Oppositie Panama
belaagd door leger
Strijd van 'Oceaan van Wijsheid' beloond
Noriega richt kanonnen op leider Endara
Israël aarzelt bij plan
president Mubarak
Crisisstemming overheerst tijdens
viering 40e verjaardag van DDR
Nobelprijs vrede voor Dalai Lama
U verdient een
gezonde slaap.
hülsta !2!
VRIJDAG 6 OKTOBER 1989
PANAMA-STAD (GPD/IPS) - Het leger van generaal Noriega heeft vannacht het hoofd
kantoor van de Panamese oppositie bestormd. Oppositieleider Guillermo Endara werd
hardhandig afgevoerd. Na protesten van buitenlandse diplomaten werd de oppositieleider
later weer vrijgelaten.
Endara, die er nog altijd van uitgaat lende
dat hij winnaar is van de in mei ge
annuleerde verkiezingen, was giste
ren weer uit zijn schuilplaats te
voorschijn gekomen. Dinsdag was
de oppositieleider vlak voor de mis
lukte couppoging tegen generaal
Noriega, ondergedoken. "Maar",
zijn medewerkers
het opperbevel zijn gearres-
den gearresteerd. Maar na onder- teerd. Onder Noriega zijn
vraging door de politieke politie
de nodige protesten
landse diplomaten werd hij later
weer vrijgelaten.
Het heeft er veel van dat Noriega
22 kolonels. En als hij die aan
buiten- zijn zijde weet te houden, heeft hij
feite het hele leger onder contro-
Intussen heeft het in Londen
de oppositieleider op deze manier schijnende weekblad 'Barrel'
vertelde Endara, "ik was niet vooraf met gelijke munt heeft willen laten opzienbarende
op de hoogte van de opstand tegen
Noriega".
Via de Panamese radio beweerde
generaal Noriega echter het tegen
deel. De omstreden dictator zei be
wijzen te hebben dat Washington na
de coup Endara op de presidentiële
zetel had willen zetten. En die be
schuldiging v
het gebouw w
weer was opgedoken, werd
geld door leger en politie.
'We zitten hier gevangen'.
Endara vanachter
groot bord weten,
het gebouw door de veiligheidstroe-
op de ruzie tussen de VS en vele lan
den in Latijns-Amerika. "Het
kazerne bevond die door de opstan- Latijns-Amerika in het kader x
macht hebben gehad, zoals in het kaanse afhankelijkheid van olie-ir
nog niet geuit of Amerikaanse Congres is gezegd,
de oppositieleider blijft onduidelijk.
sin- De Panamese dictator heeft nu
zijn kanonnen
liet gericht. Hij heeft het volk o'pgeroe-
met een pen om iedereen in de gaten te hou-
Avonds werd den. Ook is de generaal met een
zuivering binnen de top
Savimbi: dialoog
hervatten met
regering Angola
WASHINGTON (AP) - Tijdens
overleg met de Amerikaanse presi
dent Bush heeft Savimbi, de Ango
lese leider van de opstandelingen
beweging Unita, toegezegd dat hij
het overleg over een wapenstilstand
met de Angolese regering zal her
vatten. De Unita vecht al sinds de
onafhankelijkheid in 1975 tegen de
centrale regering in Luanda.
President Bush zei Savimbi steun
voor zijn organisatie toe, maar
drong er tevens bij Savimbi op aan
de onenigheid met de president van
Zaïre, Mobuto Sese Seko, te beëin
digen. Vorige maand weigerde Sa
vimbi een verzoeningsbijeenkomst
met Mobutu bij te wonen.
Tijdens dat overleg, dat door 18
Afrikaanse staatshoofden werd bij
gewoond, bespraken de Angolese
president Dos Santos en Savimbi
onder leiding van Mobuto de moge
lijkheid van een wapenstilstand en
politieke veranderingen in Angola.
pen bestormd. Endara en verschil- zijn leger begonnen. Twee officie- de afnemende binnenlandse olie-
produktie en de toenemende vraag,
aldus Barrel.
