'De tronen in het
Oostblok wankelen'
'Wij bouwen kantoren, geen kathedralen'
Orkesten
gekort
Van Velde
in Centre
Pompidou
lö
KUNST
PAGINA 25
WASHINGTON (ANP) - Neder
land heeft internationale faam als
een land van schilders, maar is on
bekend op het gebied van vormge
ving Om Nederland op het gebied
van grafische kunst, industriële
ontwerpen en meubelen grotere be
kendheid te geven is in New York
kort voor het weekeinde een reizen
de tentoonstelling van Nederlandse
vormgeving geopend. De tentoon
stelling is georganiseerd door de
Rijksdienst voor de Beeldende
Kunst.
De 'Rietveld Heirs' heet de ten
toonstelling, de erfgenamen van
Rietveld, genoemd naar een van de
weinige Nederlandse ontwerpers
die wel een wereldnaam heeft. Piè-
ce de résistance is een stoel van
Rietveld met een waarde van
100.000 gulden.
Op het gigantische tentoonstel
lingcomplex in Queens staan ont
werpen van Rietveld, Friso Kramer,
Bart Pruyser naast.de Volvo, Ber
souw tapijten, UlfMoritz gordijnen,
een gigantische boor van Ballast
Expositie Nederlandse vormgeving in Washington krijgt veel bekijks
Nedam, de Daf truc, en de Fokker
Friendship.
Verder Nederlandse bankbiljet
ten, posters, kantoormeubelen die
volgens de direkteur van de rijks
dienst voor beeldende kunst dr. Ro
bert de Haas gemeen hebben dat ze
een nuchtere, eerlijke Nederlandse
stijl ten toon spreiden.
"Scandinavië timmert aan de weg
met zijn houtwerk, naar Italië ga je
voor ontwerpen met veel ornamen
ten. Maar Nederland heeft nooit
met vormgeving reclame gemaakt,"
zegt De Haas.
.Ontwerpers als Kramer en Pruy
ser zijn intèrnationaal bekend, maar
niet als Nederlandse ontwerpers.
Nederland heeft volgens Dé Haas
op het gebied van de vorfngeving
een achterstand in te halen. Het Ne
derlandse bedrijfsleven heeft de
vormgeving lange tijd verwaar
loosd.
„We dachten te functioneel en
praktisch, maar nu lopen we de ach
terstand snel in. We zijn tot de ont
dekking gekomen dat een arbeider
die een boor gebruikt meer lol in
zijn werk heeft als hij met een leuk
ontwerp werkt", aldus De Haas.
De Nederlandse stijl wordt, vol
gens hem gekenmerkt dooreen
functionele vormgeving, zonder
franje, weinig barok en tierelantij
nen, zoals in Italië. Veel culturen be
steden aandacht aan de rijken, de
uitblinkers, de beroemde sterren.
De Nederlander houdt van eenvoud
en vindt dat je gewoon moet doen,
dan doe je al gek genoeg. Daarom
hebben Nederlandse ontwerpen
meer aandacht voor de gewone
Het Nederlandse ontwerp be
steedt niet alleen aandacht aan een
sjiek bureau voor de direkteur,
maar besteed ook zorg aan het bu
reau voor de secretaresse. "Neder-
je geen kathedraal bou-
federlanders laatje wel
je kantoor inrichten," zegt De Haas.
Ook in de Nederlandse typografie
staat Jan Modaal centraal. De Ne
derlandse bankbiljetten hebben
geen beeltenis van de paus, de kop
ning of een andere hoge piet, maar
een zonnebloem en een vuurtoren.
De Nederlandse typografie van de
PTT en de Nederlandse Bank ziet er
netjes, afstandelijk en koel uit. De
jaarverslagen van de Nederlandse
bank zijn keurig, maar niet opwin
dend. Stofontwerpen van Benno
Premsela zijn eenvoudig, degelijk
en betaalbaar voor de gewone man.
