INDOOR LEIDEN 12-13-14-15- oktober
Graniewski stemt tegen
begroting Zoeterwoude
Milieugroep Oegstgeest in actie tegen villa's Endegeest
B en W Wassenaar willen
leges volgend jaar verhogen
Kans op fietsstroken Bachlaan ldein
IllUUUn LCIUCII GR0EN00RDHALLEN - LEIDEN
REGIO LEIDEN
VRIJDAG 6 OKTOBER 1989
Meningsverschil binnen college over belastingverhoging
ZOETERWOUDE - Wethou
der mevrouw Graniewski
(WD) stemde gisteravond
tegen de door B en W van
Zoeterwoude gepresenteer
de begroting 1990. De wet
houder steunde hiermee
haar fractie, die het niet eens
was met de voorgestelde
verhoging van de onroe-
rend-goedbelasting (ogb)
voor gebruikers met 6 pro
cent.
Een motie van de VVD tegen de ta
riefsverhoging haalde geen merder-
heid tijdens de raadsvergadering.
Omdat het niet mogelijk is tegen on
derdelen van de begroting te stem
men, besloot de fractie formeel de
begroting te verwerpen. Deze werd
uiteindelijk aangenomen met steun
van het CDA en oppositiepartij Pro
gressief Zoeterwoude (PZ).
Graniewski is van mening dat het
bedrag van 30.000 gulden, dat door
de belastingverhoging extra in de
gemeentekas vloeit, niet nodig is
om de begroting sluitend te maken.
De verhoging dient volgens haar al
leen maar om de wettelijk voorge
schreven verhouding tussen eige
naars- en gebruikerstarief in fasen
mogelijk te maken: "Als liberaal
vind ik dat wij niet hoeven te sparen
voor de burgers, want dat kunnen
zij zelf wel. Als volgend jaar de on
roerend -goedbelasting fors hoger
moet, dan zien we dat wel". Een
meevaller van 210.000 gulden uit
VERDACHTEN - De26-jarige Am
sterdammer en 46-jarige Zaandam
mer, die dinsdagavond werden ge
arresteerd door de Leiderdorpse
politie, zijn voorgeleid aan de offi
cier van justitie. Ze worden ver
dacht van het plegen van een in
braak in een Leiderdorpse woning.
Hoeveelheden gestolen goud en zil
ver zijn aangetroffen in de auto van
de verdachten.
het gemeentefonds is volgens de
wethouder voldoende om eventuele
gaten in de begroting te dichten.
Wethouder van financiën Van der
Heijden (CDA) dacht dat de tariefs
verhoging wel meevalt. Zo'n vijf
gulden per woning per jaar vond hij
niet veel. De meevaller die dat ople
vert wenste hij te besteden aan de
vernieuwing van bruggen, wegen
en fietspaden, waarvoor nu nog
geen financiële dekking is gevon
den. CDA-fractievoorzitter Hoge-
nelst toonde zich voorstander van
de belastingverhoging: "Wij klagen
nu al jaren over de te lage uitkering
uit het gemeentefonds. De verho
ging van de onroerend-goedbelas-
ting is nodig voor investeringen in
milieuzaken als een rioleringsfonds
'Boycot tropisch
hout slecht voor
Derde Wereld'
WASSENAAR - De boycot van tro
pisch hardhout levert volgens de de
Nederlandse Houtbond geen enke
le bijdrage aan het behoud van de
tropische regenwouden. Het kan
zelfs averechts effect hebben,
schrijft de bond in een brief aan de
gemeente Wassenaar, die van plan
is het gebruik van tropisch hard
hout terug te dringen.
De Houtbond is tegen een boycot
van tropisch hardhout, omdat dit de
economie van ontwikkelingslanden
- waar de bomen vandaan komen -
zou schaden. 'Deze landen die ge
bukt gaan onder toenemende be
volkingsdruk, eenzijdige middelen
van bestaan en grote schuldenlas
ten, moet worden geholpen, niet ge
boycot'.
De Houtbond pleit in zijn brief
voor het instellen van herbebos
singsheffingen voor alle hardhout-
gebruik in gemeenten.
en het hinderwet-uitvoeringspro
gramma.
