SAAIE
BOEL?
Egypte
namen
presenteert
deelnemers
Politie Zuidafrika slaat iets te vaak op betogers in
Kritiek Senaat over
passief optreden VS
Kandidaten vredesoverleg met Israël bekend
Libanese groep eist moord
op joodse leider België op
VN-toespraak Mobutu verstoord
'ANC-topman
Sisulu binnen
14 dagen vrij'
Libië heeft plannen met Venetië
MET HET OOG OP OORT
GZÖ voorM
DONDERDAG 5 OKTOBER 1989
..-IMUHl'KlU'l'.'
BAYRUT/ BRUSSEL (GPD/AFP)
De 'Soldaten van het Recht', een
clandestiene organisatie die eerder
een Belgische arts ontvoerde in Li
banon, zou gisteren de verantwoor
delijkheid hebben opgeëist voor
moordaanslag op de voorzitter van
het Coördinatiecomité van Joodse
Organisaties in België (CCOJB), dr
Joseph Wybran.
Een persbureau in de Libanese
tie nog in het duister over de daders
van en het motief voor de moord op
de politieke leider van de joodse ge-
hoofdstad'kreeg een'in het Arabisch meenschap in België, de 49-jarige
opgestelde verklaring waarin werd
CAIRO/JERUZALEM (Rtr/DPA/GPD) Egypte heeft een lijst met twaalf namen opge-
steld van Palestijnen die met Israël over vrede zouden kunnen gaan onderhandelen.
De Palestijnse Bevrijdingsorgani
satie PLO zou met deze onderhan
delaars hebben ingestemd, aldus
Palestijnse bronnen gisteren. Vol
gens de Palestijnse zegslieden zijn
de twaalf zowel afkomstig uit bezet
gebied als het buitenland. De niet
uit de bezette gebieden afkomstige
deelnemers aan het overleg zijn Mo
hammed Milhem, de vroegere bur
gemeester van Halhoul op de
Westoever en lid van het Uitvoe
rend comité van de PLO, en Akram
Haniyeh, hoofdredacteur van de
krant Ashaab die in Oost-Jeruzalem
wordt uitgegeven. Beide Palestij
nen zijn door Israël uitgewezen.
Op de lijst staan voorts de namen
van Hanna Siniora, de hoofdredac
teur van de krant al-Fajr, Faisal al-
Hussayni. de directeur van het Ara
bische Studiecentrum en Radwan
Abu Ayash, de voorzitter van de
Vereniging van Arabische journa
listen.
De overige zeven zijn Fayez Abu
Rahma, een advocaat uit de Gaza-
strook, Mustafa al-Natsha, een na
tionalist uit de de Westoever, Elias
Freij, de burgemeester van Bethle
hem, Jamil Tarifi, een advocaat uit
El-Bireh (Westoever), Saeed Kan-
aan, een familielid van een PLO-
functionaris in Cairo
Ghassan al-Shakaa, e<
uit Nablus (Westoever).
Volgens de Palestijnse zegslieden
gezegd dat "het doodvonnis van
dokter Joseph Wybran is uitge
voerd". De arts die zich onder meer
inzette voor de verwijdering van
een Pools nonnenklooster uit het
voormalige Nazi-vernietigings
kamp Auschwitz, "maakte deel uit
van de Mossad" (Israëlische veilig
heidsdienst), aldus de verklaring.
Gisteren tastte de Belgische justi-
dr. Joseph Wybran. De aanslag riep
België en in het buitenland tallo-
reacties van afschuw op.
gie. Wybran overleed in de nacht
van dinsdag op woensdag.
Zowel de Belgische premier Mar
tens als de Israëlische premier Sha-
der van de 30.000 mensen tellende
joodse gemeenschap in België.
Wybran was de laatste tijd in het
nieuws gekomen vanwege zijn ac
ties tegen de aanwezigheid van het
omstreden Karmelitessenklooster
op het terrein van het voormalige
concentratiekamp Auschwitz in Po
len. Wybran was net teruggekeerd
van een bezoek aan Polen.
Hij werd vermoord terwijl hij op
weg was naar de opening
de aanslag. Martens sprak van
mensonwaardige daad van onver
draagzaamheid'. De Belgische kar-
barak, de lijst met namen meegeno
men naör Washington, waar hij eer
der deze week de Amerikaanse pre
sident, Bush, en de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken,
Baker, óntmóette.
