071-161488 071-143480 01720-73933
Faxnummers Leidsch Dagblad Kombinatie
'Zo makkelijk en snel mogelijk veel geld verdienen'
Schippers Strontrace moeten hard
werken tijdens eerste etappe tocht
REDAKTI
ADVERTENTIE-AFD.
ALPHENS DAGBLAD
Organisatoren omstreden kettingbrievenspel sturen aan op proefproces
PAGINA 16
WOENSDAG 18 OKTOBER 1989
Schipper J. Talsma strijkt de zeilen
keerpunt in Warmond arriveert.
de 'Zeldenrust'. Het is het eerste schip dat tijdens de Strontrace bij het
(foto's Wim Dijkman)
daan. Sinds 29 september 1986 zijn
alle soorten kettingbrieven toege
staan. Vervolgens hebben twee ge
rechtshoven Top 12 onder de loep
genomen en beslist dat het kan. We
zijn in Duitsland dus volkomen le
gaal. In Nederland zegt men dat Top
12 een kansspel is. Ik zeg dat het
géén kansspel en géén kettingbrie-
venspel is. Het is een winsysteem
dat je zelf kunt beïnvloeden en be
geleiden".
"En als hét nu toch verboden
wordt in Nederland?", vraagt een
bezorgde bezoeker. "Voor de men
sen die nu al meedoen is een oplos
sing gevonden. Zij kunnen het ver
der spelen. Introducés worden voor
ze gezocht". Om welke oplossing
het gaat, blijft onduidelijk en de
aanwezigen voelen wel waarom.
"Er mag verder zeker niks worden
gevraagd?", doorbreekt iemand de
veelbetekenende stilte.
Rijk worden
En dan volgt de boodschap waar de
mensen voor zijn gekomen: 'Zo
makkelijk en snel mogelijk zo veel
mogelijk geld verdienen'. "Iedereen
droomt over de dingen die hij kan
doen met geld", zegt Kerver, staand
bij Duitse tekstvellen en simpele te
keningen van vakantie-oorden, stu
derende kinderen, nieiWe auto's en
prachtige huizen. "Nou, dat wordt
allemaal mogelijk ge'maakt door
Top 12".
Nuchtere Hollanders geloven zo
iets niet zomaar en Kerver weet dat.
Keer op keer heeft de spelleider het
over bindende richtlijnen, de volle
dige controle van de centrale in
Duitsland en de bewaking door
consumentenbonden, een accoun
tant, een advocaat, de belasting
dienst en een commissie van deel
nemers. De computer zou geen na
men kennen, alleen nummers: "We
kunnen ons geen fout veroorloven.
Anders zijn we binnen een week
failliet".
De gegevens van de deelnemers
zijn beschermd en kunnen volgens
Kerver niet in handen vallen van
adressenbestanden, belastingin-
ners of sociale diensten. De deelne
mers hechten daar sterk aan. De
oud-marineofficier uit de bollen
streek zou niet graag zijn pensioen
verliezen en de Haagse bijstands
moeder zou de zojuist verdiende
10.000 mark niet graag afstaan. Zo
lang het spel in Nederland illegaal
blijft en de kansspelbelasting 25
procent blijft bedragen, houden
sommige deelnemers er een Duitse
bankrekening op na.
Van de 60 gulden die iedere deel
nemer inbrengt, betaalt de organi
satie 14 procent omzetbelasting, sa-
Spelleider I. Kerver legt de toehoorders in het Wassenaarse motel Bijhorst de zegeningen uit v
se kettingbrievenspel.
larissen van de 36 werknemers in
Rottweil, de huur van het kantoor
pand en de geavanceerde compu
ters. Ook worden de zogeheten info-
leiders gerecruteerd en opgeleid
voor dat geld. Nederland telt nu al
11 van die heren en Kerver blijft op
zoek naar nieuw bloed.
De salarissen van de info-leiders
blyken overigens tegen te vallen.
'Uitkijken met
kaartverkopers'
OEGSTGEEST - De politie in
Oegstgeest waarschuwt voor
personen die huis-aan-huis an
sichtkaarten verkopen en daar
bij de indruk wekken dat de op
brengst voor een goed doel is be
stemd. Gisteren waren in ver
schillende wijken in Oegstgeest
kaartverkopers actief. Mensen
die goede doelen willen steunen
kunnen dat het beste doen via
erkende collectes, of door mid
del van een overboeking.