De fractie van PZ had evenmin
moeite met de tariefsverhoging,
maar stelde als eis dat die uitslui
tend zal worden gebruikt voor het
ophalen van klein chemisch afval.
Daar zouden dan speciale boxen
voor moeten worden aangeschaft,
wat door het college werd toege
zegd.
Milieuplan
De WD vroeg in een motie de mee
valler van 210.000 gulden uit het ge
meentefonds te besteden voor een
gemeentelijk milieuplan. Met alleen
de CD A-fractie tegen werd het voor
stel na een lange discussie aan
vaard.
De woordvoerders Ooijendijk
(PZ) en Mulder (WD) menen dat
het project geen extra personeel
mag kosten. "Voor het opstellen
van het plan kan een extern bureau
worden gevraagd en voor de uitvoe
ring kan het ambtelijke personeel
worden bijgeschoold", stelden de
woordvoerders eensgezind.
CDA-fractieleider Hogenelst
waarschuwde dat uitvoering van
een gemeentelijk milieuplan wel
degelijk extra personeel vergt, om
dat de huidige milieuambtenaar het
werk nu al niet aan kan. Het CDA
keerde zich dan ook tegen het plan
van de andere fracties, omdat vol
gens de christen-democraten de
consequenties daarvan niet zijn te
WASSENAAR - B en W van Wasse
naar vinden dat de tarieven die de
gemeente berekent voor diensten
omhoog moeten. De prijzen die de
gemeente hiervoor nu rekent zijn
volgens B en W niet kostendek
kend.
Als het college haar zin krjgt,
moeten vooral de marktkooplieden
in Wassenaar volgend jaar fors in de
buidel tasten. De marktgelden gaan
met 20 procent omhoog. Hiermee
wordt overigens afgeweken van het
in 1987 genomen besluit de markt
gelden in de periode van 1988 tot
1990 jaarlijks met 35 procent te ver
hogen. Gezien de marktgelden in
omliggende gemeenten, vindt het
college dat een kostenstijging van
20 procent het maximaal haalbare
is. De verhoging betekent dat de ge
meente Wassenaar volgend jaar on
geveer 61.000 gulden van de koop
lieden tegemoet kan zien. De kosten
die de gemeente maakt voor de
markt zijn geraamd op 87.000 gul
den.
Ook de prijzen (leges) van dien
sten die de gemeente verleent moe
ten volgens het college omhoog. De
huidige leges zijn gebaseerd op cij
fers van 1987. Toen werd berekend
dat voor een dienst ruim 82 gulden
per uur moet worden berekend om
er niet op te hoeven toeleggen. In
die prijs zijn het loon van de ambte
naar, huisvestingskosten en derge
lijke inbegrepen. Volgens het colle
ge zijn de kosten per uur inmiddels
gestegen tot 88 gulden. De raad
wordt toestemming gevraagd om
de leges te verhogen, zodat ze weer
kostendekkend worden.
De diensten waarvan de prijs niet
is afgeleid van een uurtarief, moe
ten ook worden opgeschroefd. Als
het aan B en W van Wassenaar ligt,
stijgen die kosten over de gehele li
nie met 3 procent. Dat percentage is
gelijk aan dat van de de kostenstij
ging van gezinsconsumptie sinds
1987. Dit betekent dat onder meer
dat.de aanvraag van pas 65 en uit
reksels uit het geboorteregister
duurder wordt. De prijs van trou
wen op het gemeentehuis stijgt met
ongeveer 25 gulden. Een aanvraag
voor een hinderwetvergunning gaat
tot maximaal 995 gulden meer kos
ten.
Het voorstel van het college
wordt 13 okober behandeld in de
commissievergadering financiën en
economische zaken.
Burgemeester Houdijk hield
WD en CDA voor dat intensiveren
van de strijd tegen milieuproble
men zonder personeelsuitbreiding
onmogelijk is. "U hebt het volledig
mis, wij komen met elkaar niet ver
der. Meer menskracht is onderdeel
van de gehele operatie", zo ver
klaarde de burgemeester. Raadslid
Ooijendijk van PZ vond dat er in
eerste instantie verschuivingen
moeten plaatsvinden binnen de
huidige ambtelijke staf. "Pas als dat
niet lukt, moeten we gaan denken
aan andere maatregelen".