Ondanks het verzoek van minis
ter Baker om het vredesplan van
Mubarak te accepteren, zal het Is
raëlische kernkabinet, bestaande
uit ministers van Likud en Arbei
derspartij, vandaag vergaderen
OVér een antwoord op de vredes
voorstellen van de Egyptische pre
sident Mubarak. Aan de vooravond
van het debat heeft de Likud beslo
ten onverminderd vast te houden
aan het Israëlische vredesplan,
zoals dat in mei is goedgekeurd
door het kabinet.
De standpunten van de twee gro
te partijen lopen ver uiteen, maar
men verwacht dat het kabinet mor
gen nog geen definitief antwoord
zal geven op Mubaraks 'tien-pun-
ten-plan'. De Likud-ministers heb
ben besloten de voorstellen van de
Egyptische president in de kabi
netsbijeenkomst van vandaag niet
eens aan de orde te stellen, al staat
het vast dat hun collega's van de Ar
beiderspartij dat wel zullen doen.
door het hoofd gescho- kerk zijn deelneming
ten. Zijn lichaam werd aangetroffen 5
naast zijn auto op het parkeerter
rein van het Brusselse Erasmuszie-
kenhuis, waar hij werkzaam was als
hoofd van de afdeling immunolo-
spraken hun afschuw uit over Martin Buber-instituut aan de Brus
selse universiteit, genoemd naar de
beroemde Duits-joodse theoloog en
Filosoof. Wybran stond in de joodse
gemeenschap en daarbuiten als ge
matigd bekend. Hij sprak zich on
langs nog tamelijk positief uit over
Dr. Wybran was voorzitter van de veranderde houding van de PLO
het Coördinatiecomité van Joodse
Organisaties in België (CCJOB). Hij
werd gezien als de wereldlijke lei-
Arafat.
In België zijn al vaker aanslagen
op joden gepleegd.
tactiek van de partij van pré-
advocaat mier Shamir is de Arbeiderspartij
het initiatief te laten nemen, zodat
het lijkt of die partij willens en we-
had de Egyptische president, Mu- tens afwijkt van het plan dat eerder
door de regering is aanvaard. De Li-
kud-ministèrs zeiden gisteren dat
ze achter het Israëlische vredesini
tiatief staan "zonder enige wijziging
of toevoeging".
De Zaïrese president Mobutu Sese Seko (links) t
band met het bedreigde vredesplan voor Angola.
de Amerikaanse president Bush spraken elkaar gisteren
Nieuw Forum
bepleit gesprek
autoriteiten DDR
OOST-BERLIJN (Rtr) Oostduit
sers die met de naar vernieuwing
strevende groep 'Neues Forum'
sympathiseren, moeten geen ge
weld gebruiken. Veeleer dienen zij
een gematigde dialoog aan te gaan
met de communistische autoritei
ten. De DDR verkeert in een kritie
ke toestand als gevolg van de vlucht
van ongeveer 40.000 onderdanen
naar het Westen.
Dit staat in een verklaring die de
groep gisteren heeft uitgegeven. In
enkele weken tijds hebben 5000 in
woners van de DDR adhesie be
tuigd aan de groep. "Nieuw Forum
doet een dringend beroep op allen
die met de groep sympathiseren.
Geweld is geen middel in een poli
tiek debat. Laat u niet provoceren",
aldus de verklaring die verder gaat
met "Wij zijn rechts-radicaal noch
anti-communistisch. Wij zijn voor
een redelijke dialoog over onze toe
komst".
Meer dan 10.000 mensen hebben
maandag een demonstratie in de
stad Leipzig gehouden, waarin zij
opheffing eisten van het verbod op
Nieuw Forum, een losse federatie
van intellectuelen, kunstenaars en
arbeiders. De demonstratie, vijf da
gen voor de DDR haar 40e verjaar
dag viert, was de grootste sinds Sov
jet-tanks in 1953 een eind maakten
aan een anti-communistische op
stand.
Spion
Een 21-jarige recruut van de Ameri
kaanse marine is veroordeeld tot-35
jaar gevangenisstraf en dwangar
beid, omdat hij probeerde gehei
men te verkopen aan een Sovjet-ge
heim agent in Tokyo, zo heeft de
Amerikaanse marine meegdeeld.