Een voorbeeld waar Nederlandse
ontwerpen baanbrekend zijn ge
weest is Schiphol, een ontwerp van
Nel Verschuuren. De Haas: "Lucht
havens overal ter wereld hebben
het zakelijke, rechtlijnige, nuchtere
model van Schiphol overgenomen.
Een grote luchthaven moet functio
neel'zijn: hoe stel je de reiziger zo op
zijn gemak, dat hij gemakkelijk de
zaak kan overzien. Enkele essentië
le elementen zijn een ontmoëtings-
punt, duidelijke bewegwijzering,
voldoende toiletten. Het moet rust
gevend zijn, zonder veel reclame".
De tentoonstelling in het gebouw
van interieurontwerpers en meu
belfabrikanten' is met 100 ontwer
pen van 25 kunstenaars vorige week
van start gegaan. De opening valt
samen met een groot congres van
architecten, fabrikanten en ontwer
pers dat het afgelopen weekend in
New York heeft plaatsgevonden.
De belangstelling voor het congres
heeft alle verwachtingen overtrof
fen: tienduizenden mensen hadden
met name aandacht voor de kan
toormeubelen. tapijten, gordijnen,
en posters.
Filmpjes van Fokker en de water
werken kregen zoveel belangstel
ling dat extra stoelen moesten wor
den aangesleept. De tentoonstelling
blijft tot het eind van het jaar in
New York en reist dan door naar
Los Angeles, en later mogelijk naar
Chicago.
De organisatoren zijn teleurge
steld over de matige belangstelling
van het Nederlandse bedrijfsleven.
Bedrijven als Volvo, Philips, Fok
ker en Pastoe hebben wel ontwer
pen geleverd, maar zij hebben de
tentoonstelling niet aangegrepen
als een springplank om met Neder
landse ontwerpen op de Ameri
kaanse markt aan de weg te timme
ren. De Haas begrijpt de terughou
dendheid wel een beetje. "Wij ma
ken de kepze wat er ten toon gesteld
wordt op grond van artistieke over
wegingen. Het bedrijfsleven selec
teert op grond van zakelijke over
wegingen. Daarom komt onze keu
ze niet altijd overeen met die van
bedrijven"
Hongaarse schrijver Konrad over literatuur en politiek
door
Ed van Eeden
Ik begrijp niet hoe het komt dat mijn boeken in
Nederland zo populair zijn; in geen ander Westers land
ben ik zó bekend. Misschien vindt mijn werk er de juiste
afstand, waar mijn eigen landgenoten vaak primair
kijken naar de politieke waarde van een boek in de
situatie van het moment".
Sinds Wim Kayzers terecht bekroonde tv-vierluik
Nauwgezet en wanhopig is György Konrad in ons land
een algemeen bekende schrijver. Ed van Eeden had een
gesprek met hem.
AMSTERDAM - Zelfs mensen die
nog nooit een boek van hem hebben
gelezen kennen het levensverhaal
van Konrad: hoe hij in 1933 geboren
werd in het Hongaarse dorpje Be-
rettyoujfalu als zoon van een joodse
ijzerwaren-handelaar. Hoe zijn ou
ders, familie en klasgenoten in 1944
werden weggevoerd, en zijn zusje
en hijzelf ternauwernood ontsnap
ten naar Boedapest. Hoé na de oor
log weliswaar zijn vader en moeder
terugkwamen, maar ooms, tantes
en vrijwel alle kinderen uit het dorp
vergast bleken te zijn. Hoe het gezin
ijn 1950 naar Boedapest verhuisde,
en Konrad zelf steeds meer proble
men kreeg met de autoriteiten. Hoe
hij werkte met probleemkinderen,
een aanstelling als planoloog kreeg,
èn als schrijver het boegbeeld werd
van de inmiddels gelegaliseerde
dissidenten-beweging. Hoe hij in
koffiehuizen schrijft, een toegewijd
vader is, en over vrijwel alles een
ernstige, weldoordachte mening
heeft.