Wethouder Graniewski: 'Burgers
kunnen zelf wel sparen'. (fotoWim
Dijkman)
Slapende man
komt met auto
in water terecht
OEGSTGEEST - Een 38-jarige in
woner van Oegstgeest is vannacht
met zijn auto het water in gereden.
De man reed op de Haarlemmer-
trekvaartweg toen hij door overver
moeidheid achter het stuur in slaap
viel. De wagen schoot links van de
weg af en ramde wat jonge boom
pjes. De man schrok hiervan wak
ker en gaf een ruk aan zijn stuur,
waardoor de wagen rechts de Haar
lemmertrekvaart in reed. Hij wist
uit de wagen te komen en onge
deerd de waterkant te bereiken.
Vervolgens liep hij naar huis, waar
hij meteen de politie alarmeerde.
Zijn voertuig is door een duikteam
van de brandweer uit het water ge
haald. Volgens een politiewoord
voerder viel de schade erg mee, de
auto heeft alleen aan de voorkant
wat deukjes opgelopen.
VOORSCHOTEN - De kans is klein
dat er fietsstroken langs de
Bachlaan in Voorschoten komen.
Wethouder J. Visser noemt de aan
leg ervan een schijnoplossing voor
het scheppen van veiligheid, omdat
de fietsstroken ten koste gaan van
parkeerplaatsen. "Als moeders hun
kinderen naar school brengen zul
len zij zeker hun auto's daar in de
buurt zetten" zei de wethouder gis
teravond tijdens de raadscommis
sie ruimtelijke ordening.
Een meerderheid van de commis
sieleden was er niet van overtuigd
dat de veiligheid van de Bachlaan
zal toenemen door de aanleg van
fietsstroken. Behalve parkeerplaat
sen zou daarvoor ook een flinke
groenstrook aan de noordzijde van
de laan moeten wijken.
Visser meende dat schooljeugd
weinig gebruik maakt van de
Bachlaan, maar veel meer van de
wandelroute door het park. Hij be
treurde het dat daar geen verhard
fietspad is aangelegd. "Dan zouden
er nu niet na een fikse regenbui
plassen water liggen", aldus de wet
houder.
De heer Van Leeuwen, voorzitter
van de ENFB (Echte Nederlandse
Fietsbond), stelde voor om de on
veilige route door het park af te slui
ten voor fietsverkeer. Die suggestie
werd niet door de commissieleden
overgenomen.
Om het sluipverkeer op de dienweg
naast de Wijngaardelaan te beper
ken wil de gemeente Voorschoten
drempels gaan aanleggen. Een
groot aantal auto's maakt 's och
tends gerbuik van de weg en rijdt
vaak veel te hard.
De commissie ruimtelijke orde
ning wil de dienweg, die eigenlijk
alleen bedoeld is voor bestmmings-
verkeer, minder aantrekkelijk ma
ken voor auto's. Mevrouw M.J.
Breunesse (PvdA/PPR) merkte op
dat op de dienweg "gigantische
snelheden worden bereikt". Maar
de bewoners hebben volgens haar
weinig last van het vele verkeer.
"Men is wel wat gewend", aldus
Breunesse. "Met heftige drempels
weren we daar in elk geval het ver
keer dat haast heeft".
Ook wethouder J. Visser voelde
veel voor de aanleg van hoge drem
pels op de dienweg. Hij zegde toe de
zaak te laten onderzoeken door de
ambtelijke werkgroep verkeer.
Dure wandeling
OEGSTGEEST - Een oversteken
de hond heeft gisteravond voor een
flinke botsing gezorgd op de rijks
weg 4 ter hoogte van Oegstgeest.
Het dier was aan zijn baasje ontglipt
toen'deze hem uitliet op de parallel
weg van de A4 en stak de rijksweg
over. Daar moesten twee automobi
listen krachtig remmen om het dier
te ontwijken. Ze raakten in de slip
en ramden onder meer de vangrail.
Een achteropkomende wagen ram
de de twee slippende auto's. De
schade was aanzienlijk, maar er vie
len geen gewonden.