Palestijnen
Soldaten in burgerkleding en rij
dend in een personenauto hebben
gisteren in de Gaza-strook twee ge
maskerde Palestijnen doodgescho
ten. In de Gaza-strook, op de
Westoever en in een detentiekamp
zijn drie Palestijnen die werden ver
dacht van collaboratie met Israël,
door Palestijnse activisten gedood.
Nicaragua
De Sovjetunie staakt haar wapen
zendingen naar Nicaragua "als een
bijdrage aan een algehele oplossing
van het conflict in de regio en na-
dukkelijke steun voor de overeen
komst van de Middenamerikaanse
presidenten". Dat hebben de twee
landen gisteren bekendgemaakt.
Bommenwerper
Een Amerikaanse B-l bommenwer
per met een defect landingsgestel
heeft gisteren een geslaagde nood
landing gemaakt in de Mojave-
woestijn, waar ook de ruimteveren
na hun vluchten plegen te landen.
Het toestel liep schade op aan de
neus, maar de vier bemanningsle
den bleven ongedeerd.
WASHINGTON (AP/IPS)
De
In die formulering kon ook de presidenten van Zaïre en de Vere
rechtervleugel, bestaande uit de mi- nigde Staten, Mobutu Sese Seko en
nisters Sharon, Levy en Modai, zich Bush, hebben gisteren op het Witte
vinden. Sharon had overigens lie- Huis met elkaar gesproken in het
ver gezien dat zijn partij had beslo- kader van Amerikaanse inspannin-
ten president Mubarak definitief uit gen nieuw leven te blazen in het be-
het vredesproces te weren. dreigde vredesplan voor Angola.
De Arbeiderspartij heeft laten Mobutu, die zich in New York be-
weten dat ze van het kabinet geen vindt in verband met de openings
uitspraak zal verlangen over het zitting van de Algemene Vergade-
tien-punten-plan van Mubarak, om- ring van de Verenigde Naties,
dat de Likud zich al tegen de Egyp- bracht een kort bezoek aan Was-
tische uitleg van het Israëlische vre- hington, waar hij drie kwartier van
desplan heeft gekeerd. De socialis- gedachten wisselde met Bush,
ten willen proberen de Likud ertoe De toespraak van Mobutu tot de
over te halen akkoord te gaan met VN werd gisteren verstoord door
het aanbod van de Egyptische pre- een groep demonstranten die hem
sident in Cairo besprekingen te or- beschuldigden van grove schendin-
ganiseren tussen een Israëlische en gen van de mensenrechten. De Zaï-
een Palestijnse delegatie. rese president moest zijn toespraak
ADVERTENTIE
tot de Algemene Vergadering twee
minuten staken toen zes demon
stranten vanaf de publieke tribune
kaanse hulp aan "ee:
door martelingen er
Aan de overkant v
land bestuurd
corruptie",
de straat de-
leuzen tegen Mobutu's bewind monstreerden toen ook aanhangers
schreeuwden. De zes werden na van Mobutu, die diens binnenlands
verhoor op vrije voeten gesteld.
beleid, bemiddeling in de oorlog i
De demonstranten hadden eerder Angola en zijn contacten met de
het hoofdkwartier
de blanke regering in Zuidafrika
aldus een tegen-demonstrant.
Na de incidenten zei Mobutu in
de Algemene Vergadering dat hij
"de zaak wilde bepleiten van dege
nen wiens rechten worden geschon
den". Daarom was en is hij bereid
de voormalige president van Zuid
afrika, Botha, en diens opvolger De
Klerk te ontmoeten.
Koop dan snel een staatslot en wie weet heeft u binnenkort het
kleurrijkste bestaan dat er is. U heeft nog 3 dagen voor de verkoop van
deze maand sluit. U vindt de verkoopadressen in de Gouden Gids.
Wacht niet, er is immers geen mooier lot dan een staatslot.
GELUK IS NOG 3 DAGEN TE KOOP.