Kerver, die tevens lid is van de deel
nemerscommissie, behelpt zich met
een onkostenvergoeding en het in
nen van wat cheques ("Ik zit 45 keer
in het systeem en tot nu toe heb ik
15.000 mark binnen"). In het dage
lijks leven is hij eigenaar van een
Duits cafébedrijf en een importeur
van achtergrondmuziek. Zijn tong
val verraadt een innige omgang met
het Duits.
Omdat een stichting volgens de
Duitse wetgeving geen winst mag
maken, is het 'grootste particulier
georganiseerde winsysteem ter we
reld' hard op zoek naar goede doe
len. Gevonden is er nog niets en dat
leidde her en der tot verdachtma
kingen. Het ergert Kerver mateloos:
"Ze zullen zich nog wel verbazen
over wat wij allemaal doen". Maar
ook: "Wij zijn geen zakkenvullers".
De kritiek op het systeem bevalt
hem slecht. In het VARA-program-
ma rekende een wetenschapper
voor dat 650 miljoen mensen moe
ten meedoen om alle instappers van
nu aan hun winst te helpen. "Als dat
zou kloppen dan zou het spel geen
twee-en-een-half jaar bezig zijn",
begint Kerver zwakjes. En dan:
"Het is een rekensommetje dat een
scholier al kan maken. Ook wij ma
ken die sommetjes. Waar men geen
rekening mee houdt is dat mensen
meermalen kunnen instappen en
een nagenoeg vicieuze cirkel vor
men. Ook is er de factor tijd".
De term blijkt een sleutelrol te
vervullen in de vele verhalen. Het
Voorschotense (37)
raakt licht gewond
VOORSCHOTEN - Een 37-jari-
ge inwoonster van Voorschoten
is gistermiddag om een uur licht
gewond geraakt. Op de Voor-
schoterweg probeerde zij ter
hoogte van een benzinestation
met haar bromfiets een aantal
fietsers in te halen. Bij deze ma
noeuvre raakte zij een trottoir
band en kwam ten val. De
vrouw is overgebracht naar het
Leidse Diaconessenhuis, waar
licht knieletsel werd geconsta
teerd. Na behandeling kon zij
nog dezelfde middag naar huis.
komt er op neer dat Top 12 jaren
kan doorlopen. Ieder uur worden
mensen volwassen en het duurt niet
lang meer voordat een nieuwe gene
ratie het systeem ontdekt. Daar
komt nog bij dat het spel zich als
een olievlek dreigt te verspreiden.
Onlangs is het opgezet in Italië en
Spanje. Frankrijk. Engeland, Bel
gië, Turkije en Australië zijn in
voorbereiding.
Aarzelen.
Op 10 juli is het spel ontstaan in
Duitsland en een schoonzus van
één van de aanwezigen was er al
snel bij. Het leverde haar 100.000
gulden op en de cheques blijven
binnenstromen. De Haagse bij
standsmoeder die drie maanden ge
leden begon heeft inmiddels 9.400
mark ontvangen. Als ze enkele da
gen van huis is vraagt ze steevast:
"Zijn er nog cheques gekomen?"
De oud-officier die er met twee
dochters, beide schoonouders en
dertig kennissen is ingestapt, staat
op 6.200 mark en is niet minder opti
mistisch: "Het is dé manier om rijk
te worden". Toch waren ze in het
begin méér dan achterdochtig. Ze
belden met de nummers één die
'hun' 100 mark moesten krijgen, na
men contact op met de Duitse cen
trale en spraken met Duitse deelne
mers en verschillende sprekers. Het
systeem bleek te werken en bij de
derde keer waren ze over de dam.
Sinds de eerste cheques binnen
zijn, reizen ze wekelijks af naar Bij
horst. Ze kijken of ze nog ergens
moeten inspringen, wisselen de
laatste nieuwtjes uit en proberen
nieuwelingen en journalisten om te
praten. De meestén willen niet her
kenbaar op de foto en een naam in
de krant schrikt af. Verder is het net
een familie.
Het begin was aarzelend, maar
sinds juni is het veel drukker ge
worden op Nederlandse informatie-
avonden. Er komen er ook steeds
meer. Het begon in januari in het
Wassenaarse motel en nu zijn er zes
tien locaties, verspreid over het
land. Het gaat om Venlo, Vlodrop,
Eindhoven, Den Bosch, Rotterdam,
Wassenaar, Den Helder, Houten,
Hilversum, Arnhem, Nijmegen,
Breda, Maasmechelen, Genderin-
gen en Amstelveen.
