoop zal ne
men. De ramp ontstond doordat
bij het transport chemische stof
fen werden verwisselden per
ongeluk het giftige natrium
nitraat bij de fabrieken is afgele
verd.
ADVERTENTIE
Galileo
alle politie-
gevangenen, met uiteraard
Nelson Mandela voorop, legaliseren
van verboden organisaties, ophef
fen van de noodtoestand en de te-
lantis is gisteren uitgesteld wegens rugkeer naar Zuid-Afrika van poli-
slecht weer. Vandaag wordt een tieke ballingen, lees: de in het bui-
nieuwe poging gewaagd. Meteoro- tenland verblijvende leiding van
logen doorspelden de kans op het het ANC.
doorgaan van de lancering op 60
procent vanwege een koufront met
regen. Atlantis had oorspronkelijk
donderdag moeten vertrekken, gemaakt aan zelfbedrog. Maar
Soweto alle Walter Sisula geniet zichtbaar van zijn vrijheid na 26 jaar. Hier kust de
dag tot het 77-jarige ANC-leider een van zijn kleindochters. (fotoAP)
n het ANC
niet te buiten te gaan aan opruiende zondigt zich aan een overmaat aan
retoriek, maar een gematigde toon optimisme. De ontwikkelingen van
aan te slaan. Als de reacties van de 'de laatste weken, behalve de vrijla-
zwarte bevolking op zondagavond ting
maatgevend zijn, hoeft niet ge
vreesd te worden voor ernstige ont-
sporingt
Mandeis
gen.
Het is overigens duidelijk dat dit dan het be&
Als de regering een ander verhaal geen zaak is waarin de Zuidafri- onderhandelingen tussen regering
had verwacht, had ze zich schuldig kaanse regering het laatste woord en oppositie zijn ze niet. Het ANC
i de politieke gevangenen
onder andere het soepele demon-
stratiebeleid en de ontmoeting van
De vrijlating van Nelson president De Klerk met aartsbis-
i kan dan zijn beslag krij- schop Tutu en dominee Allan Boe
sak, zijn bemoedigend. Maar meer
t de inleiding tot
kon niet worden gelanceerd
i problemen met een computer.
heeft. Mandela zelf zal zijn gevan- heeft dan wel een onderhandelings-
doodsbenauwd voor moet zijn genschap als troefkaart gebruiken plan gepresenteerd, maar de inter-
Amnesty
Sind 1986 i
discussie over de noodzaak
zin van onderhandelingen is nog
lang niet afgesloten.
'spectaculaire'
geweest, was de reactie van de zwar- om de regering meer concessies af
te bevolking op de vrijlating. Het te dwingen. Zijn vrijlating, Pretori-
pleit voor het politieke en psycholo- a's paspoort tot de beschaafde we-
gische inzicht van de leiders van de reld, heeft weinig zin zolang het
Brede Democratische Beweging ANC en andere politieke organisa-
;randering gekomen in de situatie (BDB) dat ze bij de organisatie van ties verboden zijn en de noodtoe- gen de'achtergrond van een opvol
van de mensenrechten in de Sov- de terugkeer van de zeven rekening stand voortduurt. Het eerste teken gingsstrijd, die in volle hevigheid
jetunie, maar eind september van heeft gehouden met deze vrees. dat zijn invrijheidsstelling op han-
dit jaar telde het land toch nog 81 De persconferentie van zondag den is, zal vermoedelijk de ophef-
'gewetensgevangenen'. Dat schrijft was daarom perfect geregisseerd, fing,
Amnesty International in het jong- De honderden sympathisanten in van
ste rapport over de Sovjetunie. Van- de afgeladen kerk mochten stoom stand zijn
af februari 1987 zijn 337 politieke ge- afblazen, voordat de Sisulu en de
vangenen vrijgelaten en 79 mensen zijnen voor de verzamelde wereld- t^-i
ontslagen uit psychiatrische inrich- pers hun relaas deden. En Sisulu rwiem
tingen, maar zijn ook weer mensen verplichtte iedereen, regering en or- Wie denkt dat deze onderhandelin-
Deze discussie wordt gevoerd te-
woedt sinds ANC-leider in balling
schap Oliver Tambo door een be-
waarschijnlijk gedeeltelijk, roerte definitief uitgeschakeld lijkt,
drie jaar oude noodtoe- Het zou zeer interessant zijn te we
ten, wat de mening van Sisulu in de
ze is en hoe zwaar deze opinie nog
bij de kameraden in ballingschap
weegt.
President De Klerk op zijn beurt
[ByS—E]
100% lamswol
Fraaie trui uit de Bijenkorf Huis Collectie.
die zich uitstekend laat combineren. 100%
IWS lamswol. Met turtleneck, knoopslui- j
ting en borduursel. In 12 uni kleuren.
S, M en L
Van 79- 1/oor 59-
ELKE DAG EEN ANDERE BIJENKORF.
politieke redenen opgesloten. ganisatiecomité, aan zich, door zich gen nu direct voor de deur staan, be- zit klem tussen een blanke minder-
de Bijenkorf 0