De Verenigde Staten importeren
per dag twee miljoen vaten ruwe
olie en olieprodukten uit Latijns-
Amerika. Daarmee is Latijns-Ame
rika goed voor 28 procent van de to
tale Amerikaanse olie-import,
meldt Barrel. Drugs en olie raken el
kaar ook waar hét Panama betreft,
stelt het blad. Het is geen toeval dat
de Panamese bevelhebber Noriega
door Washington wordt beschul
digd van cocaïne-handel, terwijl
dwars door het land het Panama-ka
naal loopt dat van groot belang is
voor de Amerikaanse olie-a
port", aldus Barrel,
Het blad, dat wordt uitgegeven
door de olie-researchgroep Icis-Lor,
op de oppositie stelt dat Amerikaanse olie-belangen
zwaar meewegen bij het bepalen
van het anti-drugsbeleid. Latijns- De Oostduitse partijleider Erich Honecker (midden) zwaait naar het volk tijdens een plechtigheid op de boule-
Amerika wordt steeds belangrijker vard Unter der Linden bij het monument voor de slachtoffers van het fascisme en militair isme. Vandaag zal Gor-
de Verenigde Staten vanwege batsjov de feestelijkheden rondom de viering van de 40e verjaardag van de DDR bijwonen. (foto epa>
TEL AVIV (GPD/AP) - Het Israëli
sche kernkabinet werd het gisteren
na vier uur vergaderen niet eens
over een reactie op de recente Egyp
tische vredesvoorstellen. De minis
ters vergaderen vandaag verder.
Het ziet er naar uit dat Likud en Ar
beiderspartij een Amerikaans voor
stel zullen aanvaarden voor nader
overleg tussen Egypte, Israël en de
Verenigde Staten over de samen
stelling van een Palestijnse delega
tie naar voorbereidende besprekin
gen.
De ministers van de Arbeiders
partij vroegen gisteren aan het be
gin van de kabinetsbijeenkomst de
Likud in principe akkoord te gaan
met het plan van de Egyptische pre
sident Mubarak om in Cairo voorbe
reidende onderhandelingen te orga
niseren tussen een Israëlische en
een Palestijnse delegatie.
Maar binnen de Likud heerst
daarover onenigheid. Premier Sha
mir, minister van buitenlandse za
ken Arens en enkele andere minis
ters uit het 'Shamir-kamp' zijn be
reid met een Palestijnse vertegen
woordiging te praten, mits deze vol
doet aan hun voorwaarden.
Dat wil zeggen dat de delegatiele
den geen ,banden mogen hebben
met de PLO en dat ze op de Westelij
ke Jordaanoever of in de Gaza-
strook moeten wonen. De ministers
Sharon, Modai en Levy zijn zonder
meer tegen voorbereidende bespre
kingen in Cairo.
Het Amerikaanse voorstel, dat
gisteren ter tafel werd gebracht
door minister Arens, verschaft de
Colombia
De Colombiaanse president Barco
heeft gisteren nieuwe ministers be
noemd voor de departementen van
justitie, binnenlandse zaken en ver
bindingen. Eerder op de dag kon
digde de regering een referendum
aan over de vraag, of door de VS ge
zochte drugshandelaren aan dat
land moeten worden uitgeleverd.
Hot line
Moskou heeft voorgesteld zijn
rechtstreekse telefoonverbinding
('hot line') met Washington uit te
breiden tot een soort 'party-line'
door ook andere landen van de we
reld aan te sluiten op deze directe
telefoonverbinding. Het telefoon-
voorstel is een van een aantal ideeën
ter vermijding van oorlog.
Amazone-indianen
Volgende week maandag vindt in
Bici Poika het gesprek plaats tus
sen de leiding van de Amazone-in
dianen en de Surinaamse parle-
mentsvoorzitter Lachmon. Dit
heeft commandant Matto, één van
de leiders van de actievoerende in
dianen, in Bici Poika aan journalis
ten meegedeeld.