In een Antwerps hotel, met de
hem kenmerkende alcoholica bij de
ijiand, blijkt Konrad ook in een per
soonlijk gesprek de aimabele man
die hij in het openbaar lijkt te zijn,
Hij is vermoeid, heeft net een lang
openbaar interview doorstaan
("Meneer Konrad, vindt u tlat het
Hongaarse volk de Nobelprijs voor
de Vrede moet krijgen voor de ma-
hier waarop de Oostduitse v.luchte-
ijingen zijn behandeld?"), en enkele
honderden handtekeningen gezet
bij een signeersessie. Op ieder mo
gelijk moment laat hü zich informe
ren over het Hongaarse partij con
gres dat nog gaande is, en grote her
vormingen belooft.
Rol
Toch is hij niet te betrappen op con
centratieverslapping en gaat hij
zeer serieus in op dé vraag of hij
nooit schaamte voelt over het feit
dat lezers en televisie-kijkers zoveel
weten over zijn privé-leven, waar hij
in zijn boeken en in interviews wei
nig terughoudend over pleegt te
vertellen: "Ik hoor vaak van lezers
dat het ze het idee hebben dat ze me;
'al helemaal kennen'. Dat kan, als je
werk zo autobiografisch is als het
mijne. Ik geef misschien veel van
mijn persoonlijke herinneringen
prijs, waardoor die minder van mij
zijn, maar aan de andere kant zorg
ik zo dat ze tenminste niet met mij
de grond in gaan. Het is de vraag
wat beter is: ze uitspreken en dus
met anderen delen, of ze zelf
koesteren. Ik schaam me inderdaad
wel eens dat mensen die ik zelf niet
ken zoveel van mij weten. Voor mij
hoort dat echter bij de onverant
woordelijkheid die het schrijven nu
eenmaal aankleeft: je creëert welis
waar een eigen realiteit, maar die
AMSTERDAM - Cabaretier Sieto Hoving met zijn engeltjes, Marijke Ho
ving (foto op de achtergrond) en keistenen beeldje dat jarenlang in zijn
Tingel Tangeltheater hing. Dat theater is nu omgedoopt in het 'Betty As-
faltcomplex'Hoving brengt er zijn nieuwe programma 'Van het groene
front: niets nieuws' (toto anp>
komt nooit helemaal los van de ons
allemaal omringendewerkelijk
heid. Je ontleent dus ook aan je ei
gen sociale leven en aan dat van de
mensen die je na staan, hoe pijnlijk
dat ook kan zijn"
Van Konrad zijn bij uitgeverij
Van Gennep tot nog toe drie boeken
vertaald. Al in 1976 verscheen hier
'De bezoeker', een fijnzinnige ro
man over het engagement van een
maatschappelijk werker. Het boek
bleef vrijwel onopgemerkt, hoewel
Orlöw Seunke het (zonder bronver
melding) gebruikte als basis voor
zijn film 'De smaak van water'. Tien
jaar later kwam 'De medeplichtige'
uit, een monumentaal boek waarin
de hoofdpersoon T. niet alleen de
geschiedenis van zijn leven, maar
daarmee ook de recente historie van
zijh vaderland vertélt. T. is de ver
persoonlijking van het Hongarije
van deze eeuw, het toonbeeld van
de altijd verliezende mens in grens
situaties. In hem beschreef Konrd
de generatie die hem voorging: "Er
is een hele generatie van mijn land
genoten die al in het begin van de
oorlog partij hebben gekozen voor
de linkervleugel, tegen het fascis
me.. Ik ben altijd jaloers op.heh ge
weest, omdat zij al oud genoeg wa
ren om te vechten, terwijl ik er al
leen maar in geslaagd ben om te
overleven. Na de oorlog werden zij
de maatschappelijke leiders en de
vooraanstaande politici, gefrus
treerde mensen die hun eigen weg
moesten zien te vinden in een ge
bied waar nog niemand ervaring in
had. Ze zijn heen en weer gegooid
door de wereldpolitiek, geen positie
was veilig, en er was altijd wel een
moment dat ze verkeerd zaten. In
'De medeplichtige' zie je dat ook:
mensen kunnen niet ontkomen aan
hun omstandigheden, ze worden
bepaald door hun rol. Juist in situa
ties vdn grote spanning en oorlog
doen ze dingen die ze normaal niet
zouden doen. Waarmee ik eventuele
gruweldaden'natuurlijk op geen én
kele manier wil goedpraten: verant
woordelijkheid kun je niet ontlo
pen".
