De Klerk bereid tot gesprek met Tutu Congres doorslaggevend voor Hongaarse hervorming Bush verdedigt optreden in Panama Stemming blijft koel bij bezoek Sovjetpresident Moord joodse leider België opgeëist door tweede groep Noriega-gezanden bedreigen oppositieleden met de dood Druk op Hoge-Comimssaris Vluchtelingen VN neemt toe ZATERDAG 7 OKTOBER 1989 BUITENLAND PAGINA 5 Drie zwarte leiders Zuidafrika rond de tafel JOHANNESBURG De drie belangrijkste zwarte geestelijke leiders in Zuidafrika, aarts bisschop Desmond Tutu en de dominees Allan Boesak en Frank Chikane zullen volgende week woensdag een ontmoeting hebben met president De Klerk. Het initiatief tot de bij eenkomst is afkomstig van Tutu, waarna De Klerk het drietal onmiddellijk uitnodigde. De geestelijken willen van De Klerk persoonlijk horen welke concrete stappen hij in de komende zes maanden zal nemen om een einde te maken aan de apartheid en waarom hij nog steeds weigert te praten met de in Zuidafrika verboden zwarte bevrijdingsbeweging ANC. door Peter van Nuijsenburg Ook zijn ze bereid mee te werken aan het scheppen van een klimaat voor onderhandelingentussen de Zuidafrikaanse regering en de zwarte oppositie. Maar een rol als Malaysia, die op 18 oktober begint onderhandelaar wijzen zij hand. Tutu zei in een verklaring dat het de economische sancties tegen makkelijker voor hem zou zijn om Zuidafrika aan te scherpen. Boesak een beroep te doen op het geduld is als waarnemer aanwezigen zal de van de zwarte bevolking als De conferentie inlichten over zijn in- Klerk via een ondubbelzinnig ge- drukken van De Klerk, baar zijn bereidheid zou aantonen In 1986 had Tutu al een ontmoe- om de apartheid te ontmantelen. ting met de toenmalige president "De Klerk kan vrijwel met één Botha. Deze bijeenkomst vond pennestreek het klimaat in Zuid- plaats toen de opstand in de zwarte afrika dramatisch verbeteren: door woonoorden op zijn hoogtepunt de noodtoestand op te heffen, poli- was en ontaardde volgens getuigen tieke gevangenen vrij telaten en po- in 'gekijf. litieke organisaties toe te laten", al-In juli van dit jaar vond de belang- dus de aartsbisschop die in 1984 de rijkste ontmoeting tussen de Zuid- Nobelprijs voor de Vrede kreeg. afrikaanse regering en een zwarte Het gesprek van woensdag vindt oppositieleider plaats toen presi- plaats aan de vooravond van de con- dent Botha ANC-leider Nelson ferentie van Gemenebest-landen in Mandela in zijn ambstwoning in Kaapstad ontving. Zij spraken toen OOST-BERLIJN - Ze waren gistermiddag in Oost-Berlijn. erg overtuigend klonken de 'Gorbi, ker alle winkels heeft laten vullen. Het is gewoon te gek. Bananen in •loed, tomaten en zelfs grape- Gorbi' kreten niet. Voor het regime fruits. We slaan was elke kreet er een te veel. En dat gold zeker toen enkele jongeren rie- beurt", vertelt een echtpaar. Buiten pen 'Gorbi. help ons'. De Russische Berlijn heeft het volk. waarvoor de leider maande tot geduld seerde de jongeren niet in paniek te raken, maar te gelov meenschappelijk gevonden oplos sing, door Hans Hoogendijk partij zich al 40 jaar zegt uit te slo- I, minder geluk. Daar is het be- een ge- helpen met eigen appeltjes. Vannacht had de Vrije Duitse Jeugd. FDJ. zijn grote feest: de fak keloptocht met alle hoge gasten op de tribune. Het was even indruk wekkend als beangstigend. Milieuactivisten VS pleiten voor Groene Partij NEW YORK (AP) - Amerikaanse zouden leggen bij de gedenkplaats milieu-activisten en pleitbezorgers ■Hfiif1" r' maatschappelijke hervormin- De partij van staats- en partijlei der Honecker zal er niet gelukkig mee zijn geweest. Men had er alles aan gedaan om de kranslegging door de belangrijkste gast ter gele genheid van het 40-jarig bestaan van de DDR zo stil mogeljk te hou den. Alleen ingewijden wisten dat