Straf
Een bezoek aan Noordkorea, voor
Zuidkoreanen nog steeds verboden
gebied, is dominee Moon Ik Hwan
en Yu Won Ho, een zakenman, duur
komen te staan. Zij kregen gisteren
tien jaar gevangenisstraf, omdat ze
in maart op eigen houtje naar de
communistische buurstaat waren
gereisd. Ze spraken toen met presi
dent Kim Il-Sung over de hereni
ging van de twee Korea's.
Bezetting
Twintig familieleden van Sal
vadoraanse politieke gevangenen
en 'verdwenen mensen' die in de
Costaricaanse ambassade in San
Salvador 19 tnensen gegijzeld hiel
den, hebben er volgens de Costari
caanse minister van buitenlandse
zaken in toegestemd hun bezetting
vandaag te beëindigen. De gijzeling
was een protest tegen de rechtse re
gering van president Alfredo Chris-
tiani.
partijen in het Israëlische kabinet
de mogelijkheid een besluit uit te
stellen en daarom zal het waar
schijnlijk worden opgenomen in de
verklaring die na de bijeenkomst
van vandaag wordt verwacht.
Minister van energiezaken Sha-
chal (Arbeiderspartij) zorgde op de
kabinetsbijeenkomst voor een klei
ne verrassing door een geluidsband
ten gehore te brengen waarop Ariel
Sharon verklaarde dat Israël moet
praten met de PLO. Het bleek een
opname uit 1976 en Sharon haastte
zich te verklaren dat hij zich toen
had vergist.
Minister van defensie Rabin zei
gisteren op een bijeenkomst van
zijn Arbeiderspartij dat alles nu af
hangt van de vraag of de Likud het
Israëlische vredesplan zal steunen
en daarbij de goede diensten van
Egypte aanvaardt. "Wie graag zou
zien dat de Palestijnen op handen
en voeten naar ons toekomen, wil
niet écht vrede", zo zei hij. Hij beris
pte de Amerikanen voor hun passi
viteit door te zeggen dat deze een al
ternatief klaar hebben voor het tien
puntenplan van Mubarak maar hun
handen niet vies willen maken.
Intussen heeft de Chinese pre
mier Li Peng gisteren tijdens een
onderhoud met PLO-leider Arafat
in Pelpng een vijf punten tellend
voorstel voor vrede in het Midden-
Oosten ontvouwd. Li pleitte onder
meer voor de erkenning van zowel
de staat Israël als de Palestijnse
staat, aldus een bericht van het Chi
nese persbureau Xinhua.
In de vijf door Li aangehaalde
punten werden reeds eerder door
China geponeerde standpunten in
zake de situatie in het Midden-Oos
ten verwoord. Het was echter voor
het eerst dat ze samen als een pak
ket door de regering in Peking naar
voren werden gebracht.
Li verklaarde dat China voorstan
der is van een internationale vredes
conferentie, onder, auspiciën van de
Verenigde Naties. China is een van
de vijf permanente leden van de
VN-Veiligheidsraad. De overige le
den zijn de Verenigde Staten,de
Sovjetunie, Frankrijk en Groot-
Brittannië.
Beraad Libanon
vastgelopen
TAIF (Rtr/AFP) - Het beraad van
62 Libanese parlementariërs in het
Saudiarabische Taif leek gisteren
toch vast te lopen op de kwestie van
de tijdslimiet voor de aftocht van de
Syrische troepen uit Libanon.
Eerder kwamen de afgevaardig
den wel aanzienlijk dichter bij el
kaar op een ander strijdpunt name
lijk om de moslemmeerderheid in
het Libanese staatsbestel minstens
evenveel invloed te geven als de
christelijke minderheid die tot dus
verre de grootste invloed had.