Gevangenis
Sinds kort mogen Konrads boeken
ook in Hongarije verschijnen. 'De
bezoeker' werd in 1969 wel gedrukt,
maar vanwege 'papierschaarste'
nooit meer herdrukt, en Konrads
andere werk verscheen alleen in het
Westen. Nu de publicatie-beperkin
gen zijn opgeheven, zal bok zijn be
roemdste en meest omvattende ro
man, 'Tuinfeest', in het Hongaars
kunnen verschijnen. De schrijver,
gezeten aan een uit een grafsteen
vervaardigde roze-marmeren tafel,
ontvangt in dit boek de schimmen
uit zijn heden en verleden op theevi
site in de tuin, en verliest zich in
briljante bespiegelingen van zeer
verscheiden aard. 'Tuinfeest' kende
verschillende versies: de Neder
landse uitvoering is tweemaal zo
dik als het Duitse 'Geisterfest' (uit-
-geverij Suhrkamp, import Nilsson
Lamm), en de Hongaarse versie
zal opnieuw aanzienlijk uitgebreid
zijn. Konrad is het boek blijven her
schrijven.
Wat vindt Konrad nu eigenlijk
van zijn vaderland, Hongarije? "Je
geboorteland is voor een schrijver
van vitaal belang: Hongarije is de
gevoelsruimte voor mijn schrijver
schap. Als je emigreert, verlaat je
ook het directe contact met je taal.
Wat dat betreft is het brein van een
schrijver als een stad: het functio
neert alleen goed als er voldoende
verkeer is en er veel mensen op
straat zijn. En ach, ik ben op mijn
gemak gesteld, ik wil niet vaker ver
huizen dan hoogst noodzakelijk is.
Het is makkelijker om elke dag aan
hetzelfde bureau te zitten. Ik vond
de toestand niet ernstig genoeg om
ervoor op de loop te gaan, de risico's
waren verwaarloosbaar in vergelij
king met die in de tijd van het fas
cisme. Het ging niet meer om-leven
of dood. Ze konden me gevangen
zetten, meer of minder hardhandig
ondervragen, me hinderlijk volgen,
maar dat is allemaal wel te overle
ven. De gevangenissen in Oost-Eu
ropa zijn echt niet zo erg als vaak ge
zegd wordt".
Maar hoe kon u leven met een mi
crofoon in elke kamer van uw huis,
met politie voor de deur en constan
te huiszoekingen?
"De pplitie viel mij en mijn vrien
den niet constant lastig, daar had
den ze gewoon het geld en de men
sen niet voor. Als ze het wel deden,
ROTTERDAM (GPD) - Het
Rotterdams Philharmonisch
Orkest dreigt met bijna drie ton
per jaar te worden gekort. Minis
ter Brinkman (Cultuur) wil alle
orkesten in ons land op dezelfde
manier extra korten. Het Resi
dentie-orkest gaat er in de voor
stellen van Brinkman 480.000
gulden op achteruit en het Bra
bants Orkest 425.000 gulden.
Het Amsterdamse Concertge-
bouW-orkest hoeft niets in te le-
Directeur Hans van Beers van
het Rotterdams Philharmo
nisch Orkest heeft Brinkman in
middels teruggeschreven dat de
minister onmogelijk alle orkes
ten op een hoop kan gooien en
daar dan met de "kaasschaafme
thode" geld af kan schrapen.