Michail en Raisa Gorbatsjov om on geveer kwart over één een krans i fascisme r de slachtoffers v militarisme e Linden. iw tj De paar duizend Oostduitsers të richten." Momenteel wórdt druk i de fraaie Unter den gen hebben het initiatief genomen i landelijke Groene partij op hun steun uit ontwikkeling' gewerkt aan een politiek program- De nieuwe partij zal mogelijk achter de hekken zijn streng gese- Na de gebruikelijke kranslegging zoekt Sovjetpresident Gorbatsjov zoals lecteerde leden van de jeugdbewe- gebruikelijk contact met de mensen. „co epai ging FDJ en agenten van de staats- volgend "jaar'ai actief zijn op~"het vedigheidsdienst.Elke ^beweging Amerikaanse politieke toneel. BIB De Amerikaanse Groenen zeggen te streven naar een goed, landelijk Als de de wagenkolonne geregeld milieu- en sociaal beleid. i kwartier vertraging veel te de juiste beslissingen werden geno- al zondag op de hoogte te zijn ge- standelingen gevangen gehouden WASHINGTON - De Amerikaanse regering heeft zich gisteren :g|^| nieuw genoodzaakt gezien, haar ge brek aan steun aan de opstand die Baker (buitenlandse zaken) zich tairen. Het ihet dinsdag- in Panama uitbrak, te ook al verdedigen. Hij deed in ant woord op kritiek van senatoren. Zij vonden dat de regering de Pana mese militairen had moeten helpen die dinsdag probeerden generaal Noriega uit het zadel te stoten. dictator te hulp zouden hebben groep Panamese mili- kunnen schieten. Ze vergaten een de lei- derde weg af te sluiten, en juist met i hard toch een paar honderd gen onder de opgetrommelde klap- pers verzameld. 'Gorbi. Gorbi' delleren - - iets waar de Republikeinen c.. v». komt rijden, hebben zich Democraten volgens hen te weinig aandacht voor hebben. De Groenen willen hun partij mo- het voorbeeld i klinkt het aarzelend. Terwijl de'sta- Groene partijen in Westeuropa. SI' sPnJzend ki.jkt zwaait de Rus- Over de vraag of de nieuwe partij der van de coup, majoor Moises Gi- langs die route werd Noriega ontzet, sische hoop in bange dagen breed zjch meteen in de landelijke politie ke strijd moet storten bestaat nog niet toen de opstandelingen zeiden Volgens Fitzwater had majoor Gi- Noriega, die toen nog in hun han- roldi - die naar algemeen wordt genomen na de coup is geëxecu- len geven. Dat ze niet reageerden, Sindsdien is de kritiek alleen teerd - zelf zondag ook contact met aldus regeringsfunctionarissen gi: lachend terug. Drie soldaten het Congres, reageerde ook het nationale volksleger marcheren verschil van mening, te meer daar in de nog altijd afstotende Pruisi- derde partijen in het verleden altijd sche paradepas op Gorbatsjov werden vermorzeld door de twee dedigen. President. Bush, .woordvoerder Fitzwater Witte Huis, "vindt dat we het beste staat hebben gedaan dat onder de om- opstand standigheden mogelijk Amerikaanse functionarissen. Dat teren in de New York Times, kwam de Amerikanen te wil- zlJn Raisa af. "Walgelijk zegt de grote. Om die reden zou het verstan- man naast me. Hij draait zich om en - loopt weg. Na de kranslegging zoeken de toegenomen. Donderdag zei zelfs een hooggeplaatste regerings- maakt de zaak voor de Amerikaanse vooral omdat alle communicatie Gorabstjovs het intussen gebruike- ten het functionaris dat de regering niet in geweest adequaat op de j Panama te reageren. Eén de problemen, aldus deze func- Huis twee dagen diger kunnen zijn i partij eerst alleen aan plaatselijke deelstaatverkiezingen deel te la- regering er alleen i viel gisteren in het Congres te ho- telefoonlijnen hadden moeten lo- i. Want nu blijkt dus dat het Witte pen. tevoren vanuit tionaris; was gebrek aan informatie de best mogelijke bron al op de gisteren op dat het over de situatie in Panama. "Ik hoogte van de beraamde coup was hoop dat we een paar dingen heb- gebracht. Verder is donderdag