Fietspad in plaats van autoweg bij buurthuis Boschgeest
VOORSCHOTEN - Er komt een
fietspad tussen buurthuis Bosch
geest/Bloemen wijk en de jeu de
boules-baan in Voorschoten. De
aanleg van een autoroute in het ver
lengde van de Douw van der
Kraplaan is gisteravond door een
meerderheid van de raadscommis
sie ruimtelijke ordening afgewezen. Het alternatief hiervoor, de aan-
Ondanks protesten van de WD, leg van een fietspad, kreeg wel vol-
bij monde van mevrouw M.C. van doende steun van de partijen,
der Kloes, was de meerderheid van
de fracties van mening dat een auto- Mevrouw E. J. Mulderstelde voor
weg in het verlengde van de Douw het fietspad "met een bochtje aan te
van der Kraplaan een ongewenste leggen, zodat ook de fietsers lang-
situatie op zal leveren. zaam moeten rijden".
Presentatie boekje 'Endegeest en Rhijngeest - natuur en historie opnieuw ontdekt'
OEGSTGEEST - De werk
groep milieuzorg Oegstgeest
gaat bij de provincie in be
roep tegen de aanvraag van
de gemeente om alvast te
mogen beginnen met de
bouw van villa's op het ter
rein van het landgoed Ende
geest. Dat bleek vanmiddag
in kasteel Endegeest, waar
het boekje 'Endegeest en
Rhijngeest - natuur en histo
rie opnieuw ontdekt', werd
aangeboden aan de wethou
ders Kuyers van Leiden en
Kohlbeck van Oegstgeest.
Er zijn meer organisaties die over
wegen een bezwaarschrift in te die
nen. De werkgroep milieubeheer
van de Rijksuniversiteit Leiden en
de PPR-Oegstgeest zijn hierover
nog in overleg met elkaar. De uni
versitaire werkgroep diende al twee
keer eerder een bezwaar in bij de ge
meente, maar ontving tot op heden
geen antwoord. Ook een aantal om
wonenden overweegt een bezwaar
schrift in te dienen.
Eerder dit jaar ontstond commo
tie toen de gemeenteraad zich over
de plannen boog. De 'deal van de
eeuw' die uiteindelijk uit de bus
kwam gaf een grote projectontwik
kelaar het recht om in het bos een
villawijk te bouwen in ruil voor res
tauratie van het bouwvallige kas
teel Endegeest. Raadslid A.M. J. van
Eisen (PPR) kondigde toen al aan
zich absoluut niet in het meerder
heidsbesluit te kunnen vinden en
namens zijn partij beroep aan te zul
len tekenen.
De gemeente Oegstgeest heeft de
provincie gevraagd om alvast te mo
gen beginnen met bouwen, nog
voordat de bestemming van het ter
rein is gewijzigd. Volgens Van Ei
sen is deze zogeheten 'artikel 19-
procedure' niet bedoeld voor grote
bouwprojecten en "begint het ge
bruik van de artikel 19 procedure te
ontsporen". "Bij de provincie lijkt
men zich dat ook te gaan realise
ren", zo voegt hij er hoopvol aan toe.
Op deze plattegrond van Endegeest en omgeving is de locatie voor de vil-
labouw gearceerd aangegeven (tussen de A-44 en de Endegeesterstraat-
weg). Legenda: 1. Kasteel Endegeest, 2. Jelgersmakliniek met bijgebouwen,
3. Villa Rhijngeest, 4. Boerderij Rhijngeest, 5. Centrum '45, 6. de tuinen, 7.
Curium en Leo Kannerschool. (kaart uit 'Endegeest en Rhijngeest')
Het vandaag gepresenteerde boekje
over Endegeest is samengesteld
door Wiebe Blauw van het buurtco-
mité Boschgeest en Klaas Krijgs
held van de werkgroep milieube
heer Oegstgeest. 'Endegeest en
Rhijngeest' is geen weerslag van de
protesten, maar een informatief do
cument waarin een aantal deskun
digen hun licht laten schijnen over
de geschiedenis van het landgoed,
het landschap en het planten- en vo--
gelleven op deze plek.
Een groot deel van het boekje is
gewijd aan de geschiedenis van het
landgoed Endegeest. Mevrouw M.
van der Plas, voormalig internist in
het psychiatrisch ziekenhuis Ende
geest, beschrijft hoe het landgoed
samen met Rhijngeest, Oud Poel
geest en andere landgoederen is
ontstaan als nederzetting op de
strandwallen, de zandstroken die
zich evenwijdig aan de kustlijn uit
strekken.