Van Beers: "Wij treden veel
meer op dan bijvoorbeeld het
Balletorkest. We maken dus ook
meer kosten. Bovendien zit bij
ons de zaal bijna altijd vol, wat
Brinkman ook niet meetelt. We
hadden rekening gehouden met
een bezuiniging van anderhalve
ton. Nu is het 287.000 gulden ge
worden, bijna het dubbele dus".
De extra maatregel van Brink
man is bedoeld om de overhead
kosten (buitenlandse optredens,
salarissen van gastdirigenten en
-solisten, huishoudelijk perso
neel, publiciteit, huur etc.) met
10 percent te korten. In ruil
daarvoor krijgt iedef orkest
750.000 gulden. De meeste or
kesten gaat1 er dan toch op ach
teruit.
Van Beers vindt het verlies
aan subsidie "desastreus" voor
het orkest. Als de maatregel
doorgaat, zal dat de kwaliteit
van de muziek direct aantasten.
"Er is dan bijvoorbeeld minder
geld voor gast-solisten. Maar zo
ver is het nog niet. We gaan ons
eerst verzetten", zegt Van Beers.
Konrad: "De
waren het vooral demonstraties van
macht, pogingen tot intimidatie.
Dan stond er inééns dag en nacht
een paartje te vrijen in het portiek
naast mijn huis, werd iedereen met
wie ik sprak in de gaten gehouden,
en al mijn schrijfwerk in beslag ge
nomen. Ik bewaarde natuurlijk ko
pieën, dus het was niet zo erg. Het
was wel vervelend voor mijn vrien
den, die bijvoorbeeld drie weken
achter elkaar gevolgd werden bij al
les wat ze deden, want ik kan u ver
zekeren dat het onplezierig is om op
onverwachte momenten omringd te
worden door vier gespierde heren
die ten overvloede duidelijk maken
dat ze je volledig in hun macht heb
ben. Maar ook dat ging weer over.
Sommige van mijn vrienden wer
den behoorlijk nerveus, maar wa
ren na afloop toch sterker en harder
geworden. De geheime dienst wildé
een koud ceintuur leggen om de op
positie, maar heeft de weerstand
door die intimidatie-pogingen juist
versterkt"
Ogen
De boeken van Konrad geven een
pessimistisch wereldbeeld van een
adembenemende droefheid. "Jij
leeft nu in plaats van anderen", zei
een joodse man uit zijn dorp, wiens
vrouw en twee kinderen niet terug
waren gekomen uit een vernieti
gingskamp, na de oorlog tegen hem.
De dood is daarom altijd aanwezig
in Konrads werk. Opvallend is dat
haat en bitterheid daarentegen ont
breken. "Ik heb nooit gewild dat ie
mand werd terechtgesteld of in de
gevangenis opgesloten. Wraak en
vergeving zijn zinloos. Wat gebeurd
is, kan niet met straffen of goede da
den ongedaan worden gemaakt.",
schreef hij in Tuinfeest, in welk
boek hij overigens als terloops no
teert dat hij nog dagelijks fysiek
walgt van degenen die zijn klasge
nootjes hebben vermoord. Doden
of niet doden, dat is de enige rele
vante morele vraag, aldus Konrad:
"Tijdens een van de ondervragin
gen in mijn gevangenschap was er
een hoge officier van de veiligheids
dienst. Hij zat op een tafel, keek toe
hoe ik mishandeld werd, en zei: 'Als
ogen konden doden, was ik nu dood
door de uwe'. Ik ontkende dat niet,
maar later ontmoette ik hem op
straat. Hjj droeg een gekke hoed, en
nam die voor me af. Ik kon alleen
maar denken: wat een raar kereltje.