De christelijke afgevaardigden
staan op snelle terugtrekking en
willen politieke hervormingen af
hankelijk maken van versnelde Sy
rische aftocht. De moslemparle-
mentariërs hebben laten weten dat
zij een formule zoeken om de chris
tenen tevreden te stellen, door bij
voorbeeld te beloven dat de Syriërs
eerder zullen vertrekken dan in het
handvest is vastgelegd.
OOST-BERLIJN - "Vanavond be
lijdt de jeugd in een grote fakkelop
tocht opnieuw zijn liefde en trouw
aan de partij van de werkende klas
se en aan ons socialistisch vader
land". Dat schreef gisteren de par
tijkrant 'Neues Deutschland'.
door
Hans Hoogendijk
De 'Nieuwe Wereld', het blad van
de FDJ, de Vrije Duitse Jeugd, gaat
nog een stapje verder. Een voor
beeld: "De jeugdbrigade 'Erich
Weinert' van de VEB Tegelfabriek
Boizenburg, weet dat er grote be
hoefte aan tegeltjes is. Daarom heb
ben de FDJ-leden beloofd ter gele
genheid van de 40-ste verjaardag
van de DDR nog eens 300.000 stuks
te maken".
Op straat ziet men dat anders:
"Honecker heeft allebei zijn armen
gebroken, omdat hij op de jeugd
steunde". Veel jongeren hebben al
le vertrouwen in de partijleiding to
taal verloren.
De in West-Berlijn wonende,
maar tussen Oost en West pendelen
de DDR-schrijver Becker: "De toe
stand wordt gevaarlijk. Veel jonge
ren hebben gezien hoe hun ouders
zich 30 jaar uit lafheid of uit gefin
geerde loyaliteit hebben gebogen.
Ze hebben gezien hoe zij hoopten
dat alles beter zou worden als ze
zwegen. Dat is niet gebeurd. Nu zijn
de ouderen krom en hebben de
moed opgegeven. De jeugd vreest
eenzelfde toekomst. Ze zien dat de
DDR een muur om zich bouwt en
dat willen ze niet accepteren. Ze
weigeren het lot van hun ouders de
len".
Een deel vlucht in drank en cynis
me. En over de huidige leiders: "Het
zijn uitzuigers, die als maden in het
spek zitten. Allemaal partijbonzen,
militairen, politieofficieren en hoge
bureaucraten, die onder Stalin en
Ulbricht begonnen zijn en niet meer
anders kunnen denken. Die laten
liever 30.000 onruststokers gaan
dan dat ze ooit over veranderingen
nadenken, want dan kan het alleen
maar slechter voor ze worden". An
deren blijven hopen op democrati
sche veranderingen.
Professor Max Schmidt, lid van
de Academie van Wetenschappen,
ging gisteren nog een stapje verder.
Hij noemde glasnost en perestrojka
- tot voor kort twee vloeken voor de
dogmatische Oostduitse commu
nisten - van doorslaggevende bete
kenis voor de toekomst van het
communisme.
In een aanval op de Westerse me
dia zegt Schmidt: "Veel, vooral jon
gere, goed opgeleide vakmensen,
die wij hard nodig hebben, zijn ver
leid tot een stap in een ongewisse
toekomst. Een aantal zal het red
den; anderen niet. De schijnwer
pers die nu op hen zijn gericht, zul
len doven als de Bondsrepubliek
overgaat tot de orde van de dag".
Nogal opmerkelijk was dat
Schmidt een regeling voor ex--Oost-
duitsers, die spijt hebben van hun
stap, niet meer uitsluit. "Staats- en
partijleider Honecker heeft de afge
lopen dagen al twee keer bij bepaal
de problemen voor een humanitaire
oplossing gezorgd", zegt hij, dui
dend op het groene licht voor de
vluchtelingen in Praag.
Nieuw Forum en andere opposi
tionele groepen bezweren dag in
dag uit de ontevreden Oostduitsers
zich niet tot het gebruiken van ge
weld te laten verleiden. Maar of het
lukt De stemming is geladen. Een
protestantse dominee: "Onze hoop
is de bodem ingeslagen, onze idea
len van een verbeterd socialisme
zijn kapot".