komen vast ben geleerd, en het de volgende Ameri- te staan, dat het Amerikaanse leger Amerikanen Panama wel degelijk iets terwille BRUSSEL (AP/ANP) - Een tot Het PLO-kantoor dusverre onbekende groep die zich weten nog nooit vj 'Jong Palestina. Fier en Vrij' noemt hebben gehoord. Volgens PLO heeft gisteren in een brief aan ver- tegenwoordiger Shawqi Armali schillende Belgische kranten de het kennelijk de bedoeling om de keer beter doen", zo is hij kaanse kranten geciteerd. Maar Fitzwater zei dat president van de opstandelingen heeft ge- Bush, zelfs met de wijsheid die hij daan. maar daarbij niet effectief op- nu achteraf heeft verkregen, vindt trad. Want eenheden van het Amen- R i dat hij niets anders zou hebben kun- kaanse leger sloten twee wegen af. Ha arrSn S nen doen. Voor de eerste keer gaf de waarlangs Noriega-getrouwe troe- pf o Amerikaanse regering gisteren toe, pen de op dat moment door de op- Panama via gebrekkige lijke contact met de mensen. Even lijkt het erop dat er wat sfeer komt. Aarzelend gejuich en nieuwe Gorbi- Verschillende senatoren merkten roepen, maar het blijft bij een arm- schande is zalige poging, dat de Amerikaanse regering in een Eventuele demonstranten laten land dat van zo'n groot strategisch zich niet zien. Ze zouden trouwens belang is en waar zoveel (50.000) geen schijn van kans hebben gehad, geen betere want Oost-Berlijn is muurvast inicatielijnen heeft. Senator politiehand. Duizenden agenten David Boren, een Democraat die controleren alle straten naar het voorzitter is van de commisie in- centrum en om op alle eventualitei- lichtingendiensten van de Senaat, ten voorbereid te zijn is zelfs de zei daarover bijvoorbeeld: "Dit grens met West-Berlijn gesloten. gaan we tot op de bodem uitzoe- "Het enige wat wij eraan heb- definitief ken". ben", zegt een man, "is dat Honec- Inmiddels hebben zo'n 200 groe peringen in het hele land hun krach ten gebundeld in de 'Green Com mittees of Correspondence'. Deze comité's hebben vorige maand rond de 3500 mensen aangeschreven. De geadresseerden kregen een 36 pagi na's tellend stuk in de bus, waarin de verschillende standpunten van de groeperingen uiteen werden ge- verantwoordelijkheid opgeëist de moord op de joodse dokter Jo seph Wybran, dinsdagavond in Brussel. Wybran werd gisteren be graven. De plechtigheid werd bijge woond door enkele duizenden be langstellenden. PLO in een kwaad daglicht te stel len, "argwaan te wekken, de pas op gang gekomen dialoog teniet te doen en iedere vooruitgang in de richting van een vredesakkoord te gen te gaan". Armali sprak daar naast zijn verontwaardiging over de In de brief werd gesteld dat de moord op Wybran uit. groep bestaat uit."jonge revolutio- De 49-jarige Wybran, de leider nairen, die zijn getramd en worden van de joodse gemeenschap in Bél- gesteund door de PLO. Onze eisen gjë, werd dinsdagavond door het zijn eenvoudig: een vrij Palestina hoofd geschoten toen hij na zijn het werk bij het academisch ziekenhuis de Universiteit van Brussel in. vrij volk. Wybran eerste slachtoffer", zo luidde de brief, waarin met verdere aanslagen werd gedreigd. De in gebrekkig Frans geschreven brief was donder dag in Luik gepost. Sri Lanka Regeringsgezinde doodseskaders worden door de Srilankaanse auto riteiten verantwoordelijk gehouden voor de moord op 21 jonge Singale- zen in het centraal gelegen district vs_uuai Kandy. Volgens militaire functiona- persbureau s de moordpartij kennelijk bedoeld als vergelding voor de moord op een legerkapitein. zijn auto wilde stappen Gisteren werd hij onder grote be langstelling begraven. Het verkeer in het centrum van Brussel werd door de politie omgeleid, om vrij doorgang te maken voor de rouw stoet die vanuit de grote synagoge naar een begraafplaats aan de rand van de stad reed. Onder