Het was nog steeds dezelfde man,
maar ik had de mogelijkheid ge
woon niet om hem te haten. Menge-
le, die zou ik kunnen doden, om wat
hij heeft gedaan in de concentratie
kampen. Daar zou ik geen haat in
hoeven investeren, dat zou een exe
cutie zyn, een revolutionair mo
ment waarna ik weer verder zou
kunnen leven. Met die daad zou ik
slechts iemand van het laagste ni
veau van het menselijk ras verwij
derd hebben. Mensen die andere
mensen afslachten als dieren, wat
moet ik zeggen over die leegheid,
want dat is het: een tekort aan more
le intelligentie. Het heeft geen zin
om aan dergelijke lieden je haat en
wraakideeii te verspillen. Dat zijn
corrumperende gevoelens, waar je
nooit meer uit komt als je je erin
verliest"
Dooi
In de afgelopen jaren heeft de dooi
in Hongarije doorgezet. De vroege
re dissidenten hebben, zeker na de
recente scheuring in de Communis
tische Partij, een stevige politieke
positie gekregen. Konra<} is lid van
de adviserende 'stuurgroep' van.de
Beweging voor Vrije Democraten,
en heeft veel bestuurlijke invloed.
Hij wordt wel gezien als de 'goeroe'
van de hervormingsgezinden in
Hongarije. Met graagte laat hij zijn
gedachten gaan over de huidige po
litieke situatie: "Als de .splitsing in
de Communistische Partij definitief
is, zal het voor de Vrije Democraten
mogelijk zijn om een coalitie aan te
gaan met de hervormingsgezinde
vleugel ervan. De Vrije Democraten
maken geen onderscheid vooraf:
we accepteren een samenwerking
met iedere werkelijk democratische
partij. Ik persoonlijk sluit alleen
partijen uit die geweld willen ge
bruiken om hun doel te bereiken.
Als je dat doet, val je in je eigen val,
want dan lok je weer nieuw geweld
uit, het is een eindeloos proces. De
meeste van mijn vrienden zijn het
daarover met me eens, we hebben
er ook veel over gepraat. Tegen
woordig ontmoet ik ze minder vaak,
maar kan ik ze wel regelmatig op te
levisie zien. Ze praten en praten,
zoals iedereen in mijn land op dit
moment. De mensen drinken min
der, zijn minder triest, en besteden
avonden lang aan het vormen van
verenigingen, unies en afsplitsin
gen. Er heerst een ware revolutio
naire stemming, die wel lijkt op die
van 1956. Toch zijn de verschillen
bepalend: de omwenteling in 1956
duurde al met al twaalf dagen, en
vanaf de eerste dag werd er gescho
ten. De mensen hebben nu geleerd
van Tsjechoslowakije en Polen: de
geschiedenis is nu eenmaal een
leerschool, en we zitten nu een paar
klassen hoger dan dertig jaar gele
den.
De tijden veranderen nu werke
lijk. Al die vluchtende DDR-bur-
gers helpen door hun vertrek de
hervormers in hun land, ze hebben
de onbeweeglijkheid van het beleid
gedramatiseerd. De langregerende
'koningen' Honecker, Ceausescu,
en vroeger Tito, hielden de oude si
tuatie tot op dit moment nog vast,
maar hun tronen wankëlen. Het is
nog maar een kwestie van tijd en ti
ming tot Hongarije uit het War-
schau-pact stapt, het wachten is al
leen nog op een gunstig ogenblik
waarop de reactie niet al te fel is.
Het staats-socialisme is op sterven
na dood, en men is het moe om te
worden geregeerd door de middel
matigheid. De democratie wint ter
rein, en er is geen democratie denk
baar zonder middenklasse. In com
munistische samenlevingen zijn
veel intellectuelen, bureaucraten,
en gezagsdragers, maar weinig mid
denklassers. Veel mensen zijn voor
hun baan afhankelijk van de staat.
Die reactionaire toestand verandert
nu in een cultuur van heteronomie,
van machtsspreiding en eigen ini
tiatief. Dat gaat de kant op van het
vrije ondernemerschap, "ja. Je zou
kunnen zeggen dat de Koude Oor
log over is, en dat het Westen heeft
gewonnen."