De jeugdherbergen en vakbonds
huizen in Oost-Berlijn zijn intussen
volgestroomd met jongeren die uit
het hele land zijn opgetrommeld om
vandaag in donkerblauwe blouse
en bruine rok of broek met vaandels
zwaaiend naar Honecker en Gor-
batsjov laten zien dat de jeugd de
partijlijn steunt.
Aanval Russen
op Westen niet
meer reëel
LONDEN (AP) - Een Russi
sche verrassingsaanval op het
Westen zal door de beperking
van de conventionele strijd
krachten die Sovjet-president
Gorbatsjov heeft toegezegd van
af 1991 niet meer mogelijk zijn.
Dat concludeert het Internatio
nale Instituut voor Strategische
Studies (IISS) in zijn gisteren
verschenen jaarlijkse overzicht
van de militaire machtsverhou
dingen in de wereld.
"De situatie is al drastisch aan
het veranderen. De eenzijdige
troepenvermindering van het
Warschaupact zal, als die een
maal voltooid is, de kans op een
verrassingsaanval, die de plan
nenmakers van de NAVO zo
lang heeft beziggehouden, vrij
wel nihil maken", aldus het ge
zaghebbende instituut.
Volgens IlSS-directeur Heis-
bourg zullen de Russen na de
troepenreducties een tot twee
weken nodig hebben om hun
strijdkrachten te mobiliseren.
"Dat betekent dat een verras
singsaanval geen reële moge
lijkheid meer is," aldus Heis-
bourg.
Heisbourg zei dat de Sovjetu
nie al een voortvarend begin
heeft gemaakt met de troepen-
vermindering. Hij tekende daar
bij aan dat het niet zo is, dat
vooral verouderd materieel dat
toch aan vervanging toe was
wordt teruggetrokken, zoals bij
de NAVO nogal eens wordt ge
suggereerd.
Naar zijn oordeel heeft het War
schaupact ook aan kracht verlo
ren door de politieke hervor
mingen in Oosteuropa, met na
me Polen en Hongarije. Zowel
de hervormingsgezinde landen
als orthodoxe staten als de DDR
blijven militaire banden met
Moskou houden, maar hun on
derlinge relaties komen onder
steeds grotere druk, meent
Heisbourg.
DEN HAAG - De overlevering
liegt er niet om. Vier jaar nadat de
dertiende Dalai Lama in 1933 is ge
storven, wordt Lama Kewtsang
Rinpoche van het Sera-klooster in
de Tibetaanse hoofdstad Lhasa be
zocht door een visioen. Hij ziet een
simpel huisje in de nabijheid van
een klooster.
Daar moet zich een twee-jarig jon
getje bevinden dat wel eens de reïn
carnatie
zou kunnen zijn. Een 'opsporings
team' van monniken trekt de pro
vincie in en belandt in het boeren-
dorpje Takster.
door
Aly Knol
Als knechten verkleed betreden
de 'Grote Dertiende' de monniken een eenvoudig stulp
je. Op de grond speelt een kind van
ongeveer twee. Als het jongetje de
bezoekers in de gaten krijgt, rent hij
op hen af onder de uitroep: "Lama,
Lama." Het jongetje doorstaat 'cum
laude' de test waaraan het vervol
gens wordt onderworpen.
De kleine Lhamo Dhondrub weet
feilloos uit een grote stapel voor
werpen de rijstkom, de bril, de pen,
de wandelstok en de trommel van
de overleden Dalai Lama te kiezen.
ADVERTENTIE
Het juiste bed.
Wordt u 's morgens wel eens geradbraakt
wakker? Dan kan ons slaapsysteem Rumat van
Hülsta u helpen. Want de verschillende
lattenbodems, waarop Hülsta 12jaar garantie geeft, en
de ruime sortering matrassen zijn samengevoegd in
één orthopedisch optimaal afgestemd systeem.