de aanwezi gen waren minister van buitenland se zaken Eyskens en minister van j justitie Wathelet. Donderdag eiste een ondergrond- TEL AVIV (GPD) - Het Israëlische se groepering in Libanon, met de kernkabinet heeft gisteren een naam 'Soldaten van de Gerechtig- Egyptisch voorstel verworpen voor heid', de moord op Wybran op. In besprekingen tussen een Israëli- erklaring, die bij een westers sche en een Palestijnse delegatie in West-Bayrut werd af- Cairo, PANAMA-STAD (AP) - Volgens de Panamese regeringskrant Critica hebben zakenlieden die generaal Noriega steunen 250.000 dollar uitge loofd voor de moord op zes van zijn tegenstanders in het buitenland. Panamese soldaten mishandelden donderdagavond de gewezen presi dentskandidaat van de oppositie, Endara, tijdens een bestorming van zijn kantoor. Endara, die sinds 16 dagen een hongerstaking houdt, wist tijdens de aanval te ontsnappen. In een brief aan een columnist van Critica wor den Noriega's tegenstanders ervan beschuldigd een prijs op het hoofd van de generaal te hebben gezet "met geld van de VS". Het is volgens de briefschrijvers daarom 'gerechtvaardigd' dat zij geld uitloven om de 'verraders te executeren'. In de brief worden be dreigingen geuit tegen de voormalige president Delvalle, die vorig jaar probeerde Noriega te ontslaan en tegen kolonel Roberto Diaz Herrera, die Noriega van drugssmokkel beschuldigde. Verder worden Juan Sosa, voormalig ambassadeur in de VS, Gabriel Lewis Galindo, Jose Blandon en Alberto Garcia de Paredes met de dood bedreigd. Allen zijn tegenstanders van Noriega. GENÈVE (DPA) - De Hoge-Com missaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties, Jean-Pierre Hocké, raakt na de zware beschuldi gingen over zijn leiding van de orga nisatie toenemend onder druk. Als eerste land hebben de Vere nigde Staten nu openlijk om een on derzoek gevraagd naar de handel en wandel van de Hoge-Commissaris door de VN. Hocké wordt ervan be schuldigd financiële middelen uit het speciale Onderwijsfonds van de UNHCR te hebben misbruikt om eerste klas te kunnen vliegen. Een Amerikaanse woordvoerder verklaarde gisteren in Geneve dat sociale rechtvaardigheid, energie. Het is de bedoeling dat in septem ber 1990, tijdens een landelijke bij eenkomst in Boulder, Colorado, een partijprogramma kan worden voorgelegd en de Groenen als officiële politieke partij van start kunnen gaan. Tot die tqd zullen in het hele land op regionaal niveau bijeenkomsten worden georganiseerd, waar door middel van debat een gezamenlijk standpunt geformuleerd zal moeten worden ten aanzien van 19 belang rijke kwesties, die uiteindelijk in het partijprogram zullen worden opgenomen. Daarbij gaat het om za ken als een goed beleid ten aanzien het gebruik van grond en water. gegeven, werd gesteld dat Wybran De zes ministers van de Arbei- een Israëlische spion was. derspartij stemden voor, maar een Deze vermoedelijk pro-Iraanse evengroot aantal bewindslieden shi'itische groepering heeft zich van de Likud stemde tegen. Door eerder verantwoordelijk gesteld het staken van de stemmen is het voor de ontvoering van de Belgi- door de socialisten op de agenda ge- sche arts Jan Cools in mei 1988. Co- plaatste voorstel afgewezen, ols werd op 15 juni van dit jaar na Minister van defensie Rabin (Ar- bemiddeling van de Belgische rege- beiderspartij) toonde zich na afloop i.