In Tuinfeest schreef u: 'De ware
schrijver zal nog geen boomkikker
zijn wil trachten op te leggen.'
Waarom moet een schrijver zijn
macht op de samenleving beperken?
d weinig moge-
"Het gebruiki
lijk macht is de beste
communicatie. Als ik met een van
mijn zoontjes wandel, blijft hij niet
op de stoep, maar gaat in elk tuin--
pad en over ieder bordes, neemt
kortom allerlei omwegen. Veel
mensen houden daar niet van, die
willen recht vooruit. Ik ook, en
daarmee ben ik veel stommer dan
mijn kind. Als ik mijn eigen wil kan
onderdrukken en hem volgen als
een schaduw, dan heb ik het beste
leven met hem. Dan is hij veel min
der kwaad, nerveus of negativis-
tisch, omdat zyn wil niet onder
drukt wordt. Mensen proberen in
hun gezinsleven, in hun liefdesle
ven, in allerlei situaties, hun wil op
te leggen aan de ander. Ze praten
meer dan de ander, vallen de ander
in de rede, besteden geen aandacht
aan de ander, en creëren zo allerlei
conflicten. Daarom denk ik dat de
beste manier om met iemand te le
ven is te proberen hem niet te ben
vloeden. Als je doet wat de ander
graag wil, dan doe je het best moge
lijke. Het schrijven van boeken is ei
genlijk een schaamteloze manier
om andermans leven binnen te
dringen en ideeën in zijn hoofd te
planten. Ik wil de wereld niet veran
deren, omdat ik het zelfs al nutte
loos vind om tussenbeide te komen
bij een ruzie van mijn zoontjes. Als
ik weg ben, gaan ze toch weer
door
Computer in de kunst
LEIDEN 'De imaginaire ruimte'
is de titel van een expositie, die tot
en met 12 november in de Leidse
Waag wordt gehouden. Twaalf Ne
derlandse kunstenaars tonen er
werkstukken, die zijn ontworpen
met behulp van een computer. De
tentoonstelling wil aantonen dat
kunstenaars, die er traditionele
technieken op na houden, de com
puter als gereedschap kunnen ge
bruiken en tot welke resultaten dit
heeft geleid.
In het kader van dit evenement
heeft er vanavond in de Waag een le
zing en een concert plaats, die aan
sluiten bij de thematiek van deze
expositie. De lezing wordt gegeven
door Wim van der Plas, die werk
zaam is bij het Nationaal Instituut
voor Computeranimatie in Gronin
gen. Zijn lezing zal gaan over de
stand van zaken op het gebied van
computeranimatie. Na de lezing is
er een concert door de groep De
Aantasting, waarbij de koppeling
van computergestuurd beeld en ge
luid centraal staan.
PARIJS (AFP) - In het Museum
voor Moderne Kunst van het Centre
Georges Pompidou in Parijs is gis
teren een tentoonstelling geopend
over de Nederlandse schilder Bram
van Velde. In 85 gouaches en olie
verfschilderijen wordt de artistieke
loopbaan van Van Velde (1895-1981)
uitgebeeld. Van Veldes vroege
werk droeg nog de sporen van het
expressionisme, maar nadat hij zich
in 1924 in Parijs had gevestigd, leg
de hij zich gaandeweg toe op non-fi-
guratief werk. Ondanks de hard
nekkige inspanningen van een
kring vrienden kreeg Van Velde pas
na zijn dood algemeen erkenning.
Onder zijn pleitbezorgers is de Ierse
schrijver Samuel Beckett, die een
bijdrage aan de catalogus leverde.
De tentoonstelling was eerder in
Maastricht te zien, en zal na Parijs
naar Valencia en Madrid gaan. Of de
Parijse museumgangers veel van
Van Velde te zien zullen krijgen, is
nog onzeker. Sinds 30 september
zijn de deuren van het Centre Pom
pidou gesloten wegens een staking
van de schoonmaakdiensten