VN geprotesteerd tegen de Ameri- dersteunden. "Dialoog is de beste
manier om apartheid te bestrijden",
Weer drie zwarte
Zuidafrikanen
terechtgesteld
JOHANNESBURG (GPD/IPS) -
Drie zwarte Zuidafrikanen die we
gens moord ter dood waren veroor
deeld, zijn gisteren in Pretoria opge
hangen. Daarmee is het aantal exe
cuties voor dit jaar op 42 gekomen,
terwijl 54 doodvonnissen zijn ver
anderd in langdurige gevangeniss-
straffen.
Volgens mensenrechtenorganisa
ties wachten nog ongeveer 270 men
sen tot de doodstraf aan hen wordt
voltrokken, onder wie negen blan
ken. De drie mannen die gisteren
zijn opgehangen, hadden zich vol
gens de processtukken schuldigd
gemaakt aan moord.
Geen van de misdaden had een
politiek karakter. De executie van
een vierde man, een blanke, werd
opgeschort in afwachting van de
uitslag van het hoger beroep dat te
gen het vonnis is aangetekend. Het
is de tweede keer sinds het aantre
den van president De Klerk dat in
Zuidafrika doodvonissen zijn vol
trokken.
Intussen heeft de Zuidafrikaanse
minister van buitenlandse zaken,
Roelof Pik Botha, gezegd dat zijn
land niet deelneemt aan een confe
rentie over de toekomst van Zuid
afrika die eind november in Parijs
wordt gehouden. De conferentie
zou een persoonlijk initiatief zijn
van de Franse president Mitterrand.
Kans in Panama voorbij laten gaan
WASHINGTON (GPD/Rtr/UPI) - Cheney gisternacht. De mislukte
De Amerikaanse regering behoudt staatsgreep was volgens hem "meer
zich het recht voor militair geweld een machtsstrijd tussen verschil-
te gebruiken tegen de Panamese lende facties van het Panamese le-
dictator generaal Noriega. Minister ger" en de opstandige Panamese
Baker (buitenlandse zaken) heeft militairen wilden alleen maar dat
dat gisteren gezegd. Noriega aftrad.
Sprekend voor de Senaatscom- Williams, de woordvoerder van
missie buitenlandse zaken, zei Ba- het Pentagon, vertelde dat tijdens
ker: "De optie om militair op te tre- de staatsgreep enkele Amerikaanse
den is altijd blijven bestaan. Maar militairen bij het hoofdkwartier van
de president vindt datje, als je Ame- het Panamese leger, waar Noriega
rikaanse levens gaat riskeren, dat werd vastgehouden, werden bena-
volgens je eigen plannen moet doen derd door Panamezen.
en op een tijdstip dat je maximale Intussen zijn in Panama drie le-
kansen hebt". den van de generale staf van gene-
De minister reageerde met die raa* Noriega gearresteerd. Onder
woorden op kritiek uit de Senaat, hen is het hoofd van de staatsveilig-
Verschillende senatoren verweten heidsdienst, aldus een gisteren uit-
de passieve houding van de rege- gegeven oorlogscommuniqué. Er
ring-Bush bij de mislukte poging werd geen nadere verklaring gege-
van Panamese militairen, afgelopen ven voor de aanhouding van kolo-
dinsdag, om Noriega uit het zadel te nel Wong, het hoofd van de staats-
stoten. veiligheidsdienst en de kolonels
De minister wilde niet zeggen of Ow Young en Palacios Gondola,
de rebellerende Panamese militai- Beide laatste officieren hebben
ren van tevoren enige verzekering de strijdkrachten vertegenwoor-
van Amerikaanse steun hadden ge- digd bij onderhandelingen die in
kregen. Hij leek wel aan te geven, augustus tussen de door Noriega
dat de Amerikaanse regering had gedoogde regering en de oppositie
besloten niet actief aan de coup mee z'.in gehouden. Palacios maakt bo
te doen, omdat zij de opstandelin- vendien deel uit van de gezamenlij-
gen weinig kans van slagen had ge- ke staf van Amerikaanse en Pana-
geven. mese officieren die toezicht houdt
De woordvoerder van president °P de veiligheid van de Kanaalzone.
Bush, Fitzwater, herhaalde gisteren
dat het Witte Huis van tevoren had
geweten dat een coup werd be
raamd. "We hadden enige indicatie,
r je weet in dit soort situaties
ROME (AP) Het officiële Libische persbureau JANA heeft gisteren
gemeld dat onder de Italiaanse bevolking steeds meer steun bestaat
voor een Libische annexatie van de stad Venetië. In het persbericht
van JANA werd gesproken van "positieve ideeën onder de Italiaanse
bevolking".