«, uuMuc-tuafB» «1 vvjwi cc- r,ng door zijn gyzelhouders vrijge- van de kabinetsbijeenkomst, de ste maal in de geschiedenis, sluiting laten- tweede in even zoveel dagen, diep Israël verwerpt plan dialoog met Palestijnen de Israëlische premier Shamir minister Rabin. In tegenstelling tot lutie de Arbeiderspartij vindt de Likud dat die uitleg veel te ver gaat. In ver band met onoverbrugbare me ningsverschillen is het tien punten Hocké de gelegenheid dient te krij- volksgezondheid, onderwijs gen zich te verantwoorden. De VS nanciën hebben de Hoge-Commissaris tot dusver steeds gesteund. Tijdens de donderdag begonnen n* i i i ^«tóïanhltHÖgecom: Wellicht verband varTde'vN ("uNHCRlTprak'met^rf" tUSSen OntVOeiillg me Denemarken van een 'verslech terde moraal' in de leiding UNHCR in Genève en eiste het 'de meest efficiënte leiding'. Het uitvoerend comité, waarvan 43 landen deel uit maken, zal zich bezighouden met een ontwerp-i fi- de en Libanèse kaper SIDON (AP) - De ontvoering van de twee Zwitserse medewerkers van het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRK), gisteren i de westerse lidstaten de Zuidlibanese havenstad Sidon, i de Hoge-Commissaris i wordt in verband gebracht met 1990 duidelijke opdrachten worden Libanese vliegtuigkaper die menteel in Zwitserland een gevan genisstraf uitzit. Dit heeft een Pales plan in de kabinetsbijeenkomsten ciële tekorten kampende organisa- tijnse woordvoerder verklaard de afgelopen dagen niet stemming gebracht. De twee Zwitsers werden om half negen door onbekenden meegeno- Zimbabwe De Zimbabwaanse regering is deze week op uiterst harde wijze opge treden tegen een staking van stu denten. Het antwoord was arresta ties, politie-charges De Arbeiderspartij had gehoopt volgend jaar. Maar de begroting men toen zij arriveerden bij een Ro- teleurgesteld. Hij heeft zich de afge- dat het kabinet akkoord zou kun- 1990 van rond 840 miljoen gulden de-Kruiscentrum in Sidon, lopen weekeinde ingespannen de twee voorstellen van de Egypti sche president Mubarak gaan met althans het principe van voorbereidende onderhande lingen in Cairo tussen een Palestijn- het de UNHCR nog Het eerste, het zogenoemde tien se en een Israëlische delegatie, gulden om haar werk punten plan, vormde de Egyptische Maar ook daartoe toonden de Li- mende stroom vluchtelingen kud-ministers zich niet bereid uitleg i het vredesinitiatief i ag dan niet worden overschreden, kunstledematen worden verstrekt. Op de begroting 1990 ontbreekt Zij werden door politie en Rode 170 miljoen Kruis geïdentificeerd als Emmanu- detoene- el Christen (32) en Elio Erriquez de (23), die als orthopedisch technici in het centrum werken. hele wereld te kunnen uitvoeren. de i Armenië Gisteren is de spoorblokkade van Armenië door arbeiders in de buur- republiek Azerbajdzjan opgeheven, zo is gemeld door het Sovjetpersbu reau Tass en het Azerbajdzjaanse persbureau Azerinform vanuit Ba ku, de hoofdstad van Azerbajdzjan. Joegoslavië Een invloedrijke communistische ideologe in Servië heeft gisteren het westerse meerpartijenstelsel afge wezen als onverzoenbaar met het dat zij omschreef als tan alle andere politieke Het communisme kan bestaan wanneer een lartijensysteem wordt inge voerd", aldus Mirjana Markovic, professor in de marxistische leer aan de universiteit van Belgrado, in een Servische weekblad. Noorwegen De Noorse premier Gro Harlem- Brundtland heeft gisteren gezegd dat haar linkse minderheidsrege ring op 13 oktober zal aftreden, een maand nadat haar Arbeiderspartij gevoelige verliezen leed bij de alge mene verkiezingen. De regering zal daags tevoren nog de begroting voor 1990 indienen bij het parle ment. superieur systemen, niet blijv BUDAPEST - Kruitdampen hin gen gisteren boven de 1279 gedele geerden op het congres van de Hon gaarse communistische partij. Al deze afgevaardigden noemen eich hervormers, maar dat is bij lange na geen garantie voor vruchtbare dis cussie. Integendeel, de messen zijn geslepen voor een ouderwetse machtsstrijd, die moet beslissen over de toekomst van de Hongaarse Socialistische Arbeiders Partij, zoals de officiële naam (nog) luidt. door Hans Geleijnse Het vuurwerk werd gisteren op de eerste dag van dit volgens de planning vierdaagse