In een oorkonde van 17 maart
1307 duikt de naam Endegeest voor
het eerst op. Vrouwe Hasekine van
Endegeest gaat in het huis wonen
en krijgt 12 morgen (ongeveer 10
hectare) land tot haar beschikking.
Het is onduidelijk of er toen al een
kasteel of burcht stond, of alleen
een adellijk huis. Het enige over
blijfsel uit die tijd zou de fundering
van het huidige kasteel zijn.
Daarna blijven de bronnen een
aantal eeuwen schaars. Zo is uit de
15e eeuw alleen bekend dat het kas
teel een tijd lang het grootste huis
was in Oegstgeest. Dat blijkt uit de
toenmalige wijze van belastinghef-
fen, op basis van het aantal schoor
stenen. Endegeest telde er in 1452
acht en was daarmee het grootste
gebouw uit de regio.
Op bevel van de Prins van Oranje
werd de oude middeleeuwse burcht
in 1573 door de stad Leiden ge
sloopt. De Spanjaarden, die de stad
kort daarna zouden belegeren, wa
ren in aantocht. Om de verdedigers
van Leiden een onbelemmerd
schootsveld te garanderen, werd
een gebied van een half uur lopen
vanaf de Leidse wallen ontdaan van
opstallen, bomen en gewassen. Bo
vendien zouden de Spanjaarden
door deze volledige kaalslag niets
hebben om zich achter te verschan
sen. Nadat de Spanjaarden in 1574
waren vertrokken duurde het tot
1609 voordat de herbouw van het
huis werd voltooid.
Welgeschapen
In de eeuwen die volgden telde het
huis een aantal prominente bewo-
omgeving.
rest (foto) staat centraal in het boekje 'Endegeest en Rhijngeest natuur en historie
i genoten veel groten der aarde van de schoonheid van het kasteel en de
(foto Henk Bouwman)
ners, waaronder de bekende Franse
geleerde René Descartes. Naast zijn
werk aan bekende filosofische ge
schriften als de 'Meditationes' en de
'Principia' had hij voldoende tijd
om beroemdheden als de geleerde
P.C. Hooft en de schrijver Constan-
tijn Huygens in zijn uitgebreide
huishouding te ontvangen. Een tijd
genoot schreef dat het daar niet al
leen prettig toeven was vanwege
het 'kleine, prachtig gelegen kas
teeltje', maar ook door de 'voldoen
de welgekozen en welgeschapen
bedienden'.
In 1648 kreeg het huis zijn huidige
vorm. Na in de achttiende eeuw on
der meer te hebben gediend als
woonhuis voor graven, kwam het
huis in de vorige eeuw in particulie
re handen. Door diverse grondaan
kopen ontstond een uitgestrekt
landgoed, waarvan ook de buiten
plaats Rhijngeest deel ging uitma
ken. In 1895 werd Endegeest ver
kocht aan de gemeente Leiden, die
er een krankzinnigengesticht voor
de universiteit van maakte. Het
park werd volgebouwd met pavil
joens en op het landgoed Rhijn
geest (op het gebied rond de huidige
witte villa) werd een neurose-sana
torium gebouwd.
Professor Jelgersma zwaaide in
het begin van de negentiende eeuw
de scepter over Endegeest. Hij was
één van de eerste medestanders van
de Weense psychiater Sigmund
Freud, die ook in Endegeest heeft
gelogeerd. Het 'Witte huis' werd een
tijd lang bewoond door de Spaanse
cultuurfilosoof José Ortega Y Gas
set. Veel groten uit de wereldge
schiedenis voelden zich kennelijk
aangetrokken tot* een wandeling
over de landgoederen Endegeest en
Rhijngeest. Zo zou Freud hier de
componist Gustav Mahler hebben
ontmoet.
Als hommage aan de eerste hoog
leraar in de klinische psychiatrie in
Nederland werd het neurose-sana
torium na de Tweede Wereldoorlog
omgedoopt in Jelgersmakliniek.
Sinds 1980 staat het gebouw groten
deels leeg omdat de kliniek verhuis
de naar de ernaast gelegen nieuw
bouw. Tot in de zestiger jaren her
bergde het kasteel naast admini
stratieve diensten ook patiënten.