Volgens JANA hebben andere kringen in Italië, wanwege hun 'onbe
kendheid met het Arabische verleden van Venetië', echter gereser
veerd gereageerd. De Italiaanse krant La Repubblica schreef dat JANA
een ironisch bedoeld commentaar in de krant verkeerd interpreteerde.
Het ministerie van buitenlandse zaken verklaarde dat Italië er niet over
piekerde Venetië 'weg te geven'.
nooit precies wat er gaat gebeuren",
aldus de woordvoerder.
De opstandelingen die generaal
Noriega een paar uur in hun macht
hadden, wilden hem niet uitleveren
aan de Verenigde Staten, aldus de
Amerikaanse minister van defensie JOHANNESBURG (Rtr) - De
Zuidafrikaanse regering heeft be
sloten ANC-topman Walter Sisulu
binnen de komende veertien dagen
vrij te laten. Dit heeft de Zuidafri
kaanse pers vandaag gemeld. Si
sulu is na Nelson Mandela de meest
bekende zwarte politieke gevange
ne in Zuidafrika.
De 'Johannesburg Citizen' die
goede banden heeft met de blanke
minderheidsregering van president
De Klerk, schrijft onder aanhaling
van regeringsfunctionarissen dat de
beslissing voor de vrijlating van Si
sulu is genomen en dat alleen het
tijdstip waarop dat gebeurt nog
moet worden bepaald.
ADVERTENTIE
Filipijnen
De dagbladen in de Filipijnen heb
ben vandaag met grote koppen be
richt over een vermeend moord
complot tegen president Aquino.
Minister van defensie Ramos ont- -pv r* a
kende noch bevestigde de geruch- DOOipOt
ten, maar de krant 'Daily Inquirer'
eiste inzicht in een vertrouwelijk
militair document.
JOHANNESBURG - Sinds een
maand is luitenant Gregory Rock-
man een omstreden man. De 30-jari-
ge politieman uit de Kaapprovincie
is een held voor menig weldenkend
Zuidafrikaan, maar een verrader
voor wie apartheid nog steeds het
evangelie is.
door
Peter van Nuijsenburg
Op zes september, de dag van -
waarschijnlijk - de laatste blanke
parlementsverkiezingen in Zuid
afrika, legde Rockman een verkla
ring af die klonk als een noodkreet:
het brute optreden van de oproer
politie kon hij niet langer voor zijn
geweten verantwoorden.
Eén dag eerder was hij getuige ge
weest van een kloppartij door de op
roerpolitie die woest had ingehakt
op protesterende scholieren. Dit
schouwspel had hem zo doen wal
gen dat hij, ondanks 12 jaar actieve
dienst, niet langer kon zwijgen.
Rockmans ontboezeming ontke
tende een serie verrassende ontwik
kelingen. Dat hij meerdere malen
met de dood is bedreigd, waar
schijnlijk door collega's, kan geen
verbazing wekken. Wie demonstra
tief de vuile was buiten hangt, be
zondigt zich volgens de codes van
de Zuidafrikaanse politie aan een
halsmisdaad.
Opmerkelijker was dat de regering
opdracht gaf Rockmans beschul-
dingen te onderzoeken. Deze op
dracht ging naar een generaal van
politie zodat menigeen de doofpot
al zag opdoemen. Maar aan de ver
rassingen leek geen einde te komen,
toen bekend werd dat twee politie
officieren wegens hun aandeel in de
excessen van vijf september ver
volgd zouden worden. Hun proces
begon dinsdag in Kaapstad.
En, het kan niet op, politieminis
ter Vlok gaf zijn mannen te verstaan
dat krachtig optreden soms ge
rechtvaardigd mag zijn, maar dat hij
een overmaat aan 'geestdrift' niet
langer zal tolereren. De frisse wind
van president De Klerk lijkt ook
door de politieburelen te waaien.
Hét belangrijkste is echter dat
dankzij Rockman de discussie over
de positie van de 64.000 man sterke
politiemacht weer is opgelaaid. Die
positie valt niet te benijden. In de
ogen van vele Zuidafrikanen, zwart
en blank, is de politie niet de bewa
ker van de rechtsorde maar de
waakhond van de apartheid. Het
verjagen van zwarte badgasten van
voor blanken gereserveerde stran
den leek vaak belangrijker dan het
bestrijden en voorkomen van mis
daden, toch de eigenlijke taak van
de politie.