Samen zorgen zij voor ongekend slaapcomfort Dat
wilt u toch zeker gedemonstreerd zien?
De jneubelmakers met de mooiste ideeën.
Hülsta en wij. De profs voor 'n individueel interieur.
En als hij ook nog de uiterlijke ken
merken van een Dalai Lama blijkt
te bezitten - waaronder indrukwek
kende oren en tijgerstrepen op de
benen - verdwijnt iedere twijfel.
Namen
De jongen wordt al spoedig van een
hele nieuwe serie namen en titels
voorzien: Jetsun Jamphel Ngawang
Lobsang Yeshi Tenzin Gyatso, Hei
lige Meester, Vriendelijke Heerlijk
heid, Welsprekend Meelevend Ge
leerd Verdediger van het Geloof,
Oceaan van Wijsheid.
Op 22 februari 1940 bestijgt de
'Veertiende' - nauwelijks vijf - als
geestelijk en wereldlijk leider van
Tibet de Leeuwetroon in het Potala-
paleis van de Duizend Kamers in
Lhasa. De nieuwe Dalai Lama
groeit op onder het somber getoon
zette testament van zijn voorgan
ger.
In oktober 1950 valt het machtige
buurland China de Himalaya-staat
binnen en lijft Tibet in. De Dalai La
ma, amper zestien, stuurt een dele
gatie naar Peking die onder dwang
een ongunstig akkoord tekent. Ti
bet wordt een autonome provincie
van China met een Chinees militair
en politiek hoofdkwartier in Lhasa.
Negen jaar lang weet de Dalai La
ma zich moeizaam staande te hou
den. Hij reist voortdurend door het
land en voert gesprekken met
Nehru in India, met de Chinese pre
mier Zhou-Enlai en tenslotte met
Mao Zedong, die hem belooft de Ti
betaanse autonomie niet te versto-
Ontvoeren
Op een vroege ochtend in maart
1959 zijn 30.000 Tibetanen de Chine
se bezetting beu. Afgaand op ge
ruchten dat de Chinezen hun god
koning zouden willen ontvoeren,
begeven ze zich onder leiding van
monniken en masse naar de zomer
residentie van de Dalai Lama. Chi
nese soldaten nemen in de straten
van Lhasa stellingen in en smoren
de volksopstand in bloed.
De Dalai Lama ontsnapt, ver
momd als soldaat met een wapen
over de schouder. Met 100.000 vol
gelingen vlucht hij naar India, waar
hij in Dharamsala een regering-in-
ballingschap sticht.
De Dalai Lama als kind.
(foto A
De Tibetanen moeten in de daar
op volgende jaren bukken onder
een meedogenloze terreur. Meer
dan één miljoen mensen komen om
door geweld of honger. In het hele
land worden 6254 religieuze bouw
werken vernield.
In het begin van de jaren tachtig
wordt Tibet voetje voor voetje
opengesteld voor het toerisme. Pe
king lijkt toegeeflijker te worden,
maar als in '87, in '88 en in '89 de her
denkingen van de Chinese inval van
1959 uitmonden in massale demon
straties, grijpen de Chinezen op
nieuw naar het geweer. Er vallen
wederom doden. Niemand weet
precies hoeveel.
De Dalai Lama doet sinds jaar en
dag oproepen tot de machthebbers
in Peking om het Tibetaanse pro
bleem vreedzaam aan de onderhan
delingstafel op te lossen. Hij licht
zijn plannen onder meer in de Vere
nigde Staten en Europa toe.
Tibet moet een vredeszone wor
den; China dient haar migratiepoli-
tiek die het voortbestaan van de Ti
betanen als volk bedreigt te verla
ten; de fundamentele mensenrech
ten en democratische vrijheden van
het Tibetaanse volk moeten worden
gerespecteerd; natuur en milieu
van Tibet moeten worden hersteld
en beschermd en China moet het
gebruik van Tibet voor de produk
tie van nucleaire wapens en dum^
ping van nucleair afval stopzetten.