Pas de laatste jaren wordt argeloze
boswandelaars niet meer naar hun
bestemming gevraagd.
Buitenplaats
Van de Leidse bioloog professor Se-
venster is in het boekje de inleiding
opgenomen die hij op 11 maart
hield tijdens een open dag van
Endegeest. Hij benadrukt de bij
zondere landschappelijke waarde
van het gehele Endegeest-Rhijn-
geest-complex, dat hij 'een spre
kend voorbeeld van een strandwal-
buitenplaats, met alles wat daar zo
bq te verwachten is aan flora en fau
na' noemt.
De strandwalbuitenplaats is het
einde van de 'geest', een zandige la
ge rug die met klei van de Rijn en
veen is omringd. Het bos op deze
zeer vruchtbare grond is rijk aan vo
gels en (in Nederland bedreigde)
vleermuizen. Deze dieren hebben
behalve het bos ook de open terrei
nen eromheen nodig, die door de
voorgestelde bebouwingen worden
bedreigd. Naast het verlies van- een
bosrand met sloot en weiland, zul
len de bebouwde gebieden voor
veel (geluids)overlast zorgen, waar
door het leefmilieu van veel dieren
wordt bedreigd.
De biologe Marian Kathman en
de arts-onderzoeker Kees Lange-
veld wijzen in hun bijdragen even
eens op de gevaren voor flora en
fauna als het gebied niet met rust
wordt gelaten. Beiden zijn natuur-
gids van het Instituut voor Natuur
beschermingseducatie (IVN). "Wij
zijn geen milieufundamentalisten
die zich voor elke bedreigde boom
zullen opwerpen. Onze rol is het
zichtbaar maken van de waarden
van dit gebied", schrijft Kathman.
Zij schetst de ontwikkeling van het
gebied door de eeuwen heen. Veel
ruimtelijke inrichting uit het verle
den is nu nog duidelijk in het land
schap af te lezen. "Het is geologi
sche geschiedenis die zich hier
openbaart. Als we het over schatten
uit het verleden hebben, dan is dit
een hele oude. Een villawijk er over
heen, en het is uitgewist - voorgoed!
Kees Langeveld vraagt in zijn bij
drage aandacht voor de diverse
soorten planten in het gebied. Óp-
vallend is volgens hem het grote
aantal stinzenplanten. Deze bos
planten zijn genoemd naar de Frie
se hofsteden of 'stinzen', waar hun
verspreiding voor het eerst werd be
studeerd. In feite zijn het verwilder
de planten, die door toedoen van de
mens in buitenplaatsen en dergelij
ke zijn terechtgekomen. Als typi
sche stinzenplanten die in het
Endegeester bos voorkomen noemt
hij onder andere het sneeuwklokje,
de aronskelk en het lelietje van Da
len. Veel 'gewone' planten als de
Bosanemoon en het speenkruid
groeien dikwijls samen met 'echte'
stinzenplanten.
Wolkers
Het boekje wordt besloten met een
bijdrage van de in Oegstgeest gebo
ren auteur Jan Wolkers. Hij mijmert
over het verdwijnen van 'histori
sche grond' en trekt fel van leer te
gen de project-ontwikkelaar die de
villa's moet gaan bouwen: "Ik vind
het zo bedenkelijk om met project
ontwikkelaars in zee te gaan. Ja,
projectontwikkelaars, het schijnt
dat ze tegenwoordig niet eens meer
in de hel toegelaten worden, omdat
ze bang zijn dat ze daar zelfs de boel
verpesten".
'Endegeest en Rhijn geest - natuur
en historie opnieuw ontdekt', door
Wiebe Blauw en Klaas Krijgsheld;
NATIONALE SPRINGWEDSTRIJDEN
NAT. KAMP. ARABISCHE VOLBLOEDPAARDEN
SHOWS - STRODORP - MUZIEK
Toegangsprijzen:
BON Lezersservice
Kinderen tot 12
jaar en 65+ gratis
toegang.
(alle zitplaatsen zijn
kuipstoeltjes)
Lezers leidsch/Alphens Dagblad krijgen
2,50 KORTING
tegen inlevering van deze bon.
(max. 1 kaart per bon)
Kaartverkoop uitsluitend bij:
WV-Léiden en Groertoordhallen