De bijeenkomsten worden stee
vast afgesloten met een vergelijking
met het Duitse lottosysteem. Ker
ver: "Wekelijks doen daar 18 mil
joen mensen mee. Ze leggen gemid
deld vijf mark in en dat betekent
een totale opbrengst van 90 miljoen.
Daarvan wordt 15 miljoen uitbe
taald. De rest gaat naar de staat.
Mensen, veel succes met Top 12".
WARMOND - "Tot nu toe is het
een zware tocht, maar de schip
pers blijven er heel welgemoed
onder", aldus H. Tromp, keer-
meester van de traditionele
Strontrace. Het eerste deel van
de tocht van Workum naar War
mond verliep de afgelopen da
gen aanzienlijk moeizamer dan
vorig jaar. Oorzaak is volgens
Tromp de zuidwester wind. "Ze
hadden de wind pal tegen op
het IJsselmeer". De deelnemers
aan de zestiende race gingen
gisteren en vandaag terug naar
Workum.
Het eerste schip, 'De Zeldenrust'
van de Fries J. Talsma, kwam giste
ren pas om 15.16 uur aan bij het
keerpunt in Warmond. De num
mers twee en drie kwamen aanmer
kelijk later binnen. D. Marsman met
'De Hollandse Nieuwe' arriveerde
om 17.01 uur en S. Meijer met 'De
Jonge Jasper' meldde zich om 17.25
uur in Warmond.
Dit laatste schip leverde strijd
met 'De Lege Walden', de boot die
slechts vijf minuten later binnen
kwam. De nummer vijf, D. Hamstra
met 'Vrouwe Afie', arriveerde om
17.42 uur. P. de Keizer, de enige
deelnemende Leidenaar, legde met
zijn skütsje 'Rust na arbeid' als zes
tiende om 00.12 uur aan. Een deel
nemer moest tijdens de tocht opge
ven, doordat zijn mast door de felle
zuidwester op het IJsselmeer af
brak.
Koemest
De naam Strontrace vindt zijn oor
sprong in het transport van natte
koemest uit Friesland, dat tot in de
twintiger jaren bij de Hollandse bol-
lenkwekers werd thuisbezorgd. Wie
snel met zijn lege schip weer terug
was, kon meerdere reizen maken en
zodoende meer verdienen. Ook nu
proberen de deelnemende skütsjes,
tjalken en klippers zo snel mogelijk
op en neer te varen tussen Workum
en Warmond. Symbolisch nemen ze
zakken koemest mee die worden
gelost in Warmond.
Hoewel in vroeger jaren vaak ge
bruik werd gemaakt van paarden
langs de stukken waar de schippers
niet konden zeilen, maakte dit jaar
slechts een schip gebruik van een
paard. Een Fries fjordenpaard.trok
'De Dankbaarheid' van W. Valk tus
sen de Nieuwe Meer en Aalsmeer.
"Toeschouwers konden dat niet
overal waarderen. De schipper
werd geregeld uitgemaakt voor die
renbeul. Maar men gebruikt niet zo
maar een manegepaard. Het dier
kan dit werk aan", aldus Tromp.
Overigens mogen alleen de acht bo
ten in de zwaarste klasse gebruik
maken van een paard.
De keermeester betreurt het niet
dat er dit jaar geen snelheidsrecords
sneuvelden. "Zo kunnen de men
sen in Warmond veel beter van de
wedstrijd genieten". Vorig jaar
kwam de eerste deelnemer om ze
ven uur 's morgens aan en was het
laatste schip al voor half twaalf ver
trokken. Iedereen was door de snel
le aankomst overrompeld, zodat de
vorige burgemeester mevrouw
Hendricx-Vlaar de schipper pas om
half acht de traditionele fles Kaag
water kon overhandigen. De meeste
Warmonders konden dan ook wei
nig van de traditionele aankomst
genieten. Dit jaar werd de winnaar
stijlvol ontvangen en kon loco-bur
gemeester Dalhuisen-Polano de fles
onder grote belangstelling van het
publiek overhandigen.
Fotp boven: keermeester H. Tromp is druk in de weer. Op een lijst houdt
hij nauwkeurig de aankomsttijden van de schepen bij. Foto beneden: loco
burgemeester mevrouw Dalhuisen-Polano overhandigt defies Kaagwater
aan J. Talsma, de eerste schipper die bij het keerpunt Warmond is aangeko
men.