gebeuren (maar niemand zal er echt van opkij ken als maandag besloten wordt tot verlenging) voornamelijk afgesto ken door de radicale hervormers. Hun eis, verwoord door kam pioen hervormer Imre Pozsgay, lid van het vier man sterke presidium van de partij, luidt kort en goed: wie niet voor democratie is en voor af schaffing van alles wat riekt naar stalinistische dictatuur uit een (Po- Nemeth, zsgay) "Zondig en misdadig verle den" moet de partij maar verlaten. Breken Maar zo denkt, zeker in de leiding van de partij, lang niet iedereen er over. Partijvoorzitter Reszo Nyers bijvoorbeeld wenst wel te breken met de term 'communisme', zet zich af tegen degenen die 'de democra tie' alleen als een instrument ge-, bruiken om machtspolitiek te be-" drijven, maar voelt niets voor af splitsingen in de partij. In zijn visie moeten de Hongaarse communisten zich niet bekeren tot de Westeuropese sociaal-democra tie - wat Pozsgay voorstaat - maar socialisten worden die bepaalde waarden uit het communisme over eind houden. Tegen uitbuiting, voor solidari teit, erg veel duidelijker was Nyers daar niet over. Maar hij liet er geen twijfel over bestaan dat die nieuwe partij zijn machtspositie alleen kan verwerven op basis van een uit spraak van de kiezers. Nyers pre senteerde zich overduidelijk als een man van het compromis, die niet uit is op scheuring. Karoly Grosz, de secretaris-gene raal van de partij die sinds enkele maanden de macht moet delen met Nyers, Pozsgay en premier Nemeth, sloot zich dan ook haastig bij Nyers aan. Grosz, die als een conservatief geldt, beschuldigde de radicale her vormers van 'stalinistische praktij ken'. "Ik heb grote moeite met colle ga's in de partijleiding, die denken te bepalen wie de partij moeten ver laten", zei hij in een nauwelijks ver hulde aanval op Pozsgay. "Ik ben het eens met Nyers, er zijn filoso fische verschillen met kameraad Pozsgay, het Congres moet maar besluiten welke visie het steunt". Geraamte Janos Barabas, woordvoerder van het Congres, zei gisteravond niet te verwachten dat het tot een scheu ring in de partij komt. "Het geraam te voor een nieuwe partij is er, een linkse partij die aansluit bij de West europese socialistische traditie. De verschillen tussen Pozsgay en Grosz zijn feitelijk niet meer dan tempo-verschillen. Grosz wil lang zamer dan Pozsgay, maar dat is nog geen reden tot een breuk". Opvallend was dat de echte con servatieven in de partij, die zeker vertegenwoordigd zijn onder de congresgangers, er het zwijgen toe deden. Volgens Barabas, omdat nie mand "stalinistische praktijken wenst te verdedigen". Hij gaf toe dat er in de partij nog velen zijn die 'de dictatuur van het proletariaat' desnoods met de wapens in de hand wensen te verdedigen. "Met zulke Die zitten in de partijleiding en heb ben zich nooit gedistantieerd van degenen die een terugkeer naar de dictatuur willen. Dat zijn de bonzen die dankzij de partij in luxe baden. i wil ik echter niet in één par tij zitten", zei hij. Maar Imre Keseru, een radicale onderwijzer van het platteland, leg de dat in zijn congrestoespraak even anders uit. "Als wij het ver trouwen van de mensen willen win nen, is een compromis met de zoge naamde hervormers onmogelijk. gisteren maar weinig. Afgaande op de krachtsverhoudingen tussen de verschillende 'platforms' die- zich hebben laten registreren (en daar mee spreektijd verwierven, een uni- cium op een communistisch con gres) zijn de 'echte' hervormers met 464 leden de grootste groep. Maar omdat het niet echt duide lijk is tot wie de overige zes plat forms zich bekeren, ligt het voor de hand dat de meerderheid van de congresgangers de komende dagen flink de kat uit de boom kijkt alvo rens kleur te bekennen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1989 | | pagina 5