Moreel
De Zuidafrikaanse politie heeft on
geveer alles gedaan om die reputa
tie te verdienen. De bloem der natie
blijkt niet te kiezen voor een carriè
re bij de mobiele eenheid. De blan
ke politieman was jarenlang onder
betaald en dat droeg niet bij tot een
hoog moreel. Hij werd vooral ge
worven onder de armere blanken,
een bevolkingsgroep die zich be-
De Zuidafrikaanse politie in de beklaagdenbank. Een dertigjarige zwar
te politieman uit de Kaapprovincie heeft het aangedurfd om het vaak bru
te optreden van zijn collega's tijdens demonstraties aan de kaak te stellen.
(foto AFP)
dreigd voelt door het 'zwarte ge- ke politieman. Maar nu de regering
vaar'. zich, zij het nog aarzelend, heeft be-
Deze mentaliteit werd door de geven op het hervormingspad,
korpsleiding gecultiveerd. Blinde dreigt deze zorgvuldig gekweekte
trouw aan het bewind was de be- korpsgeest zich tegen haar te keren,
langrijkste eigenschap van de blan- De politieman die gewend was
aan heldere richtlijnen en er op los
mocht slaan als hem iets niet beviel,
wordt nu geacht 'een constructieve
bijdrage' te leveren aan het 'orde
probleem'. Helaas is de opleiding
nog niet aangepast aan de nieuwe
taakomschrijving, want de Zuid
afrikaanse politieman wordt nog
steeds geleerd vooral te vertrouwen
op wapenstok, zweep en traangas-
patroon.
De hier uit voortvloeiende frus
traties komen op verschillende ma
nieren tot uiting. De leiding maakt
zich zeer ongerust over de toene
mende misdaad in de politiegelede-
ren. Regelmatig duiken berichten
op over politiemannen die hun ken
nis en ervaring aan gene zijde van
goed en kwaad te gelde maken.
Daarnaast dreigt een massale leeg
loop: steeds meer agenten - onge
veer zes per dag - nemen ontslag om
een beter belegde boterham te ver
dienen bij de talloze particuliere be
veiligingsdiensten.
Maar wat de politiek vooral te
denken moet geven, zijn de ex
treem-rechtse sympathieën die met
name onder de lagere rangen van de
oproer- en veiligheidspolitie leven.
Ex-president P.W. Botha schijnt er
van overtuigd te zijn geweest dat
tweederde van de blanke politie
mannen sympathiseert met de ex
treem-rechtse Konservatieve Partij
en zijn schuchtere hervormings
plannen doelbewust saboteerde.
Protesten
Hoewel het lidmaatschap van de
fascistische Afrikaner Weerstand
Beweging (AWB) voor een politie
man is verboden, weet iedereen die
het weten wil, dat het portret van
AWB-leider Terreblanche menig
verkleedlokaal siert. De politie is in
elk geval opvallend vaak geneigd de
strapatsen van de AWB door de vin
gers te zien.
Twee weken geleden werd in Pre
toria gelijktijdig gedemonstreerd
door een beweging van voorname
lijk zwarte vrouwen en de AWB. Op
de vrouwen werden honden afge
stuurd; met de AWB-mannen, die
zich hadden uitgeleefd in racisti
sche vuilspuiterij, werd in gebed ge
knield.
Deze situatie is des te verontrus
tender doordat de politie onder de
nu drie jaar oude noodtoestand in
feite carte blanche heeft en dus
vaak eigenmachtig optreedt. Er zijn
volgens mensenrechtenorganisa
ties ook sterke aanwijzingingen dat
de doodseskaders die regelmatig
critici van het bewind liquideerden,
in politiekringen hun handlangers
ronselden.
De politie als vijfde kolonne van
extreem-rechts. Het is een gevaar
waaraan de regering snel het hoofd
moet bieden om te voorkomen dat
de hervormingen worden gesmoord
door hen die moeten toezien op hun
naleving. Luitenant Rockman heeft
hopelijk op tijd de discussie laten
losbarsten.