WASSENAAR - Stond vori
ge week de VARA te filmen,
dit keer is de cameraman
een sympathisant van het
omstreden Duitse ketting
brievenspel Top 12. De inlei
der, I. Kerver, noemt het
'een privé-iemand' en vraagt
de honderd aanwezigen in
de bovenzaal van de Wasse
naarse motel Bijhorst wat ze
van het VARA-programma
Kassa vonden.
door
Paul van der Kooij
Het is dinsdagavond, twee dagen na
de uitzending, en de organisator is
in zijn nopjes: "Het was tien minu
ten reclame. Objectief en positief.
Jammer alleen dat de officier van
justitie uit Roermond het laatste
woord kreeg en het over verbieden
had. Zekerheid hebben we niet,
maar we gaan dóór in Nederland.
Laat ze maar praten, het gaat mijn
ene opr in en het andere oor uit. We
hebben al zó vaak negatieve publi
citeit gehad".
En dan: "Ik heb één wens: dat ik
De regels van het Duitse Top 12-spel
Een nieuwe, uitgenodigde deelnemer betaalt 300 gulden inleggeld. Hier
van gaat 120 gulden naar de deelnemer die hem heeft uitgenodigd en 180
gulden naar de organisatie in West-Duitsland. Van deze 180 gulden gaat
100 Duitse Mark naar de nummer 1 op zijn lijst en blijft zo'n 60 gulden han
gen bij de organiserende stichting.
De organisatie stuurt twee deelnemerslijsten die de nieuwe deelnemer
de volgende bijeenkomst aan twee introducés mag doorverkopen voor 120
gulden per stuk. Van de 300 gulden inleggeld heeft de nieuweling dan al
240 gulden terugverdiend. Volgens de organisatie blijft het daar niet bij.
De twee personen aan wie de lijsten zijn verkocht, kunnen op hun beurt
weer twee mensen introduceren enzovoorts, enzovoorts. Er ontstaat een
soort piramide en de personen die twaalf lagen lager zitten betalen, via de
organisatie, 100 Duitse marken aan hun nummer één. In totaal gaat het om
4096 mensen die ieder 100 mark moeten afstaan.
Volgens de organisatoren krijgen de snelsten na een week de eerste che
que al op de deurmat: deelnemers hebben het over een wachttijd van enke
le maanden. Na enkele jaren hopen ze de 4096ste cheque te innen. Dood
bloeden wordt tegengegaan door de regel dat de persoon die twee lijsten
krijgt toegestuurd, die lijsten binnen zeven weken moet verkopen. Wan
neer dat niet lukt, grijpt de organisatie in en offreert ze de lijsten aan men
sen die al eerder toehapten.
Een probleem kan zich voordoen wanneer die personen geen nieuwe in
troducés kunnen vinden. Op zulke momenten springen vaak de deelne
mers bij die wat hoger in de piramide-lijn zitten en hun winstmarge gezond
willen houden. De vele dubbeltellingen op de deelnemerslijsten maken
dat duidelijk. 80.000 personen in Duitsland, Oostenrijk en Nederland zor
gen voor 230.000 inschrijvingen. Of, op Nederland toegespitst: 1700 perso
nen zorgen voor 2500 inschrijvingen. Het motto is dan ook: "Top 12 kan
nooit stoppen. Het kan alleen worden vertraagd".
op een dag kan zeggen dat het legaal
is en we voluit kunnen gaan spe
len". Volgens Kerver wordt daar 'ju
ridisch aan gewerkt', maar kan de
organisatie weinig doen zolang de
politie niets onderneemt tegen zijn
organisatie maar zaalverhuurders
aanpakt Bij invallen in Breda, Arn
hem, Venlo en Vlodrop hoorden de
verhuurders dat Top 12 niet kan en
konden de Top 12-mensen keer op
keer een ander zaaltje zoeken. Bij
Vlodrop ligt dat zaaltje op Duits
grensgebied.
In Wassenaar zijn er nooit'proble-
men geweest. De Haagse officier
van justitie H.M. Vos neemt al
maanden een afwachtende houding
aan. Hij gedoogt het spel zolang lan
delijke afspraken ontbreken en de
zaak niet uit de hand loopt in en
rond het motel.
Proefproces
Ideaal is de situatie niet en de inlei
der noemt een proefproces 'hét
middel om Top 12 legaal te krijgen'.
Huisadvocaat Moszkowicz sr. staat
al in de startblokken en zou zo'n
proces zeker winnen. De 55 jaar ou
de Wet op de kansspelen is volgens
de spreker hèt probleem in het Ne
derland van nu.
"Zoals gewoonlijk lopen we een
beetje achter in Nederland en wor
den nieuwe ontwikkelingen niet se
rieus genomen", meldt hij provoce
rend. "Duitsland heeft dat wel ge-
